تانک

خودروی رزمی پشتیبان تانک ؛ طرحی خاص در زرهی شوروی/روسیه

خودروی رزمی پشتیبان تانک ؛ طرحی خاص در زرهی شوروی/روسیه

خودروی رزمی پشتیبان تانک ؛ طرحی خاص در زرهی شوروی/روسیه

نویسنده : سینا نوریخانی

آنچه که در ادامه خواهید خواند مختصر معرفی چندین طرح زرهی شوروی/روسیه در حوزه خودروهای رزمی پشتیبان تانک است.

پیش زمینه

اصابت سه پرتابه ضد زره آر پی جی به بدنه خودروی رزمی بی ام پی 1 نیروهای روس در جریان نبرد های گروزنی – فوریه 1995

در جریان نبرد های افغانستان و چچن ، روس ها به ضعف حفاظتی خودروهای رزمی همچون بی ام پی 1 و 2 و مسائل مرتبط با به کارگیری آن ها در کنار ادوات زرهی دیگر نظیر تانک ها یا نیروهای پیاده نظام پی بردند و همین مسئله موجب شد که طرح های خاصی که روس ها در زمینه ساخت ادوات رزمی پشتیبانی کننده تانک در دست داشتند بیشتر مورد توجه قرار بگیرد که حاصل آن را در خودروی رزمی BMPT میبینیم که البته این طرح نیز در زمان ارائه جایگاه مناسب خود در ارتش روسیه را پیدا نکرد و در نهایت روس ها به دنبال جایگزینی آن با طرحی همچون خودروی رزمی سنگین T-15 از پلتفرم زرهی آرماتا رفتند (به عنوان یک گزینه بلقوه جهت عملیاتی سازی یک خودروی رزمی با قابلیت پشتیبانی از عملیات واحد های تانک در کنار پشتیبانی از پیاده نظام). البته بعد ها روس ها به دنباله به کارگیری این خودرو رفتند و با توجه به خبرها ارتش روسیه در سال 2018 میلادی 11 دستگاه خودروی پشتیبانی آتش BMPT ملقب به ترمیناتور را بر روی شاسی تانک T-90A دریافت خواهد کرد.

بی ام پی-تی

آنچه که به عنوان خودروی رزمی پشتیبان تانک “نابودگر” یا BMPT Terminator شناخته میشود ، خودرویی رزمی است که روند توسعه پر فراز و نشیب آن از زمان اتحاد جماهیر شوروی آغاز شده. ایده اصلی این خودرو از زمانی مطرح شد که شوروی به آسیب پذیری خودروهای رزمی سری BMP در برابر پرتابه های ضد زره ، در کنار قابلیت های مناسب آن ها جهت ترکیب با تانک ها و سرکوب پیاده نظام در نبرد پی برد. جهت رفع ضعف حفاظتی ، خودرویی که متخصصین زرهی شوروی مد نظر داشتند شامل شاسی یک تانک با سلاح های متداول مورد استفاده در خودروهای رزمی همچون BMP بود. از این نقطه مفهومی به نام خودروی رزمی پشتیبان تانک شکل گرفت و پروژه های متعددی همچون Object 781 ، Object 782  و Object 787 ارائه شدند که در ادامه به آن ها خواهم پرداخت.

خودروی رزمی تحقیقاتی Object 781

این خودرو براساس تغییرات گسترده بر روی شاسی تانک T-72B و نصب برجک های دوگانه سبک مجهز به دو قبضه توپ 30 میلیمتری 2A72 و ایضا دو پرتابگر موشک ضد تانک (یحتمل نمونه ای مشابه موشک 9M133 Konkurs) در کنار نصب جایگاه های تیربارچی در جلوی شاسی ساخته شده. عمده تجهیزات نظارت و هدفگیری این خودروی رزمی با توجه به طراحی آن بر روی شاسی قرار گرفته اند تا برجک ها. در این طرح از دو ماژول رزمی بر روی سازه جایگزین برجک به موازات یکدیگر استفاده شده بود که به نظر امکان حرکت و هدفگیری مستقل در زوایای عمودی را داشتند.

خودروی رزمی تحقیقاتی Object 782

نمونه دوم و تحقیقاتی خودروی رزمی پشتیبان تانک با طرح شاسی مشابه مدل Object 781 با تفاوت در برجک. این خودرو از برجکی کوچک مجهز به توپ 100 میلیمتری کم گلد (low recoil) مدل 2A70 در کنار توپ 30 میلیمتری 2A77 برخوردار بود که ترکیب تسلیحاتی مشابه خودروی رزمی پیاده نظام BMP-3 است.

خودروی رزمی تحقیقاتی Object 787

سومین نمونه تحقیقاتی خودروی رزمی پشتیبان تانک که توسط صنایع چلیابینسک و براساس شاسی و برجک تغییر یافته تانک T-72AV ارائه شد و شامل نصب دو قبضه توپ 30 میلیمتری 2A77 بود.

در نهایت از میان سه نمونه ای که معرفی گردیدند ، Object 781 برنده رقابت بوده و جهت تولید انبوه به تایید کمیسون نظامی شوروی رسید با اینحال برنامه تولید آن به جهت فروپاشی شوروی لغو شده و این خودرو در نهایت از مرحله یک طرح تحقیقاتی با یک نمونه به ساخت رسیده جلوتر نرفت.در اوایل سال 2000 ،ساخت خودروی رزمی پشتیبان تانک اینبار در فدراسیون روسیه و تحت پروژه Object 199 با نام Ramka پیگیری شد. این پروژه که براساس تجربیات پروژه های قبلی و افزودن آموزه ها و تجربیات جدید جهت تامین الزامات روز میادین نبرد بود در نهایت به ساخت خودروی رزمی جدیدی با نام BMPT Terminator ختم شد. در این پروژه دو نمونه ساخته شد که نمونه نخست شامل خودرویی مجهز به یک قبضه توپ 30 میلیمتری و چهارپرتابگر موشک ضد تانک کورنت (در یک جهت برجک) بود. اما نمونه دوم که بعدها جهت ساخت پذیرفته شد شامل خودروی رزمی مجهز به دو قبضه توپ 30 میلیمتری و چهار پرتابگر موشک Ataka (به صورت تقسیم شده در دو سمت برجک) بود. البته دو نمونه ساخته شده از تسلیحات دیگری همچون دو قبضه نارنجک انداز خودکار AG-17 و تیربارهای PKTM نیز برخوردار بودند.

یکی از دو نمونه اولیه ساخته شده از خودروی نابودگر که به یک قبضه توپ 30 میلیمتری و چهارپرتابگر موشک کورنت در یک سمت برجک مجهز بود.

در نهایت خودروی رزمی BMPT Terminator در ارتش روسیه سرنوشتی بهتر از پروژه های پیشین این خودرو در ارتش شوروی نداشت و صرفا چند نمونه آزمایشی از آن ساخته و به ارتش روسیه تحویل شدند و در نهایت به کارگیری این خودرو در نیروهای مسلح فدراسیون روسیه منتفی گردید هر چند که روس ها مجددا به فکر به کارگیری آن افتادند. تنها نمونه قابل توجه از استفاده این خودرو  در حال حاضر ، ارتش قزاقستان است که تعداد 10 دستگاه از آن را سفارش داده و به خدمت گرفته است (تحویل از 2011 الی 2013)

خودروی رزمی BMPT-72

خودروی رزمی  BMPT-72 که با نام Terminator 2 نیز شناخته میشود ، جدیدترین نمونه خودروی رزمی پشتیبان تانک روسیه است. هدف روس ها از ساخت این خودرو ، ارائه یک نمونه ارزان قیمت و ساده تر از BMPT است جهت کشورهایی که از دارندگان و کاربران تانک تی 72 محسوب میشوند. البته روس ها تعداد زیادی تی 72 بلا استفاده نیز در اختیار دارند که از طریق تبدیل به این خودرو میتوانند آن ها را به فروش برسانند. در این خودروی رزمی جدید برخی بخش ها همچون جایگاه نارنجک انداز در بخش های جلویی شاسی حذف شده در نتیجه نیازی به اعمال تغییرات گسترده بر روی شاسی تی 72 وجود ندارد.تعداد تجهیزات و سیستم های نظارتی  این خودروی رزمی نیز نسبت به نمونه پیشین کاهش یافته است.

نمونه جدید از BMPT و آزمایش میدانی آن در سوریه

حضور نمونه جدید خودروی BMPT در جریان بازدید بشار اسد رئیس جمهور سوریه از پایگاه هوایی حمیمیم

نکته جالب توجه در این خودرو این است که از جهت شاسی و مواردی مثل برخورداری از دو نارنجک انداز در بخش جلویی ، مشخصا این خودرو BMPT موسوم به نابودگر یا Terminator است با اینحال پرتابگر موشک های آن به خودروی BMPT-72 که نمونه متفاوت و ساده تری از خودروی BMPT است شباهت دارد. دو احتمال مطرح میشود یکی اینکه این خودرو نمونه تولید جدید با پرتابگرهای جدید باشد و دومی اینکه پرتابگرها ارتقا داده شده باشند. در خودروی BMPT-72 موشک ها در کنار هم و پرتابگر ها در داخل یک محفظه جعبه ای شکل محافظ قرار گرفته اند حال آنکه در خودروی BMPT موشک ها بر روی هم و فاقد محفظه محافظ پرتابگر هستند. اما در نمونه ای که در سوریه دیده شده خودروی BMPT دارای پرتابگرهایی مشابه BMPT-72 است.

سمت چپ خودروی پشتیبان تانک BMPT-72 و سمت راست خودروی BMPT
ترکیب جالبی از T-72B3 ، T-80U و خودروی رزمی پشتیبان تانک BMPT (نمونه جدید مجهز به برجک مورد استفاده در خودروی رزمی BMPT-72)

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن