جنگنده ها

جنگنده چند منظوره جی-16

جنگنده چند منظوره جی-16

چین در اوائل دهه 1990  اولین جنگنده تهاجمی تخصصی خود را با نام جی اچ7 به خدمت گرفت . این پرنده تا حدی تحت  تاثیر جنگنده جگوار فرانسوی انگلیسی ساخت شد اگرچه نقشش گسترده تر بود.  در واقع در دهه 1980 چین واقعا میخواست جگوار را تحت امتیاز خود در چین تولید کند ولی در نهایت با مخالفت امریکا نتوانست این معامله را با انگلستان تمام کند .در حالی که جگوار یک جنگنده بدون رادار(البته  در اکثر نسخها ولی نه در همه نسخه ها)برای عملیات پشتیبانی  هوایی نزدیک و عملیات در عمق خاک دشمن در روز و اب و هوای مناسب بود، جی اچ7  یک جنگنده مجهز به رادار با توان انجام عملیات تهاجم دریایی و یا عملیات در شب روز و هر ساعت شبانه روز بود

جی اچ7 دارای  دو موتور  دبلیو اس 9 بود که بر اساس  موتور انگلیسی  رولز ریس اسپی که روی جگوار نصب شده بود ساخت شد و اولین موتور توربوفن  نظامی پس سوز دار چینیها بود .چین تلاش کرد تا این جنگنده را توسعه دهد و در نسخه مدرنتر JH-7A نسخه ای با توان حمل مهمات بالا و الکترونیک پیشرفته را توسعه داد که حتی توان شلیک موشک هوا به هوای رادار فعال را داشت

ولی در نهایت جی اچ 7 اگرچه در دهه 90 وارد خدمت شد ولی عملا دیر امده بود زیرا عصر جنگنده های تهاجمی صرف گذشته  بود از طرفی جنگنده بزرگ با چالکی کم بود. چین به دنبال جنگنده ای در رده اف15 استراک ایگل میگشت . استراگ ایگل یک جنگنده تهاجمی بود که به خوبی یک شکاری رهگیر میتواند ماموریت  دفاع هوایی را نیز بر عهده بگیرد این توانی نبود که جی اچ7 داشته باشد

JH-7

از این رو این کشور در دهه اول قرن گذشته به سراغ خرید سوخو30 از  شوروی رفت. این کشور یک دهه قبلش در دهه 1990 دست به خرید سوخو27 و تولید تحت امتیاز و بعد تولید نسخه خودش یعنی جی11 کرده بود از این رو با 27 اشنایی کامل داشت  و به دنبال سوخو30 رفت. چین دست به سفارش  در دو نوع سوخو 30 زد  که شامل نسخه SU-30MKK برای نیروی هوایی چین به تعداد  73 فروند  و 24 فروند نسخه  ام کا2 برای نیروی دریایی بود. نسخه چیی دارای رادار ارایه فازی غیر فعال N001VEP بود که نسخه پیشرفته رادار سوخو27 بود.چین از سوخو30 خود راضی بود زیرا اولین جنگنده چند منظوره واقعی این ارتش  بود که کارایی بالای  نیز داشت ولی چین همان طور که بر اساس سوخو27 نسخه بومی یا جی 11 را تولید کردتصمیم به تولید نسخه بومی سوخو30 داشت

داستان تولید نسخه بومی سوخو30 که امروزه با نام جی 16 شناخته می شود با تولید جی11 فرق میکند. چین عملا در داستان جی11 دست  به تولید بدون مجور و اجازه سوخو27 زد ولی  برای جی16 این کشور همان راهی  را با جی 11 رفت که یک زمانی  روسها با سوخو27 رفتند. همان طور که سوخو30  در نسخه اولیه در واقع نسخه دو سرنشینه  رزمی سوخو27 بود، جی 16 هم نسخه دو سرنشینه  رزمی جی11 البته با توان بیشتر بود

جی16

جی 16 نسخه دو سرنشینه جی 11 است در واقع بزرگترین تفاوت  ان در مامویت و نقش ان است. جی 11 یک شکاری رهگیر  بود و همین نقش را دارد و توان تهاجمی ان به بمب و موشک غیر هدایت شونده بر میگردد . از نظر بدنه کاملا مشابه جی 11 است البته احتمالا  مواد به کار رفته در بنده تغییراتی زیادی انجام شده  ولی هنوز چیزی اعلام نشده. جی11 همانند سوخو27 دارای  سطح مقطعی بزرگی است بین 15 تا 25 متر مربع  ولی گفته شده سوخو30 دارای سطح مقعطی 5 متر مربع  است اگرچه نیروی هوایی هند سطح مقطعی سوخو30 را رقم 15 متر مربع اعلام  کرد  از این رو مشخص نیست ایا چین تلاشی در کاهش سطح مقطعی رادار کرده و یا خیر. چیزی که مشخص است  شکل بدنه که تغییر نکرده الا  که در مواد استفاده شده در بدنه تغییراتی صورت گرفته باشد

هواپیما دارای دو دستگاه موتور WS-10A است. دبلیو اس 10 همان موتور روسی ای ال31 است که روسی سوخو27 نصب شده و تکنولوژی  ان با ورود سوخو27 به چین  وارد شد. روسیه روی سری اول جی 11 نیز نمونه روسی را نصب کرد ولی کار روی دبلیو  اس 10 ای در نهایت  جواب داد و این موتور از سال 2012 با نصب روی جی 11 بی و بعد جی 15 و 16 اغاز شد. این موتور دارای بیشترین رانش 27000 تا 31000 پاوند است(دقیق مشخص نیست) ولی بر اساس گفته چینیها این موتور از نسخه روسی قویتر است  ولی کیفیت ان جای بحث دارد. خود ای ال31 عمر خدمتی  کمی دارد حدود 2200 ساعت این میزان  یک سوم میزان انواع مشابه و هم رده امریکایی است ولی  گفته شده نسخه چینی عمر کمتری  هم دارد برخی ان را 1800 ساعت  اعلام کردند  و حتی 1500 ساعت. در نهایت به نظر می رسد  تا حدی در کیفیت این موتور با وجود قدرت بیشتر دچار مشکل است

جی16 مثل سوخو30 تحویلی به چین فاقد کانارد است

رادار جی 16 مشخص نیست ولی بر اساس منابع چینی یک رادار ارایه فازی فعال  با 1760 گیرنده فرستنده روی این جنگنده نصب  شده است. ممکن است این رادار نسخه توسع  یافته رادار تایپ 1493 پی دی  باشد که روی جی 11 بی نیز نصب شده ولی توان بیشتری در عملیات هوا به زمین  داشته باشد. برخی منابع بیشترین برد این رادار را تا 350 کیلومتر از اعلام کرده اند ولی مشخصا هیچ اطلاعات خاصی از رادار این جنگنده دردسترس نیست

جنگنده در جلوی کابین دارای یک کاونده  تصور ساز حرارتی برای کشف غیر فعال هدف است. این کاونده در جلوی کابین  جنگندهای روسی مانند سوخو27 و خانواده ان و میگ29 دیده می شد و جی 11 نیز چنین کاونده ای دارد از این روی این مسئله در جی 16 از جی 11 به ارث رسیده است(البته کاونده جلوی جی16 و یا جی11 بی و یا سوخو35 کاونده تصویر ساز فروسرخ است در حالی که کاوند میگ29 و یا سوخو27 جستجوگر فروسرخ است). چین سامانه های اپتیکی جدید را توسعه داده  که با نام EORD-31 IRST   شناخته شد و یک منبع چینی مدعی است این سامانه توان کشف هدف از پشت سر را از فاصله 80 کیلومتری دارد که بردی تقریبا مشابه برد کاونده مشابه سوخو35 دارد. این سامانه از قرار روی جی 31 نیز نصب شده

همچنین بر اساس تصاویر  بر روی پشت جنگنده  زیر ورودی و و جلو زیر دماغه سامانه هشدار دهنده تصویر ساز حرارتی (چشمی ان معلوم است) که برای  کشف نزدیک شدن موشک به این جنگنده می باشد و در کشیده گی   میان دو ورودی هوا مانند جی 11  و یا سوخو27 دارای پرتاب کننده چف و فلر، هشدار دهنده رادار و چتر ترمز است. البته هشدار دهنده ان در چهار سمت هواپیما نصب شده و  گفته شده هشدار دهنده راداری از نوع  BM/KJ 8602C می باشد  که روی جی 11 و جی 16 نیز نصب شده است  ولی  اطلاعات دیگری  از ان در دسترس نیست. بسیار از بخشهای الکترنیکی این هواپیما مشابه جی15 است که جی 15 نیز  تا حدی زیادی شبیه جی11 بی است. در چنین صورتی کابین احتمالا دارای سه نمایشگر رنگی چند کاره است مشابه کابین جی15

هواپیما مشابه سوخو30 دارای 12 جایگاه جنگ افزاری شامل سه عدد زیر هر بال، یکی نوک هر بال، یکی زیر ورودی هوا و دو عدد  میانه دو رودی هوای است. به عبارتی  جی16 دو جایگاه بیش از جی 11 بیشتر دارد. در حالی که جی11 بسیاری از تسلیحات  استاندارد سوخو27 را حمل میکرد ولی جی 16 ایچنین نیست. جی 16  در نقش هوا به هوا موشک فروسرخ  پی ال8 یا همان موشک پایتون3 اسرائیلی که در چین تولید شد را حمل میکند . نکته جالب اینکه اگرچه چین خود چندین موشک فروسرخ تولید میکند ولی این موشک محبوبیت  زیادی روی جنگندهای چینی  دارد. ولی موشک های دیگری چون پی ال9 که نسخه جدید  ان کارایی خوبی گفته شده دارد و یا موشک تصویر ساز فروسرخ  پی ال 11 نیز قابل حمل توسط این  جنگنده است. پی ال 10 یک موشک تصویر ساز حرارتی است که شبیه موشک المانی IRIS-T است.این موشک بین 20 تا 35 کیلومتر برد دارد و اولین موشک  چینیها است که با ترکیب با جنگنده های پیشرفته  توان درگیر همه سمت را دارد و میتوان ان را حتی از روبرو نیز به طرف هدف روانه کرد

تصویری از موشک هوا به هوای  پی ال-ایکس..این موشک که یک موشک جدید در ارتش چین است ولی دقیقا مشخصت نیست ایا عملیاتی است و یا برای اولین بار روی جی16 دید شد.این موشک به گفته برخی منابع تا 300 کیلومتر برد دارد و برای درگیر با اواکس ها و یا هواپیماهای سوخت رسان ساخته شده است

سلاح بعدی موشک هوا به هوای رادار  فعال پی ال12است. پی ال12 با برد 70 تا 100 کیلومتر شبیه امرام است و بسیاری ان را امرام  چینی دانست. این موشک  که دارای جستجو گر نصب شده روی موشک ار77 است به تعداد هشت عدد قابل حمل توسط جی16 است ولی ترکیب گشت هوایی جی 16 شامل شش موشک پی ال12 و چهار موشک فروسرخ است.

در بخش هوا به زمین  خوب جی 16 مانند سوخو30  باید بتواند حدود 40 بمب سقوط ازاد  100 کیلوگرمی را حمل کند و یا انواع راکت ولی طیف  وسیعی از  تسلیحات هوا به زمین هدایت شونده  نیز توسط جی 16 قابل حمل است. برای نمونه موشک ضد رادار YJ-91 و نسخه ضد کشتی ان . این دو موشک نسخه چینی  موشک خا 31 است که دارای  سرعت 4.5 ماخ بوده و نسخه ضد رادار  دارای  برد  40 کیلومتر و ضد کشتی دارای برد 120 کیلومتر است

انواع بمبهای هدایت شونده ماهواره ای و  اپتیکی  و لیزری ساخت چین که بین 250 تا 500 کیلوگرم وزن دارند، موشک ضد کشتی بزرگ  سی ام 400 با برد 250 و سرعت 4.5 ماخ  قابل حمل توسط این جنگنده هستند.

غلاف هدفگیری YINGS-III یک غلاف هدفگیری لیزری است که تا کنون روی جی16 دیده شده. یک غلاف نشان گذار لیزری با دوربین دید حرارتی برای نشان گذاری تسلیحات هدایت لیزری  است ولی میتومیتوان با کمک دوربین مدار بسته ان پرواز در ارتفاع پایین را نیز برنامه ریزی کرد .این غلاف از نظر ظاهر شبیه غلاف مشهور امریکای اسنایپر ست.این غلاف معمولا در زیر ورودی ها نصب می شود

برای اشنایی با بمب های هدایت شونده چینی اینجا را کلیک کنید

برد این جنگنده به شکل انتقالی 3900 در برخی منابع عنوان شد . این برد بدون مخزن سوخت خارجی است که بعید است. برد سوخو27 و یا جی 11 با یک کابین و فضای بیشتر حدود 3600 کیلومتر است و سوخو30 دارای برد 3000 تا 3300 کیلومتر است زیرا بخشی از وفضای مخزن سوخت داخلی پشت کابین توسط  کابین  دوم گرفته شده از این رو نباید برد انتقالی جی 16 بیش از این دو باشد

دو نسخه جی 16 تاکنون شناسایی شده است. یکی نسخه استریک یا همان نسخه  چند منظوره و دیگری نسخه جنگ الکترونیک که  با کد J-16D شناخته می شود. این نسخه  داری یک غلاف بر سر هر بال است که احتمال یک غلاف  جنگ الکترونیک  برای دریافت  و تجزیه و  تحلیل  و ارسال  امواج راداری در قالب یک سامانه جنگ الکترونیک تست . این  غلاف مشابه غلاف  جنگ الکترونیک AN/ALQ-218 بر نوک بال  گراولر  امریکایی است. همچنین برای نصب تجهیزات جنگ الکترونیک داخلی این نسخه فاقد توپ 30 م م و فاقد کاونده فروسرخ بر روی دماغه است. در یکی از تصاویر منتشر شده از این جنگنده، جی 16 دی دارای چندین  غلاف جنگ الکترونیک و غلافهای اپتیکی زیر بال و بدنه است

تصویری از رو نمایی جی16 دی نسخه جنگ الکترونیک جنگنده جی16 ..در تصویر غلاف جدید جنگ الکترونیک زیر بال دیده می شود . همچنین برای نصب تجهیزات جنگ الکترونیک داخلی این نسخه فاقد توپ 30 م م و فاقد کاونده فروسرخ بر روی دماغه است ولی از قرار توان رزم هوا به هوا دارد زیر میان دو ورودی هوا یک موشک رادار فعال پی ال12 دیده می شود (سر موشک مشخص است)

جی16 رقیب چینی سوخو30 است.. چین در بازار به  دنبال مشتریان روسیه است و عملا بزرگترین رقیب برای روسها زیرا محصولات مشابه تولید میکند ولی تاکنون دست به عرضه  جنگنده های که از جی 11 یا همان سوخو27 برگرفته شده نکرده است. بدون شک  با قیمت هر فروند حدود 35 تا50  میلیون دلار اگر این جنگنده ها بازاریابی شوند میتوانند یک رقیب سرسخت برای خانواده  27  روسی باشند  اگرچه واقعا در مورد کیفیت کار چینیها حرف و حدیث های بسیار وجود دارد و نمیتوان انها را در این زمینه با روسها قیاس کرد

عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن