شناور موشک انداز کلاس کلاس کمان و سینا

شناور موشک انداز کلاس کلاس کمان و سینا

شناور موشک انداز  La Combattante IIa   ساخت فرانسه  که در ایران  با نام کلاس کمان شناخته می شود  در اواخر دهه 1960 تکمیل  شد و از نخستین  شناور های  سریع موشک انداز غربی به حساب می اید  که البته خود نماینده برای چندین کلاس شناور موشک انداز  دیگر شد. در واقع در پی ساخت   شناور موشک انداز  اوسا در شوروی و عملکرد بالای ان  در نبرد سال 1967 اعراب و اسرائیل ،  غرب نیز به دنبال  این  نوع شناورها  رفتند که شاید تا پیش از داستان نبرد بندر الیات در جنگ سال 1967 کسی انها را جدی نمی گرفت . البته این شناورها برای دریا و اب های کم عمق و نبرد ساحل کارایی دارند و نه عملیات در اقیانوس. این شناور موشک انداز توسط فرانسه برای خدمت در نیروی دریایی المان غربی ساخته شد و چند کشور دیگر از جمله ایران  نیز ان را سفارش داد ولی در خود   فرانسه به خدمت گرفته نشد(شناور موشک انداز با ناوچه فرق دارد )

 شناور موشک انداز کلاهک  La Combattante IIa  دارای  وزن 234 تن به صورت خالی و 265 تن وزن بارگیری کامل است. این ناو دارای بدنه الومینومی  در برخی بخش ها فولاد است  که طول  ان به 47 متر می رسد   و معمولا دارای  30 خدمه است . این ناو برای گشت  زنی در  ساحل و یا دریا ساخته شده و از نظر مقدورات و برد عملیاتی برای حرکت در اقیانوس  ساخته نشده

ناو دارای  چهار  موتور دیزل  MTU, 16V 538 TB 90 است که در مجموع 12000 اب بخار  قدرت فراهم  میکندهر موتور به یک پروانه وصل است و شناور موشک انداز را می تواند با سرعت 56 کیلومتر بر ساعت حرکت دهد. بیشترین برد این شناور  1060 کیلومتر با سرعت 56 کیلومتر بر ساعت  است و با سرعت 28 کیلومتر بر ساعت دارای  برد 3000 کیلومتر است

 ناو دارای یک رادار  جستجوی هوایی و سطحی  ساخت تاموسن  فرانسه از نوع تریتیون با برد کشف 33 کیلومتر برد ضد یک هدف با سطح مقطعی 2 متر مربع  است و میتواند کشتی های  بزرگ را در برد بیش از 80 کیلومتر نیز با در نظر گرفتن ارتفاع دکل رادار جستجو کند  و میتواند یک هدف در ابعاد اف16 را در برد 50 کیلومتری کشف کند

دیگر رادار  ناو رادار  درگیری Castor1 و در برخی نسخه های Castor 2  نیز نصب شده است  که دارای برد کشف یک هدف با سطح مقطعی 2 متر مربع از 31 کیلومتری است  . این رادار در باند J و I کار می کند  و مسئولیت قفل و درگیر با موشک ضد کشتی را دارد . همچنین در کنار رادار از یک  دوربین اپتیکی CSEE Panda بهره  می برد که توان تشخیص  اهداف دریایی را در برد زیر 30 کیلومتر  را دارد

 همچنین ناو از سامانه جنگ الکترونیک تاموسن DR 2000S بهره می برد  و همچنین هشدار دهنده های رادار ان نیز ساخت تامسون  است و دارای  پرتالب کننده پوشاله (چف) برای ایجاد اهداف دورغین می باشد . در مجموع تمامی تجهیزات الکترونیک بزرگ همانند  دو رادار، هشدار دهنده و جنگ الکترونیک  ساخت تامسون فرانسه است. همچنین ناو دارای یک خط ارتباط داده لینک11 دست کم در نمونه های تولید دهه 1980 برای تبادل اطلاعات  رادار و اپتیک با واحدهای ساحلی و یا دیگر ناوها است

این ناو توان درگیر ضد زیر دریایی نداد و تجهیزات شناسی ضد زیر دریایی نیز ندارد و توان دفاع هوایی ان نیز محدود است   از این رو در برابر حملات هوایی اسیب پذیر  است

 ناو دارای یک توپ 76   م م سینه  از نوع   OTO Melara 76 mm  ساخت ایتالیا است  که دارای  سرعت اتش 120 گلوله بر دقیقه  است. البته میتوان سرعت اتش  را با انتخاب سیوچ  مربوطه انتخاب کرد. این توپ 76 م م قدرت اتش بالا و برد مناسبی دارد و برد مهمات های انفجاری  ان به 16 کیلومتر و مهمات هدایت ماهواره ای  را طی چند سال گشته  با برد 40 کمیلومتر پرتاب میکند( البته نه روی این ناو). برخی نسخه های این ناو دارای توپ 57 م م سوئدی ساخت بوفورس  در پاشنه ناو(عقب ناو) به جای توپ 40 م م هستند  که دارای  سرعت اتش  200 گلوله بر دقیقه و برد مشابه توپ 76 م م بود ولی قدرت انفجار کمتری دارد.

 هر دو توپ را میتوان بر علیه اهداف ساحلی و یا شناور ها  با کمک سامانه اتش و رایانه  اتش بالستیک   متصل به اپیتیک اتش کرد.

تنها سلاح ضد هوایی  این ناو یک توپ 40 م م ضد هوایی خودکار بوفورس در قسمت عقب است که چشمی توسط  خدمه اتش می شود. این توپ از نوع ال70 توان اتش 320 گلوله بر دقیقه را دارد ولی به دلیل  فاقد سامانه هدایت  بودند تنها در روز و انهم با چشم خدمه هدایت می شود. میتوان از ان حتی بر علیه اهداف دریایی نیز استفاده کرد

 این کلاس تنها چهار موشک ضد کشتی   حمل میکند. برخی نسخه ها بسته به کشور  دارنده مجهز  به موشک ضد کشتی هارپون ،  برخی مجهز به موشک ضد کشتی  اگزوست  و برخی موشک  اتومات شدند

المان، ایران، لیبی، مالزی و یونان از خریداران این ناو بودند

لیبی ده فروند از این ناو را سفارش داد که 8 فروند را دریافت کرد.  بعد از جنگ داخلی تعدادی توسط نیروی های هوایی غرب در عملیات بر ضد سرهنگ غزافی  غرق شد  و امروزه دیگر در خدمت نیستند.  ناو های تحویلی به لیبی مجهز به توپ 76 م م سینه و موشک ضد کشتی ایتالیای اتومات بودند

مالزی بین سال های  1972 تا 1974 در مجموع 4 فروند از این ناو را تحویل گرفت  که مجهز به توپ سینه 57 م م و موشک اگزوست بودند. همچنان در خدمت است اگرچه در دهه 1990 ارتقائات در زمینه الکترونیک به خود دید

یونان شش فروند را در سال های  1973 و 1974 دریافت کرد که همکنون   3 فروند انها در خدمت است . نسخه یونانی  مسلح به توپ 76 م م بودند ولی برخی از انها اگزوست و برخی هارپون حمل میکردند اگرچه نسخه های در خدمت اگزوست حمل میکنند. همچنین  توان حمل 20 مین دریایی نیز دارد

المان:  در المان به این کلاس  شناور موشک انداز  کلاس تایگر گفته شد . المان این شناور را روز اول سفارش داد و به سفارش المان ساخته شد . 20 فروند از این ناو برای المان  ساخته شده که دارای موشک ضد کشتی اگزوست و توپ سینه 76 م م بودند و توان پرتاب مین را نیز  داشتند.  این ناوها بین سالهای 1971 تا 1974 تحویل المان  شدند و اخرین ان در سال 2002 از خدمت خارج شد. دست کم 5 فروند انها در  دهه 1990 به صورت دست دوم به نیروی  دریایی مصر داده شد که البته انها نیز امروزه از خدمت خارج شده اند

یکی از انها در دهه 1970 به یونان داده شد و یونان نیز در در سال 2004 با ارتقا ان ،  ان را به گرجستان تحویل داد. همچنین  6 فروند دیگر نیز در دهه 1990 به صورت دست دوم از طریق  المان به شیلی داده شد که انها  نیز از خدمت خارج شده اند

ایران: نیروی دریایی ایران در زمان رژیم گذشته بین سالهای 1976 تا 1981 تعداد 12 فروند از این شناور را دریافت کرد که در ایران با نام کلاس کمان شناخته شدند. ایران 15 فروند از این شناور را  در سال 1974 سفارش داد ولی  با وقوع انقلاب و اغاز جنگ سه   فروند ان تحویل نشد اگرچه دست کم  چهار  فروند ان در سال 1359  بعد از انقلاب و طی جنگ تحویل ایران شد. نمونه ایرانی مجهز به توپ 76 م م و موشک هارپون بود  و معمولا  دو مسلسل 12.7 م م برونینگ را حمل می کرد  . نسخه ایرانی مجهز به رادار هلندی wm28 است که در یک گوی تخم مرغی  شکل در بالای ناو نصب شده است. این رادار با سرعت  چرخش 60 دور بر دقیقه  میتواند  دو هدف را در یک زمان  رهگیری کند. ایران در دهه 1990 چهار لانچر موشک ضد کشتی هارپون را با چهار لانچر موشک ضد کشتی سی 802 که در ایران با نام  نور تولید می شود تعویض کرد. هدف از این کار تعداد بسیار کم هارپون های تحویلی به ایران در زمان رژیم  گذشته بود  که البته بعد از سقوط  شاه نیز پشتیبانی نداشتند. همچنین مسلسل برونینگ با مسلسل دوشکا جایگزین شد

دست کم روی یک از انها با شماره بدنه پی 228 با نام گرز موشک پدافند هوایی استاندارد نصب شده است.  این تغییر در دهه 70 شمسی در پی خروج از خدمت ناوشکن های ببر و پلنک  با برداشتن رادار و لانچر پرتاب موشک استاندارد 1 (سیم1) از روی این  ناوها  و نصب ان روی ناو دیگر از جمله  پی228 گرز انجام شد. این تغییر با برداشتن لانچر پرتاب موشک ضد کشتی  و نصب دو لانچر پرتاب موشک استاندارد انجام شده و به دلیل بزرگ بودن سامانه اتش و رادار هدایت،  رادار هدایت موشک در پاشنه ناو  جای توپ 40 م م نصب شد. این موشک توان درگیر هوایی تا برد 40 کیلومتری را به این ناو میدهند

ناو های ایرانی با شماره بدنه پی 221 تا پی 232 شماره گذاری شدند که هر کدام نیز نام مخصوص خود را داشتند

ایران از این ناو طی جنگ با عراق استفاده کرد که طی عملیات مروارد طی در سال 1359،  طی درگیر با شناور موشک انداز  اوسا ارتش عراق   شناور موشک انداز  پیکان از کلاس  کمان  بعد از غرق  دو  اوسا خود نیز مورد هدف موشک  پی 15 یکی از ناوچه ها قرار گرفت و غرق شد ، در  سال 1988 نیز طی عملیات اوخندک طی درگیر دیگری  بین نیروی دریایی ایران و امریکا ناوچه جوشن از کلاس  کمان نیز مورد هدف ناو های امریکا با موشک استاندارد قرار گرفت و غرق شد.

ایران  دو دهه بعد دست به مهندسی معکوس  شناور موشک انداز کلاس کمان  زد  و دو فروند  انها با نام های جوشن و پیکان را به اب انداخت که در ایران  این نسخه ایرانی کلاس سینا نامیده می شود. در ادامه ایران ساخت تعداد بیشتری از این ناو را در دستور کار قرار داد  و تا کنون پنچ فروند از این ناوها عملیاتی کرده است که چهار فروند در شمال و یکی با نام زره در جنوب مستقر شده اند .اچهار فروند مستقر در شمال دو فروند انها با شماره بدنه همان  پیکان و جوشن و همان نام ها  که طی جنگ غرق شدند وارد خدمت شدند و دو فروند دیگر نیز با نام های سپر  و درفش  .نمونه ایران دارای همان ارایش  تسلیحاتی است  ولی دارای برخی تجهیزات الکترونیک چینی و داخلی از جمله رادار درگیر افق برای شلیک و هدایت موشک ضد کشتی نور  و یک مجموع اپتیکی  برای هدایت اتش  در بالای ساختمان فرمانده ای است.  پیکان،سپر(پی 234) و جوشن و درفش (با شماره بدنه پی 233) در شمال ایران ساخته شدند و همکنون در اب های دریایی خزر خدمت می کنند و ناو زره با شماره بدنه 235 در جنوب  . احتمال دارد یک ویا دو فروند دیگر همکنون در جنوب در حال ساخت باشد

مشخصات

طول:47 متر

بلندی: 8 متر

وزن:265 تن در بیشترین حالت

موتور: چهار موتور دیزل با مجموع قدرت 12000 اسب بخار

بیشترین سرعت:67 کیلومتر بر ساعت

بیشترین برد:3000 کیلومتر با سرعت 28 کیلومتر بر ساعت

خدمه:28 نفر

 تسلیحات: توپ سینه 76 م م، توپ دفاعی هوایی 40  م م، چهار موشک ضد کشتی که بسته به مدل از انواع هارپون، اگزوست، اتومات و نور است

گرداوری: عبدالحمید تارخ

منابع:

http://everything.explained.today/La_Combattante_IIa_class_fast_attack_craft

و کتابی در مورد تاریخچه نیروی دریایی المان غربی