ناوهای جنگی

اشنایی با شناورهای مختلف نظامی

اشنایی با شناورهای مختلف نظامی

اشنایی با شناورهای مختلف نظامی

در این نوشتار تلاش به معرفی انواع شناورهای مختلف نظامی به کار رفته در نیروی های دریایی  در سطح جهان شده است . شایان به ذکر است تعریفی که از هر کلاس از این شناور ها شده است یک تعریف امیانه و ساده بوده تا دوستان بتوانند درک بهتری از نقش این شناورها در میدان جنگ داشته باشند و همچنین ادعا نمی شود که تمامی شناورهای نظامی در این مقاله امده است

شناورهای ابی خاکی

شناور ابی خاکی  به شناورهای با توان پیاده کردن خودروهای ابی خاک در میانه اب گفته می شود. این شناورها   در جلو و یا عقب خود دارای یک درب بوده که باز شده و این اجازه را میدهد تا خودرو ابی خاکی که توان شناور ماندن روی اب را دارند، هاورکرافت و یا قایق از انها پیاده و یا سوار شدند. این گونه شناورها برای انجام  عملیات ابی خاکی مورد استفاده   قرار میگرند و امروزه اکثر ناوهای ابی خاکی به شکل ناو ابی خاکی بالگرد در دسترس هستند که به غیر از توان حمل و نگهداری چندین بالگرد  میتوان با کمک بالگردهای ضد زیر دریایی از انها در نقش  سکوی ضد زیر دریایی استفاده کرد. این شناورها خود به چند  دسته شناور ابی خاکی ترابری، شناور ابی خاکی فرمانده ای و یا شناور ابی خاکی تهاجمی تقسیم می شوند. این شناورها بین 17000 تا 50000 تن وزن دارند

شناور ابی خاکی واسپ تفنگداران دریایی

ناو هواپیمابر

از  نام این نوع شناور مشخص است که  وظیفه  حمل و عملیاتی کردن  هواپیماهای ناو نشین را دارند. این کلاس در  دهه 1920 میلادی توسط انگلیسیها توسعه یافت  و بعد به سرعت فراگیر شد.ناهای هواپیما بر  به دو دسته اتمی و غیر اتمی  تقسیم می شوند که تنها امریکا و فرانسه  دارای ناو اتمی هستند و بقی کشورهای ناو هواپیما بر غیر اتمی  دارند. امروزه تناژ یک ناو هواپیمابر  بین 25000 تا 110000 تن است. برخی از این ناو ها در اصل ناو بالگرد بر هستند در این نقش با کمک هواپیماهای عمود پرواز استفاده می شوند

قایق گشت رودخانه

این نوع شناور در واقع یک قایق موتوری یک و یا دو موتوره با طول  معادل یک خودرو هستند که به شکل معمول مجهز به مسلسل سنگین و یا توپ های با کالیبر 20 تا 30 م م هستند . اگرچه ممکن است این  گونه شناورهار در دریا نیز استفاده شوند ولی در واقع برای عملیات در رودخانه طراحی  شده اند(در شرایط طوفانی ویا شب استفاده از اینها  در دریا و یا اقیانوس ممکن نیست). بیشترین سرعت این شناورها حتی تا 100 کیلومتر بر ساعت نیز میرسد. شناور های تندرو سپاه پاسدران که به مسلسل دوشکا ، راکت 107 م م مینی کاتوشا  و گهگاه توپ 23 م م زد یو 23 مجهز هستند از این گونه شناورها هستند. احتمالا ایران تنها کشوری است که از این گونه شناورها برای عملیات جنگی  و درگیری با واحدهای دشمن در دریا استفاده میکند

قایق گشت ساحلی (شناور گشتی )

این گونه شناورها  به شکل معمولا شامل شناورهای  با وزن 50 تا500 تن هستند که  به عنوان شناور های  تندرو گهگاه با سرعت 60 کیلومتر بر ساعت نیز می رسد. این شناورها برای کنترل ساحل و یا مرز ابی کشورها مورد استفاده قرار میگیرند  و  عملیاتهای پلیسی و یا گارد ساحلی برای مقابله با قاچاقچیان استفاده شده  و دارای  کمتر از سی نفر خدمه بوده و توان رزمی انها در بهترین  حالت شامل یک توپ سینه  76 م م و یا تعداد توپ 40 و یا 20 م م و حتی گهگاه تنها یک مسلسل 12.7 م م است. تفاوت این شناورها با شناورهای گشت رودخانه ای داشتن  وزن بیشتر، برد بیشتر، داشتن رادار برای عملیت  در اب و هوای  بد و گهگاه  داشتن سلاح های سنگینتر است. این شناورها برای عملیات جنگی  نبوده و بیشتر برای مقابله با دزدان دریایی و کنترل مرزی استفاده می شود. شناور کلاس پروین و کاویان از جمله شناورهای ارتش در این کلاس هستند

شناور گشت ساحلی

قایق اژدر افکن

این شناورها از اواخر قرن 19 با ساخته شدن اژدر ساخته شدند. قایق اژدر افکن به نوعی همان شناور گشت ساحلی و یا حتی گشت روخانه مجهز به لوله اژدر افکن است. معمولا بین دو تا چهار لوله اژدر افکن به همراه مسلسل سنگین و گهگاه راکت انداز  حمل میکنند  . در دوران که هنوز رادار و اپتیک تکامل نیافته بود اژدر افکن ها در حملات شبانه میتوانستند شناورهای بزرگ را هدف  قرار  دهند(مانند نبرد توزیشیما) ولی  با ورود این دو سامانه این شناورها  که معمولا در بهترین  حالت دارای  برد درگیر 5 کیلومتر و حتی کمتر بودند قبل از درگیر کشف و منهدم می شند(با کمک توپ سینه ناوها مانند نبرد دریایی لازقیه که قایق های اژدر افکن سوری با توپ سینه شناورهای اسرائیلی از بین رفتند ).بیشترین سرعت این شناورها تا 70 کیلومتر برساعت نیز میرسد ولی برد انها کمتر از 300 تا 500 کیلومتر است . این شناورها امروز دیگر غیر از ایران  و کره شالی تولید نمی  شوند(ممکن است ایران دیگر این شناورها را تولید نکند) و هرچه از  انها در خدمت است باقی دهه 1950 و 1960 هستند . شناورهای تندرو موشک انداز جایگزین انها شد

قایق اژدر افکن

شناور تند رو موشک انداز(قایق موشک انداز)

این  شناورها در وزن های مختلف از 70 تن تا 500 تن در دسترس هستند. به نوع دو دسته از این نوع شناورها موجود است. یکی قایق های تندرو موشک انداز که گهگاه تنها تفاوتشان با یک قایق اژدر افکن داتشن معمولا یک تا دو موشک کوچک هدایت اپتیکی است (مانند قایق موشک انداز کلاس ذولفقار سپاه که دارای دو موشک اپتیکی کوثر با برد 25 کیلومتر است ) تا شناورهای  تندرو موشک انداز که دارای توپ سینه ، چهار تا هشت موشک ضد کشتی، موشک های  پدافندی برد کوتاه و یا سامانه های دفاع هوایی ضد موشک هستند . این شناورها برای گشت در اقیانوس  مناسب نیست اکر انها دارای دفاع هوایی کمی هستند  و توان ضد زیر  دریایی ندارند و برای گشت در دریا و یا خلیج مناسب هستند. اولین این شناورهای شناورهای تندرو چون کلاس کومار و کلاس اوسا بودند  و شناوری چون کلاس سینا و کمان  در ارتش و یا کلاس تندر در سپاه نیز در ایران از این دسته هستند. این شناورهای برای کشورهای  با مرز ابی کم و یا کشورهای که با دریا همسایه هستند مناسب است. (البته قایق چون ذولفقار به درد همان خلیج فارس میخورد و نه حتی برای دریایی عمان زیرا برد انها کم است  و توان کمی در اب و هوایی کم دارند از جمله اینکه فاقد موشک هدایت راداری هستند و وابسته به اپتیک می باشند)

شناور موشک انداز کلاس کمان
قایق موشک انداز کلاس ذولفقار

ناوچه سبک

در انگلیسی به ان کروت نیز گفته می شود که معمولا بین 500 تا 2000 تن وزن دارد. ناوچه سبک  تا پیش از جنگ جهانی دوم برای اسکورت شناورهای تجاری به کار میرفت ولی امروزه به عنوان  شناور جنگی اصلی  برخی از ارتشها  مورد استفاده   قرار میگرد. ناوچه های سبک بسته به تجهیز شدن توان مقابله با انواع هواگردها موشک های کروز  زیر دریایی را نیز دارد و برخی محل  فرود بالگرد و حتی نگهداری ان را دارند ولی باید دید این نوع شناور چگونه تجهیز شدند برخی از انها قابلیت یک ناوچه سنگین  را دارند و برخی تنها قابلیت  یک شناور موشک  انداز تندرو. در ایران ناوچه کلاس جماران و ناوچه کلاس الوند   و ناوچه کلاس بایندر جز این  نوع هستند(البته برخی این دو شناور را  ناوچه محافظتی  میدانند ولی از نظر وزنی با وزن حدود 1500 تن برای هر دو کوروت هستند کما اینکه تایپ 56 چینی با همین وزن کوروت نامیده می شود)

شناورهای مختلف نظامی
ناوچه کلاس تایپ 56

ناوچه سنگین(ناو محافظتی)

این کلاس ناوچه که به انگلیسی فریگیت نیز گفته می شود  دارای  برد بیشتری هستند و برای عملیات در اب های  ازاد طراحی شده است  و از ناوچه سبک برد بیشتری دارند. معمولا ناوچه های سبک فاقد توان تهاجم زمینی  و موشک های دفاع هوایی برد بلند هستند ولی ناوچه های سنگین(ناوچه محافظتی )چنین قابلیتی دارد. برخی از این ناوچه حتی توان جا دادن دو بالگرد درون اشیانه خود را دارند  و توان انجام عملیات مستقل بدون شناور تداروکاتی  را در برد بلند دارند. این شناورهای دارای وزن بین 2000 تا 7000 تن است اگرچه برخی این تقسم بندی را تا 6000 تن بیان میکنند

اشناورهای مختلف نظامی
ناوچه سنگین کلاس لوپو ارتش ایتالیا

ناوشکن

در انگلیسی  (destroyer) گفته می شود.این شنارها در طی جنگ جهان اول و پیش از این برای اسکورت شناورها به کار میرفت و قدرت کمی در برابر دیگر  شناورها داشت ولی  امروز از جمله قدرتمند ترین شناورهای رزمی موجود  است که توان تهاجمی تمام عیار به انداز رزم ناو های موجود جهان دارند. این شناورها بالای 6000 تا 7000 تن وزن دارد و امروز حتی ناوشکن کلاس  زاموالت به وزن 14000 تن نیز رسیده است. این شناورها  همانند  ناوچه های محافظتی توان تهاجم دریایی  و زمینی  و موشک های دوربرد دفاع هوایی دارند ولی دارای سیلو های بیشتری  به دلیل اندازه بزرگتر است برای نمون برخی از انها تا 90 سیلو پرتاب موشک دارند (منظور ناوشکن ارلیک برگ است). امرزه کشورهای چون چین ،امریکا فرانسه و انگلستان از جمله تولید کنندگان ناوشکن هستند  و ناوشکن ارلیک برگ با میزان تولید 76 فروند که 66 فروند ان همکنون تولید شد پر تعداد ترین ناوشکن ارتش امریکا است

ناوشکن ارلی برگ

رزم ناو

سنگین ترین شناور مسلح عملیاتی هان  رزم ناوها هستند(البته نبرد رزم ناو از این کلاس سنگین تر است ولی زیر شاخ رزم ناوها هستند).این شناورها معمولا بالای 10000 تن وزن دارند. امروزه عملا ناوشکن ها  داری  توانی معادل رزم ناو هستند  و در اینده جایگزین انها خواهند شد. پر تعداد ترین  رزم ناو فعلی جهان  کلاس  تیکاندراگو امریکا با میزان 22 فروند به شکل عملیاتی است ولی  روسیه نیز 3 رزم ناو کلاس  اسلاو در خدمت دارد .امروزه هیچ کشوری  به شکل  عملی دیگر رزم ناو تولید  نمی کند  و احتمالا  در اینده نیز تولید نخواهند شد اگرچه امریکا و روسیه برنامه برای اینده دارند ولی همچنان نامشخص است.  همچنین ناوشکن های کلاس اتاگو ژاپن،سیجو نگ کره جنوبی،  تایپ55 چینی(در دست طراحی) همگی بالای 10000 تن وزن دارند ولی  کشورهای  سازنده ان هارا   در رده ناوشکن دسته بندی کرده اند که بیشتر جنبه سیاسی دارد

اشنایی با شناورهای مختلف نظامی
رزم ناو تیکانداراگو

نبرد رزم ناو

این کلاس از شناورهای جنگی چیزی بزرگتر   از یک رزم ناو و کوچکتر از  یک نبرد ناو هستند. در واقع  این رده شناورها قبل از جنگ جهانی دوم به وجود امدند که تناژ انها از یک رزم ناو بیشتر و از یک نبرد ناو کمتر بود. برای  نمونه طی جنگ جهانی دوم  نبرد رزم ناو السکا دارای   وزن خالی 27000تن بود در ان زمان یک رزم ناو دارای وزن12000  و یک نبرد ناو بالای 35000 تن وزن داشت. امروزه تنها نبرد رزم ناو عملیاتی جهان ، ناو کلاس  کیروف روسی است که یک نبرد رزم ناو اتمی بازمانده از دوران شوروی با وزن 28000 تن در حالت کاملا سنگین است که سنگین ترین شناور رزمی مسلح جهان است و همکنون یک فروند ان در خدمت است

اشنایی با شناورهای مختلف نظامی
کلاس کریوف

نبرد ناو

بزرگترین شناور مسلح تاریخ هستند  که تا دهه 1990 نیز در خدمت باقی ماندن. این شناورها به دلیل داشتند چندین توپ کالیبر   بزرگ مثلا بالای  350 و یا حتی 600 م م دارای  وزن بالای برای دفع لگد ناشی از شلیک توپ های بزرگ به شکل همزمان داشتند.این شناورهای گهگاه ده ها توپ کالبیر کوچکتر مثلا 155 و یا 125 م م نیز داشتند. با ورود موشک ضد کشتی نقش توپخانه بزرگ در نبرد دریایی از بین رفت و از بعد از جنگ جهانی دوم دیگر نبرد ناو تولید نشد. امریکا چهار نبرد ناو کلاس ایوا با وزن 45000 تن را ارتقا و مجهز به موشک کروز اگرچه همچنان توپ ها حفظ شد و تا دهه 1990 به عنوان یک سکوی پرتاب موشک از انها بهره برد. امروزه هیچ نبرد ناوی در خدمت نیست. نبرد ناوها دارای  زیر مجموعه های نیز بودند که به دلیل عملیاتی نبودن انها دیگر به انها نمی پردازیم

نبرد ناو کلاس ایووا

اشنایی با شناورهای مختلف نظامی

رزم ناو حامل

این نمونه رزم ناو هواپیمابر Kuznetsov  روسی را شامل میشود به ناو هواپیمابر  گفته می شود که به شدت مسلح بوده و دارای زیادی  زیادی  سامانه دفاع ضد هوایی وضد موشک و  موشک های ضد کشتی هستند . ناو کلاس کیف روسی و Kuznetsov از این نمونه هستند که تنها امروزه ناو Kuznetsov در خدمت هستند

کشتی مین گذار

این شناورها برای مین گذاری اب راه  طرحی  شده است و میتوانند در رودخانه های پر عمق و یا دریا و یا اقیانوس  این کار را انجام دهد. البته بیشتر این کلاس شناور برای اب های کم عمق و یا خطوط ساحلی ساخته شده اند تا عملیات در اقیانوس  . این گونه شناورها به اندازه  یک شناور موشک انداز   است و دارای سلاح های  دفاع هوایی مانند توپ های ضد هوایی بود  فاقد موشک  میباشند. عملیات مین ریزی  را بسیاری از شناورها رزمی دیگر  نیز میتوانند انجام دهند

کشتی مین روب

این کشتی ها دارای تله های  مغناطیسی  و یا تجهیزات جمع اوری و برای جمع اوری  یا انهدام مینها است و یا خنثی سازی مین های دریایی است . این شناورها نیز اکثرا  از یک شناور موشک انداز  هستند  و معمولا به مسلسل سنگین و یا توپ های ضد هوایی تنها مجهز هستند. یک رده از این شناورها با نام کشتی مین یاب و یا شکارچی مین هستند که  وظیفه انها کشف محل مین های دریایی است

ناو بالگرد بر

ناو بالگرد بر  برای حمل بالگرد استفاده می شود و دارای  عرشه کوچکتر از ناوهواپیما بر است. این ناوها را میتوان با استفاده از هواپیمای عمود پرواز در نقش ناو بالگرد بر نیز استفاده کرد . استرالیا ، ژاپن، اسپانیا ، امریکا،مصر،کره جنوبی و فرانسه از دارنگان  این گونه ناوها هستند که امریکا و اسپانیا  از هواپیمای عمود پرواز روی انها بهره می برند. این ناوهارا با بالگردهای ضد زیر دریایی میتوان مجهز کرد و در نقش گشت ضد زیر دریایی از انها استفاده کرد

تانکر سوخت

شناورهای بزرگی که به عنوان تانکر سوخت برای سوخت رسانی به واحدهای دریایی شناور از کشتی های جنگی گرفته تا زیر دریایی استفاده می شود. این شناورها بین 20000 تا 50000 تن وزن دارند و گهگاه تا 6 میلیون لیتر سوخت را حمل میکنند  و بسیاری از انها دارای پد فرود بالگرد و محل نگهداری ان هستند. از این شناورهای به عنوان شناور تدراکاتی نیز استفاده می شود ولی برای تداروکات و پشتیبانی از ناوگان دریایی. همچنین برخی از شناورهای تداروکاتی  نیز توان حمل و سوخترسانی به دیگر شناورها را دارند

لندین شیپ

این شناورهای وظیفه جابجای و پیاده کردن نیروی های پیاده را  در خط ساحلی دارند. در حالی که شناورها ابی خاکی نیروی های  ابی خاکی خود را با کمک نفربرها و خودروهای دو زیست  و یا هاورکرافت   بر روی اب پیاده می کنند این شناورها تا خط ساحلی امده و نیرو های نظامی را درون ساحل پیاده میکنند. این شناورها به شکلی طراحی شده اند که پروانه  انها در عقب در گل ننشسته و کشتی با جلو وارد ساحل می شود . تناژ و ظرفیت این شناورها از چند صد تن تا چند ده هزار تن است  از این رو کوچک و بزرگ دارند. شناور کلاس هرمز در ایران چنین شناوری است . 

شناور فله بر

این شناورها اگرچه اصلا غیر نظامی  هستند و برای جابه جای انبوه مواد معدنی  استفاده می شوند ولی توسط ارتش ها نیز برای جابجای  تداروکات  استفاده شد و معمولا دارای تعداد زیادی  چرثقیل روی بدنه است . نسخه نظامی این شناورها معمولا دارای محل فرود بالگرد و چند مسلسل و توپ هستند و بین چند هزار تن تا چند ده هزار تن ظرفیت دارند

کشتی ردیاب موشک(کشتی شناسایی)

این کشتها برای رهگیری موشک های بالستک دشمن طی شصت سال گذشته توسعه یافته اند که دارای رادارها و انتن های بزرگ  برای کشف موشک های بالستیک دشمن از لحظ شلیک بوده و حتی میتوانند موشک های بالستیک را در خارج جو رهگیری کنند

کشتی بیمارستانی

این شناور همان طور که اسمش پیدا است یک بیمارستان   شناور است که برای عملیات های نظامی و غیر نظامی مثلا در هنگام بلایای طبیعی به کار می رود. این شناورها یک بیمارستان  کامل هستند که از اتاق عمل گرفته تا اتاق بستری و هر چیزی درون انها وجود دارد

شناور ترابری

این شناورها برای پشتیبانی و تداروکات  ارتش ها   استفاده می شوند انواع مختلفی دارند از انواع سریع گرفت تا نسخه های شبیه شناورها کانتینر  بر . ظرفیتها انها از چند هزار تا چند صد هزارتن است  و برخی از انها دارای محل فرود بالگرد بوده و مسلح نیز هستند(معمولا سلاح دفاع هوایی). شناوری چون خارک، دلوار و بندرعباس از جمله شناورهای تداروکاتی در خدمت ارتش ایران است

سئوالات و نظرات خود را می توانید  با مدیریت سایت با ایمیل jangaavaran@YAHOO.COM  در میان بگذارید

گرداوری:عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن