بمب افکن هانکته

نکته شماره4=======> نقش بمب افکن های بزرگ در میدان جنگ امروزه

نکته شماره4=======> نقش بمب افکن های بزرگ در میدان جنگ امروزه

شاید با دیدن بمب افکنهای بزرگی چون ب52 و یا توپلوف 95 ویا  انواع  پیشرفته انها چون توپلوف22 و 160 ویا ب1 لنسر پیش خود بگوید  دیگر  دوران این بمب افکن ها  تمام شده و دیگر میتوان ان را به هر سامانه ای کشف  و نابود کرد ..زیرا انها بزرگ و کشف انها راحت است

اگر شما هم چنین  دیدگاهی  دارید بهتر است این مقاله را حتما بخوانید

از زمان جنگ جهانی دوم بمب افکن معنی تازه ای به خود گرفت. بمب باران خورد کنده  خود یکی از دلایل  شکست المان نازی بود. نازی ها  مانند امریکا و انگلیسها از نیروی راهبردی بمب افکن بهره نمی بردند  ولی  متفقین هزاران  فروند بمب افکن چهار موتور بزرگ داشتند . از انجایی  که این بمب افکن ها  چندن برابر بیشتر از یک جنگنده ، بمب حمل  می کردند و برد انها بسیار بالاتر بود،  برای انهدام اهداف زیر بنایی و صنعتی دشمن بسیار موثر بودند .انها به هر نقطه ای پرواز میکردند  و هر هدفی را در هم  می کوبیدند

بعد از جنگ جهانی دوم نیز بمب باران استراتژیک در کره و ویتنام استفاده شد ولی   در دوران جنگ سرد در  نیمه  دوم دهه 1940 و دهه 1950 کاربرد این بمب افکنها تنها عملیات و بمب باران خورد کننده متعارف نبود.

در ان دوران بمب افکنها تنها  سلاح های بودند که توان این را داشتند که یک کلاهک اتمی را در برد فراقاره ای حمل و به دشمن حمله کنند از این رو ماموریتی جدید یعنی تهاجم اتمی به این بمب افکن ها  داده شد . البته همچنان امریکا دید  متعارف به  بمب باران خورد کننده به بمب افکن داشتند زیرا انها تجربه خوبی از این بمب باران طی جنگ دوم جهانی داشتند  ولی روسها بیشتر به دنبال  بحث  تهاجم اتمی بودند

ب 52 در ویتنام..با وجود کستردش شبکه پدافند هوایی در ویتنام تنها 13 ب52 از دست رفت
ب 52 در ویتنام..با وجود گسترش شبکه پدافند هوایی در ویتنام تنها 17 ب52  بر اثر اتش دشمن از دست رفت. بمب باران خورد کننده طی چند ماه اخر جنگ ویتنام  توسط این بمب افکن  طی عملیات Linebacker II  که طی 12 روز 729 پرواز انجام دادند و 15237 تن بمب را روی سر ویتنام شمالی ریختند  انچنان  تاثیر روانی داشت  که سرانجام ویتنام را وادار به پذیرفتن اتش بس کرد

ولی در دهه 1960 با افزایش برد و قابلیت  موشک های بالستیک  در نقش اتمی  بمب افکن های  اتمی از چشم افتاد. موشک ها  بسیار بسیار سریعتر بودند و دفاع در برابر انها  یا غیر ممکن ویا بسیار سخت  بود و هزینه نگهداری  انها کمتر بود در نهایت عملا در دهه 1960 این بمب افکنها نقش اتمی را به  موشک ها  دادند

این مسئله تاثیر بسیاری   داشت برای نمونه انگلستان که در ان زمان در کنار امریکا و شوروی تولید کننده بمب افکن  اتمی بود دیگر بمب افکن اتمی تولید و طراحی نکردند  و فرانسه نیز بعد از خروج از  خدمت میراژ 4 دیگر بمب افکن اتمی به خدمت نگرفت. ولی  همچنان  شوروی و امریکا این راه را ادامه دادند و چین هم به انها از دهه 1970 پیوست. نقش بمب افکنها بسیار محدود شده بود به شکلی که چندین طرح همانند ایکس بی 70 ویا میاشیون 50 لغو شد  بخی از ناوگان ب52 و توپلوف های مختلف روسی از خدمت خارج شد.

در شوروی  از دهه 1960 برنامه پرتاب موشک های کروز ضد کشتی از بمب افکنها در دستور کار قرار گرفت . از انجایی که شوروی  بر روی اب توان مقابله با نیروی دریایی قدرتمند امریکا را نداشت روش   پرتاب موشک  ضد کشتی از بمب افکن پی گرفت (به نکته شماره 2 رجوع کنید). از این رو در شوروی بمب افکنها نقش جدید را غیر نقش اتمی که دیگر در ان موثر نبودند به دست اوردند  و در امریکا نیز از دهه 1960 موشک های کروز اتمی چون ای جی ام 28 با برد بیش از هزار کیلومتر از بمب افکنها پرتاب می شود

در اواخر دهه 1970 با رشد فناوری رایانه  در امریکا ، این کشور یک حرکت سریع را برای ساخت مهمات  های دوربرد اغاز کردند که انها را برای مدتی از شوروی جلو انداخت. انها از دهه 1970 توانستند  موشک های کروزی  کلکوم با برد بیش از 2000 کیلومتر و دقت 50 متر و در مرحله بعد با دقت زیر ده متر  تولید کنند که در نقش متعارف میتواند با دقت  یک هدف را مورد تهاجم قرار دهد. این یک فناوری بسیار مهم بود . برای اولین بار این موشک به امریکا اجازه میداد بدون اینکه وارد حریف هوایی  دشمن  بشود و از چند هزار کیلومتر بدون در خطر قرار دادن هواگردها خود یک هدف را نابود کند. تا پیش  از این برای انهدام هدفی  با دقت بالا ، باید  تا چند کیلومتری ان پیش میرفتند تا با سلاح های لیزری و اپتیکی  ان را هدف قرار دهند و این به معنی نفوذ در عمق خاک دشمن  بود  . در ان زمان  تنها سلاحی که  دارای  برد بلند بود موشک بالستیک  بود که انها هم دقت هدف قرار دادن یک ساختمان را در برد چندین  هزار کیلومتری را نداشتند زیرا دقت انها پایین بود و هرگز دو قدرت هم موشک بالستیک  متعارف با برد بیش از 900 کیلومتر را به خدمت نگرفته بودند  . از انجای که این موشک های(موشک کروزی چون کلکلوم) بیش از 1.4 تن وزن و طول  انها بیش از 6 متر بود تنها از بمب افکنها قابل پرتاب بودند

 به سرعت ب52 قدیمی و پیر برای پرتاب کلکوم تغییر یافت و فصل جدید برای بمب افکن ها  اغاز شد.

تصویر از یک ب52 در حال رها کردن یک موشک کلکوم ..کلکوم بسته به مدل دارای 1300 تا 2400 کیلومتر برد است و دقت ان به زیر ده متر می رسد
تصویر از یک ب52 در حال رها کردن یک موشک کلکوم ..کلکوم بسته به مدل دارای 1300 تا 2400 کیلومتر برد است و دقت ان به زیر ده متر می رسد

شوروی  دیر وارد این میدان  شد. این کشور زمانی  که امریکا از بمب افکن خود موشک کروز متعارف پرتاب می کردند تازه به سراغ نسخه اتمی خا55 رفت و یک دهه بعد نسخه متعارف  را تولید کردند.. دلیل عمده ان این   بود که دقت  سامانه های هدایت  در  شوروی کمتر بود  ولی انها نیز با پرتاب موشک های متعارف از توپلوف 95  بعد  از سالهای   2000 با در نظر گرفتن تجربه عملکرد فوق العاده موشک تاماهاوک و کلکوم  در سال 1991 در جنگ خلیج فارس 1  رو اوردند

امروزه تنها سه کشور دارای بمب افکن به شکل عملیاتی هستند. امریکا، روسیه و چین که هر  سه از انها مهمات های دوربرد پرتاب می کنند .

در اینجا  باید به چند نکته توجه کرد

بمب افکن های بزرگ قدیمی

خوب عملا تا اینجا متوجه  شدید که اصلا قرار نیست بمب افکنهای بزرگ با سطح مقطعی بزرگ چون ب52 و یا توپلوف 95 و یا اچ6 چینی وارد اسمان  کشوری بشوند که طرف مقابل بخواهد انها را با استفاده  از پدافند هدف قرار  دهد. انها با داشتن موشک های کروزی با برد بیش از 2000 کیلومتر حتی بدون ورود به اسمان کشور دشمن میتوانند چندین موشک را شلیک و برگردند. اینکه  بمب افکن ها چند موشک حمل میکند بسته به موشک و نوع بمب افکن است برای نمونه ب 52 توان حمل  20 موشک کلکوم را دارد و یا  توپلوف 95  توان حمل هشت  تا چهارده موشک ویا اچ6 توان حمل 4 تا 6موشک بسته به  مدل.  برد این موشک ها +شعاع رزمی بمب افکن ها می شود از این رو عملا توان فراقاره  ای دارند.

بمب افکن های جدیدتر

در این جا بمب افکنهای چون توپلوف 22 ام، توپلوف 160 ، ب1 و ب2 داریم. این بمب افکن های سطح  مقطعی  کمتری دارند برای نمونه  توپلوف 22 ام3 دارای سطح مقطعی  20 متر مربع(تقریبا اندازه سوخو27)، ب1 دارای سطح  مقطعی ده متر مربع(اندازه فانتوم) و ب2 دارای سطح مقعطی 0.001 متر مربع است.این هواپیما با استفاده  از جنگ الکترونیک از این که هستند کوچکتر نیز می  شوند از این رو علیرقم اینکه این بمب افکنها  نیز توان حملات موشکی دارند ولی میتوان با استفاده از پشتیبانی هواپیماهای جنگ الکترونیک انها را حتی در عمق خاک دشمن  نیز به کار برد. حتی بمب افکنها بزرگ قدیمی  را نیز میتوان زمانی که پدافند منطقه سرکوب شده است و یا دست کم در ارتفاع  بالا خطری برای انها وجود ندارد  وارد میدان کرد و دست به در هم کوبیدن  اهداف زیر بنایی کرد

تسلیحات

خوب  مشخص است در نقش متعارف اولین سلاح این بمب افنها بمب های سقوط ازاد هستند. برای نمونه  بمب افکنها ب 52 توان حمل تا 82 بمب مارک 82 را دارد ویا توپلوف  160 میتواند تا  62 بمب 250 کیلوگرمی حمل کند ولی استفاده از این بمب ها ممکن  نیست  الا که دست کم ارتفاع  بالا از خطر سامانه های پدافندی ایمن باشد ویا پدافند کامل سرکوب شده باشد

دیگر سلاح بمب های هدایت  شونده ماهواره ای است . این امریکاها هستند که در این زمینه دست  برتر را دارند و بارها در جنگها از این گونه سلاح ها از بمب افکنهای خود استفاده کردند  ولی روسها تا کنون چنین  کاری نکردند و به غیر از  انگشت شمار از بمب افکنها انها مابقی اصلا توان حمل سلاح هدایت ماهواره ای ندارند. این سلاح ها واقعا راهبردی هستند . برای نمونه تمامی بمب افنهای امریکا   میتواند تا 82 بمب هدایت ماهواره ای  225 کیلوگرمی و یا 18 بمب ماهواره ای 900 کیلوگرمی را حمل کند. میتوان به هر بمب مختصات یک هدف را داد  و این به معنی حمله به  82  هدف متفاوت تنها در یک پرواز ..حالا  شما فکر کنید چنین حمله ای با یک شهر چه میکند… به تازگی بمب افکنهای چون ب52 ، ب1 و ب2 مسلح به اس دی بی ها شده اند . این اس دی بی ها سلاح اینده و سلاح پیروزی بخش هستند زیرا هر یک  از  سه بمب افکن  نام برده توان حمل  صد فروند از این بمب ها را دارند. این بمب ها دارای  برد بیش از صد کیلومتر در هنگام پرتاب از ارتفاع  بالا هستند  هر کدام دارای  سیستم هدایت مستقل است.. تنها یک پرواز  و رها کردن به موقع و برنامه ریزی  شده صد بمب هدایت شونده اس دی بی باعث نابودی هر شبکه پدافندی  می شود

یک ب 52 در حال رها کردن بمب های هدایت ماهواره ای
یک ب 52 در حال رها کردن بمب های هدایت ماهواره ای

دیگر سلاح موشک های کروز هستند .. همان طور که گفته شد این بمب افکن ها  اولین شلیک کنند موشک های  کروز دوربرد بودند ولی امروزه  توان تهاجمی انها به شدت افزایش  یافته البته باز این مورد  در مورد امریکا بیشتر صدق میکند زیرا امروزه   تنها  بمب افکنهای روسی به موشک  های دوربرد  بزرگ چون خا 101 و 102متکی هستند ولی نصب جدید سلاح  های تهاجمی غربی  از جمله دو سلاح ای جی ام 154 با برد 130 تا 500 کیلومتر بسته به مدل  و نسخه  دور برد ای جی ام 158 با برد 1000 کیلومتر اگرچه از کلکوم  برد کمتری دارد ولی دقت انها بیشتر و کوچکتر هستند(البته روسها نیز برنامه های در این زمینه نیز دارند با توسعه نسخه جدید خا 59)

از طرفی با گذشت زمان  این سلاح ها پنهانکار  تر نیز شده اند . در حالی که سطح مقطعی کلکوم  حدود 0.5 متر مربع بود این میزان در  ای جی ام 158 به زیر 0.002 رسیده است و کشف و درگیری  با ان حتی برای سامانه های کوتاه برد نیز بسیار سخت شده اند

ب2 در حال رها کردن ای جی ام 158..نسخه جدید این موشک تا 1000 کیلومتر برد دارد و حتی از جنگنده هم پرتاب می شود
ب2 در حال رها کردن ای جی ام 158..نسخه جدید این موشک تا 1000 کیلومتر برد دارد و حتی از جنگنده هم پرتاب می شود

 ویژگی ها

 بمب افکن های  دوربرد چند ویژگی برای دارنده خود دارند

 1-اینکه میتواند از برد بسیار  به طرف  اهداف اتش کنند  بدون اینکه حتی وارد حریم هوایی دشمن شویم ولی این ویژگی  در حال کم رنگ شدن است زیرا  در مرحله اول این ویژگی خود بمب افکنها  نیست بلکه  ویژگی  موشک های حمل شده توسط این بمب افکنها است . امروزه موشک های کروز قابل پرتابی  با برد 130 تا 1000 کیلومتر برای پرتاب از جنگنده همکنون در دسترس است ولی بدون شک هیچ جنگنده ای  توان حمل 20 ویا 15 ویا 8 موشک کروز را ندارند و این از ویژگی  بمب افکنها  است . برای نمونه یک ب 52 برخاسته و از فاصله زیاد  20 هدف را نابود میکند

2- ولی  بزرگترین ویژگی  این بمب افکن ها  برد انها است. این برد به کشور  دارنده اجازه می دهد  تا به هر هدفی در هر جای جهان حمله کند. برای نمونه اگر روسها بخواند نیزولند   در جنوب  اقیانوس  ارام  را بزنند می توانند  با پرواز از کامچتکا با  یک بار سوختگیر هوایی چند ده موشک را از چند بمب افکن اتش کنند. روسها در چند هزار کیلومتری  استرالیا ویا نیوزلند پایگاهی ندارند

ویا اگر امریکا بخواهند افریقای  جنوبی را هدف قرار  دهند  می تواند تنها در عرض چند ساعت با  بمب افکن های  خود را از هر نقطه  جهان با انجا رسانده   و هدف خود را نابود کنند . از این رو کشور دارای چنین بمب افکنی حتی بدون داشتن پایگاه در منطقه ویا در صورت نابودی پایگاه هایش  در منطقه دست به حمله  حتی در برد فراقاره ای بزند. شاید یک جنگنده بتواند تسلیحاتی  هدایت شونده حمل کند ولی هرگز از نظر برد  و میزان سلاح قابل حمل به بمب افکن نمی رسد .  اکثر بمب افکن های موجود با یک بار سوختگیر  هوایی همه نقاط جهان را پوشش میدهند

3- ویژگی  دیگر انها این است که دفاع در برابر   انها سخت است. از انجای که انها بر فراز خاک کشور دشمن  پرواز نمی کنند  درگیر با پدافند با انها غیر ممکن است  و فرستادن شکاری ها نیز به دنبال ها سخت است زیرا معمولا توسط اواکس طی ماموریت همراهی می شوند  و از   هر حمله هوایی بسیار زودتر خبر دار می شوند

روسیه نیز در دهه 1990 دست به هماهنگ سازی موشک خا 55 و نسخه های متعارف ان روی برخی از بمب افکن های خود زد
روسیه نیز در دهه 1990 دست به هماهنگ سازی موشک خا 55 و نسخه های متعارف ان روی برخی از بمب افکن های خود زد

ارایش و اینده

همکنون   امریکا ،روسیه و چین تنها دارندگان بمب افکن  راهبردی در جهان هستند

امریکا: 77 فروند ب-52 اچ، 62 فروند ب1 لنسر و 20 فروند ب2

روسیه: 41 فروند  توپلوف 95 ، 70 فروند توپلوف 22 ام3 و 13 فروند توپلوف 160

چین: 120 فروند اچ6

load-b52 load-b1 load-b2 PLA-AF-Tu-22M-3-Weps-2D

در قیاس بین روسها و امریکا خوب به صورت مشخص امریکا وضعیت  بهتری دارند . انها نتنها بمب افکن های بیشتری دارند بلکه بمب افکن های  انها سلاح های هدایت شونده بیشتر و دقیق حمل میکند و تنوع  تسلیحاتی انها بیشتر است   . از طرفی  روسها دچار محدودیت سوخت رسان نیز هستند زیرا انها تنها دارای 19  هواپیمای سوخت رسان هستند ولی امریکا بیش از 300 فروند   ولی در نهایت  برای روسها نیز کافی است زیرا روسها سیاست های  نظامی و خارجی امریکا را ندارند و برای نمونه تنها استفاده  عملی از بمب افنهای روسی در جنگ افغانستان و سوریه بوده ولی امریکا  در بیش از 10 نبرد از بمب افکن های خود بهره بردند

چین  وضعیت پاینتری دارد. اگرچه 120 بمب افکن دارد ولی بخشی از انها توان پرتاب موشک  کروز ندارند و برد کلی انها کم است ولی چین عملا توان هدف قرار دادن هر هدفی در جنوب شرق اسیا ، استرالیا  ویا خاور میانه  را دارد

اگرچه امروزه ناوها و زیر دریای ها نیز موشک کروز  حمل میکنند ولی باید گفت سریعترین  حالت و بهترین  حالت همین بمب افکن ها  هستند. زیرا انها از هر منطقه ای می توانند پرواز کنند  و خود را در عرض چند ساعت به مناطق دور دست برساند. برای نمونه ب52 امریکا در جنگ خلیج  فارس 1 چند بار از خود امریکا برخاست  ، در خارج از مرز های عراق موشک کروز  کلکوم خود را  شلیک کردند  و دوباره به امریکا  بازگشتند. این ماموریت ها  با دو بار سوختگیری هایی 34 ساعت طول کشید. همچنین بارها در جریان نبرد  سال 2003 در عراق و سال 1999 در یوگسلاوی  بمب افکن از جنوب شرق اسیا ویا امریکا بخاست و اهداف خود را هدف قرار  داند و برگشتند . این داستان  در نبرد با مخالفین دولت سوریه توسط روسها نیز پیش امد. در واقع بمب افکن این توان را میدهد  که حتی در صورت نبودن پایگاه در منطقه ویا نابودی انها ، دست به حملات  بزنند. این کار برای ناو های و زیر دریای های  بسیار زمان برتر  است  و از طرفی برای ناوها خطر ناک تر

اچ6 کا اخرین نسخه بمب افکن چینی اچ 6 میتواند تا شش موشک کروز با برد بیش از 2000 کیلومتر حمل کند
اچ6 کا اخرین نسخه بمب افکن چینی اچ 6 میتواند تا شش موشک کروز با برد بیش از 2000 کیلومتر حمل کند

در اینده چه خواهد شد

روسها به دنبال برنامه با نام پاکدا هستند یک بمب افکن مافوق صوت پهن که واقعا به نظر می اید برای روسها بسیار بلند  پروازنه باشد . دست کم روسها تا کنون بمب افکنی با این شکل و فناوری  نساخته اند وباید دید در اینده چه خواهد شد  زیرا به گفته روسها تا سال 2020 به پرواز در خواهد امد. این بمب افکن  جایگزین ناوگان توپلوف 95 و 160 خواهد شد

امریکا  رسما برنامه ب21 را اعلام کردند یک بمب افکن ساخت نروث روپ سازنده بمب افکن  ب2  با فناوری استیلز که جایگزین ب1 و 2 و حتی احتمالا ب52 خواهد شد. به نظر کار امریکا  راحت تر است زیرا بی21 شبیه ب2 است از این  رو انها تنها باید روی فناوری پنهانکار  بیشتر و الکترونیک  کار کنند

 چین همکنون برنامه ای ندارد اگرچه خبرهای در مورد طراحی یک بمب افکن  چهار موتوره به گوش می رسد

بمب افکنها  برای ارتش های  بزرگ یک سلاح راهبردی هستند. هیچ سلاحی نمی تواند مانند انها تعداد زیادی  موشک را حمل و به سرعت در هر  گوشه از جهان  دست به عملیات بزند.. زیر دریای ها  و ناوها  کند و موشک های بالستیک  گران و دقت کمی دارند ولی ترکیب  بمب افکنها و سلاح های دوربرد یک نیروی واکنش سریع موثر هستند از این رو همچنان شاهد حضور پر شکوه  بمب افکنها در قرن جدید هستیم

گرداوری: عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

‫2 نظرها

  1. سلام آقای تارخ میشه لطفا درباره بمب افکن هایی که قراره جایگزین ب52.بلک جک. بی 1وبی 2 میشن مقاله ای بزارید

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن