ترجمه و تألیف: محمد بی‌باک
RK-360MC نپتون (نپتون)
نپتون یک سیستم موشکی ضد کشتی اوکراینی است. این سیستم که توسط شرکت ukrobronprom توسعه یافته از موشک کروز ضد کشتی R-360 استفاده می کند ، که نسخه ای بسیار شبیه موشک روسی Kh-35 است( و دارای یک موتور جت کوچک است که ورودی هوایی ان زیر بدنه قرار گرفته است) و به طور کلی شبیه Kh-35U است ، اما از بدنه طولانی تر با سوخت بیشتر ، تقویت کننده(بوستر برای رسیدن به سرعت معین و به کار افتادن مرحله دوم) بزرگتر و برخی تغییرات دیگر برخوردار است. وجود این موشک برای اولین بار در سال 2013 اعلام شد.
اولین نمونه ها در سال 2016 تکمیل و آزمایش شدند. در ان زمان اعلام شد این موشک فاقد سیستم هدایت بود. این موشک تا 280 کیلومتر برد دارد، و می توان ان را از سکوهای دریایی ، زمینی و هوایی حمل و پرتاب کرد. توسعه موشک ضد کشتی نپتون در سال 2019 به پایان رسید. این موشک باید برای آزمایشات به ارتش اوکراین تحویل داده شود و به خدمت گیری ان در آینده نزدیک تصویب شود.
برخی منابع گزارش می دهند که قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برنامه هایی برای تولید موشک های Kh-35 در اوکراین وجود داشته است. با این حال ، پیشرفت موشک با پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همراه بود، در نتیجه Kh-35 هرگز وارد خدمت شوروی نشد و اولین بار فقط در اواسط دهه 1990 در روسیه تولید شد. بنابراین به احتمال زیاد اوکراین بسیاری اسناد فنی این موشک را در اختیار داشته است. علاوه بر این ، اوکراین در حال تولید موتورها و برخی از اجزای دیگر برای موشک های Kh-35 روسیه بود.
نکته بسیار جالبی در مورد این موشک وجود دارد. نسخه‌ای شبیه نپتون برای اولین بار در سال 2014 ، در کره شمالی مشاهده شد که به محلی به Kumsong 3 (زهره 3) معروف است. در ابتدا تصور می شد كه كره شمالی ها موشك های روسی Kh-35E یا Kh-35UE را به دست آورد. با این حال پس از بررسی دقیق به نظر می رسد که این موشک کپی خا ۳۵ روسی نیست ، اما بسیار شبیه نپتون اوکراین است. موشک کره‌ای اولین آزمایش رسانه‌ای خود را در سال 2015 انجام داد و طبق گزارش ها ، 200 کیلومتر برد را نشان داده است. در سال 2017 ، در طی یک آزمایش دیگر ، Kumsong 3 برد 240 کیلومتر را نشان داد. هنوز مشخص نیست که چگونه یک موشک که در حال توسعه در اوکراین بود ، در کره حتی قبل از آزمایش در اوکراین مورد آزمایش قرار گرفت. هنوز هم در این داستان ابهاماتی وجود دارد.
نحوه تولید موشک کره شمالی.
یکی از توضیحات می تواند این باشد که اوکراین به توسعه موشک ضد کشتی Komsong 3 کره شمالی کمک کرده است. اوکراین در حقیقت جزء 10 تولید کننده برتر نظامی (در برخی زمینه ها) جهان است و از صنایع بسیار پیشرفته تری نسبت به کره شمالی برخوردار است.(در مورد موشک بالستیک و انرژی هسته‌ای کمی متفاوت است ماجرا) پیش از این نیز اوکراین موتورهایی را برای موشک های بالستیک کره شمالی از طریق روسیه تهیه می کرد. این واقعیت توسط آژانس فضایی اوکراین و اطلاعات کره جنوبی تأیید شده است.
از نظر عملکرد نپتون عموماً شبیه Kh-35U روسی است. نپتون برد برنامه ریزی شده ای تا 280 کیلومتر دارد. در سال 2019 این موشک برای اولین بار برد بیش از 250 کیلومتر را نشان داد. این محصول اوکراینی ها دارای کلاهک انفجاری شدید (HE-FRAG) است که وزن آن حدود 145 کیلوگرم است. این موشک باید در برابر کشتی هایی با تناژ جابجایی حداکثر 5000 تن مانند ناوچه ها و ناوشکن های کوچکتر کارآمد باشد.
نپتون دارای سیستم ناوبری اینرسی است و دارای رادار فعال در مرحله پایانی پرواز خود است.(مانند اکثر موشک‌های ضد کشتی جهان) در حال حاضر اوکراین برای رادار این موشک با برخی مشکلات روبرو است. این موشک میتواند در ارتفاع 10 متر از سطح حرکت کند. در مرحله پایانی پرواز، برای غلبه بر سیستم های دفاعی ناوها تا 3 متر از سطح پایین می رود. زاویه پوشش رادار 60 درجه است و برد کشف هدفی در ابعاد یک ناوچه توسط رادار موشک عدد 50 کیلومتر است از این رو تا زمان کشف هدف توسط رادار موشک، موشک با کمک سیستم هدایت اینرسی هدایت می شود .همچنین کاونده موشک دارای یک حالت غیر فعال پیسو نیز است که در صورت از کار افتاد به وسیله جنگ الکترونیک به شکل غیر فعال یا ضد رادار عمل میکند
این موشک با سرعت مادون صوت حرکت می کند. تخمین زده می شود که به دلیل سرعت آن ، به راحتی توسط سیستم دفاعی پیشرفته قابل ردیابی هستند.( گرچه ارتفاع پروازی کم برای سیستم دفاعی هر ناوی مشکل زا است). موتور موشک یک موتور توربوفن است از نوع MS-400 است که توسط موتور سیوج اکراین ساخته شده است و در واقع در مرحله نخست در دهه1990 برای پهپادهای جت هدف ساخته شده بود و پیش از این روی موشک های کروز دیگر که بر اساس موش خا55 ساخته شده بود نیز نصب شده بود 400 پاوند رانش ایجاد میکند .موشک برای پرتاب از زمین دارای یک بوستر سوخت مایع است ه در واقع بوستر مرحله اول موشک پدافندی سام3 است
اوکراینی ها همچنین سامانه موشکی دفاع ساحلی را توسعه دادند که موشک های نپتون را حمل می کند. پیشنهاداتی برای استفاده مجدد از شاسی سنگین MAZ-543M وجود دارد (اوکراین تعدادی از این وسایل نقلیه را در انبار دارد) و آنها را به عنوان پرتابگرهایی برای حمل موشک های جدید ضد کشتی مجدداً مورد استفاده قرار می دهد. همچنین پیشنهادهایی برای استفاده مجدد از رادار قدیمی سیستم موشکی پدافند ساحلی Rubezh (شلیک کننده موشک پی ۱۵) ارائه شده است. با این حال وسیله نقلیه پرتاب جدید مبتنی بر یک خودرو نظامی KrAZ-7634.NE با پیکربندی 8×8 است.
به طور کلی سیستم موشکی دفاع ساحلی جدید اوکراین می تواند معادل سیستم دفاعی ساحلی بال روسیه باشد. یک اتشبار پدافند ساحلی نپتون از 6 دستگاه پرتابگر با مجموع 24 موشک ضد کشتی تشکیل شده است. وسایل نقلیه پرتاب کننده می توانند تا 25 کیلومتری فاصله داشته باشند. برای برپا شدن و اماده شدن برای شلیک این سیستم موشکی ساحلی 15 دقیقه زمان لازم دارد.یک واحد اتش نپتون شامل 6 لانچر پرتاب هر یک با 4 موشک است ، 6 خودروی حاوی موشک ذخیره و یک خودروی فرمانده ای و ک خودروی رادار است .این سیستم شامل 72 موشک در هر واحد به شکل عملیاتی و ذخیره است
در 3 آوریل 2022، در جریان تهاجم روسیه به اوکراین، منابع اوکراینی ادعا کردند که ناو روسی Admiral Essen توسط نیروهای اوکراینی با این موشک آسیب دیده است. بعداً، اولکسی آرستویچ، مشاور مستقل دفتر رئیس جمهور اوکراین، توضیح داد که دریاسالار اسن توسط موشک نپتون مورد اصابت قرار گرفته است. روس ها در مورد این ادعا اظهار نظر نکردند و کشتی مورد ادعا به طور عادی به ماموریت خود ادامه داد.
در 13 آوریل 2022، منابع اوکراینی ادعا کردند که رزمناو روسی مسکوا توسط دو موشک نپتون مورد اصابت قرار گرفته است که منجر به آتش سوزی و پس از آن انفجار یک انبار مهمات کشتی شد. وزارت دفاع روسیه، بدون بحث در مورد علت، اظهار داشت که آتش سوزی باعث انفجار مهمات شده و خدمه به طور کامل تخلیه شده اند.روسها گزارش دادند که کشتی هنوز در حال آتش سوزی شناور است، اما رسانه های دولتی روسیه متعاقباً گزارش دادندکه در نهایت غرق شده است
به گفته توماس شوگارت، فرمانده سابق زیردریایی نیروی دریایی ایالات متحده، رزمناوهای کلاس اسلاوا مانند مسکوا معمولاً “به خاطر ضربه تهاجمی خود شناخته شده اند، نه برای سیستم های دفاعی یا کنترل آسیب”.مسکوا یکی از بزرگترین کشتی های جنگی غرق شده در جنگ از زمان جنگ جهانی دوم بود.
یک نسخه حمله زمینی این موشک در حال طراحی بود و از آوریل 2023 گزارش های از ان که با کمک سیستم ماهواره ای توان حمله به اهداف ثابت را دارد مورد بحث قرار گرفت.
در 23 آگوست 2023، طبق گزارش‌های رسانه‌های اوکراینی نسان داد این نسخه تهاجم زمینی جدید برای کمک به انهدام رادار سامانه موشکی S-400، که از سال 2016 در کیپ ترخانکوت در کریمه مستقر بود، استفاده شد.در 14 سپتامبر، نیروهای اوکراینی متعاقباً ادعا کردند که با استفاده از پهپادها و موشک‌های نپتون، سامانه‌های موشکی اس-400 را در نزدیکی یوپاتوریا منهدم کرده‌اند.
منبع: سایت میلیتاری تودی( با برخی تغییرات)
