جنگنده ها

جنگنده یاک 25 ،یاک26،یاک27 و یاک28

جنگنده یاک 25 ،یاک26،یاک27 و یاک28

شوروی در نیم دوم دهه 1940 نسل اول جتهای خود مانند میگ9 و 15 را به خدمت گرفت. این جتها   برای عملیات در روز و اب هوایی مناسب ساخته شده بدند زیرا رادار نداشتند. شوروی در اوائل دهه 1950 به دنبال یک جت  تمام اب و هوا بودند . میگ چندین طرح روی کاغذ  به ارتش پیشنهاد داد که یک طرح با نام I-320 Mark 2 شامل یک جنگنده دوموتوره با دو خدمه مجهز به یک رادار بود.شرکت لاویچکا نیز طرح های مشابه ای دادند

در این میان شرکت یاک طرحی با نام یاک120 را پیشنهاد داد که شامل یک جنگنده دو موتوره با دو خدمه بود که موتورها زیر بال درون غلاف  قرار داشتند. طرح یاک در سال  1952  پرواز کرد و مورد توجه نیروی هوایی شوروی قرار گرفت و قرار شد با نام یاک  25 وارد خدمت شود.این پرنده در سال 1955 وارد خذمت شد

جنگنده یاک 25 ،یاک26،یاک27 و یاک28
یاک25 نسخه شکاری

یاک25 جنگنده متفاوت از نظر ظاهری با دیگر جنگنده های  شوروی بود.دارای  دماغه بزرگ که محل قرار گیری رادار بود و ازدو خدمه پشت سر هم استفاده میکرد. بدنه کشیده و بال ها  پسگرا داشت که زیر هر بال یک غلاف  موتور Mikulin AM-5 قرار داشت که با نام ار دی 5 نیز شناخته می شود و هر یک 5000 پاوند رانش ایجاد میکرد و فاقد پس سوز بود.این موتور توربوجت نسل اول  شوروی بود

بدنه از المومینوم ساخته شده بود  و هواپیما دارای دو ارابه فرود زیر بدنه و یکی ارابه کوچک نوک هر بال بود. دلیل  نصب دو ارابه  فرود  زیر بدنه  پشت سر   هم این بود که چون بال های میانه بدنه بود باید برای  رسیدن ارابه فرود از زیر بال تا زمین ،ارابه را کشیده می ساختند و یک ارابه  کشیده  زیر بال درون بال جا نمیشد  از این دو تنها دو ارابه  ساده بر نوک بال قرار داده شده تا هواپیما تعادلش را از دست ندهد.

هواپیما مادون صوت بود و میتوانست به سرعت 1090 کیلومتر بر ساعت برسد و برد انتقالی ان با سوخت داخلی 1900 کیلومتر بود

این جنگنده دارای چهار مخزن سوخت درون بدنه بود و هیچ مخزنی درون بال حمل نمی کرد. خدمه زیر یک درب شیشه ای  یک تکه قرار داشتند و از صندلی پرتاب شونده استفاده میکردد که در سرعت 0 و ارتفاع بالای 150 کیلومتر بر ساعت عمل میکرد . خدمه کابین عقب کاربر رادار بود و یک صفحه تک رنگ گرد شکل با یک لاستیک دورش برای دیدن تصاویر  در کایبن عقب بهره می برد  . هواپیما دارای  سامانه شناسایی دوست از دشمن، ارتفاع یاب راداری، یک خلبان خودکارو یک سامانه ناوبری  پیچیده بود  و سیستم فرود خودکار  بود. یاک 25 در زمان خود از نظر الکترونیکی  یکی از پیچیده ترین شکاری های شوروی  بود

در دماغه  دارای  یک رادار RP-6 Sokol بود که دارای  بیشترین  برد 30 کیلومتر است  ولی توان پایین نگری کمی داشت و در ارتفاع پایین بردش حدود  18 کیلومتر بود. این رادار یک پرتو باریک  روی هدف می انداخت  تا هواپیما به طرف هدف هدایت شوند. تنها سلاح  این هواپیما دو توپ 37 م م  خودکار با سرعت اتش  400 گلوله بر دقیقه است و هر توپ 50 گلوله حمل میکرد. این توپ برای  شکار بمب افکنها ساخته شده بود و کلا وظیفه یاک 25 نیز همین بود تا بتواند در شب و روز و هر شرایط جوی بمب افکنها را کشف و به انها حمله کند

480 فروند  از نسخه شکاری یاک25 شامل انواع پیش نمونه تا سال 1957 ساخته شد و طول خدمت ارتقائات  بسیاری به خود دید از جمله نصب سامانه هدایت زمینی  Gorizont-1 که می توانست هدف را از طرق  یک رادار زمینی  کسب کند. با وجود اینکه این نسخه  در اختیار فرمانده ای دفاع شوروی بود ولی سه برابر این یاک25،  میگ17 در خدمت  بود زیرا ارزانتر بود ولی یاک25 را همگان یک شکاری خوش پرواز و قابل اعتماد میدانستند  که اگر چه چالاک نبود ولی برای رهگیری بمب افکنها کافی بود. این نسخه تا میانه دهه 1960 در خدمت باقی ماند و هرگز هم صادر نشد  و در نهایت بعد از خروج از خدمت به عنوان هدف پرنده مورد استفاده قرار گرفت

در سال 1957  بسیاری در نیروی هوایی شوروی معتقد بودند که یاک25 میتواند  یک جنگنده شناسایی بسیار موفق باشد زیرا در ان زمان از اکثر شکاری های شوروی برد بیشتری داشت از این رو درسال 1959 نسخه جدید با نام یاک 25  ار وی پرواز کرد که نسخه شناسایی این هواپیما بود. این نسخه اگرچه شبیه یاک25 شکاری بود ولی تغییرات اساسی زیادی کرده بود  و تقریبا  تنها بخشهای از بدنه اصلی با نسخه قبلی شبیه بود.این نسخه دارای  یک خدمه بود و بال های ان صافتر  و کشیده تر بود این طرح تا حدی از یو2 الهام  گرفته شده و  تلاش در سوار شدن هواپیما بر امواج هوا برای کاهش مصرف سوخت بود در دماغه فاقد رادار بود و دارای  مجموعه ای از تجهیزات  شناسایی  و بود و زیر بال نیز  غلاف  شناسایی حمل میکرد . این نسخه دارای  موتور توربوجت R-11V-300 بود که روی برخی نسخه های میگ21 نصب شده بو و 8820 پاوند رانش  فراهم میکرد و می توانست  به برد 2100 کیلومتر با سوخت داخلی   2100 کیلومتر بود ولی سرعت ان به دلیل بال صاف حدود 950 کیلومتر بر ساعت بود

یاک 25 ار وی

این نسخه  به عنوان  یک شناسایی  بسیار موفق بود حتی رکورد پرواز 20174 متری را کسب کرد اگرچه به شکل عملیات تا 19000 متری پرواز میکرد ولی در زمان خود یکی از بلند پرواز ترین هواپیماهای  شناسایی بود . در اوائل  دهه 1960   دفاع هوایی شوروی دست  به توسعه نسخه  بدون  سرنشین انتهاری این پرنده زد که هدف از ساخت ان کوبیدن  این هواپیمای به هواپیمای  بلند پرواز  یو2 بود ولی برنامه به جای نرسید

تعدادی از نسخه های ار وی در اواخر دهه 1960 به نسخه RRV تغییر کردند که برای جمع اوری علائم الکترونیک دشمن  و جاسوسی الکترونیک بود این نسخه دارای  انتهای برای جمع اوری فرکانس های رادار دشمن  بود .این نسخه نیز با تبدیل نسخه  شناسایی  به دست امد و تا اواخر دهه 1970 در خدمت باقی ماند

یاک26

همان طور که گفته شد یاک25 دارای نسخه  شناسایی بود ولی  نیاز به یک نسخه شناسایی  تاکتیک برای تصویر بردار از میدان نبرد بود.یک نسخه از یاک25 مورد بررسی قرار گرفت که در سال 1952 تنها کمی بعد از اولین نسخه این جنگنده پرواز کرد که در دماغه فاقد  رادار بود و در عوض یک دماغه  شیشه ای با چند دوربین داشت و به جای دو توپ 37 م م دارای  دو توپ23 م م با 80 گلوله برای هر توپ بود . هواپیما یک کابینه  روی بدنه داشت و یک اپراتور در دماغه شیشه ای بزرگ برای تصویر بردار قرار میگرفت . عملکرد پروازی خوبی  داشت ولی با وجود کارایی بالا در نهایت طرح لغو شد و ده فروند از ان بیشتر ساخته نشد . بر اساس این طرح کمپانی یاک دست به توسعه  یک نسخه بمب افکن شناسایی زد  که توان حمل یک تن بمب درون بدنه داشت  و از توپ 23 م م استفاده میکرد. این نسخه   دارای موتور   Tumansky RD-9F  بود که 4400 پاوند رانش فراهم میکرد  ولی این طرح که با نام یاک  26 شناخته می شود به جای نرسید  و در سال 1956 با تولید ده  فروند طرح لغو شد

یاک26

بعد از لغو برنامه یاک 25 ار و یاک26 همچنان نیاز به یک هواپیمای  شناسایی تاکتیک احساس می شد از این رو  با گسترش برنامه یاک26، برنامه یاک27 اغاز شد که هدف از طراحی  ان یک شکاری رهگیر  با نسخه شناسایی تاکتیکی  بود. این نسخه کاملا  مشابه یاک26 بود و از همان موتور بهره می برد  و دارای  یک خدمه بود و در نسخه شکاری دارای یک رادار در دماغه بود و میتوانست   دو موشک کا8 با برد 23 کیلومتر را حمل کند  هیچ نسخه  شکاری از این نسخه  تولید نشد و تمامی نسخه های  تولید نسخه شناسایی بود.

تنها یک نسخه از این یاک 27 ساخته شد که با نام یاک27 ار شناخته  می شد.این نسخه  مانند یاک 25 ار و یا یاک26 دارای  دماغه شیشه ای بود که یک کاربر درون ان قرار میگرفت  و دوربینها  زیر بدنه قرار داشتند . چهار دوربین برای شناسایی  وجود داشت که زیر ،جلو و دو طرف را پوشش میداد  و دارای  دو توپ23 م م هر یک با 80 گلوله بود. این نسخه  در وزن سبک میتوانست  دیوار صوتی را بشکن ولی با سلاح سرعتش  به 1100 کیلومتر  محدود می شد . 180 فروند از این نسخه  و چهار فروند نسخه شکاری ساخته شد  و تا میانه دهه 1970 در خدمت بود

یاک25 و 27 طرح های خوبی بودند ولی مشکلاتی از جمله برد و بیشترین سرعت دسترسی  باعث شد تا فرمانده ای دفاع هوایی شوروی به سراغ طرح جدید بر اساس این طرح برود. این مسئله  باعث رفتن به سراغ طرح یاک28 رفت

یاک27

یاک 28

یکی از مشکلات طرح های قبلی  از جمله یاک 27 این بود  که موتور ار دی 9 اخرین فناوری موتور شوروی نبود  و شوروی موتور بهتری نیز داشت  . موتور ار11 که روی بسیاری از نسخه های میگ21 نصب شده بود  و قرار بود روی یاک25 ار وی نصب شود موتوری بود که توسط  یاک برای طرح جدید انتخاب شده بود . همچنین بال دوباره طراحی شده و موتور به  بدنه نزدیکتر شد .

سه پیش نمونه یاک 26  شامل تغییراتی  شدند که اولین پرواز  خود را مارس سال 1958 انجام دادند  و در سال 1961 با کد یاک28 وارد خدمت شدند

اولین نسخه  تولید یاک 28 بی بود. این نسخه  مشابه طرح های قبلی از نظر ظاهر بود  و دارای  نقش بمب افکن تاکتیکی  بود. این نسخه  دارای دو موتور Tumanskiy R-11AF-300 با رانش 12676 پاوند با پس سوز بود و از یک توپ 37 م م و دو توپ 23 م م استفاده  میکرد ولی در نسخه های تولید اصلی  دو توپ23 م م که روی جنگنده های میگ21 و 23 نصب شده بود جای ان را گرفت  .  روی هواپیما تنها یک کابین برای خلبان بود و در دماغه شیشه ای نیز جای بمب انداز  بود

یاک28بی

هواپیما دارای  یک دهلیز داخلی بود که میتواند تا 1200 کیلوگرم بمب را حمل کند که بیشتر برای حمل بمب اتمی تاکتیکی  در نظر گرفته شده بود  ولی میتوانست   یک بمب اتمی 1200 کیلوگرمی در حالت بسیار سنگین  و یا  تا یک بمب اتش زا 3000 کیلوگرمی و یا دو بمب 500 کیلوگرمی و چهار بمب 250 کیلوگرمی  و یا هشت بمب 120 کیلوگرمی  را حمل کند

هواپیما میتواند  یک مخزن سوخت 1000 لیتری زیر  هر بال حمل کند و از رادار بمب باران کور RBP-3 بهره می برد . این بمب افکن دارای بیشترین  سرعت 1.6 ماخ در وزن سبک بود و برد انتقالی  ان  به 2000 کیلومتر می رسید. تعداد انگشت شماری از این نسخه ساخته شد

بعد از نسخه بی نسخه L ساخته شد که به جای رادار بمب باران RBP-3 دارای رادار DBS-2S Lotos  بود که میتوانست  با کمک ایستگاه زمینی  بمب باران در ارتفاع بالا انجام دهد  . این نسخه  با موتور پرتوانتر R-11AF2-300 با قدرت 13670 پاوند رانش استفاده میکرد .111 فروند از این سنخه به عنوان بمب افکن تاکتیکی  ساخته شد

یاک28ال

نسخه دیگر از نسخه بمب افکن یاک28 با نام YAK-28I  بود که دارای چهار جایگاهی تسلیحاتی  زیر بالها (دو عدد زیر هر بال ) برای حمل راکت 57 م م اس 5 بود و دارای  رادار بهبود یافته برای بمب باران بود.223 فروند نیز از این مدل ساخته شد

یاک28 یو نسخه اموزشی دو سرنشینه  یاک28 است. این نسخه  در سال 1962 پرواز کرد و دارای  دو کابین کاملا از هم جدا است  . کابین  کاملا تغییر کرده و کابین دانشجو مانند نسخه دو سرنشینه  میگ25 روی دماغه هواپیما قرار گرفته بود  و در واقع این نسخه  نمونه بر گرفته شده از یاک28 بی بود . این نسخه  نه توپ داشت و نه سامانه پرتاب بمب و تنها نقش اموزشی  داشت و 183 فروند از ان ساخته شد

یاک28 موفقیت بسیار از خود نشان داد و شوروی به سرعت نسخه شناسایی ان با نام یاک28ار را توسعه داد.این نسخه بر  اساس YAK-28I ساخته شده بود و دارای  دماغه شیشه ای مخصوص متخصص عملیات شناسایی بود  و از یک رادار بهبود  یافته Initsiava-2R در زیر بدن  برای کشف اهداف   بزرگ استفاده میکرد و در قسمت عقب دارای پنج دوربین  برای شناسایی بود . 183 فروند نیز از این مدل ساخته شدند که درسال 1966 ارتقائاتی همچون نصب  یک خط ارتباط  داد و همچنین یک دوربین پانروماتیک بود. در دهه  1970 برخی نسخه های شناسایی به نسخه ار ار و ال ار برای جاسوسی الکترونیک شامل جمع  اوری علائم  راداری دشمن  تغییر کردند

زمانی که در میانه دهه 1960 شوروی  دید امریکا در ویتنام هواپیمای سکوب پدافند چون  F-105G و F-4G استفاده میکند دست  به توسعه نسخه  ای از یاک28 با نام YAK-28N زد که مجهز به موشک ضد رادار خا 28 برای سرکوب پدافند بود . این نسخه  مجهز به یک هشدار دهنده برای تایین موقعیت دقیق رادار دشمن بود .این نسخه  از  ارتقاء تعداد از نسخه ال به دست  امد

تعداد از نسخه های YAK-28I در دهه 1970 مجهز به یک  رادار با قابلیت نقشه برداری  از زمین برای شناسایی شد و با نام YAK-28BI شناخته شد

در دهه 1970 همچنین تعداد از نسخه های R به نسخه پی پی ارتقا یافتند که نسخه  جنگ الکترونیک  شدند که دارای  انتن های  زیر بدنه و بال برای دریافت و ارسال امواج الکترونیک بوند

نسخه های بمب افکن  این هواپیما هرگز  در هیچ نبردی شرکت نکردند  ولی نسخه های الکترونیکی  و شناسایی  گهگاه در اروپای شرقی فعالیت های  برای ازمایش دفاع هوایی ناتو انجام میداد

همان طور که گفته شد یاک 25 در روز اول به عنوان یک شکاری همه گونه اب و هوا امد ولی پتانسیل بالای ان را تبدیل  به  یک هواپیمای بمب افکن تاکتیکی  و شناسایی کرد ولی باز فرمانده ای دفاعی هوایی شوروی به دنبال این هواپیما بود

نسخه طراحی شده برای نیروی دفاع هوایی شوروی  یاک28 پی نامیده می  شود که در سال 1967 وارد خدمت شد

یاک28 پی دارای دو خدمه پشت سر هم به عنوان خلبان و افسر تسلیحات بود  و در دماغه خود دارای یک رادار پالس داپلر Oryel-D با نام ناتو اسکیپ اسپین بود  که در باند ایکس کار می کرد و 40 کیلومتر برد داشت. این رادار روی برخی نسخه های سوخو11 و نسخه های اولیه سوخو15 نیز نصب شده بود  و توان قفل روی هدف را از 20 کیلومتر داشت

این نسخه فاقد هر گونه توپ داخلی بود و تنها مجهز به دو موشک ار 98 ام بود. ار 89 ام یک  موشک  میان برد بود که دارای  دو مدل بود یکی رادار نیم فعال با برد 23 کیلومتر و نسخه فروسرخ با برد 15 کیلومتر. این موشک را کا8  نیز میخوانند و تنها دو تیره ان توسط این هواپیما یعنی یک تیره زیر هر  بال قابل حمل بود ولی بعدها یک جایگاه دوم نیز زیر  هر بال نصب کردند که برای حمل یک موشک فروسرخ  کوتاه برد ار 13 بود. 435 فروند از این  نسخه ساخته شد که واقعا  در برابر  شکاریهای دیگر فرمانده ای دفاع  هوایی مانند میگ25 پی و یا سوخو15 کارایی نداشت. هرگز صادر نشد و یا بهتر است بگویم  مشتری نداشت و تنها پیروزی هوایی ان نیز سرنگونی یک ایلیوشین 2 فراری بود که میخواست خود را به ترکیه برساند

یاک28 پی

در مجموع 1180 فروند یاک28 ساخته شد.  هیچ کدام از اعضای خانواده یاک25 تا 28 صادر نشدند در واقع در دورانی  که جت های  سریعتر و چالاکتر و البته ساده تری چون میگ21 بود دیگر کسی دنبال  هواپیمای چون یاک  نمی رفت. تا  میانه دهه 1980 تمامی یاک ها از خدمت خارج شدند

مشخصات

خدمه: دو

طول: ۲۱٫۶ متر

بال: ۱۲٫۵۰ متر

ارتفاع: ۳٫۹۵ متر

سطح بال: ۳۷٫۶ متر مربع

وزن خالی: ۹۹۷۰ کیلوگرم

وزن لود: ۱۵۰۰۰ کیلوگرم

حداکثر. وزن برخاست: ۲۰۰۰۰ کیلوگر)

نیروگاه: ۲ × Tumansky R-11 پس سوز توربوجت، ۴۶ کیلونیوتن خشک، ۶۲ کیلو نیوتن با پس سوز (۱۰۱۴۰ پوند خشک، ۱۳۶۷۰ پوند با پس سوز) هر موتور

کارایی

حداکثر سرعت: ۱۸۴۰ کیلومتر / ساعت

محدوده: ۲۵۰۰ کیلومتر

سقف خدمات: ۱۶٬۷۵۰ متر

بارگذاری بال: ۵۳۱ کیلوگرم / متر مربع

رانش / وزن: ۰٫۶۲

ترجمه: عبدالحمید تارخ

منابع

http://www.airvectors.net/avyak25.html

 

نوشته های مشابه

همچنین ببینید

بستن
دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن