موشک بالستیک

موشک بالستیک زیر دریایی پرتاب ار 29 و بولاوا

موشک بالستیک زیر دریایی پرتاب ار 29 و بولاوا

موشک بالستیک زیر دریایی پرتاب ار 29 و بولاوا

همکنون روسها دو موشک بالستیک زیر دریایی پرتاب در خدمت دارند که هر دو نیز نقش اتمی دارند. یکی موشک ار 29 و دیگری  بولاوا. در این نوشتار به بررسی این دو موشک می پردازیم

اولین موشک بالستیک  زیر دریایی پرتاب  شوروی موشک ار 13  بود که ناتو به ان نام اس اس-ان-4 سارک داده بود. این موشک در اواخر دهه 1950 میلادی وارد خدمت شد و از زیر دریای های  کلاس هتل و گلف پرتاب میشد و 600 کیلومتر  برد داشت. در ادامه شوروی موشک ار 21 با برد  2400 کیلومتر را ساخت  که  ان نیز از همان دو کلاس زیر دریایی پرتاب می شد

در دهه 1960 شوروی نخستین زیر دریایی اتمی خود یعنی کلاس یانکی را به اب انداخت و دست کم  34 فروند ان را تولید کرد و ان را به موشک ار 27 با برد 2400 تا 3000 کیلومتر بسته به مدل تجهیز کرد. یانکی می توانست  تا 16 موشک ار 27 را حمل کند.

ولی برد موشک ار 27 خیلی کم بود. زیر دریایی باید تا فاصله 2700 کیلومتر ساحل امریکا انهم برای هدف قرار دادن شهرهای چون نیویورک   ویا واشنگتن  که در سواحل  شرقی امریکا بود نزدیک می شد و این کار خطر کشف زیر دریایی  توسط امریکا ها را افزایش می داد. از این رو شوروی برای نسل جدید از زیر دریای های خود که کلاس  دلتا نام گرفت به دنبال یک موشک دوربردتر بودند.  در سال 1964 طی جلسه کمیته دفاعی با حضور خورشچوف  تصمیم بر این شد تا موشک جدید توسعه یابد و به دلیل اینکه سوخت مایع بر  بیشتری را رقم می زد قرار شد موشک دو مرحله ای سوخت مایع باشد  ولی سوخت مایعی در این موشک به کار برود که ماندگاری  بالای داشته باشد . موشک جدید با کد ار 29 شناخته شد(برای اشنایی با زیر دریایی کلاس دلتا  اینجا را کلیک کنید)

موشک جدید بین سالهای 1969 تا 1974 تست و در  سال 1974 وارد خدمت شد. ار 29 موشکی بود دو مرحله ای سوخت مایع با کلاهک جدا شونده  . مرحله اول بزرگتر از مرحله دوم بود و هر دو مرحله هر کدام دارای   دو پیشرانه(دو محفظه احتراق ) بودند و از نیتروژن به عنوان سوخت و هیدرازین دی متیل به عنوان اکسید کننده استفاده می کردند

rsm40ssn8

موشک برای مدتها دقیق ترین موشک تولید شده در شوروی   بود که دارای  سامانه هدایت ستاره ای برای تشخص موقیعت ستاره ها بود و از یک رایانه دیجیتال برای محاسبه داده های مختلف بهره می برد. همچنین دارای یک دوربین اپتیکی بود که تصویر برداری می کرد و تصاویر با امواج رادیویی برای مرکز فرمانده ای ارسال میشد در بتوان در صورت خطای احتمالی ان را تصحیح کرد البته با افزایش سرعت موشک  هدایت با این روش سخت تر میشد  و عملا کاربرد زیادی نداشت  و تنها یک سیستم  جایگزین بود(امواج با ماهواره دریافت و ارسال می شد)

موشک با بخار  ابی که توسط راکتور زیر دریایی ایجاد شده بود از زیر اب شلیک میشد و میشد موشک را که دارای وزن 32 تن بود با بخار اب از عمق 50 متری زیر  سطح اب ، به روی سطح اب پرتاب کرد تا موتور اصلی موشک روشن و موشک به پیش رود. اولین زیر دریایی که از این موشک استفاده کرد دلتا 1 بود که 12 تیره از این موشک  را شلیک  می کرد

چندین نمونه از این موشک تولید شد

R-29: نخستین نمونه  تولید دارای برد 7700 کیلومتر که نخستین  موشک قاره پیمای زیر دریایی پرتاب شوروی بود  و 12 تیره ان توسط زیر دریایی  دلتا 1 حمل  می شد اگرچه  برخی نمونه های یانکی هم این موشک را شلیک کردند. کل موشک 13.20 متر طول داشت و وزن کامل ان به 32800 کیلوگرم می رسید  ولی وزن کلاهک 1100 کیلوگرم بود که شامل تنها یک کلاهک  میشد که یک کلاهک یک مگاتونی بود .

R-29D: این نسخه جدید برای زیر دریایی دلتا 2 ساخته شد که برد ان به 6500 کیلومتر کاهش یافته بود. دلیل اصلی  کاهش برد کاهش زمان پرواز و افزایش سرعت بودن   تغییر در اندازه موشک بود تا بر سامانه های دفاع موشکی که در دهه 1970 در اول راه نیز بودند بتواند قلبه کند . تعداد از زیردریایی های دلتا1 و چهار زیر دریایی دلتا 2 ساخته  شده این موشک  را حمل میکردند. دلتا 2 توان حمل 16 تیره از این موشک را داشت

R-29R: در اواخر دهه 1960 شوروی تصمیم به توسعه موشک های جدید با توان حمل کلاهک های چند  گانه بود. این موشک  ها میتواند چندین کلاهک اتمی را بر روی کلاهک اصلی حمل کنند وبا یک یورش چندین  شهر را نابود کنند . برخی مشکلات فنی  باعث شد تا موشک در نهایت در نسخه ار-29 ار با یک کلاهک تکی 450 کیلو تی ان تی ساخته شده که یکی از دلایل  ان  کم بودن ان نسبت به کلاهک نسخه قبلی که یک مگاتنی بود پیمان سالت 1 بین دو قدرت بود که قدرت انفجار  کلاهک های اتمی را کاهش داده بود. این نسخه دارای  برد 8000 کیلومتری  و دقت 900 متر بود.  در اواخر دهه 1980 برخی از ار 29 ار به نسخه ار ام یو ارتقا یافتند که شامل   پردازنده  جدید و سامانه ناوبری دقیقتر  بود . در دهه 1990 و دهه بعد ان نیز ارتقائاتی با نام ار ام یو1 و ار ام یو 2 روی این موشک  انجام شد که هدف همگی افزایش دقت موشک بود

brrsm50

R-29RL: با پایان مشکلات  مهندسی  در مورد تولید کلاهک چند  گانه نسخه جدید ار 29 ار ال  در سال 1978 وارد خدمت شد که توان حمل 3 کلاهک 200 کیلو تن تی ان تی را داشت. این نسخه دارای برد 6500 کیلومتری  و سرعت بیشتر بود تا بتواند از سامانه های  ضد موشک عبور کند

R-29RK: این نسخه   در اواخر دهه 1980 توسعه یافت  و  دارای  هفت کلاهک صد کیلو تن تی ان تی بود و 40% دقتش افزایش یافت و به زیر 600 متر کاهش یافت. این نسخه   در سال 1983 وارد خدمت شد و از دلتا 3 و 4 شلیک شد

R-29RM: با افزایش برنامه گستردش  سلاح های  ضد بالستیک  امریکا ،   شوروی با فکر افزایش سرعت موشک برای توان قلبه بر چنین سامانه های افتاد . همچنین تلاش  در افزایش دقت نیز اهمیت داشت زیرا با افزایش تعداد کلاهک های مجتمع  بر سر هر موشک به صورت طبیعی  از وزن کلاهک های مجتمع  کاسته میشد و در نتیجه قدرت انفجار پایین می امد از این رو باید دقت افزایش می یافت .  بهترین راه  افزایش قدرت سوخت و مرحله های پیشرانه بود. از این رو بر خلاف نسخه های قبلی که دو مرحله داشت این نسخه سه مرحله ای بود و اگرچه برد موشک تنها 8300 کیلومتر  بود و افزایش چشمگیری نسبت به نسخه های قبلی نداشت ولی سرعت نهایی به بیش از 20 ماخ رسیده  بود که بسیار  بیشتر از سرعت 15 ماخ در نسخه های قبلی بود.همچنین این نسخه دارای   ترکیب سامانه هدایت گلنوس و اینرسی بود و دقت به 500 متر شده بود . موشک دارای چهار کلاهک صد کیلوتن تی ان تی بود و از سال 1985 عملیاتی شد. 16 تیره از این موشک را زیر دریایی دلتا 4 حمل می کرد

R-29RMU2:  در سال 1996 تولید موشک ار 29 ار ام به پایان رسید   ولی از سال 1999  برای جایگزین نسل نخست   موشک ار 29 ازمایشاتی روی یک نسخه  جدید با برد و دقت بیشتر اغاز شد که ار 29 ار ام یو 2  لاینا نامیده شد. موشک جدید در سال 2004 وارد خدمت شد و از زیر دریای های دلتا 4 پرتاب می شود.  درواقع زمینگیر  شدن ناوگان زیر دریاهای کلاس تایفون  که مسلح به موشک ار 39 بود  باعث توسعه این موشک با برد بیشتر شود  تا دلتا 4 موقتا تا امدن زیر دریایی  بوری و موشک بولاوا  خلاء را پر کند.موشک ار 29  ار ام یو 2 نیز سه مرحله سوخت مایع دارد ولی مراحل اول و دوم ان بزرگتر و سوخت قویتری حمل می کند  در نتیجه برد موشک به 11500 کیلومتر البته بسته  به کلاهک برسد. این موشک  میتواند بین 4 تا 8 کلاهک اتمی را حمل کند و دقت ان به 250  متر می رسد و دارای ترکیبی از سامانه  گلنوس و اینرسی است.

 همکنون  ار 29ار ام یو 2 و ار ام تنها نسخه های خانواده  ار 29 هستند که در خدمت هستند و مابقی انها از خمت خارج شده اند. بیش از 500  تیره  از انواع مختلف ار 29 تولید شده

12486052_1224635000886214_7971407664929282616_o

 موشک RSM -56  بولاوا

در سال 1998 روسیه تصمیم گرفت با در نظر گرفتن از بین رفتن  خطر جنگ هسته ای همچنان برنامه اتمی دریایی خود را پیش ببرد  و دست به توسعه موشک بالستیک  زیر دریایی پرتاب جدید  و زیر دریایی جدید بزند.  بولاوا اگرچه اولین موشک  سوخت جامد زیر دریایی پرتاب روسها نیست ولی همکنون تنها موشک  بالستیک  سخت جامد روسها است که از زیر دریایی پرتاب می شود  . بولاوا شباهت  بسیار از نظر کلی به موشک  توپل  دارد و هر دو در موسس فناوری های حرارتی مسکو طراحی شده اند و یک تیم طراحی روی هر دو کار کرده است

موشک دارای سه مرحله  سوخت جامد است که مرحله نهایی (سوم)  شامل کلاهک  نیز می باشد و موشک در فاز  نهایی دارای  توان دادن مانور های فریب و همچنین پرتاب پوشاله برای ایجاد اهداف  کاذب است و همچنین کلاهک در برابر  انفجار های الکترو مغناطیسی  مقاوم است  و میتواند حتی در برابر افنجار یک کلاهک اتمی در 500 متری خود مقاومت کند

 موشک  دارای  بیشترین برد  8300 کیلومتر است ولی میتوان با کاهش کلاهک برد را تا 9700 کیلومتر نیز افزایش داد . موشک دارای  ده کلاهک مجتمع  هدایت شونده است که دارای  ترکیبی هدایت اینرسی و گلناس هستند و قدرت انفجار انها معادل  100 کیلوتن تی ان تی است  ولی  میتواند کلاهک های 150 کیلو تن تی ان تی را نیز حمل کند ولی در تعداد کمتر

بولاوا موشک  واقعا دردسرسازی است اولین تست این موشک در سال 2004 انجام شد و تا سال 2013 که وارد خدمت شد  20 تست انجام  داد که 8 تست ان نا موفق بود. مشکلات در  پیشرانه بود  به شکلی که طی دوسری  سه تست نا موفق داشت. سرانجام شش تست موفق پشت سر هم داشت تا اینکه  مجوز ورود به خدمت گرفت ولی اولین  تست   نیز بعد از این شش تست که اولین تست ان بعد از عملیاتی شدن نیز بود با شکست مواجه شد. در کل از 25 تست این  موشک 9 تست شکست خورد و از این رو کارایی بولاوا در اگر اما است. در قیاس  با موشک ار 29 ار ام که در 11 تست تنها یک تست  را شکست خورد کارنامه بسیار بدی است و اصلا  به خدمت گیری ار 29 ار ام یو 2 نیز تلاشی  برای داشتن یک موشک تا زمان  رفع مشکلات بولاوا   است. البته این موشک در می سال 2018 توانست طی یک تمرین موفق بسیار خوب ظاهر شود زمانی که یک زیر دریایی کلا بوری چهار تیره ان را پشت سر هم با موفقیت شلیک کرد.همکنون بولاوا از پیشرفته ترین زیر دریایی اتمی روسیه یعنی زیر دریایی بوری شلیک می شود و بعید  است با دیگر زیر دریای های اتمی بازمانده از جنگ سرد هماهنگ شود.

Bulava 3m14-image244 bulava1

مشخصات

نام  ار 29 ار ام یو2 بولاوا
طول 15 متر 12.1 متر
قطر 1500م  م 2000م  م
وزن 40تن 40 تن
پیشرانه سه مرحله سوخت مایع سه مرحله سوخت جامد
کلاهک 10 تا 12 کلاهک اتمی 10 کلاهک اتمی
برد 11000 تا 12000 کیلومتر 8300 کیلومتر
هدایت اینرسی و گلنوس اینرسی و گلنوس
دقت زیر 200 متر بین 350 تا 200 متر
سرعت در فاز نهایی 20 ماخ 24 ماخ
پرتاب کننده زیر دریایی دلتا4 زیر  دریایی بوری

گرداوری و ترجمه: عبدالحمید تارخ

منبع:

missilethreat.com

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن