جنگ خلیج فارس و سرکوب پدافند عراق (2)

قسمت دوم:

بررسی سامانه پدافندی عراقی

همونطور که اطلاع دارید؛ عراق یکی از متنوع ترین سامانه های پدافندی رو در خاورمیانه داشت و انواع سامانه های سام-2 و 3 و 6 و 9 …. رو دارا بود. ولی میشه گفت یکی از سامانه هایی که بدترین عملکرد رو در پدافند عراق در برابر آمریکا داشت سام-2 بود. سام-2 که پیش تر در جنگ های دیگر نظیر جنگ ویتنام نیز حضور داشت در برابر سیستم های جنگ الکترونیک آمریکایی عملکرد بسیار ضعیفی داشت. سیستم هایی که در عراق مستقر شده بودند شامل نسخه های قدیمی این سامانه نظیر سام-2 (بی) و حتی نسخه های جدیدتر که بروزرسانی هایی بر روی آنها انجام شده بود نظیر سام-2 (اف) می شدند و حدود 120 لانچر در سراسر عراق از این نوع سامانه وجود داشت که از رادار فن سانگ بهره می بردند.ولی با تمام این اوصاف سام-2 هرگز در طی جنگ خلیج فارس هیچ گونه شکاری نداشت (و یا حداقل ثبت نشد)

 

دو لانچر مربوط به سامانه سام-2؛ این سامانه که به تعداد انبوه در اختیار پدافند عراق بود به علت ضعف های عظیم در برابر جنگ الکترونیک نیروهای ائتلاف, کاری از پیش نبرد
دو لانچر مربوط به سامانه سام-2؛ این سامانه که به تعداد انبوه در اختیار پدافند عراق بود به علت ضعف های عظیم در برابر جنگ الکترونیک نیروهای ائتلاف, کاری از پیش نبرد

دومین سامانه ای که به بررسی عملکرد آن در عراق می پردازیم سام-3 است. حدود 25 سایت سام-3 که یکی از کلیدی ترین سامانه های پدافند هوشمند یکپارچه عراق نیز به شمار می رفت در این کشور وجود داشت. این سامانه از رادارهای Low Blow و Squat Eye بهره می برد و لانچرهایی که در عراق موجود بود دارای ریل های 4 تایی و 2 تایی بودند.
با بروزرسانی هایی که بر روی این سامانه ها صورت گرفته بود آنها قابلیت عمل کردن در محیط های آلوده به جنگ الکترونیک و ECCM بودند و توانستند بر خلاف اقدام های جنگال سنگین آمریکا چندین جنگنده ائتلاف را به زیر بکشند که میشه به دو جنگنده اف-16 (سی) که هر دو در تاریخ 20 ژانویه و یک تورنادو در تاریخ 14 فوریه اشاره کرد. اطلاعات بیشتری در مورد این سامانه در جنگ و کارنامه اون در دسترس نیست.

تجهیزات مربوط به سامانه پدافندی سام-3, بروزرسانی هایی بر روی برخی از نسخه های موجود سام-3 در عراق جهت مقابله با جنگ الکترونیک صورت گرفته بود.
تجهیزات مربوط به سامانه پدافندی سام-3, بروزرسانی هایی بر روی برخی از نسخه های موجود سام-3 در عراق جهت مقابله با جنگ الکترونیک صورت گرفته بود.

یکی دیگر از مهم ترین سامانه های پدافندی عراق در طی جنگ خلیج فارس؛ سامانه سام-6 بود که با داشتن لانچر های سه تایی و بهره گیری از رادارهایی نظیر Flat Face و Squat Eye در قسمت های مختلف و به خصوص نقاط استراتژیک پدافند عراق مستقر بود. از میزان تلفاتی که سام-6 از نیروهای ائتلاف گرفت؛ آمار دقیقی در دسترس نیست و در لیست سرنگونی ها, مشخص نشده است که جنگنده ها با چه سامانه ای مورد اصابت قرار گرفته اند. هر چند که به دلیل اجرای موفقیت آمیز عملیات سرکوبپدافند هوایی در عراق اکثر سامانه های موشکی زمینگیر شدند و عملا بدون وجود رادار مناسب به کار عراق نیامدند, ولی با این وجود باز هم تعداد شکار سامانه های موشکی عراق بسیار بالاتر از سامانه های ضد هوایی بوده است و چند جنگنده ائتلاف نیز به دلیل مشکلات فنی و از دست دادن کنترل سرنگون شده اند که می توان به سقوط یک تامکت در تاریخ 21 ژانویه اشاره کرد.با این وجود شکار قطعی برای سامانه سام-6 در عراق ثبت نشده است.

یک سامانه پدافندی سام-6 که در طی جنگ خلیج فارس رها شده است
یک سامانه پدافندی سام-6 که در طی جنگ خلیج فارس رها شده است

یکی از سامانه های پدافندی عراق که در طی جنگ هشت ساله نیز توانست برای نیروی هوایی ایران دردسرهای زیادی رو ایجاد کنه سامانه پدافندی رولند بود.در سیستم پدافندی عراق می توان رولند را با سام-8 مقایسه کرد؛ زیرا که این سامانه نیز همانند سام-8 تمام تجهیزات راداری و فرماندهی خود را بر روی یک کشنده حمل می کند.
این سامانه نیز نظیر سام-8 با استفاده از تکنولوژی “مونوپالس” و تشخیص مکان هواگردها توسط چند نوع گیرنده می توانست در برابر جمینگ و اختلالات الکترونیک مقاومت کند. در طی حملات ائتلاف رولند توانست تا چند جنگنده را سرنگون سازد که میشه به انهدام دو فروند تورنادو که یکی از آنها در تاریخ 17 ژانویه (روز آغاز جنگ) رخ داد, اشاره کرد.

عکس یادگاری دو سرباز آمریکایی با سامانه برد کوتاه رولند عراقی؛ این سامانه پدافندی که کارکردی مشابه با سام-8 شوروی داشت توانست برای نیروهای ائتلاف دردسرهای زیادی را ایجاد کند
عکس یادگاری دو سرباز آمریکایی با سامانه برد کوتاه رولند عراقی؛ این سامانه پدافندی که کارکردی مشابه با سام-8 شوروی داشت توانست برای نیروهای ائتلاف دردسرهای زیادی را ایجاد کند

 

سامانه بعدی که به آن خواهیم پرداخت سام-8 خواهد بود. یکی از مزایای سامانه سام-8 بر خلاف سامانه های دیگر عراق متحرک بودن آن بود. و این قابلیت به سامانه این اجازه رو میداد تا در میدان نبرد به راحتی سامانه های کم تحرک دیگر نظیر سام-2 و یا 3 کشف نشود و دردسر بیشتری برای نیروی هوایی ائتلاف ایجاد کند. تمام سیستم های راداری و فرماندهی و موشک ها بر روی یک خودرو BAZ-5937 حمل می شدند و هر خودرو می توانست دو موشک را با خود حمل نماید. رادارهای سام-8 بهش این اجازه رو می دادند که اهداف رو در باند J کشف و با یک هدف درگیر شود.
ادعا می شد که اخلال بر کارکرد رادار سام-8 دشوار خواهد بود ولی همانطور که در قسمت های قبلی اشاره شد به علت وجود سامانه های اخلالگر نوین بر روی برخی جنگنده های ائتلاف نظیر اف-16 (سی) اخلال بر روی این باند کار دشواری نبود.

یک عدد سامانه دوش پرتاب سام-7, یکی از مهم ترین دغدغه های فرماندهان آمریکایی در جنگ خلیج فارس مقابله با سامانه های فروسرخ و برد کوتاه بود
یک عدد سامانه دوش پرتاب سام-7, یکی از مهم ترین دغدغه های فرماندهان آمریکایی در جنگ خلیج فارس مقابله با سامانه های فروسرخ و برد کوتاه بود

و اما آخرین سامانه موشکی که در این بخش به بررسی آن خواهیم پرداخت سامانه دوش پرتاب سام-7 می باشد. این موشک های دوش پرتاب روسی که در مقیاس زیاد مورد استفاده قرار گرفتند توانستند چند جنگنده ائتلاف را سرنگون کنند که البته توسط نیروی های ائتلاف هرگز سرنگونی جنگنده ای توسط این سامانه تائید نشد . البته عراق طرح هایی برای استقرار این موشک ها بر روی بالگردهای غزال خود به منظور افزایش توان تدافعی آنان را در دستور کار داشت. ولی علاوه بر این سامانه دوش پرتاب نسخه های چینی این سامانه نظیر HN-5 و QW-1 نیز در عراق مورد استفاده قرار گرفتند. مزیت این نسخه های چینی نسبت به سام-7 روسی در جستجوگر فروسرخ آنان بود که می توانست در برابر شراره ها بهتر عمل کند و جستجوگر حساس تری نسبت به سام-7 داشت. در شرایطی که دیگر سامانه های موشکی عراق به دلیل اختلالات الکترونیک قوی جنگنده های ائتلاف از کار افتاده بودند, سامانه هایی نظیر سام-7 و 8 و همچنین آتشبارهای ضد هوایی تنها مدافعان آسمان این کشور بودند.

تا به اینجا آمریکا به جز موشک های حرارتی و برد کوتاه مشکل خاصی نداشت. ولی یکی از معضلاتی که نیروهای ائتلاف به آن گرفتار شده بودند؛ وجود پدافند های ضد هوایی به تعداد زیاد بود. یکی از این توپ های معروف و شاید موفق ترین آنها را بتوان شیلکا دانست. این توپ ضد هوایی 23 میلیمتری متحرک که از چهار لوله آتشبار که توسط رادار هدایت می شدند؛ بهره می برد می توانست یک کابوس واقعی برای هلیکوپترها و جنگنده های ائتلاف که در ارتفاع پایین پرواز می کردند به شمار رود. این سامانه توانست حدود 4 جنگنده ائتلاف شامل یک تورنادو, دو ای-10 و یک اف-16 را سرنگون کند.

توپ ضد هوایی شیلکا که یکی از مهلک ترین ضدهوایی های عراقی ها برای هواگردهایی که در ارتفاع پایین پرواز می کردند به شمار می رفت
توپ ضد هوایی شیلکا که یکی از مهلک ترین ضدهوایی های عراقی ها برای هواگردهایی که در ارتفاع پایین پرواز می کردند به شمار می رفت

نوشته های مشابه

همچنین ببینید

بستن
دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن