موشک هوا به هوای رادار فعال ار77

موشک هوا به هوای رادار فعال ار77

شوروی تا دهه 1990 هیچ موشک هوا به هوای رادار فعالی نداشت. این عیب بزرگی برای شوروی به حساب نمی امد زیرا  رقیبان شوروی هم موشک رادار فعال نداشتند. در واقع تنها موشک رادار فعال  جهان در ان دوران فونیکس بود که خطری برای شوروی  به حساب نمی امد. فونیکس یک موشک هوا به هوای رادار فعال بزرگ بود که روی اف14 تامکت نیروی دریایی امریکا نصب میشد و وظیفه ان درگیر و شکار بمب افکنهای دریایی شوروی حامل  موشک کروز ویا یا موشک های کروز  شلیک شده توسط انها بود(به نکته شماره 2 رجوع  کنید)

از انجایی  که شوروی تا اواخر دهه 1970 ناو هواپیما بر نداشت و بعد هم که داشت اصلا سناریوی درگیر هوایی با نیروی دریایی امریکا را نداشت فونیکس برای ان خطری نبود  در واقع تنها موشک های بی وی ار( میان برد) هوا به هوای جهان غرب موشک های چون اسپارو، اسکای فلش  و سوپر 530 بودند که عملا یا با موشک ار 23 و ار 24  ویا موشک ار 27  برابر بودند ویا اگرهم برتر بودند چندان برتر نبودند . همه  این موشک ها رادار نیم فعال بودند

 کار روی موشک رادار فعال با توان شلیک کن فراموش کن در نقش هوا به هوا در سال 1982 اغاز شد . دلیل  اصلی اغاز این پروژه ، روشن شدن  جزئیات  جدید از طرح موشک هوا به هوای امرام برای شوروی بود. امرام یک موشک رادار فعال با برد 50 کیلومتر(در نسخه نخست) بود که قرار بود از جنگنده های نیروی هوایی امریکا  پرتاب شود و یک خطر برای  شوروی زیرا نیروی هوایی امریکا در اروپا مستقر بود از این شوروی  در همان سالی که امرام تست خود را انجام داد دست به توسعه یک موشک رادار فعال برای نصب روی جنگنده جدید  خود میگ29 زد.

برای اشنایی با امرام اینجا را کلیک کنید

کار روی موشک جدید توسط دفتر طراحی او کا بی در اکراین شروع شد  و با نام محصول 170 شناخته شد و در سال 1984 اولین تست خود را انجام داد. برخی مشکلات فنی باعث به درازا کشیدن ازمون ها شد و سرانجام در سال 1992 تحویل این موشک اغاز و تا سال 1994 در مجموع 200 تیره از این موشک تحویل نیروی هوایی روسیه شد(البته روسها  پیش از این از موشک رادار فعال ضد کشتی و یا پدافندی بهره میبرد)

موشک ار 77 یک موشک رادار  فعال سوخت جامد است که بدنه شامل  چهار بخش است. بخش جلو رادار موشک، پشت سر ان واحد کنترل، میانه بدنه کلاهک و  از میانه بدنه به طرف اخر موشک موتور سوخت جامد است. موشک دارای چهار  بالچه ثابت میانی به عنوان  بالچه تعادل و چهار بالچه شبکه ای متحرک  برای هدایت موشک در انتهایی بدنه  است . این بالچه های شبکه ای حدود سه سال  توسعه یافت و شبکه روی بالچه باعث میشود تا برای تغییر جهت موشک نیروی کمتری مصرف شود  و همچنین چالاکی موشک را به شدت افزایش داده زیرا با کوچکتری حرکتی موشک مانور مناسب را انجام میدهد  و میتواند در عرض یک ثانیه  150 درجه تغییر مسیر دهد  و زاویه حمله موشک تا 40 درجه نیز می رسد

 موشک در دماغه از یک رادار  مونو پلاس اگات است . این رادار توان ارسال و دریافت امواج را دارد و بیشترین برد ان حدود 25 کیلومتر است ولی گفته  شده برد ان بر ضد یک هدف  با سطح مقطعی 5 متر مربع  16 کیلومتر است( تقریبا هدفی به اندازی یک  اف16 مسلح ). همان طور که میدانید موشک رادار  فعال بخشی از مسیر را به صورت خلبان خودکار پرواز میکند و در انتهای مسیر با کمک رادار خود هدف را کشف و روی هدف  قفل میکند(برای درک بهتر این مسئله به این مقاله  رجوع  کنید). از این رو موشک ار 77 نیز مانند دیگر موشک های رادار فعال تنها چند کیلومتر اخر بسته به  اندازه هدف میتواند   هدف را با رادار خود کسب و با ان  درگیر شود. این رادار در باند 10 تا 20 مگاهرزتز کار  میکند و با در نظر گرفتن برد ان بر ضد اهداف با سطح مقطعی  5 متر مربع باید بر ضد یک هدف مانند اف35 برد رادار کمتر از 3 یا 4 کیلومتر باشد.  بیشترین برد رادار 25 کیلومتر است. موشک دارای توان اصلاح مسیر در میانه راه است   و میتوان از 50 کیلومتری نیز با کمک سیگنال مختصات  جدید هدف را به ان داد. البته این توان شبکه محور نیست زیرا تنها از جنگنده شلیک کننده چنین کاری ممکن است. موشک فاقد سامانه یا برای خنک کردن کاونده است ولی گفته شده تا  سرعت 3 ماخ گرمای تولید به دلیل اصطکاک  با هوا مشکلی برای کاونده ایجاد نمی کند

موشک را میتوان به روش رادار نیم فعال و یا حتی درصورت نیاز به صورت اشیانه یاب رادار (مثل موشک ضد رادار) نیز شلیک کرد. موشک دارای یک پیشرانه سوخت جامد است. برد این موشک بسته به مدل فرق دارد ولی برد نسخه فعلی 80  تا 110 کیلومتر است

موشک دارای یک کلاهک 22 کیلوگرمی انفجار قوی  است که میتواند به صورت برخورد مستقیم  ویا مجاورتی عمل  میکند. کلاهک از نوع انفجار  ترکش شونده است و با تراشیدن بخش داخلی کلاهک به شکل قطعات نرم در صورت انفجار  این بخش به شکل ترکش های  هم شکل متلاشی شده تا به هدف بیشترین  اسیب را وارد کند. سازندگان این موشک مدعی هستند  این موشک را میتوان بر  علیه موشک های کروز نیز به کار برد و کلاهک توان ضربه زدن به این موشکها را دارد

موشک ار 77 دارای چندین مدل است

ار77: نسخه فعلی در خدمت دارای برد 80 کیلومتر است. این موشک از سری اولیه و پرتعداد ترین نسخه  تحویلی به نیروی هوایی روسیه است  و  همکنون از میگ29 نسخه S به بعد، نسخه ارتقا یافته سوخی27 و سوخو30  به بعد و پاکفا و همچنین جنگنده چینی جی 11 و جی 10 قابل پرتاب است. این موشک را میتوان  در ارتفاع 20 تا 25000 متری شلیک کرد و دارای  وزن 175 کیلوگرم و طول 3.6 متر است. نسخه صادراتی این مدل RVV-AE  نامیده می شود که گهگاه R-77E نیز گفته می شود .  تفاوت این نسخه با نسخه اصلی در کاونده این موشک است .

ار 77 ام: نسخه بزرگتر و سنگین تر با پیشرانه بزرگتر که برد ان به 180  کیلومتر نیز می رسد. این نمونه برای  پروژه  میگ 1.44 در دهه 1990 طراحی  شد ولی با لغو این  برنامه این موشک  نیز رها شد. امروزه این برنامه با نام کا 77 ام برای پاکفا  ادامه دارد و برد ان بین 110 تا 180 کیلومتر در منابع مختلف ذکر شده است. مشخص نیست ایا سایز این دو موشک مشابه است ویا نه ولی این نسخه  دارای رادار اریه فازی فعال است . این نسخه  تا سال 2017 قرار است عملیات شود اگرچه هنوز خبری از تست ان  وجود ندارد(این موشک فعلا کا 77 ام نامیده می شود ولی بعد از ورود به خدمت با نام ار 77 ام  شناخته می شود)

ار 77 ام- پی دی: نسخه ای با پیشرانه رم جت مشابه میتئور  با برد 160 کیلومتر. این نسخه  در دهه 1990 مورد مطالعه  قرار گرفت ولی برنامه ان رها شد

ار 77-1: این نسخه  ار 77 اس دی نیز خوانده می شود که نسخه  با برد 110 کیلومتر است   و در سال 2013 تست شد. احتمالا به برخی مشتریان خارجی نیز تحویل داده شده باشد. نسخه صادراتی این مدل RVV-SD  خوانده می شود

 بر روی نسخه فروسرخ ویا اشیانه یاب رادار و همچنین نسخه  ناو پرتاب این موشک  نیز کار شد ولی برنامه به جای نرسید

ار 77 از سال 1994 عملیاتی بود ولی نسخه  مسخره  ماجرا این بود که تا مدتها هیچ جنگنده ای برای حمل ان وجود نداشت. تا  دهه 1990 تنها دو اسکادران  میگ29 اس  توان حمل موشک ار77 را داشتند  و نسخه های میگ29 ای و سوخو27 چنین  توانی را نداشتند . در دهه بعد یعنی سالهای 2000 به بعد  برخی نسخه های  ارتقا یافته سوخو27  توان حمل این موشک را یافتند. در ادامه  با ورود میگ31 بی ام (ارتقا یافتند میگ31 بی) و ورود سوخو30 و 35 به خدمت جنگنده های بیشتری توان حمل این موشک را یافتند .

غیر  روسها تمامی مشتریان  سوخو30   نیز به این موشک  دست یافتند. هند، مالزی، اندونزی، چین، ویتنام، ونزوئلا، الجزیره  و همچنین پرو ، یمن و سوریه   برای میگ 29 خود این موشک  را دریافت  کرده اند(گفته شده سوریه تعدادی از میگ 29 خود را به کمک روسها به نسخه SE ارتقا داد و دست کم در یک مورد تصویر از یک میگ29 با پاییه حمل موشک ار 77 دیده شده اگرچه ان پایه برای حمل نسخه ارتقا یافته موشک ار27 نیز استفاده می شود). دو نکته  جالب در مورد تاریخچه  عملیاتی این موشک  وجود دارد. اولی اینکه خود روسها تنها 400 تیره ار 77 سفارش  داده اند .مشخص نیست  چرا نیروی هوایی روسیه تکیه اصلیش بر موشک  ار 27 بازمانده از دوران جنگ سرد است. نمی توان مشکل بودجه را در این میان  نام برد زیرا روسها بیش از 300 جنگنده طی 5 سال تحویل گرفتند ایا بودجه موشک ار 77 ندارند؟ البته امکان دارد برای کاهش هزینه و صرفه جویی  کاونده این موشک را در دماغه موشک ار27 نصب کرده باشد (کاونده درون دماغه  ار 27 نصب کرده اند نه دماغه روی موشک  ار27) زیرا گذارشاتی  وجود دارد که این کشور  با تغییر کاونده  تعدادی  از انواع هدایت نیم فعال موشک ار27  انها را به نسخه  هدایت فعال تبدیل کرده است . اگرچه با این کار به موشک رادار فعال دست یافته اند  ولی بدون شک با چالاکی کمتر .  دومین مورد   گذارش هندی ها در سال 2009 است. هند از دهه 1990 به عنوان اولین مشتری موشک ار77 ، این موشک را در خدمت گرفت . هند تا سال 2009  تجهیزات تست این موشک  را نداشت زمانی که این تجهیزات را دریفات   کرد  اعلام  کرد در تست های انجام شده نصف موشک های  ار 77 تحویلی به هند اصلا کار نمی کنند؟! (منبع اخری در اخر مقاله) گذارش مشابه در مورد عدم رضایت از کیفیت موشک ار 77 از طرف  دولت اندونزی هم در سال 2012 اعلام شد. احتمالا  دلیل رفتم هند به سراغ موشک  هوا به هوای رادار فعال استرا همین مسئله است

مشتریان

 الجزیره:250 تیره ، چین 750 تیره ، هند  1540 تیره، اندونزی 60 تیره، مالزی 35 تیره، پرو 12 تیره، سوریه 50 تیره، یمن 100 تیره…. سوریه میگ29 ای خود را با کمک روسها به نسخه میگ29 اس ارتقا داد و توان حمل این موشک را یافت. یمن نیز قبل از جنگ داخلی 20 فروند میگ29 اس ام تی دریافت کرد که این موشک را روی انها استفاده می کرد. این جنگنده در حمله اعتلاف عربی روی زمین  از بین رفت و  اگرچه با خالی شدن ارتش یمن بر اثر جنگ داخلی پیش  از حمله اعراب نیز به یمن نیروی هوایی وضعیت خوبی نداشت

مشخصات

ترجمه: عبدالحیمد تارخ

منابع: http://eng.ktrv.ru/production_eng/323/503

http://vympelmkb.com/category/products/rvozduh-vozduh

http://archive.indianexpress.com/news/nearly-half-of-russian-airtoair-missiles-with-iaf-have-homing-ageing-problems-cag-report/490055