تانک

تانک سبک VT5 (تایپ 15)و خودروی رزمی VN17

تانک سبک VT5 و خودروی رزمی VN17

تانک سبک VT5 و خودروی رزمی VN17

نویسنده و مترجم : سینا نوریخانی

تانک سبک VT5

 تانک سبک VT5 و خودروی رزمی VN17

تایپ 62 آغازی بر ساخت تانک های سبک توسط چین

از سال های پایانی دهه 50 تا اوایل دهه 60 میلادی ، چین پروژه ای جهت طراحی و توسعه یک تانک سبک (light tank) با نام تایپ 62 یا Type 62 را کلید زد. در نهایت پس از طی مراحل توسعه ،تولید انبوه این تانک در سال 1963 اغاز شد. در دهه 60 میلادی چینی ها تجربه ای در حوزه طراحی و توسعه تانک نداشتند از این رو تایپ 62 را براساس تانک تایپ 59 و به عنوان نمونه در مقایس کوچکتر آن طراحی کرده و ساختند (تانک تایپ 59 خود براساس تی 54 شوروی ساخته شد). تولید این تانک با به کارگیری آن در واحد های نیروی زمینی ارتش آزادی بخش خلق در سال 1963 هم زمان شد. واحد هایی از نیروی زمینی چین که در مناطق کوهستانی یا با پوشش جنگلی انبوه مستقر بودند این تانک را دریافت کردند.علاوه بر این تعدادی از آن در اختیار واحد های تفنگدار دریایی چین نیز قرار گرفت (به جهت سهولت انتقال و پیاده سازی این تانک در ساحل در جریان عملیات آبی/خاکی). در حدود 800 دستگاه از این تانک ساخته شد و به صورت محدود نیز صادر گردید ،از جمله به کشورهایی همچون کره شمالی ، بنگلادش و ……… . تانک تایپ 62 در کلاس وزنی 20 تن از یک قبضه توپ 85 میلیمتری خان دار فاقد سیستم تثبیت کننده یا استابلایزر بهره میبرد ، نتیجتا دقت آتش این تانک در سطح پایینی قرار داشت و از امکان شلیک در حرکت نیز برخوردار نبود. در حوزه حفاظت زرهی نیز این تانک تعریفی نداشت و صرفا قادر به دفع تهدید مهمات کالیبر پایین و ترکش مهمات توپخانه بود (ضخامت زره این تانک در جلوی شاسی در حدود 35 میلیمتری و در نیم کره جلویی برجک در حدود 50 میلیمتر تخمین زده میشود).

Type 62

این تانک به جهت سطوح پایینی حفاظتی در برابر تسلیحات ضد تانک به شدت ضعیف و آسیب پذیر بود. تایپ 62 در حوزه سیستم های حفاظتی و پشتیبانی نیز ضعف داشت. این تانک هر چند به سیستم اطفاء حریق مجهز بود اما فاقد سیستم حفاظت ش.م.ر بود و در محیط های آلوده به عوامل شیمیایی یا رادیواکتیو امکان به کارگیری آن وجود نداشت (مشکلی که چینی ها به جهت عدم برخورداری از تکنولوژی های لازم برای طراحی و ساخت یک سامانه حفاظت ش.م.ر با تانک تایپ 59 نیز داشتند که البته بعد ها با به غنیمت درآوردن برخی تانک های شوروی همچون تی 62 در جریان درگیری های مرزی شوروی با چین و استفاده از تکنولوژی های آن این مسئله حل شد). تانک تایپ 62 به نسبت تانکی همچون تایپ 59 از ابعاد کوچکتر و فضای داخلی محدودتری برخوردار بود اما همچون تایپ 59 دارای 4 خدمه بود ، نتیجتا فضای داخلی تانک و شرایط کاربری برای خدمه تایپ 62 سخت تر و محدودتر از تایپ 59 بود. در دهه هشتاد استانداردی جدید از این تانک با نام Type 62-I به خدمت پذیرفته شد که این استاندارد شامل 33 مورد اصلاح و بهبود برروی نمونه اولیه تایپ 62 بود. در نهایت در طول دهه هشتاد میلادی عمده تانک های تایپ 62 به این استاندارد ارتقا یافتند. از جمله مهمترین موارد این به روزرسانی نصب سیستم مسافت یاب لیزری جهت افزایش دقت آتش تانک بود. به روزرسانی دیگری که برای این تانک ارائه شد تحت نام Type 62G شناخته میشود و به روزرسانی نسبتا جدیدتری است که شامل تعویض برجک با نمونه ای جدید با قابلیت نصب بلوک های زره واکنشگر انفجاری است.

تانک Type 62-I اولین به روزرسانی فراگیر تایپ 62
یک تغییر مهم در تانک Type 62-I نصب مسافت یاب لیزری بر روی بلوک توپ بود.
تانک Type 62G آخرین به روزرسانی ارائه شده برای تانک تایپ 62

با وجود به روزرسانی هایی که برخی قابلیت های تایپ 62 از جمله در حوزه دقت آتش ، حفاظت و …… را تا حدودی بهبود دادند اما این تانک در نهایت فاقد توانایی تامین الزامات روز ارتش آزادی بخش خلق شناخته شد و پس از حدود نیم قرن خدمت ، در سال 2011 تصمیم کنار گذاشتن آن از خدمت به اجرا در آمد. البته چینی ها پیش از آنکه این تانک را بازنشسته کنند به فکر ارائه جایگزین و جانشین برای آن بودند هر چند که البته در زمان بازنشسته شدن تایپ 62 گزینه ای جایگزین آن نشد و عملیاتی کردن تانک سبک جدید چندین سال بعد صورت پذیرفت.

 

پروژه تانک سبک چین ، شروعی دوباره با ZTQ-105

در سال 2010 در منابع چینی تصویری از تانک سبک ناشناخته ای منتشر شد که منابع چینی آن را ZTQ یا ZTQ-105 مینامیدند. تا امروز توضیح رسمی در مورد این تانک و روند توسعه آن از سوی مقامات چین ارائه نشده و به شکل اصلاحا چراغ خاموش توسعه آن پیگیری شده. از سال 2010 تا امروز چندین نمونه مختلف از تانک سبک موسوم به ZTQ-105 با تغییراتی نسبت به یکدیگر رویت شده است. هر چند خبر رسمی از تولید این تانک سبک وجود ندارد اما در نهایت در سال 2017 تصاویری از انتقال گسترده آن از طریق خطوط ریلی چین منتشر شد که نشان از تولید انبوه و به خدمت گرفتن آن توسط چینی ها داشت. تانک ZTQ  در کلاس وزنی 30 تن (با وزنی در حدود 33 الی 36 تن بسته به سطح حفاظت) ارائه شده و مجهز به توپ 105 میلیمتری خان دار است. براساس تخمین ها چین به حداقل 300 دستگاه از این تانک سبک جدید نیاز دارد تا این تانک را تا سطح قابل قبولی با تایپ 62 از رده خارج در واحد های به کار گیرنده آن جایگزین کند. در سال 2016 نمونه ای صادراتی از این تانک با نام VT5 ارائه شد که البته با نمونه مورد استفاده چینی ها تفاوت هایی داشت اما در بسیاری از ویژگی ها مشترک بود.(این تانک تایپ15 در خدمت نامیده شد)

تانک سبک ZTQ-105

 

نمونه ای از تانک ZTQ-105 در جریان آزمایشات میدانی
یکی از نمونه های آزمایشی تانک ZTQ-105 ، بلوک های زره واکنشگر در جلوی برجک و شاسی تانک قابل رویت هستند.
انتقال تانک های ZTQ-105 تولیدی از طریق خطوط ریلی چین ، تمامی تانک ها به مخازن سوخت خارجی از نوع بشکه ای مجهز هستند که در عقب شاسی قابل رویت است.

تانک سبک چین در مسیر صادرات

تانک VT5 در حال حاضر به عنوان یک تانک سبک با طراحی مدرن توسط گروه صنایع شمالی چین نورینکو (NORINCO) بازاریابی میشود. در تانک های سبک همچون VT5، عنصر اصلی تحرک تانک است و اساس طراحی بر آن قرار میگیرد که در ضمن کاهش ابعاد و محدودسازی وزن ، تحرک تانک به بیشینه مقدار ممکن برسد. در اصل قابلیت اصلی تانک های سبک نیز ، تحرک آن ها است. البته افزایش تحرک و کاهش وزن در تانک های سبک عواقبی نیز به دنبال دارد از جمله قربانی شدن حفاظت. تانک های سبک حفاظت به مراتب محدود تری نسبت به تانک های اصلی میدان نبرد یا MBT دارند. تانکی همچون VT5 گزینه ای مناسب جهت پشتیبانی از پیاده نظام و رزم در محیط هایی همچون کوهستان است ، در جایی که تانک های اصلی میدان نبرد عمدتا کند و دست و پا گیر هستند. هر چند به دلیل ماهیت (یک تانک سبک) ،سطح حفاظت در تانک VT5 محدود است با اینحال حفاظت این تانک وضعیت به مراتب بهتری نسبت به تانک سبک منسوخی همچون تایپ 62 دارد. در ساخت تانک VT5 با فاصله گرفتن از روش های سنتی و تاریخ گذشته ای همچون ریخته گری برجک ، ساختاری جوشکاری شده (welded) برای برجک و شاسی تانک ارائه شده که از صفحات فولاد زرهی ساخته شده اند. سطح حفاظت این تانک بسته به انتخاب مشتری قابل تغییر بوده و وزن آن نیز بسته به سطح حفاظت متغیر است. تا امروز ترکیب های حفاظتی مختلفی بر روی تانک VT5 دیده شده اما در نهایت آنچه که میتوان گفت این است که حفاظت این تانک ترکیبی از صفحات زره فولادی ، صفحات زرهی ترکیبی یا کامپوزیتی ، بلوک های زره واکنشگر انفجاری و زره قفسی است. در کناره های شاسی این تانک از دیواره محافظ جانبی متشکل از بلوک های زره واکنشگر  جهت ارتقای سطح حفاظت استفاده میشود و در کناره های عقبی شاسی و کناره های برجک تانک نیز زره قفسی تعبیه شده است که در برابر تهدیداتی همچون راکت های ضد زره آر پی جی 7 موثر است.

در عکس فوق محافظت شده ترین نمونه تانک VT5 را ملاحظه میکنید. این نمونه یکی از نمونه هایی است که تا کنون دیده شده.
نمونه ای دیگر از تانک VT5 با طرح حفاظتی متفاوت. در این نمونه خبری از بلوک های زره واکنشگر جانبی شاسی نیست و زره قفسی نیز صرفا در کناره عقبی برجک تعبیه شده.

در عکس فوق صفحات زره افزوده شده به کناره های شاسی با فلش زرد رنگ مورد اشاره قرار گرفته اند. این صفحات به عنوان زره اضافه شونده یا Add-on Armor جهت افزایش سطح حفاظت بخش های مختلف شاسی و برجک قابل نصب هستند و بر روی بدنه پرچ میشوند.
محافظ کناره شاسی تانک VT5 شامل قطعات زره واکنشگر انفجاری اختصارا ERA
بلوک زره قفسی کناره برجک ، صفحات زره اضافه شونده که جهت تقویت بخش کناره برجک به آن متصل شده اند در عکس مورد اشاره قرار گرفته اند. این صفحات در زیر شبکه زره قفسی دیده میشوند.
نمایی از بخش عقبی شاسی و برجک تانک VT5 ، زره قفسی در کناره عقبی شاسی و همچنین در کناره عقبی برجک قابل رویت است. بخش عقبی شاسی (با فلش زرد رنگ مورد اشاره قرار گرفته) و ایضا بخش عقبی برجک فاقد پوشش زره قفسی هستند. در بخش عقبی شاسی میبایست از زره قفسی با ساختار منعطف استفاده شود تا در زمان حرکت تانک و تغییر زاویه این بخش ، شبکه زره قفسی آسیب نبیند.

تانک VT5 به صورت استاندارد به تجهیزات حفاظت خدمه همچون سیستم اطفاء خودکار حریق و سیستم حفاظت ش.م.ر (یا NBC) مجهز است. علاوه بر این سامانه های حفاظتی دیگری نیز برای این تانک تعبیه شده از جمله سامانه هشدار قفل لیزری که از طریق کشف پرتو لیزر سیستم های تسلیحاتی دشمن و فعال سازی نارنجک های دودزا جهت ایجاد پرده دود استتاری عمل میکند. با استفاده از سیستم مذکور میتوان شانس اصابت موشک های ضد تانک با هدایت لیزری را کاهش داد. تانک VT5 به یک قبضه توپ 105 میلیمتری خان دار (rifled) کاملا پایدار شده (fully-stabilized) مجهز است. این توپ دارای سیستم تثبیت کننده دو محور (عمودی و افقی) بوده و امکان شلیک دقیق در حال حرکت را نیز فراهم میکند. توپ مذکور علاوه بر قابلیت شلیک مهمات 105 میلیمتری ساخت چین ، امکان شلیک مهمات 105 میلیمتری استاندارد ناتو را نیز دارد در نتیجه خریدار تانک ، گزینه خرید مهمات متفاوت از تامین کنندگان غیر چینی را نیز خواهد داشت (از جمله خرید مهمات بسیار با کیفیت و موثر غربی). در تانک VT5 تعداد خدمه سه نفر است و بارگذاری توپ توسط سیستم بارگذار خودکار زنجیری که در عقب برجک تعبیه شده صورت میگیرد. تانک های چینی تا امروز با سیستم بارگذار خودکار چرخ فلکی (Carousel) مشابه طرح روسی مورد استفاده در تانک های تی 72 و تی 90 ارائه شده اند اما در تانک VT5  از سیستم بارگذار زنجیری به سبک غربی استفاده شده. از این جهت که این نوع از بارگذار در محفظه عقبی برجک قرار میگیرد اصطلاحا به آن bustle-mounted میگویند.در ابتدای انتشار تصاویر اولیه تانک سبک ZTQ-105 و نمونه صادراتی آن VT5 ، احتمال وجود بارگذار چرخ فلکی مشابه دیگر تانک های چینی مطرح بود که با انتشار تصاویر بیشتر و واضح تر که فرم کشیده برجک تانک به ویژه در بخش عقبی آن و ایضا دریچه تعبیه شده در انتهای برجک را نشان میداد ، مسئله وجود بارگذار چرخ فلکی در دو تانک مذکور منتفی شد و منابع مختلف از وجود بارگذار زنجیری در آن ها خبر دادند. وجود بارگذار زنجیری در عقب برجک سطح حفاظت خدمه را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد و خدمه را از مسئله انفجار مهمات تا حد قابل توجهی حفظ میکند. تغییر سیستم بارگذاری از چرخ فلکی طرح شرقی به زنجیری ایمن طرح غربی در تانک VT5 تغییر حفاظتی قابل توجهی است.

 تانک VT-5
تانک VT5 دارای دو ردیف پرتابگر نارنجک دودزا در طرفین برجک است که هر دو ردیف از پرتابگرها در کناره عقبی برجک نصب شده اند.
نمایی از توپ 105 میلیمتری خان دار این تانک ، بخش تخلیه کننده دود از لوله/فشار شکن در لوله توپ با فلش زرد رنگ مشخص شده است. این بخش با اصطلاحاتی همچون fume extractor و یا bore evacuator  شناخته میشود.
دریچه انتقال مهمات به بارگذار/ بیرون اندازی پوکه در بخش عقبی برجک تانک مشخص شده است

تانک VT5 از قابلیت اجرای آتش موثر در برد 2.5 تا 3 کیلومتر برخوردار است. این تانک علاوه بر سه مهمات معمول در تانک های شرقی از جمله مهمات انرژی جنبشی (اصطلاحا APFSDS) ، مهمات شدیدالانفجار ضد تانک یا HEAT و مهمات شدیدالانفجار (با کاربری ضد نفر) از قابلیت شلیک موشک های توپ پرتاب نیز برخوردار است. این موشک ها با ضریب اصابت بیش از 90 درصد در مقابله با اهداف ثابت ، قابلیت مقابله با اهداف متحرک و ایضا بالگرد های در حال پرواز در ارتفاع پست و سرعت پایین را دارند.ببشینه برد این موشک ها 4 تا 5 کیلومتر است. به گفته برخی منابع تانک سبک VT5 از مهمات انرژی جنبشی با قابلیت نفوذ 500 میلیمتری بهره میبرد. البته این مسئله جای بحث و بررسی دارد خصوصا از این جهت که مسئله برد و زاویه اصابت که دو عنصر مهم در نفوذ مهمات انرژی جنبشی هستند اشاره نشده و اینکه کیفیت ساخت مهمات چینی نیز میبایست بررسی شده و با انواع با کیفیت غربی یا شرقی مقایسه شود تا بتوان در این مورد نظر قطعی داد. به هر صورت چنانچه مهمات انرژی جنبشی 105 میلیمتری مورد استفاده در تانک VT5 قابلیت نفوذ 500 میلیمتری نیز داشته باشند در نهایت از نفوذ کافی برای مقابله با تانک های اصلی میدان نبرد امروزی در مقابله به صورت رو در رو و هدف قرار دادن بخش های جلویی برجک و شاسی برخوردار نخواهند بود. البته این میزان نفوذ برای مقابله با خودروهای رزمی پیاده نظام و دیگر تجهیزات زرهی کافی است. اینکه چه تعداد مهمات در این تانک حمل میشود به صورت قطعی و دقیق مشخص نیست اما تخمین هایی در این زمینه مطرح شده از 32 تا 38 گلوله که تعدادی در بارگذار خودکار و مابقی به صورت ذخیره در شاسی خواهند بود. به جز توپ 105 میلیمتری ، این تانک به تسلیحات دیگری نیز مجهز است از جمله یک قبضه تیربار 7.62 میلیمتری هم محور با توپ و یک جایگاه تسلیحاتی کنترل از راه دور. جایگاه تسلیحاتی کنترل از راه دور این تانک از نوع سلاح دوگانه یا Dual Weapon است و از یک قبضه تیربار 12.7 میلیمتری و یک قبضه نارنجک انداز خودکار کالیبر 35 یا 40 میلیمتری بهره میبرد. برخورداری از نارنجک انداز خودکار در کنار تیربار ، قدرت اتش جایگاه تسلیحاتی و قابلیت مقابله آن با پیاده نظام را به شکل قابل ملاحظه ای بهبود میدهد.


نمایی از جایگاه تسلیحاتی نصب شده بر روی تانک VT5 ، در سمت راست جایگاه (سمت چپ تصویر) نارنجک انداز خودکار و در سمت چپ آن تیربار کالیبر 12.7 میلیمتری نصب شده است. در این عکس سیستم نظارت و هدفگیری دید وسیع فرمانده نیز در گوشه چپ تصویر دیده میشود.
نمای دیگری از جایگاه تسلیحاتی کنترل از راه دور تانک VT5

تانک VT5 به سیستم کنترل آتش نسل سوم کامپیوتری از نوع دو کاناله (با دو سیستم نظارت و هدفگیری مجزا برای توپچی و فرمانده) مجهز است که امکان اجرای اتش موثر در طول روز ، شب و در تمام شرایط آب و هوایی را دارد. سیستم کنترل آتش این تانک تقریبا عمده قابلیت هایی را که سیستم های کنترل آتش تانک های اصلی میدان نبرد امروزی ارائه میکنند ، دارد. اجزای سامانه کنترل آتش تانک عبارتند از سیستم نظارت و هدفگیری چند کاناله توپچی تانک ( دارای کانال دید در روز تلویزیونی ، دید در شب حرارتی ، مسافت یابی لیزری و کانال هدایت لیزری موشک توپ پرتاب) ، سیستم نظارت و هدفگیری دید وسیع یا پانورامیک (panoramic) چند کاناله فرمانده تانک و کامپیوتر بالستیک و حسگر های مرتبط با آن. یکی از قابلیت های مهمی که در سیستم کنترل آتش تانک های اصلی میدان نبرد امروزی وجود دارد و در سیستم کنترل آتش تانک سبک VT5 نیز ارائه شده ، قابلیتی تحت عنوان شکارچی- قاتل یا hunter-killer است. تحت این قابلیت پس از انکه فرمانده تانک هدفی را به صورت مستقل کشف و انتخاب نمود ، کنترل برجک را در اختیار گرفته و آن را در جهت هدفی که تعیین کرده قرار میدهد و مقابله با هدف را به توپچی واگذار میکند. در حین مقابله با هدف توسط توپچی ، فرمانده نسبت به شناسایی و کشف اهداف بعدی اقدام میکند بدین صورت ضریب مقابله با اهداف بالاتر رفته و امکان واکنش به تهدیدات نیز بیشتر میشود.چنین قابلیتی در تانک های اصلی میدان نبرد (اصطلاحا MBT) مدرن نظیر M1A2 آبرامز یا لئوپارد 2 وجود دارد.

سیستم نظارت و هدفگیری چند کاناله توپچی تانک
فلش زرد رنگ سیستم نظارت و هدفگیری دید وسیع فرمانده ، فلش سبز تیربار هم محور 7.62 میلیمتری ، فلش قرمز دریچه و بلوک نظارتی راننده شامل سه پریسکوپ ، فلش آبی سیستم نظارت و هدفگیری چندکاناله توپچی

تانک سبک VT5 به سیستم ناوبری ماهواره ای و سامانه یکپارچه مدیریت میدان نبرد (battlefield management system) مجهز است. از طریق سیستم مذکور تانک های VT5 در قالب یک شبکه یکپارچه رزم زمینی در آمده و امکان استفاده از اطلاعات به اشتراک گذاشته شده و هماهنگی های رزمی را دارند تا بدین صورت قابلیت رزمی این تانک در میدان نبرد افزایش یابد. سیستم مدیریت میدان نبرد از جمله اجزای ثابت و مهم تانک های اصلی میدان نبرد امروزی است. در تانک VT5 به مسئله آگاهی محیطی خدمه توجه قابل توجهی شده وبه جز سیستم های نظارتی تعبیه شده برای توپچی و فرمانده ، راننده نیز سیستم نظارتی خود را دارد که شامل  یک سیستم تصویربرداری تلویزیونی است این تانک از پیشرانه 1000 اسب بخاریFX0012  و جعبه دنده تمام خودکار که در قالب یک بسته قدرت یکپارچه یا اصطلاحا  Power Pack در آمده اند ، بهره میبرد. با وزنی در حدود 33 تا 36 تن و پیشرانه 1000 اسب بخاری ، نسبت قدرت پیشرانه به وزن این تانک در بازه 27.7 الی 30 اسب بخار بر تن است که نسبت قدرت به وزن مطلوب و سطح بالایی است و تحرک بالای این تانک را در پی دارد. تانک VT5 از وزن کمتر ، ابعاد کوچکتر و نسبت قدرت به وزن بالاتری نسبت به تانک هایی همچون تایپ 96 و تایپ 99 برخوردار است و از این جهت امکان به کارگیری آن در مناطق کوهستانی و مرتفع چین که برای دو تانک تایپ 99 و تایپ 96 غیر قابل دسترس است وجود دارد. در ارتفاع بالا نسبت به سطح دریا ، غلظت هوا کاهش یافته و میزان اکسیژن موجود نیز کم میشود ، به دنبال این مسئله و با تغییر در سوزش سوخت در پیشرانه ، توان خروجی و بهره وری پیشرانه کاهش میابد. در یک کلام با افزایش ارتفاع توان خروجی پیشرانه تانک کاهش یافته و به دنبال آن نسبت قدرت پیشرانه به وزن نیز تغییر کرده و کاهش میابد. نتیجه این مسئله در کاهش سطح تحرک تانک و مشکلات پیشرانه برای به حرکت درآوردن تانک است. در چنین شرایطی تانک VT5 به جهت وزن کمتر و نسبت قدرت به وزن بالاتر ، کمتر تحت تاثیر کاهش توان پیشرانه قرار گرفته و تحرک خود را تا میزان قابل توجهی حفظ میکند. مشکل ارتفاع در کاربری تانک ها یکی از مسائلی بود که هندی ها نیز با تانک های تی 72 و تی 90 با آن رو به رو شدند. هندی ها به دنبال به کارگیری تانک های مذکور در ارتفاعات هم مرز با چین بود اما به جهت مشکلات عملکردی پیشرانه در ارتفاع بالا ، در این امر موفقیتی کسب نکردند. از این جهت چنانچه چینی ها تانک های سبک خود را در مناطق مرتفع مشرف به هند مستقر کنند با رقبایی در سطح تانک اصلی میدان نبرد رو به رو نخواهند شد که این خود مزیت قابل توجهی است.

یکی از دو سیستم تصویربرداری تعبیه شده برای راننده در بخش جلویی شاسی و در قالب چراغ های جلو
مقایسه ابعادی دو نمونه از تانک اصلی میدان نبرد تایپ 99 با تانک سبک چینی ZTQ-105 و نمونه صادراتی VT5

تانک VT5 به جهت ابعاد و وزن از قابلیت های مناسبی جهت انتقال هوایی از طریق هواپیماهای ترابری برخوردار است. پیشتر نمونه ای آزمایشی از این تانک مجهز به سیستم تعلیق فعال هیدروپنوماتیکی با قابلیت تغییر ارتفاع تانک و جمع شدن چرخ ها رویت شد که همین مسئله احتمال وجود قابلیت بارریزی هوایی و فرود با چتر در این تانک را مطرح ساخت ، احتمالی که تا امروز به اثبات نرسیده. قابلیت جمع شدن چرخ ها و تغییر ارتفاع معمولا در خودروهای رزمی هوابرد با قابلیت فرود با چتر دیده میشود. طرح های تانک سبک با قابلیت فرود با چتر که تا امروز در دنیا ارائه شده اند در نهایت در کلاس وزنی 20 تن بوده اند (به عنوان مثال طرحM8 Buford  امریکا با حداکثر وزنی در حدود 24 تن) حال آنکه تانک چینی VT5 در کلاس وزنی 30 تن قرار دارد و فرود با چتر آن کار آسانی به نظر نمیرسد و چالش های خود را دارد. تانک VT5 با سوختگیری کامل از قابلیت طی مسافتی 400 الی 450 کیلومتری برخوردار است و در صورت نصب مخازن سوخت خارجی از نوع بشکه ای (که در عقب شاسی نصب میشوند) میتوان برد تانک را به 600 الی 650 کیلومتر افزایش داد. بیشینه سرعت جاده ای این تانک نیز در حدود 70 کیلومتر تخمین زده میشود. در آخر لازم به ذکر است که این تانک در حدود 9.2 متر طول ، 3.3 متر عرض و 2.5 متر ارتفاع دارد.

دو مخزن سوخت بشکه ای در عقب شاسی تانک VT5 ، این مخازن خارجی هر چند آسیب پذیر هستند اما برد تانک را به میزان قابل توجهی افزایش میدهند.
تانک VT5 در جریان نمایش میدانی

 

 

 

خودروی رزمی VN17

یکی از کاربرد های شاسی تانک ها ، تبدیل و استفاده از آن در ساخت انواع خودروهای زرهی و رزمی است. با اعمال تغییر در شاسی تانک میتوان یک نفربر زرهی سنگین ، یک خودروی بازیابی زرهی ، یک خودروی پل گذار زرهی ، یک خودروی رزمی سنگین و ……….. را ارائه داد. در سال 2017 نمونه ای جدید از یک خودروی رزمی پیاده نظام سنگین (Heavy IFV) توسط گروه صنایع شمالی چین نورینکو رونمایی شد ، طرحی که برخلاف خودرو های رزمی که چین پیشتر ارائه کرده بود (همچون ZBD-04 و ZBD-08) براساس کپی برداری و الگوبرداری از طرح های روسی نبود و عمدتا به سمت طرح های غربی تمایل داشت هر چند که کپی برداری مستقیمی از یک طرح غربی نیز محسوب نمیشد و طرح نسبتا مستقلی داشت. این خودروی رزمی جدید VN17 نام داشت و یک خودروی رزمی پیاده نظام در کلاس سنگین و در محدوده وزنی 30 تن بود که براساس شاسی تانک VT5 ساخته شده بود. در ارائه این خودروی رزمی ، چینی ها در حقیقت روند فعلی جهانی در مورد خودروهای رزمی را دنبال کردند که شامل افزایش سطح حفاظت خودروی رزمی پیاده نظام و ارائه نمونه های سنگین با حفاظتی بیشتر از نمونه های معمول در گذشته است. در طی این روند نمونه هایی همچون خودروی رزمی پوما توسط آلمان ارائه شد یا طرح هایی در دیگر کشورها از جمله ترکیه ارائه گردید.

خودروی رزمی ZBD-08 که با نام ZBD-04A نیز شناخته میشود

در طرح خودروی رزمی VN17 ، بخش عقبی شاسی به حمل سرباز اختصاص داشت و بدین منظور میبایست فضای کافی در عقب شاسی فراهم میشد. برای اینکه این مسئله محقق شود در ساخت خودروی VN17 تغییراتی در شاسی تانک VT5 اعمال شد از جمله اینکه بخش عقبی و جلویی شاسی جا به جا گردید و موتور از عقب به جلوی شاسی منتقل شد. این مسئله (برعکس سازی شاسی) حرکتی معمول در استفاده از شاسی تانک ها برای ساخت نفربر و خودروهای رزمی است. با انتقال پیشرانه و مجموعه انتقال قدرت به جلوی شاسی (سمت راست بخش جلویی) ، فضای کافی در عقب شاسی خودروی رزمی VN17 جهت قرارگیری نفرات تامین شده و امکان تعبیه یک رمپ (سطح شیب دار ورود و خروج) و یک درب در عقب خودرو فراهم شد. در این خودرو ، درب عقبی به صورت یکپارچه با رمپ نصب شده. در این طرح ، رمپ صرفا در مواقع لزوم (ورود و خروج سریع یا انتقال مجروح به درون خودرو) مورد استفاده قرار میگیرد و در سایر مواقع ، ورود و خروج عمدتا از طریق درب تعبیه شده در میانه رمپ انجام میشود. پیشتر در طرح های مرسوم خودرو های رزمی ،در بخش عقبی شاسی یک یا دو درب قرار داشت و یا یک رمپ واحد اما در طرح های جدید از ترکیب رمپ و درب استفاده میشود. خودروی رزمی VN17 از نظر طرح حفاظتی کلی تقریبا مشابه تانک VT5 است. شاسی و برجک این خودرو دارای ساختاری متشکل از صفحات فولاد زرهی جوش داده شده هستند که بر روی آن ها صفحات فولادی تقویت کننده ، بلوک های زره واکنشگر و قطعات زره قفسی نصب شده. هر چند شاسی خودروی رزمی VN17 براساس تغییر در شاسی تانک VT5 ساخته شده اما از جهت حفاظتی کاملا با آن منطبق نیست و تفاوت هایی دارد. این خودروی رزمی ، کلاس حفاظتی بالاتری را نسبت به خودروهای رزمی پیشین چین از جمله ZBD-04 و ZBD-08 ارائه میکند. خودروی رزمی همچون خودروی رزمی پیاده نظام ZBD-08 در بخش جلویی شاسی در برابر اصابت مهمات کالیبر 30 میلیمتر ، در بخش کناره شاسی در برابر اصابت مهمات کالیبر 14.5 میلیمتر و در بخش عقبی و سقف شاسی در برابر اصابت مهمات کالیبر 7.62 میلیمتر مقاوم است. مزیت خودروی رزمی VN17 آن است که به عنوان یک خودروی رزمی کلاس سنگین امکان ارائه با سطوح حفاظتی مختلفی را دارد. میتوان سطح حفاظتی این خودروی رزمی را تا میزان قابل توجهی افزایش داده و وزن آن را تا 35 الی 40 تن بالا برد (کاری که آلمان ها با پوما انجام دادند) و از این جهت دست سازندگان چینی جهت ارتقای سطح حفاظت این خودرو باز است. حفاظت خودروهای رزمی سنگین را میتوان به سطحی رساند که در برابر اصابت مهمات کالیبر بالا از بخش های جلویی شاسی مقاوم باشند.

خودروی رزمی ZBD-08 که با نام ZBD-04A نیز شناخته میشود
فلش قرمز زره قفسی کناره عقبی شاسی ، فلش سبز سبد ذخیره سازی تجهیزات پشت برجک ، کادر خاکستری رمپ عقب ، کادر قرمز درب تعبیه شده در داخل رمپ (یکپارچه شده با رمپ)
در این عکس سطوح حفاظتی کناره شاسی و برجک قابل رویت هستند ، از جمله صفحات اضافه شده به کناره برجک ، بلوک های زره واکنشگر کناره شاسی و در نهایت زره قفسی

از دیگر سامانه های حفاظتی خودروی رزمی مذکور میتوان به سیستم اطفاء خودکار حریق ، سامانه هشدار قفل لیزری و سیستم حفاظت ش.م.ر نام برد.خودروی رزمی VN17 دارای یک برجک بدون سرنشین یا اصطلاحا Unmanned است. برجک بدون سرنشین این خودرو به یک قبضه توپ 30 میلیمتری خودکار و دو پرتابگر موشک هدایت شونده HJ-12 (مشابه موشک اسپایک اسرائیل با قابلیت حمله از بالا) مجهز است و از سیستم کنترل آتش دوکاناله با دو سیستم نظارت و هدفگیری مجزا برای توپچی و فرمانده بهره میبرد (استانداردی که در سیستم های کنترل آتش پیشرفته امروزی لحاظ میشود و امکان نظارت و مقابله خودروی رزمی با اهداف ، اصطلاحا ضریب مقابله را افزایش میدهد) .در برجک مذکور خبری از جایگاه تسلیحاتی کنترل از راه دور و ایضا تیربار هم محور با توپ نیست و تسلیحات تعبیه شده بر روی برجک شامل دو موردی است که عنوان شدند. برجک خودروی رزمی VN17 چین برجک از جهت طراحی به برجک های سری Protector MCT-30 (خصوصا مدل MCT-30RT مجهز به سیستم کنترل آتش دو کاناله) از صنایع kongsberg نروژ شباهت دارد و میتوان در مورد برجک مسئله الگوبرداری از طرح های غربی را مطرح کرد. موشک HJ-12 نصب شده بر روی این خودرو توان مناسبی جهت مقابله با ادوات زرهی دشمن از جمله تانک های اصلی میدان نبرد فراهم میکند. پیکان سرخ 12 یا Red Arrow 12 چین که اختصارا HJ-12 نامیده میشود ، موشک ضد زره نسل سوم ، دوش پرتاب ، شلیک کن-فراموش کن و با قابلیت حمله از بالا یا Top attack ساخت گروه صنایع شمالی چین (نورینکو) است. این موشک در کلاس مشابه موشک آمریکایی جاولین و اسرائیلی اسپایک قراردارد و هدف از ساخت آن مقابله با ادوات زرهی نسل جدید به خصوص تانک های نسل سوم با سطح حفاظت بالاست. این موشک با سیستم شلیک-فراموش کن امکان قفل بر روی هدف پیش از شلیک (LOBL) را دارد. این قابلیت امکان ترک سریع محل ، پناه گیری یا بارگذاری مجدد موشک بر روی پرتابگر جهت مقابله با هدف جدید را فراهم میکند. به محض هدفگیری و شلیک ، موشک از طریق سیستم رهگیری خودکار به سمت هدف روانه میشود. موشک این سامانه دارای دو سیستم هدایتی شامل تلویزیونی (برای هدفگیری در روز) و حرارتی (جهت هدفگیری در شب است که به ترتیب برد هدفگیری 4 و 2 کیلومتر را برای آن فراهم میکنند. موشک اصلی سامانه دارای کلاهک خرج گود دو مرحله ای با قابلیت نفوذ 1100 میلیمتری (پس از حذف زره واکنشگر) است.وزن حمل این سامانه موشکی در حدود 22 کیلوگرم است.

فلش زرد پرتابگر موشک های HJ-12 ، فلش سبز صفحات زره اضافه شده به کناره برجک ، قرمز سیستم نظارت و هدفگیری دید وسیع فرمانده خودروی رزمی ، فلش سیاه منفذ پوکه پرانی توپ ، بنفش بلوک های زره واکنشگر انفجاری محافظ کناری شاسی ، آبی بخش زره قفسی کناره محفظه موتور خودروی رزمی
زرد سیستم نظارت و هدفگیری چندکاناله توپچی ، قرمز سیستم نظارت و هدفگیری دید وسیع فرمانده ، فلش آبی پایه انتن سیستم ارتباط رادیویی ، فلش صورتی بلوک های زره واکنشگر جلوی شاسی ، فلش سیاه بلوک نظارتی و دریچه راننده ، بلوک نظارتی مذکور شامل ترکیب پریسکوپ با سیستم تصویربرداری است.

خودروی رزمی VN17 سه خدمه دارد که فرمانده ، توپچی و راننده را شامل میشود و از ظرفیت حمل 6 الی 7 سرباز در کابین عقبی برخوردار است. این خودروی رزمی از پیشرانه ای مشابه تانک VT5 بهره میبرد که پیشرانه 1000 اسب بخاری دیزلی توربوشارژ FX0012 است. با برخورداری از این پیشرانه و با وزنی در حدود 30 تن ، خودروی رزمی مذکور از نسبت قدرت پیشرانه به وزن 33 اسب بخار بر تن برخوردار است که تحرک بالایی برای آن ایجاد میکند (معیار اصلی تحرک ادوات زرهی نسبت قدرت پیشرانه به وزن آن ها است). برد و سرعت حرکتی این خودرو به شکل دقیق مشخص نیست و صرفا به صورت تخمینی میتوان گفت که سرعت حرکت آن در حالت بیشینه در حدود 70 تا 75 کیلومتر بر ساعت و برد آن در حدود 450 تا 500 کیلومتر است. طول ، عرض و ارتفاع این خودروی رزمی نیز به ترتیب 7.5 متر ، 3.2 متر و 2.5 متر تخمین زده میشود.

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن