توپخانه و راکت های توپخانه ای

با گلوله 155 میلیمتری توپخانه اشنا شوید

با گلوله 155 میلیمتری توپخانه اشنا شوید

مهمات 155 م م توپخانه فراگیر ترین مهمات توپخانه ای در جهان است. این مهمات با آغاز تهاجم روسیه به اوکراین اهمیت دو چندان یافت. 155 م م مهمات استاندارد جهان غرب و متحدین  انها و خریداران سلاح از آنها بوده است . با در نظر گرفتن سرازیر شدن سیل کمک های غرب به اوکراین از جمله در بخش توپخانه، غرب دست به تامین مهمات این توپ ها که اکثرا 155 م م بودند زد و از این رو مقدار زیادی از مهمات ذخیره خود که حدود 5 میلیون گلوله بود را به اوکراین دادند از این رو دست به سفارش مجدد این مهمات زدند که باعث قراردادهای کلان نظامی شد.

مهمات 155 م م

در اوکراین به شکل سنتی از دو کالیبر 122 و 152 استفاده می شود که استاندارد شوروی بود و البته هنوز تعداد زیادی از توپخانه های اوکراین از این دو کالیبر بهره می برد
(در ایران نیز 155 بسیار فراگیر است و ایران تا کنون چندین سیستم توپخانه ای با این کالیبر تولید کرده است)
در این نوشتار نگاهی به تاریخچه این کالیبر  و انواع مهمات های تولید شده برای آن میپردازیم
شاین به ذکر است که دست کم 25 کشور جهان همانند آمریکا، انگلستان، ایتالیا، فرانسه، سوئد، اسرائیل، چین، آفریقای جنوبی، مصر، کره جنوبی، ژاپن، استرالیا، ایران، آلمان، کانادا، ترکیه، برزیل  جز تولید کنندگان عمده مهمات 155 م م در جهان هستند

این کالیبر پس از شکست در جنگ فرانسه و پروس 1870-1871 در فرانسه توسعه یافت . یک کمیته توپخانه فرانسوی در 2 فوریه 1874 برای بحث در مورد مدل‌های جدید توپخانه‌ برای ارتش فرانسه تشکیل جلسه داد، که در میان پیشنهادات آنها سلاحی با کالیبر 140 تا 160 م م وجود داشت .پس از جلسات متعدد، در 16 آوریل 1874، کمیته بر روی کالیبر 15.5 سانتی متری به انفاق نظر رسید که در جلسه بعدی در نهایت انها به کالیبر 155 میلیمتری رسیدند

این کالیبردر جنگ جهانی اول توسط فرانسوی ها مورد استفاده قرار گرفت ولی زمانی که امریکا وارد جنگ شدند از این کالیبر بسیار خوششان امد و دست به تولید توپ های با این کالیبر بین دو جنگ جهانی زدند. با اغاز جنگ دوم جهانی این کالیبر مورد توجه بیشتری قرار گرفت و بعد جنگ دوم در جهان غرب تبدیل به بهترین کالیبر توپخانه شد

از  میانه دهه 1950 اکثر ارتش های ناتو توپ های 155 میلی متری را به عنوان توپ همه منظوره پذیرفته اند. 155 به عنوان یک مهمات خوب شناخته می شود که تعادل بسیار خوبی بین برد و قدرت با در نظر گرفتن وزن مهمات و طول لوله شلیک کننده به وجود اورده اند ،استاندارد شدن این کالیبر به عنوان کالیبر توپخانه استاندارد تمامی ارتش های عضو ناتو که بار لجستیکی در یک نبرد مشترک را بسیار کاهش داد .این امر منجر به منسوخ شدن توپخانه های  با کالیبر بزرگتر مانند 175 میلی متر  و 203 میلی متر  شده است و عملا 155 م م تبدیل به بزرگترین و بهترین کالیبر ناتو شد و از میانه دهه1950 در غرب هرکسی سیستم توپخانه ای می ساخت از این کالیبر استفاده میکرد . البته برخی از ارتش‌ها توپ های کوچک‌تر 105 میلی‌متری را  به دلیل وزن سبک و قابلیت حمل خود حفظ کردند و هنوز هم برخی از ارتش های توپ های 105 م م خود را حفظ و نسخه های جدید ان را تولید میکنند ولی بسیاری از ارتش های جهان(بیش از 80 ارتش جهان) تنها در ارتش خود دارای توپخانه کالیبر 155 م م هستند.

مهمات 155 م م و خرج پرتاب ان

این مهمات  در صورت شلیک از یک هویتزر معمولی در نسخه های  غیر هدایت شونده حدود 100 متر دایره خطا دارد یعنی ممکن است نیمی از گلوله های شلیک در شعاعی بیش از 100 متر از هدف دور بیفتند ولی در صورت شلیک از هویتزر های با سیستم اتش رایانه ای این دقت به 50 متر افزایش میابد و البته کالیبر 155 م م دارای مهمات هدایت ماهواره ای نیز است .انفجار یک مهمات 155 م م ترکش شونده میتواند تا 50 متری باعث نابودی افراد پیاده و تا 100 متری باعث اسیب شدید شود

تخریب این مهمات در وصرت انفجار در اسمان
تخریب این مهمات در صورت برخورد به زمین

حدود 50 سیستم توپخانه ای ساخته شده در جهان بعد جنگ جهانی دوم تا کنون از این کالیبر بهره میبرند ولی برخی از مشهور ترین های انها عبارتند است

هویتزر خودکششی ام109 که پرتعدادترین هویتزر ارتش امریکا و بسیار از ارتش های عضو ناتو و یا خریدار تسلیحات امریکا هستند. این سیستم توپخانه ای پرتولید ترین هویتزر 155 م م در جهان غرب است( در ایران نیز خدمت میکند)

هویتزر های کششی ام 198 و ام777 ساخت امریکا

هویتزر خودکششی ای اس90 انگلیسی

هویتزر خودکششی کامیون سوار سزار ساخت فرانسه

هویتزر کامیون سوار سوئدی ارچر

هویتزر کامیون سوار اسرائیلی اتاموس

هویتزر خودکششی سیگما ساخت اسرائیل 

هویتزر خودکششی المانی پی زد اچ-2000

هویتزر خودکششی المانی ار سی اچ 155

هویتزر خودکششی کامیون سوار کره جنوبی کا9

هویتزر کششی المانی انگلیسی اف اچ70

هویتزر کششی کانادایی جی سی45

هویتزر خود کششی پی زد ال-45 چینی

هویتزر کششی امریکایی ام114

همچنین در ایران هویتزر کششی ام114، ام109، سی جی45، اچ ام41 (که به شکل کششی و خودکششی موجود است) این این مهمات استفاده میکند

هویتزر بومی رعد2

انواع مهمات نصب شده روی این هویتزر

ام107: فراگیر ترین مهمات 155 م م در جهان  این مهمات است که در ایران نیز تولید میشود.این مهمات طی  جنگ جهانی دوم ساخته شده و شامل یک مهمات انفجار قوی ترکش شونده با پوسته 43 کیلوگرمی است که دارای  6.8 کیلوگرم مواد انفجاری تی ان تی است و برد ان بسته به طول لوله توپ شلیک کننده از 14600 متر تا 24000 متر است(مثلا هویتزر ام777 و یا ام109 ای6). این مهمات را میتوان مجهز به انواع فیوز های انفجاری برای انفجار در اسمان و یا بعد از برخورد روی زمین کرد .شایان به ذکر است در تمامی مهمات های 155 م م خروج پرتاب از مهمات جدا میباشد

 

ام795:

این مهمات انفجار ترکش شونده به عنوان جایگزین مهمات ام107 در ارتش امریکا در دهه1980 وارد خدمت شد اگرچه همانطور که گفته  شده خود ام107 در ارتش های دیگر جهان هنوز به شکل فراگیری استفاده و حتی تولید می شود. ام 795 از 107 طول بیشتری دارد و دارای وزن 46.7 کیلوگرم است که 10 کیلوگرم ان را مواد انفجاری تی ان تی تشکیل میدهد .برد این مهمات بسته به مدل و طول لوله هویتزر تا 37 کیلومتر نیز میرسد

ام483: یک نوع مهمات خوشه ای دو منظوره ضد نفر و ضد زره که توسط ارتش امریکا در دهه1980 طراحی شد. این مهمات میتواند 24 ریز مهمات خوشه ای ضد زره و یا 48 مهمات خوشه ای ضد نفر را با خود حمل کند. با انفجار در بالای سر هدف ریز مهمات های خود را در یک دایره 100 متری پخش کند.این مهمات بسته به مدل و تعداد ریز  مهمات بین 17 تا37 کیلومتر برد دارد

میزان تخریب مهمات خوشه ای 155 م م

ام549: مهمات انفجار قوی ترکش شونده راکتی با یک خروج راکتی در انتهای خود برای افزایش  سرعت دهانه مهمات در زمان شلیک  و در نتیجه افزایش برد ان است .خرج راکتی سوخت جامد این مهمات در انتهای بدنه 7 ثانیه میسوزد و میتواند مهمات را بسته به طول لوله به برد 30 تا 42 کیلومتری برساند .این مهمات 43.6 کیلوگرم وزن و 6.7 کیلوگرم مواد انفجاری دارد .نسخه ای از این  مهمات با داشتن کیت هدایت ماهواره در قالب پروژه XM1113 به برد 70 کیلومتری با سوار شدن بر روی امواج هوا رسیده است

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), quality = 90

ام692 و ام 731:

این  دو مهمات 155 م م به عنوان مهمات مین گذار استفاده می شود. مهمات دارای تعدادی  مین ضد نفر است که بین4 تا48 ساعت فعال بوده و بعد از انفجار پوسته اصلی گلوله روی سر هدف و یا منطقه مورد نظر مین های خود را در یک شعاع 70 متری پراکنده میکند .مین را میتوان برای فعال شدن در زمان مورد نظر تا 48 ساعت تنظیم کرد و در صورت عدم انفجار  طی 14 روز مین با پایان باطری خود خنثی می شود .36 مین از انواع ام  72 و یا ام67 درون هر گلوله قرار میکرد که هر یک حدود21 گرم مواد انفجاری دارد .وزن مهمات 46 کیلوگرم و برد ان 24 کیلومتر است

ام712:

یکه مهمات هدای لیزری 155 م م که در دهه1980 در ارتش  امریکا ساخت شد و طی جنگ اول خلیج فارس در سال 1991 به کار رفت و تا سال 2010 نیز در خدمت ارتش امریکا قرارداشت. این مهمات دارای چهار بالچه عقبی هدایت و چهار بالچه بزرگ میانی بود و 14 تا17 کیلومتر بسته به لوله شلیک کننده برد داشت و 6.8 کیلوگرم وزن مواد انفجاری ان بود. این مهمات دارای دقت یک تا دو متر بود و میشد با ان انواع اهداف ثابت و متحرک را زد.

ام712

ام718 و ام714

یک مهمات 155 م م خوشه ای با ریز مهمات های ضد تانک .هر گلوله دارای 9 مین ضد تانک با نیم کیلوگرم وزن است که دارای سیستم خرج گود و یک کاونده فروسرخ برای کشف اهداف داغ مانند موتور و لوله داغ  تانک و یا زره پوش است. ریز مهمات ها بعد از جدا شدن از پوسته اصلی با چتر در اسمان معلق ماده و با کسب هدف فروسرخ روی زمین چتر را رها کرده و با سرعت با کمک یک پیشرانه راکتی به سمت هدف رفته و با برخورد  به ان، هدف را نابود میکند .این مهمات تا 17 کیلومتر برد دارد و در فوریه 2023 امریکا بیش از ده هزار عدد از این مهمات را به اکراین برای مقابله با روسیه داد

ام864

یک مهمات خوشه ای 155 م م دیگر از نوع بیس بلید (در مهمات بیس بلید با تغیراتی در زیر مهمات برای کاهش پسای ایجاد شده برد ان را افزایش میدهند). برد این مهمات حدود 30 کیلومتر است و دارای وزن 46.3 کیلوگرم است و میتواند 24 تا48 ریز مهمات ضد نفر در دو مدل مختلف را با خود حمل کند

ام982 ایکسکالبیر

یک مهمات 155 م م هدایت ماهواره ای با دقت زیر سه متر برای انهدافم اهداف ثابت که طی همکاری بین امریکا و سوئد ساخته شد .مهمات دارای بالچه هدایت و تعادل بوده و بر روی امواج هوا سوار می شود و برد ان بسته به طول لوله هویتزر 45 تا 55 کیلومتر است.این مهمات اولین ین بار در عراق استفاده شد و به شکل گسترده عملیاتی شد . دقت ان خیره کننده بود ونشان داد در اکثر موارد حدود یک متراست. اوکراین این مهمات را از امریکا دریافت و علیه متجاوزین روسی استفاده کرد.این مهمات48 کیلوگرم وزن و 5.4 کیلوگرم مواد انفجاری دارد و دارای انواع خوشه ای نیز میباشد

دبلیو48

یک مهمات 155 م م اتمی طراحی شده در دوران جنگ سرد که در سال 1992 از خدمت خارج شد. این مهمات اتمی با قدرت انفجار 0.072 کیلو تن تی ان تی(معادل انفجار 720 تن تی ان تی) دارای برد 14 کیلومتر بود

اچ وی پی

یک مهمات دوربرد 155 م م دارای یک یپشرانه رم جت برای رسیده به برد 94 تا 150 کیلومتر  که از سال 2016 در حال توسعه است

مهمات های بالا گفته شده ساخت امریکا است . کشورهای زیادی این مهمات ها از جمله مهمات ام107 را تولید میی کنند و  یا مهمات های مشابه مهمات های بالا را در لیست تولید دارند .برای نمونه مهمات بیس بلید کا 307 کره جنوبی که یک مهمات انفجار قوی ترکش شونده با برد 40 کیلومتر است، مهمات راکتی و بیس بلید کا315 باز ساخت کره جنوبی با برد 45 کیلومتر ،  مهمات بیس بلدی و راکتی ام20005 ساخت افریقا جنوبی با برد  60 کیلومتر از حمله موارد مشابه است

مقالات مشابه

توپهای موجود در ایران

مهمات های هدایت شونده توپخانه

انواع سیستم هدایت موشک ها و بمب ها

عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت

عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن