جنگنده ها

نقش هواپیماهای رزمی توربوپراپ در میدان جنگ مدرن

نقش هواپیماهای رزمی توربوپراپ در میدان جنگ مدرن

نقش هواپیماهای رزمی توربوپراپ در میدان جنگ مدرن

تفکر که بسیاری در ایران در مورد  توربوپراپ ها  رزمی دارند ..بیشتر از اینکه واقعیت گرا باشد بر میگردد به عدم اگاهی و سادگی نظامی

توربوپراپ ها  مسلح اگرچه از بعد از جنگ جهانی دوم وارد میدان نبرد شدند ولی حدود سه دهه است که بسیار محبوب شده اند.این هواپیماها برای سالها به دلیل سرعت کم و عدم چالاکی در میدان نبرد مدرن جای نداشتند ولی تغییر شکل نبرد طی سه دهه گدشته  پیشرفت فناوری ها  همه چیز را تغییر داده است.

در مرحله  اول طی سه دهه گذشته دنیا بیش از جنگ های بزرگ شاهد درگیری با گروه های تروریستی و چریکی بوده. گروهای که شکل سازمان یافته مشخصی ندارند و بسیار سریع  حرکت کرده و دارای تجهیزات سبکی  هستند . تجربه  روسها در افغانستان  و یا امریکا در عراق و افغانستان  نشان داد استفاده از جت های سریع بازمانده از جنگ سرد و یا جتهای جدید  تاثیر بالای بر ضد این گروه ها دارد ولی به چه هزینه ای. زمانی که هر ساعت پرواز این جت ها از 10000 تا 150000 دلار  برای بمب باران است ایا اصلا ارزش دارد از انها علیه  نیروی های پیاده چریکی  و یا یک خودروی  هالوکس استفاده شود. در اکثر موارد ارزش تجهیزات  که این جنگنده در خاک عراق و افغانستان  و یا هرجای دیگر میزنند  از هزینه یک ساعت پرواز انها (تازه بدون در نظر گرفتن قیمت مهمات ) کمتر است

خوب مهمات را نمی توان کاری کرد  ولی بدون شک قیمت یک ساعت پرواز را چرا. تنها راه ان استفاده از هواپیماهای کم هزینه تر است .

استفاده از  یک جت مانند اف16 حدود 24000 دلار  برای هر ساعت و استراک ایگل 40000 دلار  هزینه دارد(هزینه پرواز رزمی و نه پرواز در شرایط بدون سلاح ). این میزان برای یک جت اموزشی  رزمی الفاجت  با دو موتور توربوفن کوچک رقم 7000 دلار است  ولی برای یک توربوپراپ مسلح مانند سوپر توکانو عدد 1000 دلار است. یک براورد نشان میدهد که 20 پرواز جنگی طی 20 روز  با یک اف16 رقم 3.990.000 دلار و برای یک توربوپراپ at-6b رقم 440.00 دلار خواهد بود

هزینه پرواز عملیات جنگی هواگردهای مختلف جت

موتور توربوپراپ  هزینه واقعا کمی  دارد و عمر ان نیز بسیار است ولی خوب سرعت این موتور های معمولا زیر 550 کیلومتر بر ساعت است  . در واقع توربوپراپ های  مسلح که ادم را یاد هواپیماهای جنگ جهانی دوم می اندازد   میتوانند  خلا بین بالگرد و هواپیماهای جت را پر کنند.

شما اینگونه در نظر بگیرید.

جتهای سریعی چون اف16 برد زیاد و توان حمل تسلیحاتی بالای را دارند ولی خوب برای  حمله به گروهای چریکی چون داعش و یا حتی برای پشتیبانی هوایی نزدیک در خط مقدم از نیروی های خودی زیادی  گران  و سریع هستند

بالگردها تهاجمی  امروزه قیمت بالای دارند ولی در عوض به دلیل سرعت پایین و زمان درنگ بالا روی هدف  بسیار برای حمله به گروهای چریکی  و یا پشتیبانی  در خط مقدم کنید  گزینه خوبی هستند و برای  همین هرگز جنگنده  جای بالگرد را نمیگردد  زیرا مثلا بالگرد با توپ متحرک خود میتواند با قیمت بسیار ارزان  تعداد زیادی از تجهیزات از نفربر تا خودرو  و  نفرات  را بزند ولی مشکلات خودش را هم دارد. بردشان کم است،حمله به انها اسان تر است و از طریف توان حمل تسلیحات  سنگین را ندارند

توربوپراپ  دقیقا چیزی بین این دو است. سرعت جنگنده های مافوق صوت و توان حمل تسلیحات اندازه  انها را  ندارد ولی بدون شک از بالگرد سریعتر و توان حمل بمب های سنگین را دارد

پراپ های امروزه میتوانند  بین 1000 تا 4400 کیلوگرم سلاح حمل کنند این به معنی توان حمل  سلاحی به انداز اف5 و یا سوخو25 از این رو انها چیزی کم ندارند . ترکیب تسلیحاتی  انها جالب است برخی دارای مسلسل های سنگین  ثابت هستند مانند سوپر توکانو که دارای دو مسلسل 12.7 م م است و به انها اجازه میدهد در جای که از پدافند خبری نباشد با مسلسل خود با نیروی پیاده و یا خودروهای انها درگیر شوند   و یا حتی بالگردهای طرف مقابل  را به چالش بکش .

در زیر  بال و بدنه میتوانند انواع تسلیحات هدایت شونده مانند راکت های ارزان و بمب های سقوط ازاد را  حمل کند. بدون شک در جای که خطر دفاعی هوایی نباشد این مهمات های  ارزان و دقیق هستند و پرتاب انها در ارتفاع کم  موثر است . از این رو با کمک تسلیحاتی غیر هدایت شونده در  شرایطی  که در نبرد با نیروی چون داعش بسیار هم پیش میاید و یا حتی در یک نبرد بزرگ در خط مقدم بسیار  هم موفق خواهند بود(کما اینکه توکانو عراق در جنگ چنین کرد)

سوپر توکان مجهز به موشک هوا به هوا و غلاف راکت

ولی خوب  شاید این فکر پیش میاید و البته باور بسیاری از  ما ایرانها این است که با ورود موشک های شانه پرتاب دیگر پروند بالگرد و پراپ ها بسته است. اول چندان فکر خود را با حرف ای بی  اساس صفحه ها مجازی در مورد کارایی موشک های شانه پرتاب پر نکنید

کافی است به چهار سال نبرد داخلی در عراق و سوریه نگاه کنید. تا کنون چند هواگرد از دست رفته؟ کمتر از 70 هواگرد، چند تایی انها با موشک های شانه پرتاب بودن؟ به شما خواهم گفت کمتر از ده  فروند که برخی از تنها هم جتهای مافوق صوت بودند. پس  بدون شک این موشکها هرچقدر هم خوب باشند  محدودی در برد دارند چیزی که قبلا به ان اشاره  شده است(حتما مقاله  نقش موشک های پدافند هوایی شانه پرتاب در میدان نبرد   را بخوانید)

ولی خوب حتی اگر دشمن موشک شانه پرتاب داشته باشد باز مشکلی پیش نخواهد امد زیرا اکثر این هواپیماها تسلیحات  هدایت لیزری حمل میکنند . تسلیحات که کاندیدای حمل توسط  این هواپیما هستند   عبارتند از

موشک هدایت لیزری  ضد تانک جون هلفایر. تقریبا  اکثر انها هلفایر را حمل میکند. این موشک  دارای  برد 8000 متر است و اجازه انهدام اهداف  را بدون اینکه خود متوجه شود  از فاصله دور میدهد. حتی ارتش عراق از هواپیمای توربوپراپ کوچک سسنا  208  با موشک هلفایر بر ضد داعش استفاده میکند که بسیار هم موثر بوده و تاکنون تلفات نداشته است .همچنین گزینه ارزانتر دیگری  مانند راکتهای هدایت لیزری مانند نسخه هدایت لیزری  هایدرا نیز است که میتوان تعداد زیادی از انها را حمل کرد . لانچر  این راکتها چهارتایی است و گهگاه تا 16 و یا 28 راکت قابل حمل توسط این هواپیماها است

سسنا 208 عراقی

 برای زدن اهداف  بزرگتر به خوبی میتوان انها را  به بمب های  هدایت لیزری و ماهواره با وزن 225 کیلوگرمی  تجهیز  کرد و یا تعداد بیشتری اس دی بی روی انها نصب کرد. اگرچه برد بمب های هدایت لیزری و ماهوارهی به سرعت پرتابشان از هواپیما بر می گردد  ولی باز توان رها سازی انها از ارتفاع بالا و در برد حدود شش کیلومتری وجود دارد . از این رو پراپ به دقت  و کارایی  یک جت مافوق صوت میتواند در ارتفاع بالا و پایین اهداف را هدف قرار دهد

اینکه چقدر  بار میتوان با یک هواپیما پراپ حمل کرد به  قدرت موتور و بیشترین وزن قابل برخاستن  بر میگردد ولی میتوان  از موتور پیستونی  نیز برای این کار استفاده کرد. البته موتورهای پیستونی  موجود برای یک هواپیمای تک موتوره امرزه بیش از هزار اسب بخار قدرت ندارد . در زمان جنگ جهانی دوم موتورهای 2500 اسب بخار نیز برای جنگنده ها بود ولی با امدن پراپ ها  دیگر موتور پر قدرت پیستونی تولید نمی شود و بدون شک یک هواپیمای با یک موتور پیستونی هزار اسب بخاری قدرت حمل بار زیادی ندارد.

پراپ اموزشی رزمی ای تی 6 بی در تصویر مسلح به موشک هلفایر و غلاف راکت هدایت لیزری

برد این هواپیما ها  با موتور پراپ در حالت رزمی بین 400 تا 1000 کیلومتر بسته به مدل است  ولی مثلا سوپر توکانو با 1500 کیلوگرم  بار دارای  برد 550 کیلومتر است   ولی  مثلا ای تی 802 با همین میزان مهمات که میتوان شامل هشت راکت هدایت لیزری و چهار هلفایر باشد دارای  برد 900 کیلومتر است. از این رو این هواپیمای دارای  برد برابر و در اکثر  موارد بیشتر از بالگردها با میزان بیشتری سلاح هستند و سرعت انها دوبرابر است از این رو در نقش پشتیبانی  اگرچه باز مانند بالگردها نمیتوانند  دست  به پرواز ایستایی بزنند ولی بدون شک قدرت تهاجمی بیشتری دارند

ای تی 6 بی مجهز به بمب لیزری، راکت لیزری و غلاف مسلسل

مسئله بعد جواب  به این سئوال است ایا یک پهپاد برای این نقش مناسب  نیست

اول پهپاد مسلح نقش بسیار مهمی دارد  و نمیتوان ان را انکار کرد ولی توربوپراپ  های مسلح برتری های اشکاری نسبت به پهپاد ها دارند

1-پهپادها تنها توان حمل سلاح هدایت شونده را دارند. این تسلیحات همه جا نیاز نیست مثلا درگیر با  یک  یا چند خودرو که دارند در یک جاده حرکت میکنند، بر علیه چند نفر که دور هم جمع شده اند و یا یک یا چند ساختمان دست کم تا جای که تحدید پدافند نباشد. استفاده از این سلاح هزینه   کلی را بالا میبرد. مثلا بارها در  نبرد با تروریست از سلاح هدایت شونده علیه چند تروریست استفاده  شده. این کار را یک پراپ مساح  میتواند با راکت و بمب غیر هدایت شونده  و یا مسلسل انجام دهد

2- پراپ های مسلح توان حمل تسلیحات  سنگینتری دارند. همکنون پهپاد  امریکایی ام کیو 9 با یک موتور پراپ 900 اسب بخاری که از جمله قویترین پراپ های  بدون سرنشین  است میتواند تا 680 کیلوگرم سلاح را حمل کند . البته میتوان تعداد زیادی  مثلا تا 28 موشک ضد تانک را روی بری پهپاد  بست ولی این موشک های برای زدن اهداف  سنگینتر کاربرد کمی  دارند . بدون شک برای زدن هدف در خارج برد پدافند  نیاز به سلاح های بزرگتر و دوربردتر است که پراپ سرنشین دار توان حمل ان را دارد(قیمت یک ام کیو 9 حدود  16 میلیون دلار است قیمت یک پراپ سرنشین دار مانند سوپر توکانو 14 میلیون دلار است)

3- به شکل سنتی یک خلبان  میدان دید وسیعتری  را برای دیدن تحدیدات در یک منطق دارد و حالا این خلبان  با خلبان کابین عقب مجهز به دوربین دید حرارتی هم تکمیل شود میدان دید وسیعتر خواهد شد

4- سرعت  و ارتقاع عمل پراپ های سرنشین دار بیشتر از نسخه بدون سرنشین است

ایرتراکتور که بر اساس یک هواپیمای سم پاش ساخته شده مجهز به بمب سقوط ازاد،غلاف راکت هدایت شونده و غیر هدایت شونده،غلاف مسلسل سنگین،موشک هلفایر و بمب هدایت ماهواره ای اس دی بی

امروزه کشور چون هند،ترکیه،سوئیس، برزیل، امریکا  از تولید کنندگان این هواپیماها هستند و البته دست کم و شش کشور جهان برنامه های مشابه ای در جریان است  زیرا امروزه نیاز به چنین هواگردهای در نبرد چریکی بسیار مناسب است و از طرفی مشتریان این گونه هواگردها روز به روز بیشتر شده و در اینده بازار خوبی خواهد داشت  از جمله در منطقه خاورمیانه  و افریقا که نبرد با گروه های تروریستی به شکل فرسایشی نیازمند چنین هواگردهای  میباشد

در نهایت پراپ های سرنشین  دار یک ورود با شکوه را طی یک دهه گشته  داشته اند تا جای که ارتش امریکا که جایگاهش  در تجربه رزمی مشخص است و صاحب  فناوری بوده و از هواپیمای پشتیبانی چون ای 10 و پهپاد مسلح چون ام کیو9 چیزی کم ندارد به دنبال  خرید 300 فروند AT-6 است  زیرا در نبرد  بر ضد تروریست بدون شک این هواپیما در جای که قرار است یک سرنشین دار عملیات انجام دهد بسیار بسیار مناسبتر از یک استراک ایگل است

گرداوری: عبدالحمید تارخ

سئوالات و نظرات خود را می توانید  با مدیریت سایت با ایمیل jangaavaran@YAHOO.COM  در میان بگذارید

 

نوشته های مشابه

‫2 نظرها

  1. سلام ، بهترین توربوپراپ رزمی کدام است ؟ به خصوص از نظر برد و میزان مهمات

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن