داستان موشک براهاموس بر می گردد به دهه 1990 زمانی که هند به دنبال یک موشک ضد کشتی مافوق صوت بود. در ان زمان هند مدتی به دنبال خرید نسخه کشتی پرتاب موشک خا41 بود ولی این موشک بسیار بزرگ بود و ساخت نسخه ساحل پرتاب ان دشوار زیرا از جمله برنامه های هند ساخت نسخه ساحل پرتاب این موشک بود. هند بر اساس نیازش به دنبال یک موشک ضد کشتی مافوق صوت بود که بتواند در ارتفاع پایین پرواز کند و در اینده بتوان ان را از دریا،ساحل و جنگنده پرتاب کنند
در همان دوران روسها روی طرح موشک یاخونت کار میکردند که یک موشک مافوق صوت با پیشرانه رم جت بود. این موشک کارایی بسیار خوبی داشت ولی هند اسرار داشت که روی طرح مشابه برای انتقال فناوری به داخل کار کند و از این رو در سال 1997 طی قراردادی با روسها روی پروژه جدید کار خود را اغاز کرد
موشک براهاموس دقیقا نسخه هندی همان یاخونت است و به دلیل اینکه عملا این طرح در روسیه اماده بود و تست شده بود در هند برنامه بسیار سریع پیش رفت و در سال 2004 موشک تست شد و نشان داد قابلیت بسیار دارد.
موشک براهاموس یک موشک با وزن 3 تن و طول 8.4 متر است که دارای قطر 600 م م است.موشک دارای بدنه از مواد ترکیبی با بخشهای از فولاد است که دارای چهار بالچه بزرگ در میانه بدنه و چهار بالچه کوچکتر در انتهای بدنه است و هدایت موشک نیز با کمک یک خروجی متغییر پشت پیشرانه اصلی انجام می شود که با انحراف قدرت احتراق موتور باعث ایجاد تغییر جهت موشک می شود
موشک دارای پیشرانه رمجت است. پیشرانه رم جت برای رسیدن به سرعت فراتر از سرعت صوت است.موتور رم جت شبیه لوله بخاری است اگر از سر ان نگاه کنید ته ان مشخص است.سوخت درون این لوله که انتهای ان باریک شده تزریق می شود و هوایی گرم و فشرده با قدرت از انتهای موشک خارج می شود و موشک به پیش می رود و هیچ فنی در کار نیست ولی مسئله سر این است که باید موشک به سرعت لازم برسد که این جریان که از جلو دارد می شود و از انتها با فشار خارج می شود شکل بگیرد از این رو به تنهایی استفاده از این پیشرانه ممکن نیست
از این رو این موشک دارای یک پیشرانه اولیه سوخت جامد راکتی است که موشک را به سرعت لازم (بیش از 300 کیلومتر بر ساعت) رسانده تا موشک به پیش برود. البته نسخه هوا پرتاب این پیشرانه سوخت جامد را ندارد زیرا سرعت پرتاب هواپیما موتور را فعال میکند. پیشرانه رمجت سوخت مایع است ولی سوخت ان قابل نگهداری است و میتوان برای چند ماه ان را در حالت سوخت گیری شده نگهداری کرد
براهاموس دارای سیستم هدایت رادار فعال است و همانند موشک های رادار فعال بخشی از مسیر را به کمک خلبان خودکار طی میکند تا بتواند هدف را با کمک رادار خود کشف کند. موشک دارای یک رادار با انتن ارایه فازی است و گفته شده میتواند از 50 کیلومتری یک شناور جنگی را کشف کند. این موشک میتواند هم در ارتفاع بالا و یا ارتفاع پایین تا ارتفاع4 متری پرواز کند و از یک ارتفاع یاب راداری برای تنظیم ارتفاع استفاده میکند .روش معمول پرواز این موشک این است که در ارتفاع بالا پرواز میکند تا هدف را با کمک رادار خود کشف کند و بعد از کشف موقعیت هدف ارتفاع خود را کاهش داد و فاز نهایی حمله را در ارتفاع پایین انجام میدهد اگرچه میتواند تمامی مسیر را در ارتفاع بالا و یا پایین پرواز کند
موشک دارای بیشترین سرعت 2.8 ماخ است اگرچه برخی منابع سرعت نهایی ان را 3 ماخ اعلام کردند ولی این سرعت مربوط به ارتفاع بالا است و در ارتفاع پایین سرعت به 1.8 ماخ کاهش می یابد.موشک سرعت بالای دارد این سرعت باعث غافلگیری دشمن می شود و این یکی از امتیازات ان نسبت به دیگر موشک های ضد کشتی هند است.
کلاهک موشک 200 کیلوگرم وزن دارد.به دلیل سرعت بالا انرژی جنبشی بالای به هدف وارد می شود به شکلی که سازنده مدعی است این موشک 32 برابر قدرت تخریبی بیشتری را از موشک ضد کشتی کروز معمولی بر هدف وارد می کند و هندیها مدعی هستند این موشک حتی عمل هم نکند بدنه را شکافته و وارد ان شده و حتی توان ان را دارد که از ان سمت ناو نیز خارج شود
برد موشک به 400 کیلومتر میرسد ولی با سرعت 2.8 ماخ برد رقم 290 کیلومتر است. تاکنون چندین نسخه از این موشک توسعه یافته است
نسخه زمین پرتاب این موشک که البته از ناو نیز پرتاب می شود و دارا یک بوستر سوخت مایع برای پرتاب است و در بالا به ان اشاره شد. این نسخه از یک کامیون تارا ساخت چک تولیدی ر هند پرتاب می شود که شامل سه لانچر پرتاب هر یک با یک موشک براهاموس روی خود هستند و کامیونی مشابه نیز رادار اتش بار ساحلی برای کشف هدف را حمل میکند و همین نسخه موشک از روی ناوشکنهای کلاس راجپوت نیروی دریایی نیز شلیک می شود.دو بلوک 1 و2 از این نسخه ساخته شده که بلوک 2 که تفاوت انها در نرم افزارهای هدایت و کارایی رادار انها است.
نسخه ای دیگری از این موشک نسخه تهاجم زمین ان است.این نسخه دارای کلاهک 300 کیلوگرمی است و از سیستم هدایت ماهواره ای استفاده میکند که میتواند بسته به سفارش شامل جی پی اس، گلناس باشد. این نسخه فرقی با نسخه ضد کشتی از نظر برد ندارد ولی چون در ارتفاع بالا پرواز میکند برد ان به 400 کیلومتر نیز میرسد و میتوان ان را از زمین و دریا شلیک کرد
نسخه زیر دریایی پرتاب این موشک نیز طراحی شده که در سال 2013 در عمق 50 متری اب شلیک شد. این نسخه را میتوان درون تیوپ مخصوص از اژدر افکن 650 م م پرتاب کرد ولی هند همکنون در حال کار روی نسخه ای کوچکتر برای پرتاب از لوله اژدر افکن533 م م است
براهاموس نسخه A نسخه هواپرتاب این موشک است. این نسخه به دلیل نداشتن بوستر سوخت مایع 2. تن است یعنی 500 کیلوگرم سبکتر است و میتوان ان را از ارتفاع 500 تا 14000 متری رها کرد موشک بعد از پرتاب تا ارتفاع100 تا 150 متری از جنگنده فاصله گرفته و بعد موتور موشک روشن می شود.این موشک در سال 2017 از سوخو30 شلیک شد و یکی از انها زیر بدنه میان دو ورودی هوا جا می گیرد ولی میتوان ان را در اینده از توپلوف142 و پی8 نیروی دریایی نیز شلیک کرد. برد این نسخه نیز 400 کیلومتر است و ارتش هند خواهان به خدمت گیری 200 تیر از این موشک است
براهاموس ان جی نسخه بعدی این موشک است که در سال 2019 وارد خدمت شود. نسخه ان جی دارای برد 290 کیلومتر و سرعت 3.5 ماخ است و کوچکتر و سبکتر ساخته شده.وزن این نمونه 1.5تن یعنی نصف نسخه اصلی است و طول ان 5 متر یعنی بیش از 3 متر کوتاه تر است و دارای قطر 500 م م است.این نمونه را برای پرتاب از جنگنده های کوچکتری چون میگ29 کا و یا پاکفا و یا دیگر جنگنده های طراحی شده است ولی نسخه زمین پرتاب و یا زیر دریایی پرتاب نیز دارد
یک نسخه صادراتی از این موشک با برد 600 کیلومتر نیز توسعه یافته که در صورت سفارش مشتری در دسترس است. همچنین هند تصمیم دارد نسخه تهاجم زمینی از این موشک با برد 800 کیلومتر را توسعه و در اواخر سال 2018 تست کند
براهاموس2 یک طرح دیگر است که البته ربطی به این برهاموس ندارد. این طرح که همکنون در حال متعالعه است یک موشک با سرعت 7 ماخ برد 600 تا 700 کیلومتر قرار است در نقش موشک ضد کشتی و تهاجم زمینی وارد خدمت شود ولی بعید است تا ده سال دیگر نیز وارد خدمت شود براهاموس در حال حاظر تنها در هند خدمت میکند ولی کشورهای زیادی به دنبال خرید ان هستند برای نمونه امارات نسخه تهاجم زمینی این موشک را مد نظر گرفته و در حال نهایی کردن قرارداد ان است
عبدالحمید تارخ
https://en.wikipedia.org/wiki/BrahMos
https://en.wikipedia.org/wiki/BrahMos-II
