هند از اوائل دهه1970 دست به خرید سامانه پدافندی سام6(SA-6) از شوروی زد. هند همواره وارد کننده تسلیحات پدافند هوایی از شوروی بود ولی در دهه1990 با در نظر گرفتن اینکه سام6 پرتعداد ترین سامانه انها بود و نقش مهم مقابله با حملات هوایی میان برد را بازی میکرد هند به دنبال سامانه جدید برای جایگزینی ان رفت. در مرحله اول قرار بود این برنامه به تولید تحت امتیاز سامانه بوک منجر شود ولی در نهایت تبدیل به برنامه بومی اکاش شد که به دلیل بروکراسی اداری حاکم بر هند حدود دو دهه زمان برد تا عملیاتی شود
آکاش یک سامانه موشکی زمین به هوا متحرک است که توسط سازمان تحقیق و توسعه دفاعی (DRDO) هند توسعه یافته و توسط Bharat Dynamics Limited (BDL) تولید شده است. رادار نظارت و کنترل آتش، مرکز کنترل و فرماندهی تاکتیکی و پرتاب کننده موشک توسط بهارات الکترونیک (BEL)، بخش مهندسی استراتژیک در تاتا پاور و لارسن و توبرو توسعه داده شده است.سیستم موشکی آکاش می تواند هواپیماها را تا فاصله 30 کیلومتری (هدف قرار دهد.گفته شده اکاش توانایی مقابله با اهداف هوایی مانند جت های جنگنده، موشک های کروز و موشک های هوا به زمین و همچنین موشک های بالستیک را دارد.
یک اتش بار آکاش شامل یک رادار آرایه فازی غیر فعال سه بعدی راجندرا و چهار پرتابگر با سه موشک است که همه آنها به هم شبکه هستند. هر اتش بار می تواند تا 64 هدف را ردیابی کرده و به 12 مورد از آنها حمله کند. این موشک دارای یک کلاهک انفجاری قوی 60 کیلوگرمی با یک فیوز مجاورتی است. سیستم آکاش کاملا متحرک است و قادر است از کاروان در حال حرکت وسایل نقلیه محافظت کند. پلت فرم پرتاب با خودروهای چرخدار و رادار ادغام شده است. در حالی که سامانه آکاش در درجه اول به عنوان یک سامانه دفاع هوایی طراحی شده است، در نقش دفاع موشکی نیز آزمایش شده است. این سامانه پوشش موشکی پدافند هوایی را برای منطقه ای به مساحت 2000 کیلومتر مربع فراهم می کند. مجموع سفارشات ارتش هند از آکاش، از جمله سیستم های راداری (WLR و Surveillance)، دارای ارزش کل 28800 کرور روپیه (4 میلیارد دلار) است.
هر اتش بار اکاش از چهار پرتابگر خودکششی (هر کدام با سه موشک )، یک رادار چند منظوره جستجو و درگیری – راجندرا، و یک پست فرماندهی (مرکز کنترل اتش بار ) تشکیل شده است. دو اتش بار به عنوان یک اسکادران (نیروی هوایی) مستقر می شوند، در حالی که حداکثر چهار اتش بار یک گردان آکاش را تشکیل می دهند. در هر دو پیکربندی، یک مرکز کنترل گروهی (GCC) اضافه شده است که به عنوان فرماندهی و کنترل فرماندهی اسکادران یا گردان عمل می کند.
اکاش دارای قابلیت عملکرد خودکار پیشرفته است. رایانه به طور خودکار ردیابی اهداف را در فاصله 150 کیلومتری شروع می کند و به سیستم و اپراتورها هشدار می دهد. اطلاعات مسیر هدف به GCC منتقل می شود. GCC به طور خودکار هدف را طبقه بندی می کند. BSR شروع به ردیابی اهداف در محدوده 100 کیلومتری می کند. این داده ها به GCC منتقل می شود. GCC تا 200 هدف را با چند رادار ردیابی می کند .
پست فرمانده ای که می تواند اهداف را از لیست انتخاب کند و در اولین زمان با انها درگیر شود .در این فرآیند در دسترس بودن موشک ها و سلامت موشک ها نیز مورد ازمایش قرار می گیرد. گفته شده احتمال برخورد یک موشک به یک جنگنده در این سیستم 88 درصد است .
در الگوی استقرار مربعی شکل ، یک اتش آکاش می تواند از منطقه ای به ابعاد 62 کیلومتر در 62 کیلومتر دفاع کند. در یک پیکربندی آرایه خطی، مساحتی معادل 98 کیلومتر در 44 کیلومتر را پوشش می دهد. پیکربندی ذوزنقه ای به بزرگترین منطقه در مقایسه با هر الگوی دیگر استقرار که مساحتی به اندازه 5000 کیلومتر مربع را پوشش می دهد، دفاع می کند
هر اتش بار آکاش می تواند با چهار هدف را به طور همزمان با 24 موشک آماده شلیک درگیر شود . هر اتش بار دارای چهار پرتابگر با سه موشک است، در حالی که هر رادار راجندرا قادر است در مجموع هشت موشک(دو موشک برای هر هدف )را هدایت کند. حداکثر تا چهار هدف را می توان به طور همزمان توسط یک اتش بار معمولی با یک رادار راجندرا در صورتی که یک (یا دو) موشک به هر هدف اختصاص داده شود، درگیر کرد. همان طور که گفته شد یک موشک آکاش 88 درصد احتمال نابود هدف را دارد . دو موشک را می توان به فاصله پنج ثانیه شلیک کرد تا احتمال کشتن به 98.5 درصد افزایش یابد. ارتباطات بین خودروهای مختلف ترکیبی از پیوندهای بی سیم و سیمی است. کل سیستم طوری طراحی شده است که به سرعت راه اندازی شود و برای بقای بالا بسیار متحرک باشد. سیستم اکاش می تواند از طریق راه آهن، جاده یا هوایی مستقر شود.
موشک
سیستم آکاش دارای یک موشک زمین به هوا با برد رهگیری 25 کیلومتر است.وزن پرتاب 720 کیلوگرم، قطر 35 سانتی متر و طول 5.78 متر است. آکاش با سرعت مافوق صوت پرواز می کند و به حدود 2.5 ماخ می رسد. می تواند به ارتفاع 20 کیلومتری برسد و از هر دو سکوی ثابت و یا چرخ دار شلیک شو. فیوز مجاورتی دیجیتال با یک کلاهک 55 کیلوگرمی از پیش تکه تکه شده همراه است. یک سیستم خود تخریبی نیز وجود دارد تا در صورت عدم برخورد با هدف موشک در اسمان منفجر شود .موشک توسط یک موتور موشک رمجت به پیش میرود . استفاده از یک سیستم رانش رام جت سرعت پایدار را بدون کاهش سرعت در طول پرواز برای موشک امکان پذیر می کند.چهار ورودی هوا در چهار سمت موشک به عنوان ورودی هوای پیشرانه رم جت قابل رویت است
طراحی این موشک تا حدودی شبیه به مدل SA-6 با چهار مجرای ورودی رمجت لوله بلند است که در وسط بدنه بین یالچه ها نصب شده اند. برای کنترل چرخ موشک به دور خود چهار بال متحرک مثلثی بریده شده بر روی میانه بدنه نصب شده است. برای کنترل حرکت در سمت ، چهار باله دلتا شکل در انتهای بدنه نصب شده است
رادار
این موشک توسط یک رادار کنترل آتش آرایه فازی به نام «راجندرا» هدایت می شود که به عنوان رادار یک اتش بار با برد قفل حدود 60 کیلومتر شناخته می شود.رادار با قابلیت چرخ360 درجه با بیش از 4000 عنصر، فرستنده و گیرنده مبل اشد که دارای پردازنده سیگنال دیجیتال پرسرعت، رایانه مدیریت میدان نبرد و یک پردازشگر داده راداری قدرتمند است. این رادار می تواند 64 هدف را در برد و ارتفاع ردیابی کند و هشت موشک را به طور همزمان در حالت شلیک متوالی به سمت چهار هدف هدایت کند. این رادار دارای ویژگی های پیشرفته ECCM است(ضد جنگ الکترونیک). مشتقات راجندرا روی شاسی نفربر BMP-2 و برای استفاده توسط نیروی هوایی هند به عنوان رادار سطح اتش بار توسعه یافته ولی نیروی زمینی همین رادار را روی شاسی تانک تی72 در خدمت دارد
اولین نسخه اکاش که یک نسخه ازمایشی بود و بین سال های 1990 تا 1997 روی ان کار شد. دو موشک آکاش دو هدف سریع را به شکل همزمان در سال 2005 سرنگون کردند که این نسختین ازمایش درگیری همزمان برای اکاش بود
هزینه توسعه موشکی آکاش 1000 کرور (150 میلیون یورو، 200 میلیون دلار)، با احتساب اعتبار پروژه 600 کرور (90 میلیون یورو، 120 میلیون دلار)، 8 تا 10 برابر کمتر از هزینه توسعه سیستم های مشابه در سایر کشورها است.
دو تصویر زیر نصب سامانه اکاش روی شاسی بی ام پی و تی72برای نیروی زمینی
انواع اکاش
اکاش 1
نسخه ای که در بالا به ان پرداخته شد
اکاش- اس
این نسخه در سال 2019 وارد خدمت شد که دارای برد 30 کیلومتر است و دارای کلاهک60 کیلوگمی انفجار مجاورتی میباشد ..در حالی که اکاش نسخه 1 سیستم رادار نیم فعال داشت ولی اکاش در نسخه اس که اصلیترین نسخه در خدمت است دارای سیستم رادار فعال است
آکاش پرایم
در 27 سپتامبر 2021، آزمایش DRDO نسخه جدیدی از موشک به نام Akash Prime را شلیک کرد. در اولین پرواز خود یک هدف هوایی بدون سرنشین را رهگیری و منهدم کرد.این موشک مجهز به جستجوگر فرکانس رادیویی فعال (RF) بهبود یافته برای افزایش دقت است. اکاش پرایم همچنین برای عملیات در دمای پایین و ارتفاع بالا با سیستم زمین اصلاح شده بهینه شده است.
اکاش ان جی
یک موشک جانشین اکاش های فعلی است – نسل جدید که به اختصار Akash-NG نامیده می شود در سپتامبر 2016 با بودجه 470 کرور روپیه (معادل 574 کرور روپیه یا 75 میلیون دلار آمریکا در سال 2020) تصویب شد تا جانشین آکاش1 و اکاش اس شود . Akash-NG زمان واکنش بهبود یافته و سطح محافظت بالاتری در برابر حملات جنگ الکترونیک خواهد داشت. مرحله دوم از موتور موشک جامد دو پالس استفاده می کند که به جای موتور رم جت نصب می شود که سبکتر خواهد بود تا برد کلی را از 40 کیلومتر فعلی به 70 کیلومتر افزایش دهد، یک رادار چند منظوره با آرایه فازی فعال (MFR) و فیوز مجاورت نوری استفاده میکند
این موشک جانشین سری موشک‌های آکاش و آکاش-1 اس با پیشرفت‌هایی مانند موتور موشک جامد دو مرحله ای که کاملا با طرچ پیشرانه در نسخه قبلی فرق دارد، پرتابگر جدید و رادار هدف‌گیری چند منظوره ارایه فازی فعال.گفته شده خود این موشک از یک رادار ارایه فازی فعال باند کی یو استفاده میکند
انتظار میرود که هر موشک هزینه‌های اولیه کمتر از 500000 دلار آمریکا داشته باشدکه کمتر از نصف هزینه موشک‌های مشابه غربی است که معمولاً بین 1.2 تا 1.5 میلیون دلار آمریکا میباشد.
اکاش در سال 2015 وارد خدمت شد . در 16 مارس 2016، مدیر آزمایشگاه تحقیق و توسعه دفاعی (DRDL)، گفت که هند به دنبال دو برابر کردن تولید موشک به 100 موشک در ماه است
ارتش هند یک هنگ آکاش را در ژوئن تا ژوئیه 2015 مستقر کرده است و هنگ دوم تا پایان سال 2016 آماده خواهد شد.
اپراتورها
هندوستان
نیروی هوایی هند – 13 اسکادران در خدمت، 2 اسکادران دیگر نیز سفارش داده شده است.هر اسکادران شامل 8 پرتابگر و 125 موشک است.
نیروی زمینی هند – دو هنگ سفارش داده شد که تحویل آنها از سال 2015 شروع شد و در سال 2018 همگی تحویل شدند. دو هنگ دیگر در سال 2019 سفارش داده شده است.
صادرات
امارات و ویتنام از جمله کشورهای هستند که به اکاش ابراز علاقه کرده اند
مقالات مشابه
