ایرانبالگرد

بالگرد بل214

بالگرد بل214

در اواخر دهه 1950 ، امریکا بالگرد بی نظیر  بل204 با کد نظامی  یو اچ1 را توسعه دادند بالگرد که پر تعداد ترین بالگرد تولید شده در جهان غرب  شد و شهرت جهانی یافت  و 80 ارتش جهان  از ان بهره بردند. تا دهه 1980 حدود  16000 فروند انها ساخته شد که همچنان چنین هزار فروند انها در خدمت است.یو اچ1 با لقب هیویی یک بالگرد تک موتوره با یک موتور الیسون  تی53 بود که 1100 اسب بخار قدرت فراهم میکرد

 یو اچ1 بالگرد با  یک ملخ دو تیغه بود که دم ان در پایین  بدنه کار گذاشته  شده بود و دارای دو درب کشویی در دو طرف بدنه  بود و میتوانست غیر دو خدمه خود 14 سرباز را حمل کند و توان حما 1.4 تن  بار را داشت . نسخه های مختلفی از این بالگرد ساخت شده و تا شصت  سال بعد کمپانی  بل سازنده این بالگرد بی نظیر چندنی نسخه بالگرد بر اساس  ان در انواع تک و دو موتور برای کاربردهای مختلف توسعه داد(برای اشنایی با یو اچ1 هیویی اینجا را کلیک کنید)

یو اچ1 در ایران

ایران در سال 1969 زمانی که یو اچ1 هیویی در اوج شهرت خود بود و هزاران فروند ان برای واحدهای مختلف نظامی امریکا در ویتنام خدمت میکرد دست به سفارش 25 فروند بل205 با کد نظامی یو اچ1 اچ  به اگوستا ایتالیا زد . شرکت اگوستا ایتالیا همواره تحت امتیاز شرکتهای مختلف امریکا از جمله بل  و بوئینگ دست به منتاز  بالگردهای انها میزد و نسخه تحویلی به ایران تا سال 1971 نسخه تولیدی در  ایتالیا بود اگرچه پلیس ایران در ان دوران تعداد یو اچ1 دست دوم نیز از امریکا تحویل گرفت که از قرار در ویتنام نیز جنگیده بودند

در ان زمان کمپانی بل دست به توسعه نسخه جدید از بالگرد یو اچ1 هیویی با کد بل 214 هیویی پلاس  زد. این نسخه بزرگتر و قویتر بود  ولی بزرگتری تفاوت  ان داشتن موتور متفاوت بود. این نسخه توان بیشتری داشت و ایران به دنبال این نسخه  رفت. شاه ایران با فرستادن ژنرال  منوچهر خسروداد  ( فرمانده اینده هوانیروز ایران) به امریکا و مطالعه روی ساختار هوانیروز در امریکا میخواست یکی از بزرگترین ناوگان بالگرد در خدمت نیروی زمینی  را تشکیل  دهد از این رو دنبال بالگرد متوسط مناسب بود که در این میان بالگرد یو اچ1 بهترین  گزینه برای  شاه بود . ایران یک سالی بود یو اچ1 را در خدمت داشت  و دست  به ازمایش این بالگرد زده  بود.. اگرچه از ان کاملا راضی بود ولی نیاز به بالگرد با موتور قویتر از جمله برای مناطق پر ارتفاع ایران ویا مناطق گرم و شرجی ایران داشت. ایران نیاز به موتور قویتر داشت  تا قدرت خود  در شرایط گرم و پر ارتفاع به سرعت از دست ندهد  از این رو روی بالگرد بل214 هیویی پلاس سرمایه گذاری کرد . بالگرد جدید از سال 1972 وارد خط تولید بل شد  و تحویلش به ایران اغاز شد

بل214

بل214 کاملا شبیه بل204 و بل205  است و بالگردی  تمام فلزی   با دمی  در پایین بدنه.  بالگرد دارای طول 14.63 متر و وزن خالی 3.4 تن است که به ترتیب  2 متر کوتاه تر ولی در عوض حدود  900 کیلوگرم  در وزن خالی  ،سنگینتر   از بل 205 بود. این نسخه  دارای دماغه ای کشیدتر است و ملخ اصلی نیز  سنگینتر و کشیده تر بود. بالگرد دارای دو درب در هر سمت در قسمت خدمه است که برای خلبان  و کمک خلبان  است و  در عقب  درب کابین خلبان  نیز در نسخهA دارای دو لنگه درب کشویی  است که رو به عقب باز می شود. هر کدام از درب ها دارای  دو پنجره  است و هنگامی که درب کاملا عقب کشیده می شود تمام کابین عقب در دسترس است. درون کابین دارای دو ردیف نیمکت است که به شکل رو بروی هم پشت کابین خدمه قرار دارد  پشت این دو ردیف نیمکت  در هر سمت  بالگرد رو به طرف درب  یک نیمکت برای دو نفر نیز وجود  دارد

بالگرد دارای یک موتور توربوشفت Lycoming LTC4B-8D میباشد . این موتور ساخت لیکومینگ  بر اساس  موتور تی55 ساخته شده که روی بالگرد شینوک  نیز نصب شده است  که دارای  2930 اسب بخار قدرت است اگرچه از با در نظر گرفتن سیستم انتقال قدرت دارای قدرت واقعی  2050 اسب بخار است. این موتور دست کم  1800 اسب بخار قدرت بیشتراست  نسبت  به موتور تی 53 نصب شده روی یو اچ1 قدرت فراهم میکند. این نسخه دارای  توان حمل 14 سرباز داشت  و میتواند 1730 کیلوگرم بار اویخته حمل کند . بالگرد دارای  ملخ دو تیغه  است و زیر  بدنه دارای یک غلاب برای حمل بار است.

بل 214 ارتش به خوبی خروجی موتور بالگرد مشخص است.این بالگرد هیچ سیستم دفاعی مانند هدشار دهنده راداریف پرتاب کننده چف و فلر و یا جیمینگ فروسرخ را ندارد
درب کنار بل214 که به طرف عقب باز شده کاملا مشخص است

چندین  مدل از این بالگرد ساخته شد .

کابین این بالگرد

BELL-214A : این نسخه در جهان با لقب اصفهان نیز شناخته می شود . دلیل این اسم این بود که قرار بود این نسخه  در اصفهان با تاسیس صنایع صها تولید شود اگرچه در نهایت با انقلاب این برنامه لغو شد.  این نسخه پرتعداد ترین نسخه  تولیدی بل214 است که 299 فروند از ان توسط بل برای ایران  ساخته شد

BELL-214C: بر اساس نسخه A برای نیروی  هوایی در نقش جستجو و نجات. این نسخه  از قرار دارای سامانه ناوبری و ارتباطی دوربردتری است39 فروند  از این نسخه برای نیروی هوایی ایران ساخته شد

نسخه سی برای نیروی هوایی ارتش

BEL214B: این نسخه با نام بیگ لیفتر نیز شناخته می شود که نسخه غیر نظامی  بل214 است . این نسخه  دارای سه پنجره در هر سمت خود در بخش مسافر است . این نسخه  دارای همان موتور قبلی است ولی سیستم انتقال  قدرت ارتقا یافته تا بتواند از قدرت بیشتر موتور برای حمل بار استفاده کند . همچنین  این نسخه  دارای دو سیستم هیدرولیک  کاملا مستقل  و درهای دسترسی بزرگتر برای  موتور است. این نمونه وارد ایران نشد و 70 فروند ان توسط بل برای مشتریان غیر نظامی معمولا در امریکا و کانادا تولید شد که همچنان هم در حال پرواز است. این نسخه  یک زیر مجموع با نام بی-1 نیز داشت که دارای وزن برخاستن بیشتری بود ولی تفاوتی با نسخه قبلی نداشت

بل214 بی نسخه غیر نظامی که در ایران هرگز وارد خدمت نشد

BELL-214ST: ایران از بل214 بسیار راضی بود ولی به دنبال  نسخه بزرگتر با توان حمل بار بیشتر بود. بل 214 بی بیگ لیفتر توان حمل  تا 2.3 تن بار را داشت از این رو ایران دنبال نسخه نظامی این نسخه بود  که در ایران تولید شود و قرار شد حق تولید به ایران برسد و بازار یابی این پرنده در خاورمیانه  و بخشهای از افریقا  از جمله شمال افریقا با ایران باشد

نسخه اس دی تفاوت بزرگی با نسخه قبلی داشت برای نمونه نتنها یک متر کشیده تر و  حدود 900 کیلوگرم سنگینتر بود بلکه در ظاهر  نیز  تفاوتهای با نسخه قبلی داشت. در هر سمت دارای  دو لنگه درب کشویی بود که یکی به عقب و یکی به جلو باز می شد . روی درب  جلوی  دو پنچره و دربی  که به عقب باز می شود یک پنجره بود  و البته یک پنجره ثابت نیز روی بدنه داشت و به عبارتی  در هر سمت چهار پنجره داشت

بل 214 اس تی که برای یک شرکت غیر نظامی غربی در افغانستان سرویس میداد

این نسخه دارای  سه ردیف صندلی در کابین  مسافر بود  که ردیف جلوی چهار صندلی و دو ردیف عقبی پنچ  صندلی داشت و دو صندلی نیز رو به درب در هر سمت داشت و در مجموع توان حمل 17 مسافر را داشت.  ولی بزرگترین تفاوت  این نسخه با نسخه قبلی داشتن دو موتور به جای یک موتور بود. این نسخه دارای دو موتور  General Electric CT7-2A  بود که نسخه ای از همان موتور تی 700 است که روی بالگردی مانند سوپر کبرا، ونوم ، اپاچی و بلک هاوک نصب  است و هر یک از این موتورها دارای قدرت 1625 اسب بخار است. این نسخه میتواند تا 3.3 تن یعنی بیش از دو برابر نسخه قبلی بار حمل کند و برد ان به حدود 830 کیلومتر باز حدود دو برابر نسخه قبلی رسیده بود

تصویری جالب از بل214 ای و بل214 اس تی در ایران پیش ازانقلاب

اولین نسخه این نمونه در 15 فوریه سال 1977 پرواز کرد  و به ایران امد و در سال 1978 تا 1979 ازمایشات پروازی را برای ایران انجام داد. ایران قرار شد در اصفهان 50 فروند بل 214 نسخه A و 350 فروند نسخه بل214 نسخه اس تی تولید کند  ولی با پیروزی انقلاب برنامه لغو شد. سه پیش نمونه از این بالگرد تا سال 1981 یعنی بعد از انقلاب تولید شد  و از سال 1982 وارد خط تولید شد. با از دست رفتن مشتری اصلی  تنها 93 فروند از این بالگرد تولید شد و 48 فروند از این بالگرد   برای ایران  سفارش داده شده بود تا وارد ایران شود و تا تولید از سال 1983 در ایران راه بیفتد ولی این تعداد به عراق داده شد و بر علیه  ایران استفاده شد اگرچه در عراق برای ترابری  استفاده شد و مسلح نبود . تعداد هم به کشور  چون تالیند و ونزولا و چند کشوری دیگر فروخته شد.  بل این طرح  را خیلی کش نداد ولی بر اساس ان بل230 را توسعه داد. هنوز برخی از ارتشهای دارند و تعدادی شرکت خصوص یا این بالگرد استفاده میکنند

بل214  به تعداد محدودی نسبت به بقی بالگردهای بل تولید شد.تنها بین سال 1970 تا 1981 تولید شد و در مجموع 411 فروند از سری A،B و C تولید شد . ایران بزرگترین مشتری ان بود که دست کم 85% نسخه های تولید را استفاده کرد  و همچنان پرتعداد ترین بالگرد موجود در ایران است که ستون فقرات  هوانیروز ارتش را تشکیل میدهد .بل214 در خدمت نیروی زمینی  و هوایی ایران بسیار خوش درخشید  و خدمات زیادی به ایران انجام  داد. به نظر می اید  هنوز هم حدود  150 فروند ان باید در خدمت باشد ولی متاسفانه هیچ ارتقا جامه ای روی این سرباز  پیرو و خسته انجام نشده. برای  نمونه  این بالگرد فاقد تجهیزات دید شبانه، پرتاب کننده فلر و یا جیمگ فروسرخ برای مقابله با موشک های فروسرخ شانه پرتاب است (البته تعداد کمی مجهز به یک اپتیک  دید حرارتی زیر دماغه شده اند).با وجود این همکنون هیچ بالگرد ترابری برای  جایگزینی این سرباز پیر و بسیار کارا وجود ندارد و احتمالا تا ده و یا حتی 15 سال اینده همچنان  در خدمت باقی خواهد ماند

در نهایت بل214 قرار بود پاییه برای صنایع بالگرد سازی ما بشود  ولی با انقلاب اسلامی این طرح به جای  نرسید. جالب اینکه طرح بالگرد ملی(منتظور بالگرد صبا نیست) فوق العاده شبیه طرح بل214 اس تی است

همان طور که گفته شد ایران دست به ارتقا بخش کوچکی از ناوگان برای نصب سامانه های دید حرارتی زده است و برخی  از انها  توان حمل سلاح نیز یافتند. در این ارتقا با نصب بالچه امکان حمل راکت 70 م م هایدرا را یافته  و در ارتش طی روی یک رونمایی موشک ضد تانک زمین پرتاب کورنت روی انها نصب شد . در سپاه نیز از موشک قائم114 روی برخی از 214 نصب شد  که یک موشک هدایت لیزری با برد 8 کیلومتر و هم کلاس موشک هلفایر است

موشک قائم114 روی بل412 سپاه
موشک قائم114 روی بل412 سپاه
نصب کورنت و راکت هایدرا

عبدالحمید تارخ

مقالات مشابه

بالگرد های موجود در خدمت نیروی های مسلح ایران

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن