ناوچه های چندمنظوره کلاس ساچسن(زاکسن)

ناوچه های چندمنظوره کلاس ساچسن(زاکسن)

ترجمه: علی محمدی

ساچسن کلاسی از ناوچه های چندمنظوره (با تاکید بیشتر بر روی توانایی دفاع هوایی و موشکی و ایجاد امنیت آسمان) است که هم اکنون در نیروی دریایی آلمان عملیاتی میباشد. فریگیت یا ناوچه به کلاسی از شناورها گفته میشود که قدرت آتش آنها از گشت ناوها یا همان کوروت ها بالاتر و از ناوشکن ها پایین تر بوده و تناژ آنها بین ۳ الی ۶ هزار تن است. ناوچه ها برخلاف کوروت ها که در سواحل نزدیک به کشور دارنده استفاده میشوند ، معمولا توانایی حضور در دریاهای دورتر از سواحل را هم دارند. اما معمولا نمی توان از آنها در اقیانوس ها و در ماموریت های بسیار دور استفاده کرد. به عنوان مثال فرض کنید که اگر ایران فریگیت در اختیار داشت ، میتوانست با فریگیت های خودش در دریای عرب (شمال غرب اقیانوس هند و جنوب دریای عمان) نیز حضور فعال و موثر نظامی داشته باشد. اما با فریگیت نمی توان از سواحل ایران مثلا در اقیانوس اطلس حضور نظامی داشت.

ناوچه های کلاس ساچسن ناوچه های کاملا پنهانکار نیستند. اما در طراحی آنها تا حد ممکن اصول پنهانکاری اعم از پنهانکاری راداری ، پنهانکاری گرمایی و … رعایت شده است. از این رو در میدان نبرد واقعی کشف کردن این ناوچه و مقابله با آن دشوار است. طراحی این ناوچه به صورت کلاسیک صورت گرفته است و به گونه ای است که تا حد ممکن امواج راداری را کمتر بازتابش میدهد. جزیره فرماندهی در قسمت جلوتر از میانه ناوچه قرار گرفته است و در بالای این جزیره برج بلند هرمی چهار وجهی قرار گرفته است که رادار کنترل آتش ناوچه در بالای این برج نصب شده است. در قسمت عقبتر از میانه نیز آشیانه بالگرد قرار گرفته است که در بالای آن رادار پیش اخطار ناو قرار گرفته است.

ناوچه های کلاس ساچسن مجموعه کامل و بسیار پیشرفته ای از تجهیزات الکترونیکی مخصوص مدیریت میدان نبرد را با خود حمل میکنند. از نظر تجهیزات الکترونیکی ، ناوچه های کلاس ساچسن یکی از پیشرفته ترین شناورهای حال حاضر جهان محسوب میشوند. در قسمت عقبتر از میانه و در قسمت بالای آشیانه بالگرد ، یک برج کوتاه قرار گرفته است که در بالاترین قسمت این برج رادار SMART-L قرار گرفته است. رادار اسمارت یک رادار آرایه فازی فعال بسیار نیرومند است که در باند L فعالیت میکند. این رادار بر روی یک پایه گردون قرار گرفته و کل مجموعه بر روی برج کوتاهتر عقب ناوچه قرار گرفته است. این رادار با حداکثر سرعت یک دور در هر دو ثانیه میتواند بگردد و در حین گردش محیط اطراف را به صورت ۳۶۰ درجه کامل جستجو کند. همچنین زاویه قرار گرفتن فیس رادار را میتوان در راستای عمودی تغییر داد. ناوچه های کلاس ساچسن از رادار اسمارت در نقش پیش اخطار و کشف اهداف و تهدیدات استفاده میکنند. رادار اسمارت توانایی کشف هر نوع هدف و یا تهدیدی اعم از بمب افکن ، جنگنده ، موشک کروز ، پهپاد ، بالگرد ، موشک بالستیک و … را دارد. این رادار به قدری قدرت خروجی بالایی دارد که میتواند یک کلاهک موشک بالستیک را از فاصله ۲۰۰۰ کیلومتری خارج از جو کشف کند. برخلاف بیشتر رادارهای دریاپایه ، رادار اسمارت توانایی شناسایی و کشف موشکهای بالستیک و ماهواره های فعال و در مجموع اهداف در خارج از جو را نیز دارد. این رادار میتواند حتی کلاهک های چندگانه موشکهای بالستیک قاره پیما را شناسایی و از هم تفکیک کند. رادار اسمارت در داخل جو تا فاصله ۴۰۰ کیلومتری میتواند جنگنده های دشمن را شناسایی کند (البته در ارتفاع بالای 6000 متری)که البته بمب افکن های دشمن در فاصله بیش از ۵۰۰ کیلومتر توسط این رادار شناسایی میشوند(باز در ارتفاع بالای 6000 متری). این رادار توانایی رهگیری ۱۰۰۰ هدف را به صورت همزمان دارد. رادار اسمارت ال به صورت مشترک توسط سه کشور هلند ، فرانسه و آلمان طراحی شده و در شرکت تالس هلند (از زیرمجموعه های تالس فرانسه در هلند) تولید میشود. این رادار بسیار نیرومند و کارآمد است. از اینرو بیشتر کشورهای اروپایی از این رادار بر روی ناوچه ها و ناوشکن های خود به عنوان رادار پیش اخطار و شناسایی تهدیدات استفاده میکنند.

رادار دوم این ناوچه رادار APAR است که مخفف Advanced Phase Arraye Radar میباشد. رادار ایپار نیز از نوع آرایه فازی فعال است و در باند X عمل میکند و دقت بسیار بالایی دارد. در قسمت جلوتر از میانه ناوچه جزیره فرماندهی ناوچه قرار گرفته است که تمامی سیستمها و تسلیحات ناو از این قسمت مدیریت میشوند. در قسمت بالای این جزیره یک برج بلند به شکل هرم چهار وجهی نصب شده است. در بالاترین نقطه این برج رادار ایپار نصب شده است. این رادار شامل چهار آنتن آرایه است که هر کدام بر روی یک وجه برج نصب میشود. از آنجایی که هر آنتن آرایه زاویه ۹۰ درجه را پوشش میدهد ، مجموع ۴ آنتن به صورت ۳۶۰ درجه فضای اطراف ناوشکن را پوشش میدهند. هر کدام از آنتن های آرایه ای این رادار دارای ۳۴۲۴ ماژول فرستنده و گیرنده است. اگر به تصویر این رادار دقت کنید در قسمت وسط هر کدام از آنتن ها یک برآمدگی حباب شکل وجود دارد که باعث میشود رادار در فاصله نزدیکتر دارای پوشش بهتری برای ارتفاع پست باشد. به گونه ای که گفته میشود رادار ایپار با این ویژگی طراحی میتواند یک موشک کوچک کلاس اگزوسه را در ارتفاع یک متری از سطح آب نیز رهگیری کند. از این رو رادار ایپار در بین رادارهای دریاپایه دارای بهترین توانایی مقابله با موشکهای سینه مال نزدیک سطح آب میباشد. رادار اسمارت ال اهداف و تهدیدات را کشف و طبقه بندی میکند و سپس اطلاعات آنها را به رادار ایپار تحویل میدهد. رادار ایپار نیز اهداف را رهگیری کرده و موشکها و دیگر تسلیحات ناوچه را به سمت اهداف هدایت میکند. رادار ایپار میتواند اهدافی در حد یک جنگنده را در فاصله ۲۰۰ کیلومتری رهگیری کند. هر کدام از آرایه های چهارگانه این رادار توانایی رهگیری ۱۵۰ هدف را به صورت همزمان دارد.

ناوچه های ساچسن به جز این دو رادار دارای دو رادار کوچک باند X میباشند که وظیفه آن کنترل آتش و هدایت توپ اصلی ناوچه است. همچنین این ناوچه ها در بالاترین نقطه خود و در بالای رادار ایپار مجهز به سامانه جستجو و رهگیری فروسرخ مدل sirius ساخت شرکت تالس هلند میباشد. این سامانه مخصوص کشف اهداف مختلف(عمدتا موشکهای ضدکشتی در ارتفاع بسیار پایین) به صورت غیرفعال و از طریق گرمای آنها میباشد. هرچند برد این سامانه اعلام نشده است ، اما چیزی که واضح است با در نظر گرفتن اینکه جستجوگر از نسل سوم است و با در نظر گرفتن اندازه و سیستم های مشابه ، این سامانه میتواند اهداف خود را در مسافت بیش از صد کیلومتر نیز شناسایی کند‌. البته برد کشف بستگی به میزان حرارتی دارد که هدف از خود منتشر میسازد. مثلا موشک یاخونت که حرارت بسیار شدیدی ایجاد میکند ، در فاصله تقریبی بیش از ۱۰۰ کیلومتری کشف میشود. در حالیکه موشکهایی مثل هارپون ، خا 35 و اگزوسه که حرارت اندکی تولید میکنند ، از فاصله تقریبی کمتر از ۱۰ کیلومتری توسط این سامانه شناسایی میشوند(کلا یکی از روشهای همه ناوهای پیشرفته برای کشف هدف از جمله موشک ها ضد کشتی استفاده از حسگرهای فروسرخ است زیرا موشک های ضد کشتی از جمله نسخ های مافوق صوت  به شدت داغ می شند و کشف انها برای این حسگرها اسان تر است) . البته همانطور که گفته شد این اعداد تقریبی هستند و بر اساس شواهد و قرائن گفته شده اند. مثلا سامانه جستجوگر فروسرخ Pirate که بر روی جنگنده یوروفایتر تایفون نصب شده است ، میتواند یک جنگنده دو موتوره را با پس سوز روشن از پشت سر از فاصله ۱۱۰ کیلومتری شناسایی کند. جنگنده سوپرهورنت دارای سامانه جستجوگر فروسرخ مدل AN/ASQ-228 موسوم به ATFLIR میباشد که این سامانه قدرتمندترین سامانه در بین سامانه های IRST نصب شده بر روی جنگنده های پایینتر از نسل پنج میباشد. سامانه ATFLIR میتواند یک جنگنده دوموتوره را از پشت سر با پس سوز روشن از فاصله ۱۴۰ کیلومتری شناسایی کند. حال با در نظر گرفتن اینکه سامانه IRST نصب شده روی این ناوچه بسیار بزرگتر و قویتر از سامانه های IRST نصب شده بر روی جنگنده ها است ، میتوان گفت که سامانه جستجوگر فروسرخ این ناوچه موشکی مثل یاخونت را که به دلیل قدرت بالای موتورش و اصطکاک بالای آن با هوا ، موشکی بسیار داغ است را به سادگی میتواند در ارتفاع پست از فاصله ۱۰۰ کیلومتری کشف کند. یک سامانه سونار دوگانه (فعال و غیرفعال) در داخل برآمدگی در دماغه ناوچه نصب شده است که وظیفه آن کشف زیردریایی های دشمن است و حتی توان کشف اژدرهای شلیک شده به سمت ناوچه را هم دارد. در قسمت بالای برج فرماندهی که رادار ایپار در آن نصب شده است ، یک سامانه اخلالگر استوانه ای شکل نصب شده است. این اخلالگر به صورت ۳۶۰ درجه میتواند سیگنالهای بسیار قوی اخلالگر را از خود منتشر سازد که بوسیله آن بر روی جستجوگر راداری موشکهای ضدکشتی که به سمت ناو می آیند ، ایجاد اخلال میشود. در بین دو برج نیز پرتابگرهای چف و فلر مخصوص گمراه کردن موشکهای ضدکشتی نصب شده است.

ناوچه های کلاس ساچسن تسلیحات بسیار تاثیرگذاری نیز حمل میکنند. ساچسن در قسمت سینه خود مجهز به یک توپ خودکار ۷۶ میلیمتری اتوملارا میباشد. این توپ ۱۵ کیلومتر برد دارد و میتواند در دو ریتم آتش ۸۵ و یا ۱۲۰ گلوله در دقیقه به سمت هدف آتش کند. هدایت آتش این توپ به وسیله رادار کنترل آتش و یا سامانه اپتیکی انجام میشود. ناوچه به وسیله این توپ میتواند تا فاصله ۱۵ کیلومتری با قایق ها و ناوها و هواگردهای دشمن درگیر شود. این توپ گلوله های مجهز به فیوز مجاورتی و قابل برنامه ریزی را هم میتواند شلیک کند و زمانی که گلوله به نزدیکی هدف رسید با ارسال یک پالس مخصوص گلوله منفجر شود. دو توپ خودکار ۲۷ میلیمتری ماوزر ام جی ال نیز در دو طرف ناوچه نصب شده است. این توپ همان توپ نصب شده بر روی جنگنده تایفون است. این دو توپ توسط سامانه کنترل آتش اپتیکی هدایت میشوند و به وسیله آن با قایق های نزدیک ناوچه و یا اهدافی مثل مین ها سطحی درگیر میشود. دو لانچر موشک Rim-116 RAM یکی در جلو و دیگری در عقب ناوچه نصب شده است و هر کدام ۲۱ موشک حمل میکند. لانچر جلویی نیمکره جلویی و لانچر عقبی نیز نیمکره عقبی را پوشش میدهد. موشکهای Rim-116 دارای ۹ کیلومتر برد میباشند و مخصوص مقابله با انواع هواگردها ، اما بیشتر برای مقابله با موشکهای کروز ضدکشتی پرسرعت مثل یاخونت بکار میروند. دو لانچر اژدر افکن در دو سمت ناوچه تعبیه شده است. هرکدام از این لانچرها دارای سه تیوب اژدرافکن میباشند که اژدرهای MU-90 را حمل و شلیک میکنند. اژدر MU-90 یک اژدر سبک و مدرن است که ناوچه های ساچسن بوسیله آنها میتوانند با زیردریایی های دشمن درگیر شوند. اژدر MU-90 دارای ۳۰۴ کیلوگرم وزن ، ۳۳ کیلوگرم سرجنگی انفجاری ، ۲.۸۵ متر طول و ۳۲۳ میلیمتر قطر است. برد این اژدر زمانی که با حداکثر سرعت خود ، یعنی ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت حمله میکند معادل ۱۱ کیلومتر و زمانی که با سرعت حدود ۷۰ کیلومتر بر ساعت پیشروی کند معادل ۲۳ کیلومتر است.

اما ناوچه های کلاس ساچسن برای درگیری با دیگر ناوها مجهز به دو لانچر ۴ تایی (یعنی در مجموع ۸ موشک) موشک ضدکشتی هارپون میباشند. هر مجموعه لانچر چهار تایی رو به سمت طرفین ناوچه قرار گرفته اند. این لانچرها موشک RGM-84 که نمونه سطح پرتاب موشک هارپون است ، را شلیک میکنند. این ناوچه های ساچسن مدلی از هارپون با برد ۱۴۰ کیلومتر را شلیک میکنند. هرچند در صورت نیاز میتوان نمونه های سطح پرتاب هارپون که توسط نیروی دریایی آمریکا استفاده میشود و ۲۲۰ کیلومتر برد دارد را نیز استفاده کرد.

اما اصلی ترین سلاح این ناوچه ها ۳۲ سیلوی عمودی VLS مدل mk-41 است که بر روی ناوشکن ها و رزمناوهای آمریکا و دیگر هم پیمانان آمریکا نیز نصب شده است. انواع تسلیحات دفاعی و تهاجمی را میتوان بر روی این سیلوها بارگذاری کرد. اما در نیروی دریایی آلمان این سیلوها در ناوچه های ساچسن تماما بوسیله موشکهای پدآفندی بارگذاری میشوند. ۲۴ سیلو به وسیله موشک سطح به هوای Rim-67 استاندارد ۲ بارگذاری میشود که بسته به مدل ۱۲۰ الی ۱۸۵ کیلومتر برد دارد. ۸ سیلوی دیگر بوسیله موشکهای ضدموشک Rim-162 ESSM بارگذاری میشود. از آنجایی که در هر سیلوی mk-41 چهار موشک ESSM بارگذاری میشود ، از این رو در مجموع ۳۲ موشک Rim-162 در این سیلوها بارگذاری میشود. این ناوچه ها میتوانند دو بالگرد از نوع سوپر لینکس و یا NH-90 را نیز با خود حمل کنند تا از آنها جهت عملیات گشت دریایی ، ضدزیردریایی ، ضدکشتی ، مراقبت ، جستجو و نجات و … استفاده کنند. این بالگردها را میتوان به انواع اژدر و خرج های عمق رو و موشک ضدکشتی سی اسکوا مجهز کرد. ناوچه دارای آشیانه برای نگهداری از هر دو بالگرد در درون خود و یک پد برای به پرواز درآوردن بالگرد میباشد.

همانطور که میبینید ناوچه های کلاس ساچسن مجموعه کاملی از انواع تسلیحات هجومی و پدآفندی را در اختیار دارد که بوسیله آن میتواند همزمان در آسمان و سطح و زیرسطح دریا درگیر شود. ناوچه های کلاس ساچسن دارای ۱۴۳ متر طول و ۵۸۰۰ تن وزن میباشند. هر کدام از این ناوچه ها دارای ۲۳۰ نفر پرسنل میباشد. حداکثر سرعت این ناوچه ها ۵۵ کیلومتر بر ساعت و حداکثر برد آنها ۷۴۰۰ کیلومتر است. این ناوچه ها از دو موتور دیزلی و یک توربین گازی استفاده میکنند. از آنجایی که این ناوچه ها از تکنولوژی بسیار بالایی بهره میبرند و توان عملیاتی آنها نیز بسیار بالاست. هر فروند ناوچه قیمتی بالغ بر ۷۰۰ میلیون یورو دارد که واقعا گران و سرسام آور است. هرچند توانایی های بسیار بالای آن قیمت سنگین آنرا توجیه میکند. هرچند شناورهای کلاس ساچسن در کلاس ناوچه ها یا همان فریگیت ها عملیاتی شده اند ، اما کاملا با ناوشکن ها قابل مقایسه هستند و توانایی های رزمی آنها با بیشتر ناوشکن ها برابری میکند. تاکنون سه فروند ساچسن ساخته و عملیاتی شده است.

منابع

http://navalanalyses.blogspot.com/2015/05/sachsen-class-frigates-of-german-navy.html

Sachsen Class (F124)

http://www.military-today.com/navy/sachsen_class.htm