جنگنده ها

جنگنده ایکس 32

جنگنده ایکس 32

در سال 1993 پنتاگون خواهان یک جنگنده چند منظوره  نسل پنج شد که بتواند طیف وسیعی از عملیاتی های رزمی از دفاع هوایی، تهاجم زمین و دریایی ، سرکوب پدافند هوایی و پشتیبانی هوایی نزدیک را انجام دهد و بتواند در خدمت جایگزین اف16، اف18، ای وی 8 بی، و حتی در نهایت ای 10  بشود

البته پنتاگون سال بعد  نیازی دیگر نیز برای یک جنگنده پشتیبانی هوایی اعلام  کرد ولی در سال 1994 کنگره خواهان این شده که همه نیازی ها توسط یک جنگنده  رفع شود. از انجایی که قرار بود جنگنده  مه توان متعارف نشست  و برخاست  داشته باشد و هم دارای یک نسخه عمود پرواز پنتاگون خواهان این شد که دو شرکت بوئینگ و لاکهید مارتین که در بین دیگر  شرکت درگیر برنامه بهترین پیشنهادات را داده بودند هر یک جنگنده ای به عنوان پیش نمونه برای ازمایش توسط ارتش توسعه دهند

بوئینگ  در سال 18 سپتامبر سال 2000 با به پرواز در اوردن طرح خود که با نام ایکس 32 شناخته می شد  رقابت را با لاکهید با برنامه با نام ایکس 35 اغاز کرد

استراتژیک بوئینگ  در طرح ایکس 32 طرحی بود که هزینه کمی طی چرخ پروازی طی سال های  دراز داشته باشد از این رو در حالی که قرار بود فناوری پیشرفته داشت باشد ولی تلاش بسیار در کاهش هزینه ان شده بود

هواپیمای دارای  بالی بدون دم به شکل دلتا  بود که دلیل انتخاب  شکل بال دلتا توان حمل سوخت بالا و همچنین  بهبود  زاویه  حمله نیز با کمک رایانه بود همچنین از یک دو سکان عمود وی شکل استفاده میکرد . هواپیما دارای یک موتور بود و از یک ورودی  هوا بزرگ در دماغه خود استفاده میکرد . البته ساخت یک نسخه دارای  دم و بالی متعارف مد نظر بود ولی با لغو کل برنامه به جای نرسید. در واقع زمانی که طرح ایکس 32 شروع شد  و این طرح با بال دلتا ساخته شد نیروی هوایی خواهان افزیش چالاکی طرح شد . بوئینگ به سرعت  برنامه ای برای ساخت  یک بال متعارف تر به همراه دم در دستور کار قرار داد حتی یک ماکت نیز ساخته شد در ابعاد واقعی ولی خیلی دیر بود زمانی که طرح بوئینگ اماده شد یک پیش نمونه ایکس  32 پرواز کرده بود و پیش  نمونه دوم در استانه پرواز بود از این رو طرح دارای دم  هرگز به مرحله ساخت نرسید

ایکس 32 دارای بال دلتا یک سر بود و فاقد دم بود

در زیر دماغه  ورودی هوایی بزرگ  قرار داشته که به موتور  توربوفن Pratt & Whitney F119   با توان 28000 پاوند به بدون پس سوز و 43000 پاوند با پس سوز است.این موتور که ساخت پرات اندوتین بود 22% قدرت بیشتری نسبت به موتورهای جنگندهای نسل 4 فراهم میکند و 44% هم قطعات  کمتری دارد  . موتور به یک خروجی متغییر وصل بود که به شکل دو بعدی به طرف پایین و بالا حرکت میکرد  و باعث افزایش چالاکی این جنگنده می شوند . ورودی هوا همان طور که گفته شد  در جلوی قرار داشت   که امتیاز خود را دارد که شامل تغذیه  هوایی مستقیم  و با فشار لازم برای موتور  بود  ولی مشکلات  خود را نیز دارد از جمله در معرض دید بودن تیغه های  فن موتور.  ورودی هوا زیر دماغه  متغییر بود و مانند چانه بالا و پایین می رفت  تا هوای موتور را بسته به موقعیت  موتور تامین کند

جنگنده ایکس 32
ایکس 32…داشتن یک ورودی هوای خندان در جلوی زیر بدنه یکی از موارد شاخص این پرنده بود
یک نسخه البته در حد ماکت با دم از ایکس 32 ساخته شد ولی قبل از اینکه به جای برسد برنامه لغو شد

بیشترین سرعت این هواپیما 1.6 ماخ بود اگرچه سرعت برای یک  جنگنده چند منظوره کم بود  ولی به در نظر گرفتن مولتی  رول بودن جنگنده با این سطح فناوری مناسب بود

هیچ راداری روی  دو پیش نمونه نصب نشد ولی فضای رادار در بالای ورودی هوا بود که کمی کوچک بود  به نظر می اید در نهایت در صورت تولید و پیشرفت کار ممکن بود شکل دماغه فرق کند و یا دماغه بزرگتر شود در نهایت هرگز بوئینگ  در مورد رادار صحبت نکرد زیرا  برنامه پیش نرفت

هواپیما دارای سه ارابه  فرود  بود که هر سه تک چرخ بود.  دو ارابه فود عقبی در ریشه بال و ارابه فرود جلوی زیر دماغه جمع می شد . دهلیز جنگ افزاری ان بر عکس تقربیا تمامی هم نسل هایش که درون بدنه بود در دو  طرف بدنه قرار داشت. از انجایی که ورودی هوا در جلو بود  و ورودی هوا در تمام طول بدنه ادامه داشت قرار داشتند جایگاه  تسلیحاتی  در کنار بدنه  طبیعی بود. دهلیز   کناری دارای جا برای سه موشک امرام بود  البته این جنگنده به ازمایش تسلیحاتی نیز نرسید ولی در دهلیز  خود برای پرواز  ازمایش یک امرام حمل میکرد . بر اساس گفته های بوئینگ  توان حمل شش امرام و با  دو سایندواندر و چهار امرام و یا دو امرام و دو بمب هدایت ماهواره جیدم را داشت  .قرار بود زیر ورودی هوا یک توپ 20 م م ولکان و یا 27 م م ماوزر  حمل کند البته هیچ کدام از پیش نمونه دارای  توپ نبوند ولی جای ان تعبیه شده بود.

ایکس 32 مسلح به امرام در دهلیز داخلی

دو پیش نمونه پرواز کرد. یکی  X-32A که  نسخه  نشست و برخاست  متعارف برای نیروی هوایی  بود و دیگری   ایکس 32 بی. ایکس 32 بی نسخه عمود  پرواز برای تفنگدارن  دریایی بود. سازکار  عمود پروازی این پرنده با اف35 بی فرق داشت تا حدی شبیه هارییر بود. هارییر دارای یک موتور بود  ولی  دارای دو خروجی متقیر در میانه موتور  بود که ان را پایین داده و باعث بلند شدن هواپیما به شکل عمود می شد. دلیل  اینکه بوئینگ از این روش استفاده کرد به نوعی میتواند به  ساخت هارییر انگلیسی در امریکا  با نام AV-8B در امریکا توسط بودنیگ دانست

طرح عمود پروازی شامل  این بود که دو محور خروجی از میانه موتور به طرف پایین داده می شود تا خروجی  به طرف پایین داده  شود،همزمان با کمک کانال های  که در بالها تعبیه شده است گاز خروجی از زیر بالهای نزدیکی نوک بال نیز بیرون  میاند و از جلوی دماغه  نیز با فشار هوای سرد بیرون میامد که برای حفظ تعادل توسط رایانه برای کنترل در زمان نشست  و برخاستن هواپیما بود

نسخه عمود پرواز و روش برخواست عمود

هر دو پیش نمونه تا سال 2001 پرواز کرده و ازمایشات پی گرفته شد و در 26 اکتبر سال 2001 وزارت دفاع  امریکا اعلام کرد  ایکس 35 لاکهید برنده رقابت است . بوئینگ طی اعلامیه ای اعلام کرد ایکس 32 خوب بود ولی ایکس 35 بهتر بود واقعیت این بود که ایکس 32 چالاکی کمتری داشت  و بوئینگ هم دیر دست به طراحی یک نسخه چالاک  زد که برای رقابت  اماده نشده . همچنین فضای درون ان محدود بود اگرچه امروز مشخص است که چندان فضای داخلی ان محدود تر از اف35 نبود و از طرفی ورود هوا در دماغه از دید نیروی هوایی باعث افزایش سطح مقطعی رادار می شد. چیزی  که مشخص است پیچیدگی فنی کمتری نسبت  به اف35 داشت و احتملا در صورت تولید  هزینه تولید هر فروند کمتر نیز می شد (نسبت به اف35)

هر دو  پیش نمونه  به موزه رفتند  و از سال 2005 میلادی دیگر پرواز  نکردند. اول بوئینگ تلاش در بازاریابی این طرح کرد ولی خیلی زود مشخص شد که هزینه  توسعه این طرح انقدر زیاد  است که کسی دنبال ان نخواهد رفت و نه دست کم تا زمانی که چندین شریک  سراغ اف35 رفتند

ایکس 32 و ایکس 35

مشخصات

نوع هواپیما ایکس35(بعدها تبیل به اف35 شد) ایکس32
طول 15.39 متر 13.72متر
بلندی 4.06 متر 5.28 متر
بیشترین وزن برخاستن 22280 کیلوگرم 17200 کیلوگرم
موتور 1 × Pratt & Whitney F119

28000 پاوند

43000 پاوند

قدرت موتور بدون  پس سوز
قدرت موتور با  پس سوز
بیشترین سرعت 1.6 ماخ 1.6 ماخ
برد رزمی با شش موشک هوا به هوا درون بدنه 1200 کیلومتر 1575 کیلومتر در نسخه نیروی هوایی
سلاح توان حمل دو موشک و دو بمب درون بدنه  و یا شش موشک درون بدنه و یا 6.8 تن خارج بدنه توان حمل دو موشک و دو بمب درون بدنه  و یا شش موشک درون بدنه و یا 6.8 تن خارج بدنه

عبدالحمید تارخ

منابع

https://en.wikipedia.org/wiki/Boeing_X-32

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن