جنگنده ها

جنگنده های نسل پنجم

جنگنده های نسل پنجم

محمد جواد عسکرپور
نسل پنجمی جنگنده ها یک طبقه بندی مربوط به جنگنده ها میشود که پیشرفته ترین نوع جنگنده ها را در بر میگیرد و از ویژگی هایی که کمپانی لاکهید مارتین برای این جنگنده ها تعریف کرده میتوان به موارد زیر اشاره کرد ،رادار گریزی کامل ،قابلیت دید اول شلیک اول (رهگیری و قفل بر روی هدف بدون اینکه هشدار دهنده های راداری هدف متوجه شوند )،بدنه با کارایی بسیار بالا،سیستم اویونیکی پیشرفته و کامپیوتر های پردازه قدرتمند که قابلیت شبکه با یکدیگر را داشته باشند
در مارس سال ۲۰۱۸ جنگنده های نسل پنجمی عملیاتی در جهان عبارت بودند از موارد زیر جنگنده f-22 ساخته کمپانی لاکهید مارتین که در سال ۲۰۰۵ وارد خدمت شده و جنگنده f-35 لایتنینگ۲ که در سال ۲۰۱۵ وارد خدمت شد و جنگنده چینی چنگدو j-20 که در سپتامبر سال ۲۰۱۷ وارد خدمت شد و جنگنده su-57 قرار است در سال ۲۰۱۹ عملیاتی می شود (البته احتمالا عملیاتی شدن ان به شکل کامل به سالهای 2022 به بعد مکول می شود)و پروژه های HAL AMCA و TAI TFX و جنگنده J31 و میتسوبیشی X2 در حال حاضر تحت توسعه هستند .
طراحی معمول و عوامل:
رادارگریزی،
مانورپذیری بسیار بالا برای درگیری های فاصله نزدیک
اویونیک پیشرفته
سنسور هایی با قابلیت لینک و شبکه
چند منظورگی
در جنگنده های نسل پنجمی برای پایین آوردن سطح مقطع راداری بجای لبه حمله معمولی از طراحی رادارگریز chine بهره میبرند و فاقد کانارد هستند ولی در t50 ورودی هوا کشیده شده است(بصورت کشیده طراحی شده) و در j20 از کانارد استفاده شده که این با اصل ویژگی های رادار گریزی تناقض دارد تمامی جنگنده های نسل پنجمی برای رادار گریزی بیشتر از سکان عمودی های V شکل بهره میبرند و برای مانورپذیری بالا از قابلیت تغییر بردار رانش بهره میبرند تمامی جنگنده های نسل پنجمی برای رادارگریزی بیشتر و سطح مقطع راداری پایین دارای دهلیز های حمل تسلیحات داخل بدنه هستند اگرچه برای ماموریت غیر رادار گریز قابلیت حمل تسلیحات در زیر بال را دارا هستند مثلا f22 قابلیت حمل مخزن سوخت خارجی در زیر بال است تمامی جنگنده های نسل پنج در ساختار بدنه از درصد بالایی از کامپوزیت بهره میبرند که باعث کاهش سطح مقطع راداری و کاهش وزن میشود
اف22 در حال پرتاب بمب هدایت ماهواره ای جی بی یو32

سیستم نرم افزاری:
تمامی جنگنده های نسل پنجم از سنسور های فیوژن برای دریافت اطلاعات بهره میبرند و قابلیت شبکه کردن اطلاعات را دارا هستند f22 هایی که تحویل داده شدند دارای قابلیت نقشه برداری SAR از روی زمین نبودند و همچنین فاقد هرگونه کاونده فروسرخ بودند هرچند طی ارتقایی که در آینده در نظر گرفته شده قرار است قابلیت SAR اضافه شود هرچند کوچکترین مشکلی در سیستم نرم افزاری میتواند حتی باعث اختلال در سیستم های نامربوط شود و در کل سیستم وقفه بیندازد و سیستم را با بحران نرم افزاری روبه رو کند و در اواخر سال ۲۰۱۳ نگرانی اصلی برای لایتنینگ ۲ سیستم نرم افزاری بود که نیاز به قابلیت شبکه کردن در بین سنسور ها داشت و در سال ۲۰۱۷ شرکت سوخوی هم به سوخو ۵۷ سنسور هایی با قابلیت شبکه که از فیبر نوری بهره میبردند هم اضافه کردند و جنگنده F35 هم از سیستم رادیویی نرم افزاری بهره برده شده که سیستم با نرم افزار MIDDLEWARE کار میکند کلنل آرتور توماستی درباره F35 میگوید سیستم نرم افزاری F35 برخلاف سیستم سخت افزاری آن به راحتی قابل ارتقا است.
برای ارتقای راحت سیستم های نرم افزاری F35 از برنامه KERNEL در سیستم آن استفاده شده لاکهید مارتین میگوید در آینده F35 قابلیت هدایت پهباد را هم دارا خواهد شد و نیروی دریایی هم به دنبال همین قابلیت برای F35 است تا پهبا های خود را از F35 هدایت کند.

اف35 ای و پرتاب امرام از دهلیز داخلی
جمع آوری اطلاعات :
مخلوط کردن ویژگی های بدنه پنهانکار و سنسور های پنهانکار و ارتباطات پنهانکار برای جنگنده نسل پنجم برای این هدف استفاده شده تا هدف قبل از اینکه بفهمد جنگنده نسل پنجم در محل حضور دارد کشف شود سرهنگ مکفالز میگوید که سنسور ها به جنگنده نسل پنجم این اجازه را میدهند تا اهداف را از فواصلی کشف کنند این سنسور ها که به دیتا لینک و شبکه هم مجهز هستند آگاهی خوبی به خلبان میدهند و حتی اطلاعات بهتری نسبت به آواکس ها جمع آوری میکنند حتی ژنرال مایکل وین رییس نیروی هوایی آمریکا پیشنهاد این را داده بود که در ازای تولید f35 بیشتر هواپیما های آواکس e3 و e8 حذف بشوند چون امروزه چین و روسیه تلاش زیادی برای سرنگونی این آواکس ها که بر اساس پلت فرم مسافربری هستند میکنند .هرچند این سنسور های پیشرفته و قدرتمند مثل رادار آرایه فازی فعال میتوانند اطلاعات بسیار زیادی برای خلبان f22 و f35 فراهم کنند پروژه sokhoi fgfa
قرار بود از پلت فرم دوسرنشینه همانند نسل چهار ها بهره ببرد که برنامه لغو شد. همچنین در حال حاضر برنامه ای در حال توسعه است که با قرا دادن یک CPU در جنگنده نسل پنجم و سنسور های پیشرفته هدف را در حالت پنهانکاری در حالی که هدف از چیزی خبر ندارد هدف را کشف کند .
و همچنین جنگنده های نسل پنجمی برای فرار از دست رهگیری از رادار ها علاوه بر پنهانکاری از سیستم های جنگ الکترونیک پیشرفته هم بهره میبرند حتی مشتری های خارجی مثل اسراییل تاکید زیادی بر روی سیستم جنگ الکترونیک دارند حتی اسراییل از سیستم جنگ الکترونیک بومی بر روی f35 بهره میبرد و سیستم های اخلالگر جدید که بر روی f35 نصب است بسیار پیشرفته تر از نسخه های قبلی است که روی f117 نصب شده بودند و قابلیت بالاتر دارند رسانه ی ملی چین ادعا دارد که با رادار YJ26 باند UHF جنگنده F22 را در کره جنوبی کشف کرده و گلاری هاستیج که از مقامات نیروی هوایی آمریکا پیشنهاد داده که جنگنده F35 نسل پنجمی در کنار پهباد ها به خدمت گرفته شود و پهباد X47 نیروی دریایی مجهز به موشک امرام شده و از F35 هدایت و فرماندهی شوند .
جنگنده های نسل پنجم

توسعه :
ایالات متحده آمریکا:
نسل قبلی هواپیما های پنهانکار مانند f-117 و b2 به عنوان یک بمب افکن طراحی شده بودند و فاقد رادار آرایه فازی فعال الکترونیکی و قابلیت دید اول شلیک اول بودند و همچنین فاقد سلاح هوا به هوا برای درگیری بودن در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی طراحان آمریکایی سرعت و مانورپذیری را ویژگی جنگنده های نسل بعدی میدانستند و این باعث تقاضا برای پروژه ATF در ماه مه ۱۹۸۱ شد که در نهایت منجر به ساخت F-22 شد سپاه تفنگداران دریایی در حال استفاده از تجربه های نیروی هوایی که در F-22 بدست آورده بود را در F-35 های خود است بر اساس گفته لاکهید مارتین در سال ۲۰۰۴ تنها هواپیمای نسل پنجمی عملیاتی F-22 بود شرکت لاکهید مارتین از اصطلاح نسل پنجمی برای طبقه بندی F-22 و F-35 بهره میبرد و قابلیت های نسل پنجمی را بصورت زیر تعریف کرده پنهانکاری کامل ، کارایی بسیار بالا ،سنسور ها برای جنع آوری اطلاعات FUSION در وحله اول قابلیت ابر کروز در نظر گرفته نشده بود که این قابلیت را f-22 دارد ولی f-35 فاقد آن است لاکهید مارتین بیشتر از عنوان نسل پنجمی به عنوان یک برند تجاری برای جنگنده های رپتور و لایتنینگ ۲ خود بهره میبرد .
پیش بینی میشد که جنگنده های نسل پنجمی روسی و چینی در سال ۲۰۱۷ همزمان با f-35 وارد خدمت شوند .
چین :
در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی پروژه های نسل پنجمی زیادی تحت عنوان xxj در چین استارت زده شد که توسط نهاد های جاسوسی غربی شناسایی شد نیروی هوایی جمهوری خلق چین وجود چنین پروژه هایی را تایید میکند و تخمین زده میشود که این برنامه ها از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ عملیاتی شوند هر چند رابرت گیتس معتقد است که ایالات متحده تا سال ۲۰۲۰ حدود ۲۰ برابر چین جنگنده نسل پنجمی خواهد داشت در اواخر سال ۲۰۱۰ دو فروند جنگنده چینی j20 ساخته شدند و یک تاکسی سرعت بالا هم انجام دادند و j20 اولین پرواز خود را در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۱ انجام داد و ۲۶ دسامبر ۲۰۱۵ یک فروند j20 جدید با شماره سریال ۲۱۰۱ شرکت هواپیما سازی چنگدو را ترک کرد و اعتقاد بر این است که ۲۱۰۱ اولین فروند از j20 است که قابلیت دید اول شلیک اول دارد این پرنده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۶ اولین پرواز خود را انجام داده است جنگنده j20 از سپتامبر سال ۲۰۱۷ عملیتی شد و از فوریه سال ۲۰۱۸ قابلیت رزمی پیدا کرد .جنگنده دیگری که توسط SAC طراحی شد و اولین بار در سال ۲۰۱۱ خبرش در اینترنت پیچید و در ژوئن سال ۲۰۱۲ عکس هایی در اینترنت منتشر شد که حاکی از وجود پیش نمونه آزمایشی تحت عنوان F60 بود این جنگنده J31 نامیده شد و در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۲ اولین پرواز خود را انجام داد.

پی ال15 و پی ال12 درون دهلیز جی 20
روسیه:
در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی اتحاد جماهیر شوروی خواهان یک جنگنده نسل جدید شد تا جایگزین جنگنده های نسل چهارمی میگ ۲۹ و سوخو ۲۷ خود در خط مقدم کند دو پروژه جنگنده نسل۴.۵ تحت عنوان های سوخ ۴۷ و میگ ۱.۴۴ استارت خورد (بعد ها میگ ۳۵ که یک نسل ۴.۵ است هم استارت خورد ) در سال ۲۰۰۲ قرار شد که کمپانی سوخو جنگنده جدید را طراحی کند و اولین جنگنده نسل پنجمی روسی که Su-57 نامیده شد از تکنولوژی جنگنده های سوخو۴۷ و میگ ۱.۴۴ بهره میبرد و قرار است جایگزین جنگنده های نسل چهارمی میگ ۲۹ و سوخو ۲۷ روسیه شود سوخو ۵۷ طراحی شده تا با f35 و f22 آمریکایی رقابت کند پیش نمونه t50 اولین پرواز خود را در ۲۹ ژاونیه ۲۰۱۰ انجام داد و قرار شد از سال ۲۰۱۹ تحویل نیروی هوایی روسیه شود و همچنین روسیه در حال اجرای یک پروژه جنگنده نسل پنجمی سبک و چند منظوره بر اساس میگ۱.۴۴ است که توسط کمپانی میکویان گروویچ دنبال میشود و پروژه میگ ۱.۲۷ نام دارد
هند:
هند به طور مستقل در حال توسعه یک جنگنده نسل پنجمی دو موتوره و پنهنکار و چند منظوره با مانورپذیری بالا است که HAL نامیده میشود و همچنین AMCA هم نامیده میشود این برنامه توسط آژانس هوافضایی هند طراحی شده و توسط کمپانی
HINDUSTAN AERONATICS
ساخته شود کار غیر رسمی بر روی پروژه AMCA از سال ۲۰۰۸ آغاز شد و کار رسمی از سال ۲۰۱۱ آغاز شد و در سال ۲۰۱۴ تمام شد و تخمین زده میشود که اولین پرواز در سال ۲۰۲۳ انجام گیرد این برنامه یک جنگنده چند منظوره طراحی شده برای برتری هوایی حمله به زمین بمباران رهگیری و تهاجم در نظر گرفته شده از ویژگی های این جنگنده می توان به مانورپذیری بالای آن رادار آرایه فازی فعال و سوپر کروز و سیستم اویونیکی پیشرفته تر نسبت به جنگنده های نسل قبل اشاره کرد
پروژه دیگری در هند در حال اجراست که پروژه SOKHOI /HAL نامیده میشود که به آن FGFA هم گفته میشود که یک نسل پنجمی است که هند و روسیه با مشارکت هم روی آن کار میکنند این پروژه مشتق شده از سوخو ۵۷ روسی است پروژه کامل FGFA شامل ۴۳ پیشرفت بر روی سوخو ۵۷ روسی میباشد شامل رادار گریزی سوپر کروز سنسور های پیشرفته و اویونیک پیشرفته و قابلیت شبکه کردن هر چند پروژه چهار سال است که دچار توقف و تاخیر شده در ۹ مارس ۲۰۱۵ هند اعلام کرد که با روسیه به این نتیجه رسیده اند که زمان تحویل جنگنده را از ۹۲ ماه به ۳۶ ماه کاهش دهند و هند با روسیه توافق کرده است که بصورت ۵۰ ۵۰ با روسیه کار کند تا تاخیر های مربوط به تکنولوژی رخ ندهد و قرار شده که اولین دسته از این پرنده در روسیه ساخته شود و فروند های بعدی در HAL تولید شوند در ۲۵ ژاویه ۲۰۱۶ گزارش بدست آمد که هند با روسیه توافق کرده که سرمایه گزاری در پروژه را کاهش دهد و هر کشور ۴ میلیرد هزینه کنند که ۱ میلیارد دلار برای سال اول و ۵۰۰ میلیون دلار برای ۶ سال آتی هزینه شود
ژاپن:
ژاپن در حال پروژه نسل پنجمی بومی خود است که تحت عنوان میتسوبیشی X2 شین شین شناخته میشود که قبلا به آن ATD-X میگفتند در اوایل قرن ۲۱ ژاپن به دنبال جایگزینی برای ناوگان جنگنده های خود بود و به آمریکا رو زد تا جنگنده F22 را خریداری کند ولی از آنجا که به علت تکنولوژی حساس و رادار گریزی این جنگنده کنگره فروش آن را ممنوع کرده دست ژاپن به F22 نرسید و یعد از این ژاپن پروژه جنگنده مدرن خود را دنبال کرد که از ویژگی های آن رادار گریزی و سیستم های پیشرفته است یک پرنده مقیاس کامل از شین شین در سال ۲۰۰۹ در فرانسه به نمایش گزاشته شد این نمونه برای تحقیقات سطح مقطع راداری ساخته شده بود الین پیش نمونه در سال ۲۰۱۴ ساخته شد و در سال ۲۰۱۶ ا اولین پرواز خود را انجام داد و در ژویه سال ۲۰۱۸ ژاپن تصمیم گرفت شرکای بین المللی را وارد برنامه کند و شرکت های خارجی زیادی هم جواب دادند .
ترکیه:
در سال ۲۰۱۱ شرکت TAI ترکیه یک بودجه ۲۰ میلیون دلاری برای طراحی مفهومی یک جنگنده نسل پنجم اختصاص داد که تحت عنوان TAI TFX شناخته میشود
طی بازدید رییس جمهور ترکیه از سوئد در سال ۲۰۱۳ یک قرار دادی با شرکت ساب سوئد بست شد تا در طراحی جنگنده از TAI پشتیبانی کند شرکت TAI شرح داده است که برنامه به همراه توسعه موتور ۱۲۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت اردوغان رییس جمهور ترکیه دستور سرمایه گزاری بر روی طراحی بدنه را صادر کرده است و تخمین زده میشود پرنده در سال ۲۰۲۵ پرواز کند در ژانویه سال ۲۰۱۵ نخست وزیر ترکیه اعلام کرد که پروژه نسل پنجمی ترکیه به طور کامل بومی خواهد بود و شرکت های خارجی دخیل نخواهند بود در مارس سال ۲۰۱۵ ترکیه از شرکت های تسلیحات سازی ترکیه درخواست کرد تا هر کدام از شرکت ها سیستمی برای جنگنده توسعه دهند.
نوشته شده برای سایت جنگاوران:http://jangaavaran.ir

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن