موشک های کروز

موشک کروز هواپرتاب AGM-86 الکام/کلکوم

موشک کروز هواپرتاب AGM-86 الکام/کلکوم

در اواخر دهه 1960 نیروی هوایی امریکا برنامه  ای برای ساخت یک بمب افکن  مافوق صوت نفوذ  کننده در ارتفاع پایین را در دست داشت  که در نهایت منجر به ساخت  بمب افکن ب1 لنسر شد. ولی  ب1 لنسر تا عملیاتی شدن راه درازی داشت . در سال 1974 اولین پروازش انجام داد ولی برنامه در سال 1977 لغو شد و تا سال 1981 زمانی که ریگان به کاخ سفید امد این طرح دوباره احیا نشد .

هدف از ساخت ب1 این بود که  دیگر عصر  نفوذ در  ارتفاع بالا به خاک شوروی تمام شده بود و بمب افکن ب52  نیز توان پرواز در ارتفاع پایین را به خوبی پرنده ای چون اف111 نداشت.  در سال 1972 نیروی هوایی برای بمب افکن  جدید خود که در حال طراحی بود(یعنی ب1)  نیاز به یک موشک کروز اتمی بود . موشک جدید با نام ای جی ام 86 الکام در سال 1976  تست شد . در همان سال در یک تست بدون مشکل با رسیدن به  به چهار محل  تایین  شده برای  ان بر روی نقشه طی 30 دقیقه دست یافت  و نیروی هوایی یک سال بعد خواهان تولید ان شد. نسخه که در تست شرکت داشت ای جی ام 86 ای بود ولی نسخه تولید ای جی ام 86 بی نام گرفت (AGM-86B). با وجود این تا سال 1980 تولید اغاز نشد زیرا نیروی هوایی میخواست الکام با موشک  جدید بی جی ام 109 تاماهاوک که برای شلیک از ناو های جنگی و لانچر زمینی  ساخته شده بود و یک نسخه هواپرتابش نیز تست شده بود  رقابت کند. در نهایت بعد از چند پرتاب الکام برای پرتاب از بمب افکن ب52 مورد پذیرش قرار گرفت و برنامه تاماهاوک  هواپرتاب لغو شد

در اواخر دهه 1970 زمانی که الکام  انتخاب شد طرح ب1ای لنسر لغو شد. دلیل لغو ان این بود که ب1 برای نقش اتمی  ساخته شده بود ولی از دید بسیاری  ها الکان میتوانست جای یک ب1 را بگیرد . از دید کنکره قیمت یک ب1 معادل 100 الکام بود و شما میتوانستید  الکام بخرید و از ب52 شلیک کند و 100 البته احتمال نفوذ یک الکام به دفاعی هوایی مسکو بسیار بیشتر از یک ب1 لنسر بود. با لغو برنامه ب1 لنسر در سال 1978 ، الکان از ب52 پرتاب شد و حتی وقتی دوباره برنامه ب1 احیا شد و به تولید رسید هرگز الکام از ب1 پرتاب  نشد. یک ب52 میتواند تا 20 موشک کروز الکام ویا نسخه متعارف ان کلکوم را در دهلیز داخلی ویا جایگاه زیر بال حمل کند

ای جی ام 86 بی الکام موشکی  است کروز با قابلیت  پرواز در ارتفاع پایین که دارای موتور توربوفن ولیامز اینترنال اف107 است. این موتور 600 پاوند رانش فراهم میکند و بر روی موشک تاماهاوک نیز نصب است.موتور  در انتهای موشک نصب است و ورودی هوایی ان بر روی بدنه قرار دارد و سوخت در جلوی بخش موتور در میانه بدنه قرار میگیرد.سرعت  پرواز موشک 890 کیلومتر بر ساعت می رسد .

ای جی ام 86 بی الکام نسخه اتمی
ای جی ام 86 بی الکام نسخه اتمی

موشک 6.3 متر طول  دارید و بردش در نسخه بی به 2400 کیلومتر میرسید . سامانه هدایت  نسخه بی  ترکیبی از اینرسی و ترکام است.سامانه هدایت ترکام سیستم ناوبری TERCOM یا TERrain Contour Matching از نقشه ی عوارض زمینی مسیر که در کامپیوتر پروازی موشک کروز ذخیره شده است ، برای ناوبری استفاده میکند. سیستم ترکام به میزان قابل ملاحظه ای دقت هدفگیری موشکهای کروز را نسبت به استفاده تنها از ناوبری اینرسی بهبود میبخشد. ضمناً با استفاده از این سیستم ، موشک میتواند در ارتاف کمتری نسب به سطح زمین پرواز کند که به خودی خود باعث میشود احتمال ردیابی موشک بوسیله رادار پدآفند به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یابد.

سیستم ترکام معمولاً در کنار سیستم ناوبری اینرسی یا INS استفاده میشود که به این روش هدایت و ناوبری TAINS یا Tercom Aided Inertial Navigation System میگوییند. ناوبری این سیستم بدین صورت است که INS اطلاعات تقریبی مورد نیاز ناوبری را تامین و اطلاعات دقیق تر بر اساس ترکام تامین میشوند. بدین صورت که با استفاده از اطلاعات سیستم ناوبری اینرسی ، موشک در مسیر تقریبی و با دقت کم قرار گرفته و سپس با استفاده از سیستم ترکام روی مسیر دقیق قرار میگیرد. سپس با مقایسه سطح زیر موشک با داده های ذخیره شده در حاظه ی کامپیوتر آن ، موشک محل خود را اصلاح کرده و سپس محل جدید به سیستم ناوبری اینرسی پسخورد داده میشود. سیستم ترکام از نقشه های بسیار دقیقی (بطور مثال با قدرت تفکیک ۱ متر) که از حوالی مسیرش به هدف در آن ذخیره شده است استفاده میکند.

مسیر انتخابی برای موشک های کروز در سیستم ترکام دارای محدودیتهایی است. اولاً طول این مسیر نبایستی از برد موشک فرا تر رود. ثانیاً عوارض نامطلوب زمینی مانند دره های با شیب زیاد یا دامنه های کوه های مرتفع در مسیر آن نباید قرار بگیرد. تجمع نیرو های پدآفندی دشمن نیز مورد دیگری است که باید در طراحی مسیر این گونه وسایل مد نظر قرار گیرد چرا که مسیر پرواز باید تا حد امکان از این مورد پاک باشد. نقطه شروع مسیر نیز باید از یک نقطه ابتدایی معین باشد.

تهیه این مسیر و همچنین نقشه های عوارض سطح نیازمند داده های بسیار دقیق جغرافیایی است که حتی کمترین تغییرات در ارتفاع سطوح مسیر را نیز در نقشه لحاظ کنند.

دقت موشک الکام 40 تا 60 متر بود ولی با در نظر گرفت اینکه الکان دارای  کلاهک اتمی بود این دقت قابل قبول بود.

الکام دارای  یک کلاهک اتمی دبلیو 80 بود که دارای  قدرت انفجاری 150 کیلو تن تی ان تی است . هیچ کلاهک متعارفی روی موشک نصب نمی شود . تا سال 1986 در مجموع 1715 فروند الکان اتمی ساخته شد که توسط ب52 پرتاب میشد

ای جی ام 86 سی کلوک در حال پرتاب از 52
ای جی ام 86 سی کلوک در حال پرتاب از 52

در سال1986 نیروی هوایی دست به تبدیل تعداد محدود ای جی ام 86 بی الکام به ای جی ام 86 سی کلکوم کرد . این نسخه  به جای کلاهک اتمی دارای  کلاهک انفجار شدید ترکش شونده 900 کیلوگرمی بود  و به جای استفاده  از سامانه پیچیده تراکام دارای  ترکیبی از سامانه هدایت اینرسی و جی پی اس است و از یک رادار ارتفاع  یاب بهره میبرد  و میتواند در ارتفاع 15 متری زمین پرواز کند . البته موشک قابل برنامه ریز است که از مسیر های مختلف به طرف هدف حرکت کند.  همچنین با افزایش وزن کلاهک  برد موشک به 1100 کیلومتر کاهش یافته اگرچه می شود  موشک را با یک کلاهک 450 کیلوگرمی به برد بیش از 2000 کیلومتری  نیز پرتاب کرد. دقت این مدل حدود 15 متر است اگرچه در تست ها معمولا به دقت زیر 7 متر دست یافت

کلکوم در سه بلوک توسعه یافت . اولین سری شامل  105 فروند  ای جی ام 86 الکام بود که به ای جی ام 86 سی کلکوم ارتقا یافتند(نسخه اتمی الکام مخفف کلمه  subsonic air-launched cruise missile و نسخه متعارف کلکوم مخفف کلمه  Conventional Air-Launched Cruise Missile نامیده میشود) و تا سال 1993 تحویل نیروی هوایی شدند. به این سری بلوک 0 گفته میشود.

دسته دوم بلوک I  است که اولین نسخه تولید شده کلکوم بود . این نسخه در سال 1995  وارد خدمت شد  دارای یک کلاهک انفجار  مجاورتی است. این نسخه دارای یک سنسور برای انفجار در ارتفاع بالا بر روی سر هدف برای نابودی سکو های  سام است. در مجموع 200 فروند از این نمونه تولید شد  که 100 فروند نخست  با قیمت 150000 دلار و 100 فروند دوم 310000 دلار  تحویل شد . همچنین 95 فروند نسخه الکام به این بلوک ارتقا یافت

نسخه بلوک IA  نسخه بعدی است  که دارای گیرنده نسل سوم جی پی اس و نرم افزار  دقیق ناوبری پیشرفته تری است . این نسخه  در سال 2000 تحویل شد و 163 فروند از ان ساخته شد و 24 فروند الکام نیز به کلکوم ارتقا یافتند

اخرین نسخه ای جی ام 86 دی بلوک 2  است که نسخه  حمله دقیق  با دقت 5 متر است.این نسخه دارای یک کلاهک نفوذ کننده 500 کیلوگرمی  با   سرجنگی از جنس فلز سخت   با توان نفوذ در 2 متر بتون مسلح است. همچنین این نسخه دارای   توان پروازی انتزاعی  بر فراز هدف است. این به معنی این است که موشک  میتواند بر فراز  هدف و  یا منطقه دیگر دست به پرواز  انتزاعی  بزند تا موقعیت حمله به هدف پیش اید.195 تیره از این موشک ساخته شد و 50 تیره الکام به کلکوم ارتقا یافتند

اولین  استفاده از کلکوم به ژانویه سال 1991 بر میگردد که 8 فروند ب52 برخاسته  از امریکا طی یک عملیات رفت و برگشت 39 کلکوم  را به طرف اهدافی در بغداد و حومه ان شلیک کردند. این موشک ها به سمت مراکز فرمانده ای و پدافندی عراق شلیک شد و   رفت و برگشت  بمب افمنها 35 ساعت طول کشید. در سپتامیر سال 1996 باز 13 کلکوم  به طرف برخی از اهداف و پدافندی در شمال و جنوبی عراق شلیک شد و در سال 1998 نیز در عملیات روباه صحرا 90 موشک دیگر به سوی عراق شلیک شد.

لود شش موشک کلکوم زیر بال ب52
لود شش موشک کلکوم زیر بال ب52

همچنین در جریان یورش به یوگسلای دست کم 72 موشک از ب 52 بازهم برخاسته از امریکا شلیک شد . همچنین 100 موشک  دیگر نیز در سال 2003 بر ضد عراق و در سال 2011 بر ضد لیبی به کار رفت

در حالی که الکام در نقش اتمی از خدمت خارج شده است  کلکوم تا سال 2025 در خدمت باقی خواهد ماند در اینده با کروز دوربرد مافوق صوت LRSO  جایگزین خواهد شد

مشخصات

نام AGM-86B ALCM AGM-86C CALCM AGM-86D CALCM
طول 6.3 متر
قطر 620 م م
وزن 1430 کیلوگرم
سرعت 890 کیلومتر بر ساعت نامشخص مادن صوت
موتور یک موتور توربوفن اف107 با توان  600 پاوند
برد 2400 کیلومتر 1100 کیلومتر با کلاهک 900 کیلوگرمی
سیستم هدایت اینرسی و تراکم اینرسی و جی پی اس
کلاهک کلاهک اتمی 150 کیلوتن تی ان تی 900 کیلوگرم 500 کیلوگرم
لانچر بمب افکن ب 52

ترجمه:عبدالحمید تارخ

منبع: http://fas.org/man/dod-101/sys/smart/agm-86c.htm

http://fas.org/nuke/guide/usa/bomber/alcm.htm

An air-to-air front view of a B-52G Stratofortress aircraft from the 416th bombardment Wing armed with AGM-86B air-launched cruise missiles (ALCMs).
An air-to-air front view of a B-52G Stratofortress aircraft from the 416th bombardment Wing armed with AGM-86B air-launched cruise missiles (ALCMs).

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن