اواکس ها و هواپیماهای جنگ الکترونیک و شناسایی

آواکس ها و تاثیر انها در میدان نبرد

آواکس ها و تاثیر انها در میدان نبرد

آواکس ها و تاثیر انها در میدان نبرد

نویسنده: مینا گلرو

سیستم پیش اخطار و کنترل هواپایه ( آواکس ) :

سیستم پیش اخطار و کنترل هوابرد ( هواپایه ) یک ایستگاه هوایی متحرک مجهز به رادار است که بمنظور کشف اهداف در برد های بلند نظیر هواپیماها در انواع آن – کشتی ها و سایر ادوات و حامل های نظامی و همچنین فرماندهی و مدیریت میدان نبرد در رزم های هوایی از طریق هدایت و رهگیری جنگنده ها و هواپیماهای ضربتی ، طراحی و توسعه پیدا کرده است .

از این سیستم راداری هواپایه ، همچنین برای نظارت طولانی مدت و بصورت مداوم بر تحرکات قوای زمینی دشمن و اغلب برای انجام عملیات و ماموریت های مربوط به C2BM ( فرماندهی و کنترل میدان نبرد ) استفاده شده و این سیستم میتواند بواسطه ی برد بلند و قابلیت های پیشرفته ی خود ، نیروهای خودی رو پیش از سایر یگان های فرماندهی ، رهبری و هدایت کند ( چیزی شبیه به برج مراقبت و کنترل فرودگاه ) .

هنگامی که این سیستم هوابرد در ارتفاع بالا در حین پرواز و در حین انجام ماموریت است ، راداری نصب شده روی هواپیمای حامل ، این اجازه را به اپراتور میدهد تا بتواند اهداف مختلف را را در بردهای متفاوت ( بسیار بیشتر حداکثر برد عملیاتی رادار های زمین پایه ) شناسایی و ردیابی کرده و همچنین بتواند بین نیروهای خودی و نیروهای بیگانه تمییز و تفاوت قائل شود .

البته موارد گفته شده به معنای نفی عدم رهگیری و عدم اقدام رزمی متقابل بر علیه این گونه از رادارهای هواپایه نبوده و این هواپیماها همانند سایر ادوات نظامی دیگر در معرض خطر رهگیری و اقدامات خصمانه ی دشمن قرار دارند ولی بعلت متحرک بودن ( برخلاف رادارهای زمینی که اغلب ثابت هستند ) و اسکورت شدن توسط جنگنده های خودی ، آسیب پذیری این نوع از سیستم های شناسایی و فرماندهی در مقابل اقدامات تلافی جویانه ی دشمن به حداقل ممکن رسیده و از این رو باعث افزایش ضریب اطمینان استفاده از این نوع از هواپیماها شده است .

کارایی این سیستم ها بصورت دو منظوره میباشد یعنی هم میتوان در ماموریت های تهاجمی و هم در ماموریت های تدافعی از این سیستم ها استفاده کرد . در ماموریت های تهاجمی ، سیستم مذکور به جنگنده های خودی در پیدا کردن محل دقیق هدف ( مختصات دقیق هدف ) جهت افزایش قدرت و دقت آتش موثر کمک کرده و در ماموریت های تدافعی ، به واحد های پدافند هواپایه و زمین پایه جهت انجام اقدامات متقابل نظامی بر علیه دشمن کمک میکند .

این سیستم هواپایه یکی از بهترین و موثر ترین شیوه های فرماندهی و کنترل و نظارت و دیده بانی هوایی است که هر نیروی نظامی را قادر میسازد تا بدون از محدودیت برد ، بتواند در هر نقطه از این کره ی خاکی عملیات نظارت و شناسایی و فرماندهی و کنترل نیروهای خودی را بصورت لحظه ای و مداوم انجام دهد .

نیروی دریایی ایالات متحده بمنظور تقویت و حفاظت ار مراکز فرماندهی اطلاعات سوپر کریر خود ( به بزرگترین ناوهواپیمابر که وزنی معادل 70 هزار تن دارد ، سوپر کریر گفته میشود ) ، اقدام به عملیاتی کردن و به خدمت گرفتن هواپیمای پیش هشدار E-2 Hawkeye کمپانی نورث روپ گرومن بر روی سوپر کریر خود کرده است .

واژه ی پیش هشدار ( اخطار ) هواپایه یا Airborne Early Warning یا به اختصار AEW واژه ای بود که برای اولین بار برای هواپیماهایی نظیر Fairy Gannet AEW.3 و Lockheed EC-21 Warningstar بکار رفته شد و به نحوی مقوله و نام رادارهای هواپایه با پرنده های مذکور شناخته میشود . استفاده از این واژه توسط نیروی هوایی سلطنتی تا دوره ی روی کار آمدن هواپیمای بوئینگ E-3 Sentry ادامه یافت .

واژه و اصطلاح پیش هشدار هواپایه ( AEW ) در حالی به کار خود پایان داد که نسل جدید سیستم های پیش اخطار هوایی که علاوه بر ماموریت های پیش اخطارانه ، ماموریت های فرماندهی و کنترل میدان نبرد را نیز انجام میدهند ، روی کار آمدند و نام AEW&C یا آواکس یا سیستم پیش هشدار و کنترل هواپایه به خود گرفتند .

واژه ی آواکس ( سیستم هشدار دهنده و کنترل هوابرد ) نام سیستمی خاص بوده که بر روی هواپیماهای E-3 و بوئینگ 767 ژاپن نصب شده ولی بطور کلی واژه ای مترادف در کنار واژه ی AEW&C شناخته میشود و سیستم جدید نیست .

مشخصات عمومی آواکس ها :

آواکس های مدرن کنونی توانایی کشف هواپیماها در بردهای بیش از 400 کیلومتر را دارند ( یعنی بردی بیش از حداکثر برد درگیری اغلب موشک های سطح به هوا ) . در صورت پرواز یک فروند آواکس در ارتفاع پروازی 9 کیلومتری از سطح زمین ( 30000 پایی ) ، توانایی پوشش دهی منطقه ای به وسعت و شعاع 312 هزار کیلومتر مربع را دارد که چنین شعاع پوششی به نوبه ی خود بینظیر است .

نکته ی جالب و حائز اهمیت در خصوص این نوع از حامل های راداری این است که ، در صورت لینک شدن و پرواز 3 آواکس بصورت همزمان و در یک مدار واحد هوایی ، 3 آواکس به پرواز درآمده میتوانند تمامی طیف مرکزی اروپا را بصورت دقیق پوشش دهند ، کاری که شاید دهها رادار زمین پایه از انجام دادن آن عاجز باشند .

بطور خلاصه وظایف آواکس ها را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد :

ارتباط دائم و مستمر با هواپیماهای خودی

هدایت و ناوبری هواپیماهای خودی به سمت هواپیمای دشمن

ارائه ی اطلاعات دقیق در مورد تهدیدات و اهداف

کمک به جنگنده های خودی در افزایش برد سنسورهای هدفیابی

سخت تر و پیچیده تر کردن روند شناسایی هواپیماهای خودی توسط دشمن ( دلیل این امر این است که هواپیماهای خودی دیگر نیازی به فعال کردن رادارهای خود ، برای کشف اهداف نداشته و میتوانند با تکیه بر رادار دوربرد آواکس ، اهداف را در دوردست ها شناسایی و ردیابی کنند ) .

تاریخچه :

بعد از ساخت اولین سیستم راداری پیش اخطار زمین پایه توسط بریتانیا بعنوان یکی از اولین حلقه های زنجیره ی ایستگاه های پیش هشدار ساحلی ( ( Chain Home، بریتانیا اقدام به ساخت راداری کرد که بتوان آن را بر روی یک هواپیما نصب و بتوان از آن جهت انجام ماموریت های کنترل و رهگیری هوایی استفاده نمود . هدف بریتانیا از ساخت چنین رادار هواپایه ای ، پوشش دهی مناطق شمال غربی از گزند هواپیمای برد بلند آلمان ها به نام Focke-Wulf-FW-200 Condor بود که پیش از این آلمان ها توانسته بودند حمل و نقل های دریایی و کشتی های تجاری را توسط این هواپیما به مخاطره بیندازند . این آنتن راداری چرخان هواپایه اولین بار بر روی بمب افکن Vickers Wellington نصب و تست شد و بمنظور غلبه بر اهداف هوایی و در صورت امکان بر علیه E-Boats های آلمان ( شناور های کوچک ، تندرو و مسلح آلمانی با سرعت بین 43 تا 48 نات ) مورد استفاده قرار گرفت .

بریتانیا در اقدامی دیگر ، اقدام به نصب سامانه ی راداری دیگری بر روی هواپیما Vickers Wellington کرد ( محل نصب و قرارگیری این رادار با محل نصب رادار قبلی تفاوت داشت ) ، علت و انگیزه ی اصلی از این کار ، هدایت هواپیمای چند منظوره ی Bristol Beaufighters به سمت هواپیمای آلمانی Henikel He-111S بود ، زیرا این هواپیمای آلمانی بعنوان یک حامل هوایی برای بمب های مرگ آور V-1 تلقی میشد و از این رو میتوانست تهدیدی جدی برای لندن تلقی شود .

در فوریه  سال 1944 ، نیروی دریایی ایالات متحده سفارش ساخت رادار هواپایه ای تحت عنوان پروژه ی کادیلاک را صادر نمود . اولین پرتوتایپ از این سیستم راداری در همان زمان ساخته و بر روی هواپیمای اژدر افکن TBM-Avenger بکارگیری و تست شد . در طول این تست ، سامانه ی راداری موفق به کشف اهداف با ارتفاع پروازی پایین در برد 160 کیلومتری شد . پس از این تست موفقیت آمیز و کسب رضایت مقامات بلند پایه ، نیروی دریایی ایالات متحده ، سفارش تولید 3 فروند از سامانه ی مذکور به همراه هواپیمای حامل را داد . ) هواپیمای TBM-Avenger بعد از نصب رادار به TBM-3W تغییر نام داد )

رادار نصب شده روی هواپیمای TBM-3w از نوع AN/APS-20 بوده که در سال 1945 وارد فاز عملیاتی شد ، البته اخبار و منابع غیر موثقی مبنی بر ساخت 40-36 فروند از حامل + رادار گفته شده در همان زمان نیز وجود دارد که قاعدتا قابل استناد نیست .

هواپیمای ناو نشین TBM-3W یکی از نخستین اواکسهای جهان با یک رادار زیر بدنه بود. ین رادار در ان دوران بیش از 150 کیلومتر برد داشت

سیستم هشدار دهنده ی دیگری که میتوان از آن یاد کرد ، سیستم پیش هشدار مدل Lockheed EC-121 Warningstar میباشد که اولین پرواز عملیاتی خود را در سال 1949 تجربه و بصورت انبوه در اختیار نیروی هوایی و نیروی دریایی ایالات متحده ، جهت پوشش راداری نیروهای امریکایی در طول جنگ ویتنام قرار گرفت . . طبق برنامه ریزی های صورت گرفته قرار شد تا زمانی این هواپیما بصورت عملیاتی باقی بماند که با هواپیمای آواکس E-3 جایگزین شود .

ایالات متحده در عملی موازی کارانه ، علاوه بر سیستم پیش هشدار یاد شده ، به منظور کاهش هزینه ها ، روی به استفاده از بالن هایی برای ماموریت های AEW ( پیش اخطارانه ) کرد . این بالن بمنظور پر کردن شکاف و پوشش مناطق کور راداری قاره ی آمریکا مورد استفاده قرار گرفت .

از مزایای فوق العاده ی استفاده از بالن برای عملیات کشف و رصد ، مداومت و ماندگاری میدانی بالاییست که این نوع از وسایل پرنده دارند . بعنوان مثال مداومت عملیاتی بالن گفته شده بیش از 200 ساعت میباشد که در آن زمان بسیار مقرون به صرفه و کاربردی تر از هواپیماها بنظر میرسید .

هواپیمای EC-121 شاید برای اولین بار مفهوم اواکس امروزی را به جهان معرفی کرد

در سال 1958 کارخانه ی توپولوف شوروی از طرف دولت حاکم ، سفارشی مبنی بر تولید یک هواپیمای پیش هشدار را دریافت کرد . این سفارش درحالی مطرح شد که پیش از این ، شوروی اقدام به نصب رادار هواپایه بر روی هواپیماهایی نظیر توپولوف 95 و توپولوف 116 کرده بود ولی بعلت بزرگ بودن ابعاد فیزیکی رادار جدید و کوچک بودن فضای داخلی هواپیماهای نام برده شده ( طبیعتا عدم امکان نصب رادار جدید بر روی هواپیماهای گفته شده ) ، سفارش ساخت توپولوف 114 که نسبت به دو نمونه ی قبل فضای بیشتری جهت نصب و راه اندازی رادار داشت ، به کارخانه ی توپولوف داده شد .

توپولوف 114 در قیاس با توپولوف 95 و 116، از فضای باریک تری ( تنگ تر ) برای خدمه و همچنین یک سیستم خنک کننده بهره میبرد که عملا همین کوچک سازی و محدود سازی کابین اپراتور ، فضای لازم فضای لازم جهت نصب رادار را فراهم میکرد . در ساخت توپولوف 114 از یک میله ی سوخت گیری هوا به هوا استفاده شده تا از این طریق هواپیما بتواند مدت زمان و برد پروازی خود را بطرز چشمگیری افزایش دهد .

تجربه و نتیجه ی موفقیت آمیز ساخت توپولوف 114 ، در نهایت و در سال 1965 منجر به تولید و خلق نمونه ی ارتقاء یافته دیگری تحت عنوان توپولوف 126 گردید و این هواپیما تا سال 1984 در خدمت نیروی هوایی شوروی باقی ماند و پس از آن با هواپیمای بریوف A-50 جایگزین شد .

توپلوف 126 اولین اواکس روسها بود. این پرنده مشکلات بسیار از جمله داغ کردن رادار و خاموش شدن ان در عملیات را داشت و تنها 12 فروند ان نیز بیشتر ساخته نشد

سیستم های امروز :

اگرچه بسیاری از کشورها سعی در توسعه و حتی ساخت سیستم پیش هشدار و کنترل هواپایه ( آواکس ) بومی کرده اند ولی با این حال هنوز هم دو آواکس معروف یعنی بوئینگ E-3 و نورث روپ گرومن Hawkeye E-2 جزو رایج ترین و پرفروش ترین سیستم های هوایی در جهان به شمار میروند .

آواکس بوئینگ E-3 که بر پایه ی بوئینگ 320-707 توسعه پیدا کرده است ، یک سیستم هشدار دهنده ی هوایی است که توسط گروه دفاعی-فضایی شرکت بوئینگ ( که اکنون به بخش دفاعی-فضایی و امنیتی تغییر نام داده است ) طراحی و ساخته شده است . تاکنون تعداد 65 فروند از این آواکس نام آشنا تولید و بصورت عملیاتی در خدمت نیروی هوایی آمریکا – ناتو – بریتانیا – فرانسه و عربستان سعودی مشغول به خدمت است .

آواکس E-2 ساخت کمپانی نورث روپ گرومن نمونه ی موفق دیگریست که در این لیست بلند بالا قرار دارد . این آواکس که طراحی خاص آن مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته ، از سال 1965 وارد خدمت شده و در حال حاضر توسط 8 کشور خریداری و مورد استفاده قرار گرفته شده است . تاکنون چیزی بالغ بر 168 فروند از این آواکس منحصر به فرد ساخته شده و کمپانی گرومن قصد خود را برای ساخت نمونه ی جدیدتر این آواکس قدرتمند اعلام کرده است و مدعی شده که نمونه ی جدید جزو پرفروش ترین و پرکاربردترین آواکس های حال حاضر جهان خواهد شد و بطور گسترده مورد استفاده قرار خواهد گرفت . این شرکت همچنین قرار است که بمنظور تجهیز نیروی هوایی ژاپن ( بعنوان یکی از متحدین آمریکا ) ، تکنولوژی های بکار رفته در آواکس E-2 بر روی پلتفرم بوئینگ E-676 نصب و آن را در اختیار این کشور قرار دهد .

دیگر کشور صاحب نام در عرصه ی تولید سیستم های راداری هواپایه ، روسیه است . نیروی هوایی روسیه در حال حاضر در حدود 20-15 فروند آواکس بریوف A-50 و A-50 Shmel را برای ماموریت های مرتبط با AEW در اختیار دارد .

یک اواکس کامل شامل رادار، هشدار دهنده، جنگ الکترونیک، النت و یا چیزهای الکترونیک  مشابه برای اولین بار در E-3 به نمایش در امد

این آواکس غول پیکر که بر پایه هواپیمای ایلوشین il-76 ساخته شده ، به یک صفحه ی راداری بزرگ و ثابت که در بخش تحتانی هواپیما قرار دارد ، مجهز شده است . هدف از ساخت آواکس های گفته شده در واقع بازنشسته کردن توپولوف Tu-126 های خسته و قدیمی بود که پیشتر وظیفه ی انجام وظایف محوله را برعهده داشتند .

البته ساخت آواکس بریوف A-50 و A-50U پایان کار نبوده و دو آواکس گفته شده سرانجام با نمونه ی جدیدتر خود یعنی بریوف A-100 جایگزین شدند . بریوف A-100 در جدیدترین تغییراتی که نسبت به دو نمونه ی قبل داشته ، به یک رادار آرایه فازی اسکن الکترونکی فعال ( AESA ) مجهز شده است .

در ماه مه 1997 و در طی قراردادی ، روسیه و اسرائیل توافق نامه ای مبنی بر ثبت سفارش ساخت یک سیستم پیش اخطار هواپایه توسط چین را امضا کردند . طبق گذارشات دریافتی ، به موجب این قرار داد چین در ازای دریافت 250 میلیون دلار تولید هر هواپیمای فالکون ( نصب تجهیزات و سیستم های داخلی هواپیمای فالکون بر روی ایلوشین 76 روسیه ) مستلزم به بازسازی هواپیمای ایلوشین 76 ( در برخی منابع این هواپیما با هواپیمای بریوف 50 اشتباه گرفته شده و بجای ایلوشین از بریوف 50 سخن به عمل آمده است ) و تجهیز این هواپیما به پک اهدایی الکترونیکی صنایع Elta رژیم غاصب که شامل کامپیوتر – رادار و سیستم های ارتباطی میباشد شد .

بعد از اجرای قرارداد توسط چین ، مقامات چینی این انتظار را داشتند که بتوانند از هواپیمای ساخت خود ، به پاس زحمات کشیده شده ، چندین فروند را بصورت هدیه از طرفین قرارداد دریافت کنند و یا حداقل بتوانند 3 تا 8 فروند از هواپیمای AEW فالکون را خریداری کنند . در پسا خیالات مقامات پکن ، در نهایت و طبق برنامه ریزی های از پیش تعیین شده ، قرار بود تا اولین نمونه از هواپیمای مذکور ، درسال 2000 اولین تست پروازی خود را تجربه کند .

در پایان و در جولای سال 2000 ، آمریکا با تحت فشار قرار دادن رژیم غاصب مبنی بر بازپس گیری 1 میلیارد دلار از مبلغ اهدایی قرار داد و در عوض فروش 4 فروند فالکون ( مجهز به رادار آرایه فازی ) ، چین در یک قدمی رسیدن به هواپیمای مورد علاقه ی خود بود ، ولی در اقدامی ناباورانه علی رغم تعهد و پای بندی چین به تمامی بندها و ضوابط قید شده در متن قرارداد ، قرار داد ساخت هواپیمای فالون یا A-50i توسط کشور ثالث یعنی چین لغو شد و تنها همان 4 فروند ایلوشین نیمه کاره که به مبلغ 1 میلیارد دلار به چین فروخته شده بود ، نصیب و عاید چین شد . بعد از این اقدام خصمانه توسط رژیم غاصب و روسیه ، چینی ها در اقدام زیرکانه ،اقدام به برداشتن رادار فالکون و مابقی سیستم های الکترونیکی که پیشتر روی ایلوشین نیمه کاره نصب و رها شده بود کرده و قطعات جمع آوری شده را بر روی بدنه ی هواپیمایی که از طریق روسیه و در سال 2002 دریافت کرده بودند ، نصب کرده و این حرکت منجر به تولید و تولد اولین آواکس چینی شد .

ای 50 دومین اواکس ساخت روسها است که امروزه همچنان در خدمت است

آواکس چینی یاد شده مجهز به یک رادار آرایه فازی منحصر به فرد است که درون یک صفحه ی بشقابی گرد و در قسمت فوقانی هواپیما نصب شده است . برخلاف آواکس های امریکایی که برای پوشش 360 درجه از یک صفحه بشقابی چرخان مجهز به سیستم راداری استفاده میکنند ، در آواکس چینی برای پوشش 360 درجه از تکنیک چرخش راداری استفاده نمیشود بلکه با نصب 3 سیستم راداری آرایه فازی بصورت مثلثی درون یک صفحه ی بشقابی شکل ، پوشش 360 درجه را برای آواکس به ارمغان اورده است .

نصب و راه اندازی تجهیزات فالکون بر روی ایلوشین 76 ، در اواخر شال 2002 و توسط صنایع هواپیما سازی ژیان ( Xian ) آغاز شد و هواپیما ( Kj-2000 نامی که چینی ها بر روی هواپیمای ساخت خود گذاشتند ) اولین پرواز خود را در سال 2003 انجام داد . تمامی 4 فروند هواپیمای نیمه کاره و رها شده ی در اختیار چین ، به این سیستم راداری مجهز شدند و اخرین هواپیما در اواخر سال 2007 به نیروی هوایی چین ملحق شد .

در سال 2003 نیروی هوایی هند و سازمان توسعه و تحقیقات دفاعی هند ( DRDO ) طی همکاری مشترک ، شروع به مطالعات و انجام تحقیقات برای پی بردن به الزامات لازمه جهت ساخت آواکس کردند . ولی در نهایت و با به نتیجه نرسیدن تحقیقات نیروی هوایی هند و کمپانی DRDO ، نیروی هوایی هند اقدام به خرید و عملیاتی کردن 3 فروند آواکس رژیم غاصب مدل EL/W2090 ( این آواکس در واقع همان پروژه ی کنسل شده ی چین که توسط خود رژیم غاصب پیگیری و ساخته شده است ) کرده که این 3 فروند در تاریخ 25 مه 2009 بطور کامل تحویل نیروی هوایی هند شد و از این طریق هند توانست با مطالعه بر روی آواکس های خریداری شده ی خود ، اولین آواکس بومی خود را با مشارکت کمپانی DRDO که تحت عنوان نام همین شرکت نام گذاری شده بود را ساخته و عملیاتی کند .

نیروی هوایی سلطنتی استرالیا – نیروی هوایی جمهوری کره و نیروی هوایی ترکیه ، در اقدامی و تصمیمی مشترک ، اقدام به خرید و بکارگیری آواکس بوئینگ 737 کردند . این آواکس برخلاف انواع پیشین خود یعنی E-2 و E-3 ، به سیستم راداری چرخان جهت پوشش 360 درجه مجهز نبوده بلکه به رادار بال شکل مانند در بالای بدنه ی مجهز میباشد .

نیروی هوایی سوئ نیز اقدام به بکارگیری هواپیمای S100B که خود بر پایه ی هواپیمای ساب 340 ساخته شده است ، بعنوان پلتفورم ساخت آواکس تولیدی خود ، کرده است . علت انتخاب هواپیمای S100B بعنوان پلتفورم پایه ی ساخت آواکس ، مجهز بودن این هواپیما به رادار Erieaye PS-890ساخت صنایع اریکسون میباشد .

نیروی هوایی یونان – برزیل و مکزیک اقدام استفاده از هواپیمای Embraer R-99 که مجهز به رادار Erieye PS-890 میباشد ، کرده اند .

در اوایل سال 2006 ، نیروی هوایی پاکستان سفارش خرید 6 فروند رادار هواپایه Erieye PS-890 که بر روی پلتفورم ساب 2000 نصب شده بود را به سوئد داد . در ماه دسامبر سال 2006 ، نیروی دریایی پاکستان درخواست تحویل 3 فروند هواپیمای P-3 اوریون را به کمپانی لاکهید مارتین اعلام کرد تا از این طریق این کشور بتواند با تجهیز اوریون های دریافتی به سیستم های داخلی هواپیمای Hawkeye-2000 و تغییر کاربری در هواپیمای مادر ، رادار هواپایه ی دریاپایه ی خود را توسعه دهد .

برخی از اخبار حاکی از این است که پاکستان و چین قراردادی را مبنی بر تولید آواکس بصورت مشترکانه را باهم امضا کرده اند .

رژیم غاصب نیز به نوبه ی خود و طبق انچه که در گذشته گفته شد ، اقدام به ساخت آواکس اختصاصی خود با نام EL/M2075 فالکون کرده است . در این آواکس برخلاف آواکس های معمول و متداول ، از یک رادار AESA یا رادار ارایه فازی اسکن الکترونیکی فعال ، بجای رادار سنتی چرخان ( مورد استفاده در آواکس های معروف دنیا ) بهره میبرد . این سیستم هشدار دهنده و کنترل گر هواپایه ، اولین سیستمی بود که در کشور غاصب رسما وارد خدمت شد. سیستم راداری فالکون اولین بار بر روی هواپیمای بوئینگ 707 تست و نصب شد و هدف از اینکار ، هم خدمت در ارتش اسرائیل بود و هم محصولی برای بازار صادرات .

ایتام اسرائیلی نسل جدید از اواکسها است. در این اواکسها دیگر بشقاب رادار بزرگ وجود ندارد و به جای انتن رادار ارایه فازی در چهار جهت هواپیما وصل شده و تصاویر با رایانه با هم ترکیب شده از این رو 360 درجه به شکل کامل هم زمان پوشش پیدا میکنند

سیستم های پیش هشدار بالگردی :

اولین هلیکوپتری را که میتوان در این لیست قرار داد ، هلیکوپتر سی کینگ Asac7 نیروی دریایی بریتانیا میباشد . ایده ی ساخت این بالگرد پیش اخطار و همچنین سیستم های AEW پیشین بریتانیا مانند AEW.2 یا AvroShackleton و AEW.3 یا Hawker Siddeley Nimrod به تجربیات حاصله ی نیروی دریایی این کشور در طول جنگ فالکلند 1982 برمیگردد.

طبیاین تجربیات و مشاهدات عینی ، نیروی دریایی بریتانیا به این نکته ی مهم پی برد که خلا نبود یک سیستم هشدار دهنده ی هواپایه جهت پوشش نیروهای خودی در میادین نبرد ، یکی از نواقص و موانع اساسی این نیرو در سطوح مختلف حملات سطوح پایین است ، به همین منظور ، این نیروی راهبردی اقدام به توسعه ی سیستم مذکور بر رو بالگرد سی کینگ و سایر حامل هوای هوایی که در ادوار گذشته به آنها اشاره ی کوچکی شد ، کرد .

نکته : بالگرد سی کینگ Asac7 اولین پرواز عملیاتی خود را از روی ناوهواپیمابر کلاس Invincible تجربه کرده است . همچنین نیروی دریایی بریتانیا برنامه ی جایگزینی سیستم هشدار دهنده ی فعلی نصب شده روی بالگرد سی کینگ با نوع ماژولار خود خود یعنی سیستم Crownest تا سال 2018 را در دستور کار خود قرار داده است . این سیستم ماژولار بر خلاف نوع پیشین خود که تنها با سیستم های الکترونیکی بالگرد سی کینگ هم خوانی و وفق داده شده بود ، این سیستم بعلت ماژولار بودن امکان نصب و راه اندازی بر روی تمامی ناوگان بالگردی از خانواده ی Merlin hm-2 را دارد و از این رو بریتانیا میتواند با تقبل کمترین هزینه ( در قیاس با حالت قبل ) بیشترین بهره وری را از این سیستم بر روی ناوگان بالگرد خود ببرد .

دومین بالگردی که جای خود را در ابن لیست تثبیت کرده ، بالگرد سی کینگ SH-3 آماده به خدمت نیروی دریایی اسپانیا میباشد . این نیرو برای پیشبرد مقاصد و اهداف پیش هشدارانه یا AEW خود از بالگرد نام برده شده استفاده میکند . این بالگرد از گذشته و تا به امروز بر رو کشتی LPH Juan Carlos 1 نقش خود را به خوبی ایفا کرده است .

کشورهای چون انگلستان و روسیه به دلیل نداشتن اواکس ناو نشین از بالگرد در این نقش استفاده میکنند

سومین بالگرد مد نظر ما بالگرد Agustawestland EH-101A-AEW نیروی دریایی ایتالیا میباشد . نیروی دریایی ایتالیا با در اختیار داشتن بالگرد فوق توانسته انتظارات و تمایلات خود را مبنی بر ماموریت های AEW فراهم کند . این بالگرد هم اکنون بر روی ناوهای هواپیمابر ایتالیایی مانند Cavour و Garibaldi مشغول به خدمت است .

چهارمین جایگاه در این لیست به بالگرد معروف و دوست داشتنی روسی ، یعنی بالگرد کاموف کا-31 اختصاص دارد . این بالگرد که هم اکنون در نقش آواکس بالگردی و به یُمن تکنولوژی های بکار در ساخت آن در 3 نیروی دریایی قدرتمند جهان یعنی نیروی دریایی روسیه –چین و هند مشغول به خدمت است ، در حال حاضر بر روی ناوهواپیمابر Vikramaditya و فریگت کلاس Talwar نیروی دریایی هند در حالت عملیاتی به سر میبرد . نیروی دریایی هند همچنین در نظر دارد تا از این بالگرد بر روی ناوهواپیمابر کلاس Vikrant خود جهت انجام ماموریت محوله استفاده کند .

نیروی دریایی روسیه که خود متصدی و متولی ساخت و بکارگیری این بالگرد منحصر به فرد میباشد ، قرار است تا از نمونه ی ارتقاء یافته ی این بالگرد یعنی Ka-31R بر روی ناوهواپیمابر کلاس Koznetsov خود استفاده کند . این بالگرد جدید که به سیستم راداری مخصوص جنگ الکترونیک هواپایه مدل E-801M oko ( eye ) مجهز شده ، توانایی رهگیری 20 هدف بصورت همزمان و کشف هواپیماها تا حداکثر برد 150 کیلومتر و اهداف سطحی ( شناورها ) در برد 200 کیلومتری را دارد .

سیستم پیش اخطار و کنترل گر هواپایه ( آواکس ) :

کمپانی بوئینگ با تولید سیستمی خاص که متشکل از یک صفحه ی بشقابی ( گنبدی ) چرخان که درون این پوسته ، رادار ساخت کمپانی نورث روپ گرومن قرار داده شده است ، افتخار تولید و ساخت اولین آواکس پیشرفته و مدرن جهان را ار آن خود کرده است .این سیستم خاص راداری در حال حاضر بر روی دو هواپیمای E-3 Sentry و مدل جدیدتر خود یعنی هواپیمای بوئینگ E-767 ( براساس پلتفورم پایه ی بوئینگ 767 ) نصب شده شده که هواپیمای بوئینگ E-767 هم اکنون در نیروی هوایی ژاپن مشغول به خدمت است .

این آواکس که بعنوان تنها آواکس عملیاتی مجهز به رادار پالس داپلر در دنیا میباشد ، توانایی کشف اهداف در میان انبوه کلاتر های ( امواج بازگشتی از اهداف کاذب و ناخواسته ) زمینی را دارد . این توانمندی در حالی مطرح میشود که تا قبل از ساخت این آواکس ، کشف و شناسایی اهداف پروازی کم ارتفاع ، تنها در دریا ممکن و نسبت راحت بود ( بعلت کمتر بودن کلاتر های دریایی نسبت به کلاترهای زمینی ) ، که با ساخت این آواکس معزل گفته شده برطرف شده است .

ارایش ناوگان

همکنون حدود بیست ارتش جهان دارای اواکس به صورت رسمی هستند که عبارتند از

امریکا: همکنون نیروی دریایی امریکا دارای 70 فروند هاوک-ای و نیروی هوایی نیز دارای 32 فروند E-3 می باشد

تایوان: شش فروند E-2 هاوک-آی

ژاپن: 13 فروند E-2 هاوک-ای  در خدمت دارد و چهار فروند دیگر سفارش داده. این کشور همکنون 4 فروند نیز نسخه اواکس 767 در خدمت دارد. همچنین ژاپن چهار فروند اواکس 767 در خدمت دارد

فرانسه: نیروی دریایی فرانسه همکنون سه فروند هاوک-ای و نیروی هوایی این کشور نیز چهار فروند E-3 در خدمت دارد

مصر : این کشور همکنون 9 فروند هاوک-ای در خدمت دارد

برزیل: این کشور دارای 5 فروند هواپیمای اواکس E-99 است

هند: این کشور دارای  3 فروند اواکس ساخت برزیل است که یکی دارای الکترونیک اسرائیلی و دو فروند هندی  و همچنین دارای سه فروند ایلیوشین 76 روسی با رادار اسرائیلی است

یونان: این کشور چهار اواکس ساخت برزیل با رادار سوئدی و دو فروند ساب2000 با رادار سوئدی است

عربستان: این کشور 5 فروندE-3 در خدمت دارد

انگلستان: این کشور دارای شش فروند اواکسE-3 میباشد

روسیه: این کشور دارای 16تا 20 فروند اواکس ای50 شامل چهار فروند نسخه U می باشد

سوئد: دارای چهار فروند ساب2000 است

تایلند: دو فروند ساب 2000

امارات: دو فروند ساب 2000 سفارش داده است

پاکستان: این کشور دارای چهار فروند اواکس ساب2000 با رادار سوئدی

چین: این کشور دارای 15 فروند اواکس بر اساس هواپیماهای ترابری وای8 و وای9 و ایلیوشین 76 است

استرالیا: این کشور 6 فروند نسخه  اواکس بوئینگ 737 را در خدمت دارد

کره جنوبی: این کشور دارای سه فروند اواکس بوئینگ 737 است

ترکیه: این کشور دارای چهار فروند اواکس بوئینگ 737 است

اسرائیل: این کشور سه فروند اواکس ایتام را در خدمت دارد

سنگاپور: این کشور نیز چهار فروند ایتام در خدمت دارد

همچننی نیروی دریایی روسیه(3فروند)، یونان و انگلستان نیز از بالگرد در نقش اواکس استفاده میکنند

نوشته های مشابه

‫6 نظرها

  1. سلام استاد الان داشتم نگاهی به این مقاله میکردم این اولین مقاله من بود اگه یادتون باشه خیلی برای من ارزش معنوی داره در واقع با این مقاله منو معرفی کردین
    استاد من مثل این ورزشکارها هستم که از هیچ تیمی نیومدم و از پایین در خود باشگاه بودم و باشگاه خودش اون یازیکن رو ساخته
    من از اول جنگاوران بودم و این افتخار بزرگیه برا من امیدوارم بتونم مثبت باشم برا باشگاهمون

    1. ممنون از لطف شما..شما کارهای ارزمندی واقعا انجام دادید برای جنگاوران

  2. سلام آقای تارخ توانایی پوشش دادن ۳۱۲۰۰۰ کیلومتر یعنی رادارش ۳۱۲۰۰۰ کیلومتر برد داره فک کنم غیر ممکن باشه?

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن