بمب افکن ها

بمب افکن شیان اچ-6

بمب افکن شیان اچ-6

در اواخر دهه 1950 میلادی توپلوف 16 پر تعداد ترین بمب افکن شوروی بود(این بمب افکن  پر تعداد ترین بمب افکن شوروی در تاریخ این کشور  نیز بود) که توسط چند مشتری خارجی نیز سفارش داده شد. توپلوف 16 یک بمب افکن جت دو موتوره بود که بزرگترین بمب افکن دو موتوره تاریخ بود .(برای اشنایی با توپلوف16 باجر اینجا را کیلیک  کنید)

چین در اواخر دهه 1950 به دنبال دریافت و تولید توپلوف 16 از شوروی بود. روسها  در مرحله اول  به چین کمک کردند تا خط تولید ان را در داخل ایجاد کند ولی  با افزایش تنش سیاسی  بین چین و شوروی در سال 1964 که باعث قطع رابطه این دو کشور برای سه دهه شده ،  شوروی از ادامه همکاری با چین سرباز زد اگرچه تا پیش از ان انقدر قطعات و نقشه فنی به چین رسیده بود که چین دست به  تولید نسخه بومی بزند. کار تولید این بمب افکن  توسط شرکت شیان در چین انجام شد

نخستین  توپلوف 16 در چین با همکاری روسها  درسال 1959 ساخته شد و به پرواز در امد که در واقع به صورت کیت وارد چین شده بود.چین این  مدل را حفظ کرد و از سال 1963 ازمایشات متعددی  را روی ان انجام داد و اولین بمب اتمی هواپرتاب چین را این نسخه تحویلی از شوروی افکند و تا سال 1968 عملیاتی بود.

از سال 1964 چین با کمک نقشه ها فنی و تجهیزات از شوروی امده به تنهایی کار را ادامه داد . این کشور چند موتور از شوروی تحویل گرفته بود و بخش های  از چند باجر که به صورت کیت را در اختیار داشت  و از اکتبر سال 1966 دست به منتاژ کردن انها زد و سرانجام در فوریه سال 1969 اولین پرواز خود را انجام داد که در واقع همان توپلوف 16 ای(TU-16A) بود که در چین با نام اچ-6 ای (H-6A)نامیده شد.ارتش دستور تولید دسته  کوچک از این بمب افکن را داد

اولین نسخه عملیاتی H-6A
اولین نسخه عملیاتی H-6A

در 13 اوت سال 1971 ماهواره های جاسوسی امریکا از این بمب افکن  تصویر تهیه کردند و در سال 1972 خط تولید اچ-7 ای اغاز شد ولی 18 ماه بعد در سال 1973 خط تولید با تولید 30 فروند اچ6 ای متوقف شد و تا سال 1981 دوباره تولید نشد . در مرحله اول مشکلات انقلاب فرهنگی در چین در این پروژه تاثیر منفی بسیار گذاشت ولی دلیل اصلی این بود که اچ6 ای دارای نقش اتمی بود و با ورود به خدمت موشک های  بالستیک  دانگ فنگ 2 و3 و4 در دهه 1970 کارایی اتمی اچ6 در چین زیر سئوال رفت و این مسئله باعث لغو برنامه شد.  با وجود این چین در تمام طول  دهه 1970 در حال تست موشک های ضد کشتی و کروز بود تا بتواند ان را روی اچ 6 هماهنگ کند

اچ6 همانند  پدر روسی  دارای دو دستگاه موتور توروبجت  است. موتور های اچ6 از نوع دبلیو پی-8 است که در واقع نسخه مهندسی معکوس شده موتور روسی ای ام-3 است که روی توپلوف 16 نیز نصب شده است. این موتور فاقد پس سوز است و دارای رانش 20900 پاوند رانش بود. این موتور هیچ تفاوت با نسخه اصلی روسی ندارد  انقدر شبیه که مصر برای پشتیبانی    توپلوف 16 خود از چین کمک میگرفت  و از قطعات نسخه چینی این موتور روی باجر بهره می برد.

هواپیما دارای شش خدمه بود  که شامل  دو خلبان، ناوبر و بمب انداز(هر دو یک نفر هستند) ،کاربر رادار و جنگ الکترونیک (هر دو یک نفر هستند) و دو  توپچی . در دماغه شیشه ای توپلوف ۱۶ ای  فردی قرار داشت که  بمب انداز و ناوبر  بود و در مدلهای که در دماغه رادار داشت وی پشت سر رادار قرار  داشت . خلبان و کمک خلبان در قسمت بالا قرار داشتند که روی صندلی پرتاب شونده رو به بالا قرار داشتند ، اپراتور رادار و جنگ الکترونیک  در پشت سر این دو قرار داشت و سه توپچی از طریق دریچه ای به میانه بدنه و عقب بدنه را داشتند  و به توپ های دستراسی داشتند  . خلبان و کمک خلبان دارای صندلی پرتاب شونده رو به بالا داشتند و افسر رادار و افسر بمب انداز  دارای صندلی پرتاب شونده رو به پایین بودند  و توپچی ها نیز دریچه  برای فرار  داشتند.هواپیما دارای دهلیز  داخلی است و همانند نسخه روسی یک جایگاه خارجی نیز زیر هر بال دارد. در مجموع میتواند 9 تن بمب را حمل کند و برد عبوری ان 6000 کیلومتر و در حالت کاملا مسلح 1500 کیلومتر بود و  دارای سرعت پرواز 790 کیلومتر در ساعت در حالت مسلح بود. اینکه هشدار دهند های راداری ، سامانه های جنگ الکترونیک  نسخه اصلی  باجر را چین چگونه و با چه کیفیتی تولید کرد هیچ اطلاعی در دست نیست.

PSjQv

همچنین برخی نمونه های اچ6 همانند نسخه روسی دارای توپ 23 م م دو لول دفاعی در انتهای بدنه است اگرچه در نسخه های تولید از دهه 1990 به بعد این توپ حذف شد.

بر اساس اچ6 ای نسخه شناسایی اچ6 بی ساخته شد این نسخه اگرچه در سال 1972 پرواز کرد ولی تا سال 1980 انهم  با تغییر تعدادی  از نسخه های بمب افکن عملیاتی نشد. این نسخه در دهلیز جنگ افزاری دارای دوربین تصویر برداری بود و در واقع هدف از ان شناسایی دریایی است. دست کم یک نسخه  جنگ الکترونیک با توان شنود رادیویی   نیز بر اساس ارتقا برخی نسخه های بمب افکن بین سالهای 1980 تا 1983 ساخته شده است

در سال 1981 با اغاز تولید دوباره اچ6 ، چین نسخه H-6E را در نقش اتمی تولید کرد اگرچه توان متعارف نیز داشت. این نسخه  تفاوت چندانی با  نسخه قبلی نداشت و تنها در زمینه  جنگ الکترونیک و ناوبری پیشرفت کرده بود

در دهه 1980 بسیاری از اچ6  ای بی و سی(نسخه سی نسخه ارتقا یافته اچ 6 ای بود) در خدمت به اچ6  اف ارتقا یافتند که شامل  کابین با نمایشگر رنگی، سامانه  مکان یابی جهانی گلنوس و جی پی اس ، یک رادار ناوبری داپلر برای پرواز در ارتفاع پایین بود

ولی یک از متداول ترین نسخه  های اچ6 چینی نسخه اچ-6 دی است. طراحی این  نسخه  در سال 1967 شروع شد ولی در پی انقلاب فرهنگی برنامه  ان به درازا  کشید شد  و اولین پرواز خود را در سال 1985 انجام داد و یک سال بعد وارد خط تولید شد. این نسخه بر اساس نسخه بمب  افکن ولی برای پرتاب موشک ضد کشتی ساخته شد و زیر هر بال خود می توانست  یک موشک  ضد کشتی را  حمل کند.این نسخه در زیر دماغه دارای یک رادار با پوشش 360 درجه بود و بسیار  شبیه به نسخه  توپلوف 16 کا اس  شوروی بود که ان نیز نسخه ای از توپلوف 16 ای برای حملات ضد کشتی بود

اچ 6 دی مسلح به نسخه هوا پرتاب کرم ابریشم
اچ 6 دی مسلح به نسخه هوا پرتاب کرم ابریشم

اگرچه از کارایی اچ 6 دی دست کم در زمینه رادار اطلاعی در دست نیست ولی مقامات امریکایی برد کشف رادار تایپ 245 که  زیر بدنه این نسخه  نصب است  را 200 تا250  کیلومتر بر اساس اطلاعات ناوهای خود اعلام کرده اند. این نسخه میتواند زیر هر بال  یک موشک سی 611 یا همان نسخه هواپرتاب موشک ضد کشتی کرم ابریشم که خود  بر گرفته از موشک  پی15 ساخت شوروی است را حمل کند و  موشک سی 611  یک موشک بزرگ ضد کشتی با برد 200 کیلومتر و سامانه رادار فعال است که ارتفاع پرواز ان بر روی اب به 20 متر می رسد البته در میان موشک های ضد کشتی چینی این نمونه از همه ضعیفتر  است.

نسخه  بعدی ضد کشتی اچ6 ، اچ6 جی است (H-6G) این نسخه در سال 2002 برای اولین بار دیده شده. دارای کابین به روز با نمایشگرهای رنگی و سامانه ناوبری ماهواره ای است  و برخی منابه مدعی هستند که این نسخه دارای رادار با توان نقشه برداری سه بعدی نیز است . این نمونه دارای دو جایگاه جنگ افزاری در زیر بال است و به صورت خاص برای حمل تا چهار موشک ضد کشتی کروز سی 803  را دارد. این موشک در نسخه هواپرتاب تا 250  کیلومتر برد دارد و دارای  ارتفاع پروازی 5 متر است.  اچ6 جی با چهار موشک  به گفته منابع غربی دارای برد 2900 تا 3100 کیلومتر است که بخش زیادی از اقیانوس هند  دریایی ژاپن و دریایی چین را پوشش میدهد.این نسخه  دارای پرتاب کننده شراره و پوشاله  ، سامانه هشدار دهنده جدید ، یک خط ارتباط داده برای تبادل اطلاعات راداری با شناورها، پایگاه زمینی  و یا اواکسها است و دست کم در یک مورد با یک غلاف خارجی جنگ الکترونیک  شبیه غلاف امریکایی ای ال کوی 131 دیده  شده است  و همچنین تصاویر از ان با موشک مافوق صوت وای جی 12 با سرعت 5 ماخ (با دو نقش ضد کشتی و ضد رادار) دیده شده است. این نسخه فاقد توپ دفاعی عقب است . این نسخه در خدمت نیروی دریایی چین قرار دارد و برد گشت دریایی وضد کشتی ارتش چین را به شدت افزایش داده است. حدود 30 فروند از این مدل در خدمت نیروی دریایی چین است

اچ 6 جی مسلح به موشک مافوق صوت ضد کشتی وای جی 12 با سرغت بیش از 4.5 ماخ
اچ 6 جی مسلح به موشک مافوق صوت ضد کشتی وای جی 12 با سرغت بیش از 4.5 ماخ

نسخه دیگر که برای اولین بار در سال  1998 پرواز کرد و در سال 1999  عملیاتی شد  اچ6 اچ است. این نسخه برای نیروی هوایی در نقش پرتاب کننده موشک های کروز هوا به زمین  طراحی شده است. این نمونه از نسخه های دریایی Dبرگرفته شده و دارای رادار نیز است و توان ضد کشتی نیز دارد. از جمله تسلیحات این مدل که تا کنون روی  ان مشاهده شده میتوان به  نسخه کروز هوا به زمین موشک کرم ابریشم با نام کی دی 63  با برد 200  کیلومتر مجهز به یک موتور توربوجت با یک ورودی هوا در زیر بدنه اشاره کرد   که دارای سامانه هدایت  جی پی اس در کنار سامانه هدایت اپتیکی است. این موشک  به سمت هدف شلیک شده و تصاویر دوربین سر موشک  برای هواپیما ارسال شده تا خدمه در اسمان روی هدف قفل و با ان درگیر شوند.در سال 2014 چین از نسخه دوربرد تر با برد 400 کیلومتر نیز خبر داده است . این نسخه دارای  یک جایگاه خارجی زیر هر بال است و تنها دو موشک حمل میکند

اچ 6 اچ مسلح به موشک کروز هوا به زمین کی دی 63 زیر بالها
اچ 6 اچ مسلح به موشک کروز هوا به زمین کی دی 63 زیر بالها

نسخه بعدی اچ6 ام  است که ان نیز برای نیروی هوایی به عنوان حامل  موشک کروز طراحی شد. این نسخه دارای دو جایگاه زیر هر بال است و توان حمل تا چهار موشک کروز کی دی 20 را دارد. اچ 6 ام در سال 2007 وارد خدمت شد و موشک کی دی 20 که در سال 2010 وارد خدمت شد دارای  برد 2000  کیلومتر است. این موشک نسخه هواپرتاب موشک سی جی -10 است که موشک سی جی 10 نسخه  چینی موشک خا 55 است . چین تعداد 15  تیره  خا 55 را از اکراین دریافت کرد که دست به کپی ان زد. موشک کی دی 20 توان تهاجمی فوق العاده به نیروی هوایی چین داده زیرا با در نظر گرفتن شعاع عمل 1500 کیلومتری  اچ6 ام و برد موشک  به چین امکان هدف  قرار دادن تمامی خاک زاپن را فراهم میکند . موشک سی جی10 دارای دقت  5 تا 10 متر است و ترکیبی از سامانه هدایت اینرسی ،تراکام و  هدایت ماهواره ای است.اچ-6ام فاقد توپ دفاعی است و میتواند  غلاف  جنگ الکترونیک  خارجی کی جی 600  را در کنار موشکی  موشک کی دی 63 را نیز حمل کند

اچ6 ام مسلح به موشک کی دی 20 با برد 2000 کیلومتر
اچ6 ام مسلح به موشک کی دی 20 با برد 2000 کیلومتر

در ادمه چین دست به توسعه  نسخه  سوخت رسان با نام اچ6 یو زد. چین تا میانه دهه 1990 که تعدادی از شکاری های جی 8 خود را مجهز به لوله سوختگیری هوایی کرد ،  هواپیما با توان سوختگیری هوایی نداشت. از سال 1990  اولین نسخه سوخت رسان این بمب افکن تولید شد که با نام اچ وای-6 نامیده میشد ساخته شد. این نمونه در قسمت  انتهای هر بال دارای یک غلاف  سوخت رسانی شلنگی بود که از یک شلینگ 20 متری برای سوخت رسانی بهره می برد. این نسخه بر اساس اچ6 دی ساخته شد و دارای همان سامانه کنترل اتش  پی وی 23 است و از این رو میتواند نقش ضد کشتی را نیز ایفا کند ولی فاقد توپ دو لول دفاعی 23 م م در انتهای هواپیما  است و بخشی از دماغه شیشه ای هواپیما پوشیده شده است . دهلیز داخلی این نمونه به مخازن سوخت  پر شده و تعداد انگشت شماری از این نسخه  تولید شد.

در ادامه اچ وای -6 یو  ساخته شد که ان نیز نسخه سوخت رسان با توان تهاجمی است و همچنین دست کم دو مدل دیگر سوخت رسان تا کنون توسعه یافته که شامل  اچ وای -6 دی  و اچ وای -6 دی یو بوده است  ولی  پر تعداد ترین نسخه سوخت رسان اچ وای 6 یو است که دست کم ده فروند ان همکنون در خدمت نیروی هوایی چین  و 3 فروند اچ-6 دی یو نیز در خدمت نیروی دریایی  چین است

نسخه سوخت رسان
نسخه سوخت رسان

دیگر نسخه این بمب افکن اچ6 کا است که نسبت به مدل های قبلی تغییر بسیار کرده است

این نسخه در سال 2007 اولین پرواز خود را انجام داد و بین سال های 2009 تا 2011 وارد خدمت شده است. اچ-6 کا دارای یک دماغه جدید است که جای دماغه شیشه ای را گرفته  است که در دماغه دارای یک رادار جستجو زمینی  با توان نقشه برداری رادار از سطح زمین  است و میتواند اهداف  دریایی را از 250 تا 300 کیلومتری کشف کند. همچنین کابین دارای شش نمایشگر رنگی  قابل برنامه ریزی  است . دارای  هشدار دهد رادار و فروسرخ است و از خط ارتباط داده بهره می برد.همه خدمه در بالا قرار دارند و دارای  صندلی پرتاب شونده جدید است

اچ6کا. در تصویر سه جایگاه زیر هر بال، اپتیک در زیر دماغه و دماغه متفاوت کاملا قابل مشاهده است
اچ6کا. در تصویر سه جایگاه زیر هر بال، اپتیک در زیر دماغه و دماغه متفاوت کاملا قابل مشاهده است

در زیر دماغه دارای یک دوربین اپتیکی قابل چرخ حرارتی برای کشف اهداف  به صورت اپتیکی است و در زیر هر بال دارای سه جایگاه حمل سلاح است. این نسخه توان  متعارف خود را حفظ کرده و حتی توان پرتاب بمب های هدایت ماهواره ای را دارد و میتواند تا شش موشک کی دی20 ویا کی دی 63 ویا  موشک های ضد کشتی چون سی 803 را نیز حمل کند ولی چیزی که این نسخه با دیگر مدلها بسیار متفاوت کرده است موتور توربوفن دی 30 کا پی-2 است. این موتور روی هواپیمای ترابری  چون ایلیوشن 76 نصب شده و به دلیل کاهش مصرف سوخت نسبت به مدل های قبلی شعاع رزمی از 1500 کیلومتر به 3500 کیلومتر رسیده  که با در نظر گرفتن برد 2000  کیلومتری موشک های  کروز اچ6 کا را تبدیل  به یک سلاح راهبردی کرده است. همچنین ورودی هوا برای موتور جدید اصلاح شده و سازه تقویت شده است.موتور جدید دارای قدرت  25000 پاوند است .که  همکنون بین 20 تا 30 فروند از این مدل در خدمت نیروی هوایی  چین است  و کل اچ6 های موجود در خدمت نیروی هوایی بین 120 تا 140  فروند که شامل  10 فروند نسخه سوخت رسان نیز  میشود و حدود 30 تا 40 فروند  در خدمت نیروی  دریایی است که شامل 3 تا5  فروند نسخه سوخت رسان  است

اچ6کا
اچ6کا

اخرین نسخه به نمایش در امده اچ6 ، نسخه  اچ6 ان است که بر اساس اچ6کا ساخته شده  ولی دارای دهلیز داخلی بزرگتری است تا بتواند موشک های کروز را درون بدنه نیز حمل کند. نسخه های قبلی بین4 تا6 موشک با برد بیش از 2500 کیلومتر را زیر بال حمل میکردند ولی از قرار این نسخه توان حمل موشک کروز درون بدنه را نیز دارد. با وجود این تغییر در دهلیز داخلی بیشتر برای حمل موشک بالستیک هواپرتاب دانگ فنگ 21 است .نسخه هواپرتاب این موشک با نام CH-AS-X-13 شناخته میشود که دارای یک کلاهک هایپر سونیک گلاید شونده است که احتمالا در دانگ فنگ 17 نصب شده.گفته شده این موشک بعد از پرتاب از  اچ6 تا 3000 کیلومتر برد دارد

این نسخه با موشک بالستیک هوا پرتاب سی ام401 در نقش ضد  کشتی نیز دیده شده

اچ6 ان که دارای دهلیز داخلی بزرگتر است
اچ6 ان و موشک بالستیک هواپرتاب دانگ فنگ 21
اچ6 ان و نصب دو موشک هواپرتاب بالستیک ضد کشتی سی ام401 .

اولین حضور عملیاتی اچ6 به جنگ ایران و عراق  بر  میگردد. عراق  و مصر هر دو کشور که از جمله مشتریان خارجی توپلوف 16 بودند در دهه 1980 تعدادی  اچ6 را تحویل گرفتند. عراق  چهار فروند اچ6 دی مسلح به نسخه هوا پرتاب موشک کرم ابریشم را تحویل گرفت و از انها علیه ناوگان نفت کش های  ایرانی استفاده کرد. بین شش تا 14 نفت کش ایرانی را هدف قرار داد ولی در کل ترکیب اچ6 و کرم ابریشم بسیار  ناکارامد  بود و حتی گفته شده عراق  با تغییر سامانه هدایت کرم ابریشم ان را چند بار طرف شهرهای ایران  شلیک کرد . در کل این ترکیب میراژ اف1  و اگزوست بود که بسیار موثر بود اگرچه عراق  در پرتاب بمب های متعارف نیز از اچ6 استفاده کرد

اچ6  در خدمت ارتش چین برای  رقیبان این کشور در جنوب شرق اسیا  بسیار خطر ناک است  زیرا یک سکوی  دوربرد موشک های کروز است. جمع برد  رزمی  اچ6 و برد موشک های ان حتی تا شمال  استرالیا  نیز می رسد   اگرچه بزرگ است و قابل رهگیری ولی چین دارای تعداد  زیادی شکاری با توان سوختگیری هوایی برای اسکورت این بمب افکنها است. نسخه های اخر اچ ،  ام و کا حتی توان پرتاب بمب های هدایت ماهواره ای چینی جی بی6 و جی بی 2 را دارند و در  هر سه نسخه اخر توان شلیک موشک کروز  ضد کشتی و موشک کروز هوا به زمین  را  دارد که استفاده ان در نقشهای مختلف را بسیار اسان کرده است.چین با کمک اچ6 در کنار  امریکا و روسیه تنها دارنده بمب افکن های  راهبری است

کابین اچ6 کا
کابین اچ6 کا
اچ-6کا
اچ-6کا

lh4hX

برخی از مشخصات اچ 6  عبارت اند از طول 34.08 متر ،ارتفاع 10.36 متر ،وزن خالی 37200  کیلوگرمی ،بیشترین سرعت  1050    کیلومتر در ساعت،برد  انتقالی با سوخت داخلی و خارجی  6000  کیلومتر ،شعاع رزمی با 9 تن سلاح برابر با 1800 کیلومتر در نسخه کا 3500 کیلومتر  سقف پرواز 12800    متر .این هواپیما از دو دستگاه موتور توربوجت دبلیو پی 8 با توان 20900 پاوند اچ 6 دارای دو توپ 23 م م دفاعی در عقب خود  وتوان حمل 9 تن سلاح شامل 36 بمب 250 کیلویی ویا موشکهای ضد کشتی سی 802 ،سی 801 ،سی 601 ،سی301 و موشک های  کروز هوا به زمین کی دی 63 و کی دی 20

گرداوری:عبدالحمید تارخ

منابع:http://www.ausairpower.net/APA-Badger.html

نوشته های مشابه

‫2 نظرها

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن