هواپیماهای اموزشی

جت اموزشی ال-39 ان جی

جت اموزشی ال-39 ان جی

ترجمه و گرداوری:رضا فتاحی
مبحث اموزش در میان ارتشها مبحثی بسیار مهم و حساس است. اموزش همواره یکی از مهمترین و تاثیر گذارترین فاکتورها در پیروزی در عملیات های نظامی بوده و هست. این مسئله در نیروی هوایی حتی اهمیت بیشتری نیز دارد. خلبانان نظامی هربار که با جنگنده خود پرواز میکنند یک هواگرد چند ده میلیون دلاری و گاها هواگردهایی را که ارزشی بیش از صد میلیون دلار دارند به پرواز در می‌آورند، از این رو این خلبانان اموزش های گسترده‌ای را از سطوح پایه گرفته تا پیشرفته پشت سر می‌گذارند. در این میان هواپیماهای اموزشی نقش بسیار مهمی را در اموزش خلبانان بازی می‌کنند. امروزه البته شبیه سازهای پیشرفته پروازی نیز جایگاه مهمی در اموزش خلبانان دارند اما هواپیماهای دوسرنشینه، از هواپیماهای موتور پیستونی گرفته تا جتهای پیشرفته و گران اصلی‌ترین وسایل اموزش خلبانان هستند.
نمی‌توان در مورد جتهای اموزشی سخن گفت و نامی از دو جت ال۲۹ و ال۳۹ ساخت چکسلواکی نبرد. این جتها زمانی پرفروشترین جتهای اموزشی جهان بودند. چکسلواکی در دهه پنجاه میلادی یکی از کشور‌های تحت نفوذ شوروی بود. این کشور در این دهه دست به تولید محصولات نظامی شوروی از جمله تانک تی۳۴ و جنگنده میگ۱۵ زد. میگ۱۵ ساخت چک، به دلیل کیفیت بالا صادر هم شد و سوریه از جمله دریافت‌کنندگان ان بود.شرکت aero vodochody در اواخر دهه ۵۰ دست به طراحی جت ال۲۹ زد. این جت ساده و ارزان بود اما در نقش اموزشی همه‌ی استاندارد‌های دهه ۵۰ و ۶۰ را داشت. این هواپیما به شکل گسترده‌ای صادر شد و حتی تبدیل به جت اموزشی اصلی شوروی شد.در اواسط دهه ۶۰ میلادی اوضاع aero vodochody گل و بلبل بود.چند صد فروند از ال۲۹ تولید شده بود. و شوروی نیز سفارشات زیادی داده بود.اما ال۲۹ عیب‌هایی نیز داشت از جمله توان پایین در عملیات‌های رزمی بدلیل برد پایین و حمل تسلیحات کم داشت.
برای مطالعه مقاله ای در مورد ال-39 در نسخه های اصلی اینجا را کلیک کنید
از این رو این شرکت دست به طراحی ال۳۹ زد. این هواپیما با موتور توربوفن ساخت شوروی و سادگی بالا و هزینه عملیاتی پائین به سرعت جایگزین ال۲۹ شد به شکلی که از اوایل دهه۷۰ تا سال۱۹۹۷ بیش از ۲۰۰۰ فروند از ان تولید شد.در دهه نود ال۳۹ دیگر برای اموزش جنگنده‌های نسل چهارم کارآمد نبود، از جمله به دلیل اینکه فاقد رادار و اویونیک پیشرفته بود و از این لحاظ حتی با جت‌های نسل دوم نیز قابل قیاس نبود. از این رو سازنده دست به طراحی ال۱۵۹ زد. این هواپیمای اموزشی از لحاظ ایرودینامیک بسیار شبیه ال۳۹بود.
اما دارای اویونیک پیشرفته‌تر و موتور توربوفن ساخت آمریکا بود و امکان نصب رادار روی ان وجود داشت. و همچنین به علت موتور قدرتمند و جایگاه‌های تسلیحاتی بیشتر توان رزمی بیشتری داشت. با این وجود این جت یک شکست بزرگ بود.از جمله دلایل این شکست این بود که هیچ مشتری خارجی برای ان پیدا نشد(تنها عراق چند سال گذشته تعدادی به شکل دست دوم دریافت کرد.) شوروی بزرگترین مشتری هواپیماهای اموزشی ساخت این شرکت دیگر وجود نداشت و روسیه نیز آنقدر غرق در مشکلات اقتصادی بود که خرید جت اموزشی در اولویت نبود.
ال39 ان جی
از طرفی بعد از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد بودجه نظامی کشورهای مختلف بشدت کاهش یافته بود. همچنین رقبایی مانند هاوک، الفاجت(البته تولید نمیشد اما المان و فرانسه تعدادی به شکل دست دوم فروختند) و همچنین کا۸ چینی فرصت عرض اندام را از محصول جدید جمهوری چک گرفتند( چک از لحاظی سیاسی کشور برجسته‌ای نبود و به تنهایی توان لازم برای جذب مشتری نداشت. در حالی که انگلستان و چین ابرقدرت بودند و متحدان بسیار داشتند) جالب اینکه کا۸ چینی طراحی مشابه ال۳۹ داشت و حتی در برخی از مدل ها از جمله مدل‌های ارتش چین از موتور ال۳۹ بهره می‌برد.آئرو وودوچودی دهه اول قرن جدید را بدون مشتری پشت سر گذاشت.
اما ادامه این رویه می‌توانست شرکت را ورشکسته کند. آئرو دو راه برای سودآوری داشت، ساخت هواپیمای جدید و یا ارتقاء جت‌های ال۳۹ و ال۱۵۹. راه اول بسیار خطرناک بود و ریسک زیادی داشت، زیرا خود شرکت بعلت چندین سال توقف تولید توان مالی برای پیش بردن پروژه را نداشت و با وجود اینکه تنوع جت‌های اموزشی در بازار بیش از هر زمانی بود بعید بود مشتری خارجی هزینه توسعه ان را بدهد زیرا می‌توانست به راحتی جتی مانند تی۵۰ و یا هاوک بخرد بجای اینکه هزینه بدهد و چندین سال نیز صبر کند. راه دوم برگزیده شد و ال۳۹ برای ارتقاء انتخاب شد.نام پروژه جدید L39ngنهاده شد(مخفف next generation یا نسل بعدی).ارتقاء در دو مرحله برنامه‌ریزی شد. یکی stage1 که شامل ارتقاء ال۳۹ قدیمی با موتور جدید و در صورت نیاز نصب اویونیک جدید بود.اما stage 2 شامل یک نسخه نوساز بود.
کابین نسخه قدیمی
کابین ان جی
موتور ای ال۲۵ جنگنده ال ۳۹ با وجود اینکه توربوفن بود و هزینه پائینی داشت اما نسل اول توربوفن های شوروی بو و از لحاظ عمر و مصرف سوخت دیگر در دهه۹۰ قابل قبول نبود از این رو تعویض موتور به مهمترین بخش برنامه تبدیل شد. شرکت Wiliams international بعنوان همکار در زمینه موتور انتخاب شد. این شرکت در میشیگان ایالات متحده مستقر اس و تخصصش ساخت موتورهای توربوفن کوچک برای پهبادها، موشک‌های کروز و هواپیماهای تجاری کوچک است. یکی از مشهورترین محصولات این شرکت سری fj44 است.
نخستین نمونه از این سری تست های خود را در اواخر دهه هشتاد به پایان رساند. این نسخه قدرتی در حدود ۱۶۰۰الی۱۸۰۰ پاوند داشت و به عنوان یکی از کوچکترین موتورهای توربوفن قابل نصب روی هواپیماهای تجاری شناخته می‌شد. اما نسخه‌ای که در ال۳۹ ان‌جی استفاده شده نسخهfj44-4 است. این نسخه در سال ۲۰۰۷ معرفی شد و قدرتی در حدود۳۶۰۰ پاوند دارد که تقریبا با موتور قبلی(ای ال۲۵) قدرت یکسان ایجاد می‌کند، اما این موتور کم مصرف تر است و عمر بالاتری نیز دارد از این رو در نهایت هزینه کمتری نیز دارد. ال۳۹ دماغه کوچکی دارد. از این رو در نهایت رادارهایی مانند سری گریفو ایتالیایی و یا رادارهای مشابه ان قابل نصب باشد. البته احتمالا در نسخه نوساز شبیه ساز رادار نیز ارائه می‌شود.در تصاویر منتشر شده از کابین سه نمایشگر رنگی بزرگ و یک اچ یو دی به چشم می‌خورد
کابین به شکل کامل با دوربین دید در شب هماهنگ است و همچنین هواپیما به سیستم ناوبری بر اساس جی پی اس مجهز است. در بعد تسلیحاتی این هوپیما دارای چهار جایگاه تسلیحاتی شامل دو جایگاه زیر هر بال است  و میتواند تا 1200 کیلوگرم سلاح  را حمل کند که میتواند شامل  بمب های سقوط ازاد، پاد راکت انداز و توپ باشد . طبق گفته شرکت ائرو می‌توان این هواپیما را حتی به پاد نشان گذار لیزری نیز تجهیز کرد و در این صورت توان حمل بمب و راکت هدایت لیزری را دارد. این هواپیما توان حمل موشک های هوا به هوای فروسرخ را دارد و احتمالا در صورت تجهیز به رادار می‌توان ان را به موشک راداری نیز تجهیز کرد.
خریداران: جمهوری چک و سنگال از جمله مشتریان نظامی این هواپیما هستند. خود جمهوری چک شش فروند ال۳۹ سی دبلیو سفارش داد که ارتقاء ال ۳۹ قبلی است. سنگال نیز تعدادی کمتر از ده فروند را سفارش داده است. ویتنام نیز در سال 2021  دست به سفارش 12 فروند از این جت زد .البته این جت چندین سفارش از شرکت های خصوصی دریافت کرده است. این جت همکنون حدود دوازده میلیون دلار قیمت دارد که با این قیمت و البته فروش ال۳۹ به بسیاری از کشورها اینده درخشان تری از ال۱۵۹ خواهد داشت..

شخصات کلی:
خدمه:۲نفر
طول:۱۲.۰۳متر
فاصله‌ی دوسر بال(وینگسپن):۹.۵۶ متر
وزن خالی:۳۱۰۰کیلوگرم
حداکثر وزن:۵۸۰۰کیلوگرم
پیشرانه:ویلیامز اینترنشنال fj44-4m
رانش موتور:۳۶۰۰الی۳۸۰۰پاوند
حداکثر سرعت:۷۷۵کیلومتر بر ساعت
برد(انتقالی):۲۵۹۰کیلومتر
حداکثر ارتفاء پروازی:۱۱۵۰۰متر
سرعت صعود:۲۳متر بر ثانیه
سلاح:حداکثر۱۲۰۰کیلوگرم در پنج جایگاه خارجی
هرگونه برداشت و استفاده فقط با ذکر نام نویسنده و منبع مجاز است
منابع:avition week.com
Wikipedia.com
Defpost.com

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن