ایران ناوهای ابی خاکی و بالگرد بر و تداروکاتی

ناو تدارکاتی و پشتیبانی خارک

ناو تدارکاتی خارک

نویسنده فرج اله احسانی

Above photo is Dave Dobson Kharg

ایران در دهه 40 و 50 خورشیدی در حال توسعه ناوگان نظامی دریایی خود بود. نخست با به خدمت گرفتن تعدادی ناو جنگی دست دوم کلاس پلنگ و ببر از امریکا و در ادامه سفارش ناوگان کلاس الوند با تناژ 1500تن در ده 40خورشیدی که توسط انگلیس ساخته شد و سفارش کلاس کمان که یک ناوچه ساحلی با تناژ265 تن بود و توسط فرانسه در اواخر سال 57به تعداد 11 فروند تحویل داده شد. سیاست نیروی دریایی تحکیم قدرت ساحلی و گسترش آن به اقیانوس هند بود که در ادامه با سفارش ناوهای کلاس کوروش با تناژ بیش از 7000 تن همراه شد و با لغو سفارش توسط ایران به خدمت نیروی دریایی در نیامد. گسترش نیروی دریایی از آبهای ساحلی به اقیانوس و دریانوردی در آبهای دور نیازمند شناورهای پیشرفته ، کادر آموزش دیده و ماهر و مهمترین قسمت آن داشتن پشتیبانی و تدارکات لازم و ضروری آن هم در فاصله ایی هزاران کیلومتر دورتر از ساحل خودی می باشد. طبیعت دریا همیشه آرام و رویایی نیست. شناسایی تهدید ، عکس العمل سریع ، مناسب و به موقع نیازمند هماهنگی بالایی در میان شناورهای ناو گروه می باشد. تعمیر ونگهداری ، حمل آذوقه ، سوخت ، مهمات ، حمل و پرواز بالگرد جهت ماموریتهای شناسایی و امدادی از وظایف ناو های تدارکاتی و بالگرد بر است.

درآن زمان ایران به کشتی تدارکاتی نیازداشت تا بتواند ناوگان خود راکه متشکل از ناوهایی ساخت انگلیس و امریکا را پشتیبانی و سوختگیری نماید پس بعد از بررسی های فراوان کلاس oi-class را انتخاب نمود.

تانکرهای کلاس OIسریعترین و بزرگترین کشتی های خدمات کمکی ناوگان بریتانیا در دهه 1960 بود.

سه کشتی دراین کلاس بنام های RFA Olwen ، RFA Olmeda ، RFA Olna بودند .کشتی سربسته این کلاس به عنوان RFA Olynthus راه اندازی شد ، بنابراین به عنوان کلاس اولیتوس شناخته شد اگرچه در سال 1967 به اولوین تغییر نام یافت و پس از آن کلاس اولی. این تانکرها با قلابهای تقویت شده برای استفاده در یخ طراحی شده بودند ، همچنین کشتی ها دارای تهویه مطبوع کامل بوده و دارای عرشه های فرود برای هلیکوپترها و همچنین فضای نگهداری برای دو بالگرد بودند. در سال 1976 دولت ایران قرارداد ساخت 4 فروند کشتی با شرکت سوآن هانتر (Swan Hunter) انگلیس را بست.

( خوانندگان گرامی با توجه به قانون کپی رایت نام عکاسان در زیر هریک از عکس ها آمده است )

Kharg Above photo is copyright of Dennis Maccoy

اصلاحاتی برروی نمونه اصلی انجام شد تا علاوه بر نقش سوختگیری و تدارکات نقش پشتیبانی از سایر نیروها را نیز داشته باشد بنابراین یک توپ 76 میلیمتری اتو ملارساخت ایتالیا در سینه جلوی کشتی نصب گردید که دارای یک سامانه اپتیکی برای نشان روی نیز است . همچنین برای دفاع هوایی به دو دستگاه توپ 23 میلیمتری مجهز شد. البته این توپها در ایران روی ان نصب شد که همان توپ23 م م روسی دو لول است .این کشتی بنام خارک نامگذاری گردید. ناو خارک طولی برابر با 207 متر ، عرض 26.6 متر و ارتفاع 25.5 متر را دارا می باشد و با تناژ33000 تن بزرگترین و سنگینترین ناو نیروی دریایی ایران می باشد و با شماره رسمی 431 ثبت گردیده است و دارای یک ناخدا ، 7 افسرارشد، 21 افسر و 187 ناوی می باشد. این ناو سنگین قدرت خود را از دیگ های بخار دو قلو 26000 اسب بخاری تامین می کند که ساخته کمپانی وستینگهاوس می باشد

غلاوه براین دارای 4 توربین برای تولید برق مورد نیاز کشتی باقدرت 6000کیلووات ساعت می باشد که می تواند این ناو سنگین را با سرعت 21 گره دریایی و به میزان 18000 کیلومتر به پیش ببرد.

درانتها و بالاترین ارتفاع عرشه فرود بالگرد و دو آشیانه نگهداری قرار دارد که می تواند پذیرای بالگردهایی به مقیاس سی کینگ باشد. از نوع رادارها وتجهیزات الکترونیکی اطلاعاتی در دسترس نیست. ساخت این ناو در سال 1980 میلادی به پایان رسید اما به خاطر جنگ و تحریم ها تا سال 1984 تحویل نیروی دریایی نگردیدو هنگامی که دولت انگلیس با فشار دیپلماتیک و رای دادگاه مبنی بر دریافت غرامت مواجه گشت با باز کردن توپ سینه و سایر تجهیزات دفاعی انرا به ایران تحویل داد. در سال 1993 ایران انرا به تجهیزات دفاعی مجهز نمود . در سال 2011 به همراه ناو الوند برای اولین بار از کانال سوِئز عبور کرده و به مدیترانه رسید.

ناو خارگ کانال سوئز مصر 2011

در سال 1392 این ناو لجستیک جهت تعمیرات اساسی دریکی از اسکله های نیروی دریایی پهلو گرفت و طی مدت 3 سال دیگ های بخاربازسازی و حجم بسیار زیادی از لوله های انتقال بخار تعویض گردید و همچنین سیستم کنترل ایمنی ناومورد ارتقا قرار گرفته است و در قسمت سیستم هدایت ناو نیز سیستم های آنالوگ به سیستم دیجیتال تغییر نموده است که این واقعا یکی از اقدامات مهم بوده است. در رزمایش سال 1395 این ناو به یگان دریایی تحویل داده شد و هم اکنون به خدمت خود در آبهای سرزمین ایران ادامه می دهد.

سرنوشت

در نهایت در تاریخ 11 خرداد ماه 1400 این بزرگترین ناوتداروکاتی ایران در ناحیه موتور خانه چار اتش سوزی شد و به دلیل عدم کنترل اتش سوزی این ناو قدرتمند و تنها ناو تدارکاتی ایران که قابلیت ماموریت در اقیانوس داشت غرق شد و برای همیشه به ماموریت خود پایان داد. ایران طی 5 سال با غرق شدن ناوچه دماوند در شما در پی برخورد به موج شکن، انهدام ناو کلارک طی اتش خودی با موشک ضد کشتی کروز و غرق شده خارک سه ناو جنگی خود را بدون حضور در هیچ نبردی از دست داد