جنگنده ها

جنگنده بمب افکن اف104 استارفایتر

جنگنده بمب افکن اف104 استارفایتر

جنگنده بمب افکن اف104 استارفایتر

در اواخر  سال 1951 کلی جانسون سر طراح مشهور لاکهید  به کره جنوبی رفت تا با خلبان نیروی هوایی امریکا  درگیری در جنگ ویتنام در مورد نسل بعدی جنگنده های ارتش امریکا  صحبت کند. وی  می خواست بداند ویژگی جنگنده های نسل بعدی از دید  خلبان نیروی هوایی چگونه است

همه انها جنگنده سبک، سرعت   بالا و  چالاکی بالا می خواستند که با سرعت بالا اوج بگیرید.در  اواخر سال 1952 چندین  طرح توسط لاکهید اماده شد ولی در بین انها طرح مفهومی ال 246 که یک طرح بال بال های کوتاه،  دمی تی شکل  و یک موتور قدرتمند جی 79 بود از همه بهتر بود و لاکهید ان را به نیروی هوایی پیشنهاد داد

در ان زمان نیروی هوایی خود درگیری تعداد زیادی  طرح های مختلف  برای جنگنده های اینده بود و یک پیشنهاد از سوی  لاکهید شاید چندان جالب نبود ان هم بدون نیازی اعلام شده از سوی ارتش ولی جنگ در کره و جنگ سرد با شوروی باعث شد که نیروی هوایی  از سادگی طرح لاکهید خوشش بیاد

نیروی هوایی به این جنگنده علاقه مند شد ولی نمی خواست  هیچ جنگنده ای را بدون یک رقابت به خدمت بگیرد  از این رو در سال 1953 خواهان رقابت  لاکهید و نروث روپ بر سر طرح جنگنده جدیدی شد ولی از انجای که لاکهید یک سال زودتر شروع کرده بود خیلی جلوتر بود و عملا   رقابت   را برده بود.لاکهید در ژانویه سال 1953 قرار داد ساخت دو پیش نمونه را با نیروی هوایی امضا کرد  و جنگنده جدید را ایکس اف 104 نامید

تونی لیویر خلبان ازمایشگر لاکهید برای پرواز با این هواپیما عجیب و غریب در نظر گرفته شده بود که ویژگی های متفاوتی داشت  ولی در نهایت ایکس اف104 در 4 مارس سال 1954 اولین پرواز خود را انجام داد

جنگنده بمب افکن اف104 استارفایتر
ایکس اف104

ایکس اف104 بدنه دارت شکل داشت. تمامی هدف لاکهید در ساعت اف104 توان رسیدن به سرعت بالای دو ماخ  و همچنین سرعت اوجگیری  بالا بود. دارای  بدنه ای الومینیومی   که بخش های از جنس تیتانیوم داشت. دارای  یک دماغه نوک تیز  کوچک و کابینی حبابی شکل با میدان دید مناسب بود . از بالهای ذوزنقه ای   شکل باریکی و بسیار  کوتاه بهره می برد که هدف ان کاهش پسای هوا بود. از سه ارابه فرود بهره می برد که دو ارابه فرود زیر بدنه  و یکی در زیر دماغه بود و هر سه تک چرخ بودند.

هواپیما دارای  دمی  تی شکل بود و این مسئله باعث  شده بود که لاکهید برای اینکه در صورت اجکت خلبان، خلبان به دم برخورد نکند  صندلی پرتاب از زیر هواپیما خارج می شود از این رو باید ارتفاع پرتاب بالای 150 متر باشد تا خلبان به زمین  برخورد نکند. دلیل قرار دادن دم در بالای  سکان عمودی افزایش فرمان پذیر جنگنده به دلیل بال کوتاه اصلی بود.

از انجای که در سال 1954 هنوز موتور جنرال الکترونیک جی 79 در دستراس نبود   لاکهید ایکس اف104 را به موتور جی 65 تجهیز کرد  که یک نسخه امریکایی از موتور انگلیسی ارمسترانگ سیدلی بود که تنها 70% قدرت موتور جی 79 را داشت.برای نمونه جی 65  بدون پس سوز دارای قدرت 7800 پاوند و جی 79 در همین حالت دارای  قدرت 10300 پاوند بود. هواپیما دارای دو ورودی هوا  در دو طرف بدنه بود

از 5 مارس سال  1954 که اولین پرواز را انجام داد تا سه ماه بعد ده ها پرواز ازمایشی برای ان در نظر گرفت که برای رفع ایرادات قبل از ورود به خدمت بود . با موتور جی 65 در اولین پیش نمونه جنگنده به سختی به سرعت یک ماخ می رسید  ولی  با تعویض  موتور به جی 65- دبیلو – 7 جنگنده به 1.5 ماخ و در نهایت 15 مارس سال 1955 به 1.79 ماخ رسید که در ان زمان برای خود  رکوردی بود

دومین پیس نمونه در 2 اکتبر سال 1954 اولین رواز خود را انجام داد که از همان اول موتور جی 65 دبلیو 7 بهره می برد  و دارای  سامانه جنگ افزاری مانند   توپ  گاتلینگ ام 61 و سامانه کنترل اتش ای اس جی -14-1 تجهیز شد. اف104 اولین جنگنده ای بود که از توپ 20 م م  شش لول ام 61 با سرعت اتش 6000 گلوله بر دقیقه بهره می برد . در یکی از ازمایشات تسلیحاتی  توپ منفجر شد  ولی اف104 به ارامی به پایگاه بازگشت   و در بازبینی مشخص شد لوله توپ ترکیده است

پیش نمونه دوم تعمیر و به ازمون ها  بازگشت ولی یک بار دیگر در هنگام تست همین توپ به دلیل لرزش  زیاد ،درب کابین از جا کنده شد ولی خلبان که لباس فشار بر تن داشت دوباره  جنگنده را به خانه برگرداند . اولین پیش نمونه از دو پیش نمونه  ایکس اف104 در 11 ژوئیه سال 1957 سقوط کرد ولی خلبان در  ارتفاع بالا از ان خارج شد

اف104  مخالفان خود را داشت مشکل این بود که اکثر جنگنده های ان دوران بالی پهن  و فضای   درونی مناسب و سوخت بالا داشتند  ولی اف104  فضای  فشرده و سوخت کم و بالی کوتاه داشت  از همان اول در حفظ تعادل نیاز به مهمات خلبان داشت ولی نیروی  هوایی از سرعت بالای و قدرت اوجگیری  بالا  خوشش امد و از این رو خواهان اف104 شد.

بعد از ارمایشات ایکس اف104 نیروی هوایی دست به سفارش 17 فروند وای اف104 جهت گذراندن ازمون های  پروازی داشت.اولین وای اف104 در 17 فوریه سال 1956 پرواز کرد و مجهز به موتور جدیدی جنرال الکترونیک جی 79 – جی ایی -3 شد.

 وای اف104  به میزان 1.68 سانتیمتر کشیده  تر بود  که دلیل ان نصب موتور جی 79 بود که از جی 65 کشیده تر   بود و البته سوخت بیشتری نیز حمل میکرد و برای کنترل هوای ورودی  و جلوگیری   از اشفتگی های ورودی به داخل موتور دارای  نیم مخروطی در ورودی هوا مانند جنگنده های سری میراژ داشت.

 در مارس سال  1956 نیروی هوایی قرار داد برای تولید اف104 در چهار مدل را با لاکهید امضا کرد که شامل   اف104 ای(F-104A) نسخه تک سرنشینه   شکاری رهگیر  برای نیروی هوایی، اف104 بی نسخه دو سرنشینه  اموزشی نسخه قبلی، اف104 سی نسخه جنگنده بمب افکن برای فرمانده ای تاکتیکی  نیروی هوایی و اف104 دی نسخه دو سرنشینه  اموزشی اف104 سی. در اواخر سال 1956 لاکهید خبر از ساخت نسخه  شناسایی ار اف104 نیز  داد ولی در نهایت چند ماه بد این پروژ دست کم برای نیروی هوایی امریکا   لغو شد و نیروی هوایی ار اف101 را خریداری کرد.

در فوریه سال 1958 رسما  اف104 ای وارد خدمت نیروی هوایی  شد  که مجهز به موتور جی 79- جی  ایی 3 ای بود که به دلیل مشکلاتی به سرعت با موتور جی 79-جی ایی 3 بی تعویض شد. اف104 ای  تفاوت زیادی با وای اف104 نداشت ولی بال هایش  کمی ضخیمتر    و دارای  دو بالچه شکمی  برای حفظ تعادل  سمتی  جنگنده بود .دارای  کابینی انالوگ  با یک سایت گان معمولی و یک صفحه سی ار  تی  گرد برای نشان دادن تصاویر  راداربود و از صندلی  پرتاب شونده رو به پایین بهره می برد.

صندلی پرتاب شونده رو به پایین در اف104 ای(A)
صندلی پرتاب شونده رو به پایین در اف104 ای(A)

 دارای  دو جایگاه تسلیحاتی بر نوک بالها و یک جایگاه در زیر  هر بال بود و می توانست  تا دو موشک سایندوندر نسخه  بی را بر نوک بالها و یا به جای ان دو مخزن سوخت را حمل کند. همچنین دارای  یک توپ داخلی 20 م م ام 61 با 725 گلوله بود و می توانست   تا چهار مخزن سوخت خارجی 739 لیتری را حمل  کند  .

دارای رادار    AN/ASG-14T-1 FCS با برد 25  تا 40 کیلومتر بسته به اندازه هدف بود و از یک کاونده فروسرخ  در زیر دماغه بهره می برد که کارایی چندانی نداشت و بعدها  حذف شد . در کل اف104 جنگنده پیچیده ای از نظر الکترونیک بود و از یک سامانه ناوبری پیشرفته با توان مشخص کردن   موقعیت جنگنده بهره می برد

در مجموع  153 فروند اف104 ای ساخته شد که به دلیل سرعت بالا در نیروی هوایی   ملقب به استار فایتر  شد و در سال 1958 اولین جنگنده عملیاتی جهان بود که توانست  با سرعت بیش از دو ماخ پرواز کند

 اولین نسخه  دو سرنشینه   اف104 بی در 16 ژانویه 1957  پرواز کرد  این نمونه تفاوت زیادی با اف104 ای نداشت فقط سوخت کمتری داشت ولی در مابقی موارد با نسخه تک سرنشینه رزمی فرقی نداشت. در مجموع 26 فروند اف104 بی ساخته شد

اف104 بی
اف104 بی

نسخه جنگنده بمب افکن اف104 سی در 24 ژوئیه سال 1958 اولین پرواز خود را انجام داد . در کل شباهت بسیار با اف104 ای داشت ولی بزرگترین تفاوتش  داشتن یک لوله سوختگریی هوایی ثابت  در سمت راست بدنه بود.همچنین دارای  یک جایگاه خارجی  در زیر بدنه برای حمل یک بمب اتمی  تاکتیک بی 28 بود و برخی منابع گفته اند  توان حمل مخزن سوخت نیز زیر بدنه  داشت اگرچه هرگز کسی اف104 را با مخزن سوخت زیر بدنه ندید. این مدل دارای  موتور قویتر  جی 79-جی ایی -7 ای با توان 15800 پاوند با پس سوز بود . یکی  دیگر از بزرگتری تغییراتی این مدل داشت  صندلی پرتاب شونده رو به بالا بود. مشکل این بود که اف104 به دلیل بال کوچک نتنها در هنگام  فرود زاویه  حمله بالای داشت  بلکه سرعت بالای فرود باعث  شد که یک چهارم  ناوگان ان در زمان فرود از دست بروند  و خروجی اضطراری  خلبان از زیر  نیز خود مشکل بزرگترین بود زیرا خروج در چنین شرایطی  در هنگام فرود  و نزدیک  بودن جنگنده به زمین  با ماندن درون جنگنده تفاوت زیادی نمی کرد!!!!

این نسخه دارای  بیشترین سرعت 1850 کیلومتر بر ساعت و برد با سوخت داخلی 1370 کیلومتر بدون هیچ سلاحی   بود و با دو موشک سایندوندر   و دو مخرن سوخت دارای  برد 1000 کیلومتر بود.

اف104 سی به غیر  از سایندوندر توان حمل بمب سقوط  ازاد 450 کیلوگرمی  و یا راکت انداز 127 م م نیز  داشت.

در مجموع 77 فروند اف104 سی ساخته شد که 21 فروند نیز از نسخه  دو سرنشنیه  این مدل با نام اف104 دی  ساخته شد

اف104 ای / بی /سی و دی تنها مدل های بودند که در ارتش امریکا به خدمت گرفته شدند. نیروی هوایی تعداد محدودی اف104 نسبت به دیگر جنگنده های ان دوران به خدمت گرفت و از  سال 1961 هیچ اف104 را سفارش  نداد زیرا 49 فروند از 240 اف104 تولیدی تا سال 1961 از دست رفت که مشکلاتی چون سرعت بالا در هنگام فرود  و مشکلات موتور باعث شد. از سال 1961 در حالی که تنها سه سال از ورود به خدمتش گذشته بود اکثر نسخه های اف104 ای به کشور های دیگر به صورت دست دوم فروخته شد .

اف104 سی
اف104 سی

همچنین  پرتاب خلبان از پایین خود مشکلات زیادی را ایجاد کرد که باعث  از دست رفتن  برخی از بهترین  خلبان نیروی هوایی  شد. همچنین برد ان محدود و توان حمل تسلیحاتی  کم بود و این ایراد  اساسی به ان بود. در داگ فایت  نیاز به اموزشی زیادی داشت  و به عنوان جنگنده بمب افکن نیز برد کم و توان حمل تسلیحات کمی داشت

در سال 1961 یعنی تنها سه سال بعد از  ورود به خدمت اف 104 ای به دیگر کشورهای فروخته شد  و اف104 سی نیز  از خدمت  نیروی هوایی خارج شد و به گار ملی سپرده شد تا نقش دفاع هوایی به اف106 داده شود. گارد ملی تلاش در استفاده از  استارفایتر در نقش هوا به زمین  کرد ولی این کار تاثیری نداشت. اول خلبان چندان برای پرواز با اف104 مشتاق  نبودند و مسئله بعد این بود از برد و توان حمل محموله بگذریم  اف104  توان کمی در مقاومت در برابر  پدافند بود و همچنین سرعت بالا باعث کاهش دقت بمب باران میشد و در  ارتفاع پایین بد دست بود.

در سال 1965  این جنگنده به  ویتنام اعضام شد.28 فروند اف104 سی به ویتنام رفت و  به اسکورد هواپیما های  اواکس و سوخت رسان و گهگاه اف105  دست بزند. البته بارها دست به بمب باران  ویتکنگ ها  البته در ویتنام جنوبی  زد و اولین انها 22 ژوئن سال 1965 از دست رفت همچنین در همان سال یک  اف104 بر اثر اتش میگ19 از دست رفت.

در کل 14 فروند اف104 در ویتنام از دست رفت که 9 فروند بر اثر اتش دشمن بود

ولی داستان اف104 با تولید  250 فروند برای ارتش امریکا تمام نشد در واقع داستان اف104 در خارج امریکا بسیار طول و دراز بود

وقتی که لاکهید فهمید اف104 در امریکا مشتری ندارد به سراغ  کشور های عضو ناتو در  اروپا  رفت که   به دنبال  جنگنده ای  برای مقابله با جنگنده جدید شوروی یعنی میگ21 می گشتند.در ان زمان اروپا همچنین  تعداد زیادی اف84 و اف86 داشت که باید جایگزین شود.

تعدادی از تولید کنندگان امریکای شمالی برای رفع این نیاز  پیشنهاداتی را به اروپای ها دادند از جمله  نسخه های جدید اف11 و اف100 که البته هیچ کدام شانسی نیاوردند.

المان غربی در خط مقدم نبرد با ارتش سرخ به صورت اینده نگرانه نیاز به یک جنگنده بمب افکن داشت که بتوان عملیات دفاع هوایی تا بمب  باران هوایی و شناسایی را انجام دهد.در سال 1958 خلبانان المان غربی اف11 و اف104 را بررسی کردند و  در همان سال اف104 برگزیده شد.در سال بعد المان سفارش   خرید اف104 را داد  که البته در همان زمان انتخاب بحث برانگیزی بود  زیرا المانها پرواز کمی با اف104 ای انجام دادند ولی در کل در ان زمان نیز بهتر از اف104 برای المانها وجود نداشت

نسخه  ارتش المان  بر اساس اف104 سی  بود که F104 G نامیده شد . با وجود این تغییراتی نسبت به اف104 سی داشت که به دلیل کمک به نقش جنگنده بمب افکن  این نمونه بود.

اف104 جی  دارای  رادار مشابه رادار اف104 سی بود ولی سامانه ناوبری  دقیقتر داشت   و از کابین مشابه بهره می برد و دارای صندلی   پرتاب شونده رو به بالا بود.از موتور قویتر  جی 79- جی ایی-11 ای  با توان  15800 پاوند با پس سوز بهره می برد  و دارای  بدنه ای تقویت شده و البته  سنگینتر  بود.

در اواخر دهه 1960 صندلی پرتاب با صندلی پرتاب صفر صفر  ساخت مارتین بیکر تعویض شد و دارای  لوله سوختگیری هوایی جدا شونده  بود.

از نظر تسلیحاتی  تفاوت  با نسخه  اف104 سی  نداشت ولی تسلیحات بیشتری حمل میکرد. در حالی که اف104 سی پنج جایگاه تسلیحاتی شامل  دو جایگاه در  زیر هر بال دو عدد  نوک هر بال  و یکی در زیر بدنه بود ولی اف104 جی با هفت جایگاه شامل  یکی زیر هر بال، یکی  نوک هر بال و دو تا در زیر بدنه کمی به طرف دماغه و یکی در زیر بدنه ولی در مرکز ان  مجهز بود. در دو جایگاه زیر بدنه توان حمل تا دو سایندوندر را داشت اگرچه به ندرت اف104 جی با  دو سایندوندر  در زیر بدنه دیده شد. برد انتقالی این نمونه بدون مخازن سوخت  خارجی  به 1750 کیلومتر  می رسید

اف104 جی ارتش المان مجهز به غلاف شناسایی در زیر بدنه
اف104 جی ارتش المان مجهز به غلاف شناسایی در زیر بدنه

برخی کشورهای اروپای دست به سفارش  نسخه شناسایی اف104 جی با نام  ار اف104 جی زدند  که فاقد توپ بود و دارای چهار دوربین برای شناسایی  زیر ، دو سمت و جلوی هواپیما بود  و بعدها بسیاری از انها به غلاف های شناسایی کارامدی تجهیز شدند که در جایگاه مرکزی بدنه حمل میشدند   و همچنین نسخه  ای  اموزشی  بدون سلاح این نمونه با نام تی اف104 جی نیز ساخته شد

المان اولین  مشتری خارجی اف104 در سال 1959 دست به سفارش 30  فروند اف104 اف زدند که در واقع همان نسخه اموزشی  اف104 دی ارتش امریکا بود ولی مجهز به موتور قویتر جی 79- جی ایی-11 ای بود و پیش قراول  برای  دیگر اف104 ها برای اموزش خلبان نیروی هوایی المان غربی بود.

المانی ها دهه 1960 در مجموع در یکی از بزرگترین  قرار داد های دفاعی زمان خود 605 فروند اف104 جی،145 فروند ار اف104 جی و 137 فروند تی اف104 جی را سفارش دادند. اف104 جی المانی در مرحله عمل مجهز به رادار اف15ای-41 بی بودند که دارای  توان بمب باران رادار،  توان درگیری با اهداف  هوایی را داشت  و از یک سامانه نقشه خان خودکار بهره می برد. اف104 جی المان ها  توان پرتاب بمب های اتمی بی 28 را داشت  که توسط  افسران امریکا در ارتش  المان نگهداری  می شوند در کنار ان مسلح به بمب های خوشه ای و راکت و بمب سقوط  ازاد بود.

همچنین نیروی دریایی المان نیز از اف104 بهره برد  و از 146 فروند اف104 جی و27 فروند ار اف104 جی در خدمت  استفاده کرد که البته  این اعداد  جزئی    از سفارشاتی است که    در بالا امده هستند. اف104 نیروی دریایی المان برای نقش ضد کشتی مجهز به دو موشک هدایت رادیویی  فرانسوی ای اس 30 شدند وبی از سال 1977 به بعد  با موشک ضد کشتی رادار فعال ای اس 34 کورمورن جایگزین شدند که توان اتش و رها داشت

اف104 در ارتش المان تلفات بالای داشت . این تلفات اگرچه تا حدی به سرعت بالای  فرود و زاویه حمله زیاد  در هنگام فرود مربوط بود ولی خود نیروی هوایی المان نیز بی عیب نبود. این نیرو  به یکباره طی چند سال تعداد  زیادی   اف104 بدون اینکه زیر بنای  لازم را داشته باشد  دریافت کرده بود و اف104 ها همواره دچار مشکلات تعمیر و نگهداری  بودند. در مجموع 30% ناوگان اف104 المانی یا به عبارت درست تر 270 جنگنده از دست رفت که 110 خلبان کشته شدند. اف104 در دهه 1980 از خدمت خارج شد ولی از  میانه دهه 1970 به تعداد زیادی به صورت دست دوم  به دیگر کشورها فروخته شد . نکته مهم در مورد اف104 المانی ها  این است که به غیر از لاکهید  دست کم پنچ شرکت دیگر ر اروپا دست به تولید اف104 برای المان تحت امتیاز  لاکهید زدند.

از دیگر مشتریان اف104 میتوان به هلند  اشاره  کرد 95 فروند اف104 جی،24 فروند ار اف 104 جی و 18 فروند تی اف104 جی را سفارش داد که انها در فوکر، فیات و لاکهید تولید شدند که 35% انها را از دست داد. بلژیک نیز بین سال های  1963 تا 1965  توانست 101 فروند اف104 جی و 12 فروند تی اف104 جی را به دست اورد که 37% انها را در حوادث  مختلف از دست رفت

کانادا در سال 1961 دست به سفارش اف104 سی با نام سی اف104 را در داخل  تولید کرد. کانادا 200 سی اف104 را در شرکت کانادایر تولید کرد  که دارای  موتوری  مشابه اف104 جی بود  و از نظر تسلیحاتی  نیز  دارای  جایگاه های مشابه  اف104 جی بود. همچنین کانادا نسخه   اموزشی اف104 دی را نیز دریافت کرد و برخی از سی اف104 مجهز به تجهیزات  شناسایی در زیر بدنه نیز شدند . کانادا در  ارتقائاتی  در دهه 1970 اف104 خود را به هشدار دهنده راداری  تجهیز کرد و در نهایت  در دهه 1980 انها را در حالی که 46 % ناوگان را از دست داده بود  با اف18 جایگزین کرد

اف104 جی نیروی دریایی المان مجهز به موشک ضد کشتی کورموران
اف104 جی نیروی دریایی المان مجهز به موشک ضد کشتی کورموران

فیات در ایتالیا یکی از تولید کنندگان اف104 بود که این هواپیما را برای  ارتش ایتالیا و دیگر ملل اروپایی تولید کرد. فیات 125 فروند اف104 جی   برای  ارتش ایتالیا  تولید که کرد که 20 فروند انها توان شناسایی هوایی نیز داشتند  و 24 فروند تی اف104 نیز به دست اورد. ولی ایتالیاها از توان رهگیری اف104 جی راضی نبودند

ایتالیا با کمک لاکهید دست به توسعه نسخه جدید اف104 با کمک لاکهید زد . نسخه جدید   مجهز به رادار جدید  NASARR  بود  که به ان توان حمل و شلیک موشک رادار نیم فعال  اسپارو را می داد. از این رو اف104 جدید ایتالیایی  که اف104 اس نامیده می شد توان حمل موشک اسپارو را نیز پیدا کرد  تا نقش یک رهگیر همه گونه هوا با  توان درگیری  فامد را پیدا کنند.برای نصب رادار بزرگتر جدید توپ ام61 از دماغه جنگنده حذف شد

اولین اف104 اس در سال 1966 پرواز کرد و ارتش ایتالیا  در مجموع 206 فروند اف104 اس را دریافت کرد که همگی در فیات ساخته شدند   . فیات همچنین   تعدادی اف104 اس نیز برای ترکیه تولید کرد اگرچه اف104 اس ترکیه اسپارو حمل نمی کرد . همچنین  نسخه اف104  دارای  موتور قویتر جی 79- جی ایی-19 با توان 17900 پاوند با پس سوز بود.

در دهه1980 ایتالیا برنامه ارتقاء  شامل  نصب رادار جدیدی فیات ار 21 جی با توان نگاه به پایین  و شلیک به پایین و برد کشف  70 کیلومتر و همچنین نصب هشدار دهنده راداری را روی اف104 اس پیاده کرد که این نمونه اف104 اس ای اس ای نامیده شد و توان حمل AIM-7E اسپارو را نیز داشت  و برخی مجهز به موشک ضد کشتی کورمورن  نیز شدند. اف104 ایتالیای  تا سال 2004 در خدمت باقی مانده و در نهایت  بازنشستگی  شدند و بدین سان ایتالیا اخرین کشوری  بود که اف104  را در خدمت داشت   و 37.5% انها را نیز بر اثر حوادث غیررزمی از دست داد

ژاپن نیز 210 فروند F104J و 20 فروند  TF-104DJرا دریافت کرد که  که  به غیر از  سه فروند از F104J مابقای در صنایع  میتسابیشی ژاپن تولید شد. اف104 ژاپنی مشابه  اف104 جی ارتش المان بود و تا دهه 1990 در خدمات باقی ماند که 15% ان بر اثر حوادث رزمی از دست رفت

از دیگر مشتریان اف104 میتوان به

تایوان :این کشور 282 فروند از تمامی مدلهای اف104 را به صورت نو و دست دوم تحویل  گرفت . این کشور  تعداد به صورت دست دوم از انواع ای / بی / سی  و دی در دهه 1960 از امریکا و تعداد از انواع G و J به  صورت دست دوم از ژاپن و المان غربی و بلژیک دریافت کرد. قرار بود با کمک ایتالیا به نسخه  اس  ارتقا یابند  که البته برنامه  لغو شد و تا پایان دهه 1980 همگی از خدمت خارج شدند

دانمارک: در مجموع 51 فروند اف104 از انوع جی و سی اف104(از کانادا ) دریفات  کرد که بعد از از دست دادن 25% کل ناوگان در دهه 1980 انها را از خدمت خارج کرد.

یونان: این کشور  45 فروند اف104  نوساز و 85 فروند اف104 دست دوم از المان نروز و هلند دریافت  کرد و در دهه 1980 از خدمت خارج کرد

اردن:این کشور تعدادی  اف104 ای و بی دست  دوم را در دهه  1960 از  امریکا به دست اورد که البته  بعدها با میراژ اف 1 انها را جایگزین کرد

نروژ:این کشور 21 فروند اف104  جی و جی ار و تی اف104  نو از لاکهید و 20 فروند سی اف104 از کانادا  دریافت کرد  و  با از دست دادن 13% در دهه 1980 بازنشسته شد

تی اف 104
تی اف 104

پاکستان: اولین بار در دهه 1961 دست به دریافت 12 فروند اف104 ای و بی از امریکا زد  و در همان دهه چند نوبط   دیگر اف104 را دریافت کرد. عملکرد ضعیف در برابر میگ 21 هند باعث جایگزینی انها با میراژ 3 و 5 در دهه 1970 شد

اسپانیا: تنها 21 فروند اف104 نو را  از لاکهید دریافت کرد ولی حدود 80 فروند دیگر از ایتالیا و المان غربی دریافت کرد و در دهه 1980 از خدمت خارج کرد

ترکیه:یکی از بزرگترین کاربران اف104 بعد از المان غربی  بود که  400 فروند اف104 را به صورت نو و دست  دوم از امریکا، کانادا، المان، نروژ و  هلند دریافت  کرد  و در نهایت با اف16 جایگزین کرد.

اف104 استارفایتر امید ناتو در اروپا  برای برتری هوایی در برابر میگ21 بود ولی ناتو در همان دهه 1960 فهمید روی بد اسبی شرط بسته و اف104 عملا کارایی در این نقش ندارد.  اف104 به غیر  مشکلات بالا در زمینه ایمنی که باعث از دست رفتم یک چهارم از تمامی  2578  فروند تولید بود  بلکه دارای چالاکی کم در ارتفاع پایین و برد کم بود و هرگز توان مقابله با میگ21 را نداشت . تنها چیزی که باعث فروش بالای ان شد سرعت و قدرت اوجگیری بالای ان بود که البته این نیز به سرعت توسط جنگنده های دیگر در دهه 1960  به دست امد. تنها چیزی که از اف104 باقی ماند القابی چون بیوه کن و تابوت پرنده بود.در دهه 1970 بسیاری از این کشورها اف104 را با کمتر از یک دهه سن از خدمت خارج و یا دست  دو فروختند تا میراژ  و اف5  و اف4 به خدمت بگیرند

اف104 اس ای اس ای مسلح به اسپارو
اف104 اس ای اس ای مسلح به اسپارو

میزان تولید اف104

ایکس اف104: 2 فروند هر دو تولید لاکهید

وای اف104:17 فروند تولید لاکهید

اف104 ای:153 فروند تولید لاکهید

اف104 بی:26 فروند تولید لاکهید

اف104سی:77 فروند تولید لاکهید

اف104 دی :21 فروند تولید لاکهید

اف104 اف:30 فروند تولید لاکهید

سی اف104 : 200 فروند تولید در کانادا ایر ،کانادا

سی اف104 دی: 38 فروند  تولید در لاکهید

اف104 جی:1122 فروند  تولید شد  که در ای میان  139 فروند در لاکهید،140 فروند در شرکت  کانادا ایر کشور کانادا، 164 فروند شرکت فیات کشور ایتالیا، 231 فروند شرکت فوکر کشور هلند، 50 فروند ام بی بی  المان، 210 فروند شرکت میشراسمیت کشور المان، 188 فروند شرکت SABCA  کشور بلژیک تولید شد

ار تی اف104: 194 فروند تولید شد که از این تعداد 40 فروند در لاکهید،35 فروند در فیات، 119 فروند در  فوکر تولید شد

تی اف104 جی:220 فروند تولید شد که  از این تعداد 172 فروند در لاکهید، ما بقی در فیات و فوکر

F-104J: 210 فروند تولید شد که از این میان 207 فروند در میتسابیشی ژاپن و 3 فروند در لاکهید

F104DJ: 20 فروند در لاکهید

اف104 اس:245 فروند در فیات ایتالیا

کابین اف104 جی
کابین اف104 جی

در مجموع  لاکهید738 فروند اف104، کانادا ایر 340 فروند اف104 ،فیات ایتالیا  444 فروند اف104 ، 350 فروند شرکت فوکر هلند،  50 فروند ام بی بی  المان ، 207  فروند میتسابیشی ژاپن، 210 فروند میشراسمیت المان و 188 فروند SABCA  اف104 تولید کردند

مشخصات اف104 استار فایتر
تولید کننده لاکهید،امریکا
تعداد خدمه تک سرنشینه
طول و ارتفاع 16.66 متر و 4.09 متر
وزن خالی 6350 کیلوگرم
بیشترین سرعت 2.1 ماخ برابر با 2125  کیلومتر در ساعت
برد 2650 کیلومتر با بیشترین سوخت قابل حمل
سقف پرواز 15000 متر
موتور یک دستگاه موتور جنرال الکتریک جی 79 جی ایی11 ای با توان 10000 پاوند بدون پس سوز و 15600 پاوند با پس سوز
رادار یک دستگاه رادار داپلر AN/ASG-14T با برد کشف 40 تا 50 کیلومتر
تسلیحات یک دستگاه توپ 20 میلیمتری شش لول ام 61 ،هفت جایگاه تسلیحات  یا توان حمل تا 1814 کیلوگرم بمب و راکت و یا چهار موشک سایندوندر و در مدل ایتالیایی تا دو موشک اسپارو
تعداد تولید شده و قیمت 2578 فروند ،قیمت برای هر فروند 1.4 میلیون دلار به سال 1960

 ترجمه:عبدالحمید تارخ

 

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن