پروژه ناوچه کلاس استانبول یک پروژه توسعه یافته در ترکیه است که هدف آن ساخت یک ناوچه بر اساس کلاس ناوچه آدا ولی با ظرفیت و توان حمل بیشتر تسلیحات است
برش صفحه نخستین فروند از این ناوچه در سال ۲۰۱۷ آغاز شد و در سال ۲۰۲۱ نخستین آن به آب انداخته شد و در اولین ماه میلادی سال ۲۰۲۴ اولین فروند از این کلاس که با نام استانبول شناخته می‌شود وارد خدمت نیروی دریایی ترکیه شد. نیروی دریایی ترکیه تصمیم دارد ۸ فروند از این ناوچه 3100 تنی را به خدمت بگیرد ولی سفارش فعلی ۴ فروند است که تا سال 2026 هر چهار فروند تحویل خواهد شد
کلاس استانبول یک ناوچه ۱۱۳ متری با توناژ 3100 تن است که از ۱۲۳ خدمه استفاده می‌کند .همانطور که گفته شد پلتفرم اصلی ساخت این ناوچه کلاس آدا است که چند سالیست در خدمت نیروی دریایی ترکیه است ولی این ناوچه ظرفیت حمل تسلیحات کمتری داشت برای همین کلاس استانبول به عنوان نسخه بزرگتر ساخته شد . هر دو کلاس استانبول و آدا طی پروژه بزرگی با نام پروژه کلاس میلگن شناخته می‌شود که شامل چندین نمونه شناور رزمی با توان و ظرفیت مختلف است
پیشرانه اصلی این شناور یک موتور توربین گازی LM2500 ساخت شرکت جنرال الکترونیک آمریکاست که یکی از مشهورترین موتورهای توربین ساخت آمریکاست که بر روی بسیاری از شناورهای نظامی آمریکایی نصب شده است.چندین نسخه از این موتور توربین گازی ساخته شده ولی نسخه‌ای که بر روی کلاس استانبول نصب شده 43000 اسب بخار قدرت فراهم می‌کند و البته به غیر از این موتور توربین گازی دو موتور دیزل ساخت ام یو تی آلمان نیز در دسترس است که برای مواقعی که نیاز به سرعت بیشتر باشد از این موتورهای دیزل استفاده می‌شود
با هر سه موتور استانبول میتواند به سرعت ۵۴ کیلومتر در ساعت برسد اگرچه سرعت کروز آن ۲۶ کیلومتر در ساعت است.برد این ناوچه با سرعت کروز ۱۰ هزار کیلومتر است.
شناور در دو سمت دارای بدنی کشیده رو به طرف بالا است که تلشا شده برخی از تجهیزات روی سطح ناو را به وسیله دیواره‌های بلند در مقابل امواج راداری دشمن پنهان کنند تا بازتاب راداری کمتری داشته باشد .بر اساس گفته منابع ترکی سطح پنهانکاری این ناوچه با وجود که بزرگتر از کلاس آدا است ولی از آن بیشتر است
ناو همچنین دارای محل فرود بالگرد و همچنین آشیانه نگهداری از آن است و به شکل سنتی در ارتش ترکیه بر روی شناورهای جنگی خود از بالگرد گشت دریایی و ضد زیردریایی سی هاوک استفاده می‌کنند و در دو سمت شناور دارای محل قرارگیری قایق تندرو برای نیروهای تفنگدار دریایی و یا نیروهای شناسایی است که به وسیله یک بالابر به سرعت از درون شناور بیرون آمده و روی آب قرار می‌گیرد
اولین پیش نمونه کلاس استانبول که در سال ۲۰۲۴ وارد خدمت شد دارای یک رادار جستجوی اصلی اسمارت اس مارک ۲ ساخت تالس هلند است. این رادار روی چندین شناور دیگر ساخت ترکیه مانند کلاس آدا و یا کلاس آنادولو نصب شده است ولی قرار است در ادامه بر روی ۴سه ناو دیگر تولیدی از رادار سینک استفاده شود
رادار اسمارت اس دارای برد ۲۵۰ کیلومتر است و یک رادار آرایه فازی چند منظوره برای جستجو و درگیری با اهداف است که میتواند اهداف هوایی را از ۲۵۰ کیلومتری به اهداف دریایی را از ۱۵۰ کیلومتری کشف کند و یا اهدافی را که بر روی سطح آب در ارتفاع ۱۵ متری تا فاصله ۳۰ کیلومتری و در زیر این فاصله در ارتفاع ۵ کیلومتری کشف کند.این رادار قابلیت درگیری با ۷۰۰ هدف را دارد.
تاکنون23 دستگاه از این رادار برای نصب بر روی شناورهای مختلف در ترکیه خریداری شده است
ولی رادار سینک که ساخت اسلسان ترکیه است و در ادامه بر روی سه فروند دیگر نصب می‌شود نیز یک رادار آرای فازی فعال باند اس است که به عنوان رادار جستجو و درگیری استفاده می‌شود .این رادار دارای برد کشف ۵۰۰ کیلومتر است و توان درگیری کشف همزمان ۱۰۰۰ هدف را دارد از نظر قابلیت از رادار اسمارت برتری دارد و احتمالاً در آینده بر روی نخستین نمونه تولیدی کلاس استانبول جای اسمارت را نیز خواهد گرفت
رادار دیگر رادار آلپر است رادار آلپر یک رادار ساخت اسلسان ترکیه است که برای کاوش سطح آب به کار می‌رود. این رادار با سرعت چرخش ۲۰ دور در دقیقه برای رصد اهدافی است که در ارتفاع کم و یا روی سطح آب به ناو نزدیک می‌شود ساخته شد اگرچه دارای نقش رادار ناوبری نیز می‌باشد
دیگر رادار این ناو رادار اکریپ دی است که رادار هدایت آتش توپ سینه این ناو به حساب می‌آید .این رادار باند ایکس با برد ۳۲ کیلومتر بر روی پل فرماندهی ناو نصب شده و در کنار آن یک مجموعه سامانه اپتیکی با دوربین دید حرارتی و دید روزانه و مسافت یاب لیزری نیز وجود دارد .این مجموعه برای هدایت توپ ۷۶ میلیمتری سینه به کار می‌رود
دیگر تجهیزات الکترونیکی این ناو میتوان به
به سیستم جنگ الکترونیک آسلسان آریس و ضد جنگ الکترونیک آریس 2که در زیر رادار جستجوی اصلی ناو نصب شده
سامانه اپتیکی آسلسان چشم دریا یک سامانه اپتیکی با برد کشف حدود 50 کیلومتر بر ضد اهداف دریایی است که برای کشف و رصد هدف به وسیله سامانه‌های اپتیکی به کار می‌رود
سامانه سونار یدکشنده YAKAMOS و سامانه سونار FERSAH که درجلوی ناو نصب شده
سامانه هشدار دهنده لیزری و سامانه هشدار دهنده فروسرخ که نزدیک شدن موشک به ناو را هشدار می‌دهد از هر کدام از این دو سامانه ۴ عدد در چهار سمت ناو نصب شده قرارگیری لیزر بر روی ناو و همچنین نزدیک شدن موشک به ناو را با حس کردن شعله انتهایی موشک و خدمه هشدار می‌دهد
همچنین از دیگر سیستم‌های این ناوچه میتوان به سیستم اختلالگر ضدژدر آریس دی اشاره کرد که در واقع وظیفه آن ایجاد صدای مزاحم برای جلب نظر سیستم سونار اژدر و یا زیردریایی برای فریب و انحراف اژدر از هدف اصلی است
همچنین ۴۰ لوله پرتاب چپ و فلر برای ایجاد اختلال بر روی موشک‌های هدایت راداری در دو سمت ناو نصب شده است
در باب تسلیحاتی در جلوی ناو توپ ۷۶ میلیمتری سینه ایتالیایی مشهور اتو ملارا نصب شده که دارای سرعت آتش ۱۰۰ تا ۱۲۰ گلوله بر دقیقه است . مهمات این توپ در ترکیه ساخته می‌شود که شامل نسخه انفجار قوی ترکش شونده و همچنین مهمات‌های انفجار قوی ترک شونده مجاورتی برای درگیری با اهداف هوا و یا شناورهای تندرو موشک انداز هستند. همانطور که گفته شد این توپ به وسیله رادار و اپتیک ساخت اسلسان ترکیه هدایت می‌شود میتواند تا ۱۸ کیلومتری بر ضد اهداف دریایی و تا ۷ کیلومتری به ضد اهداف هوایی مورد استفاده قرار گیرد
در بخش عقبی ناو بر روی آشیانه بالگرد یک سامانه دفاع هوایی ضد موشک برد کوتاه
GOKDENIZ قرار دارد که در واقع یک سیستم تسلیحاتی ساخت ترکیه است که شامل یک توپ دفاع هوایی ۳۵ میلیمتری اوریکن البته ترکی ان است که مجهز به سیستم هدایت آتش ترکی شده است .این سیستم شامل یک برجک با توپ ۳۵ میلیمتری با سرعت آتش با سرعت آتش ۱۱۰۰ گلوله بر دقیقه و برد موثر ۴۰۰۰ متر است که بر روی خود برجک یک رادار جستجو و یک رادار درگیری و یک سامانه اپتیکی برای هدایت آتش نصب است و میتواند عقب و دو سمت ناو را پوشش دهد
نکته جالب این است که یکمی عقب‌تر از همین توپ یک سیستم هدایت رادار اکریپ دی که در همین شناور در جلو برای هدایت توپ ۷۶ متری کار گذاشته شده قرار دارد این سیستم اپتیکی و راداری برای هدایت توپ ۳۵ میلیمتری است اگرچه سامانه ۳۵ میلیمتری دارای سیستم هدایت سر خود است ولی ترکها یک رادار جدا نیز برای آن تعبیه کردند
دیگر سلاح دفاع هوایی این ناو در جلو قرار دارد دقیقاً پشت سر توپ ۷۶ میلیمتری
دو مجموعه هشت تایی سیلوی پرتاب عمود در مجموع با ۱۶ سیلو برای پرتاب موشک‌های پدافند هوایی سپر ساخت ترکیه است که نسخه ای از سامانه پدافندی زمین پاییه هیسار است. این نسخه 30 کیلومتر برد دارد و دارای سیستم هدایت تصویر ساز حرارتی است که جنگ الکترونیک در برابر ان کارگر نیست ولی نیاز به برد بیشتر باعث شد تا ترکها تصمیم به نصب موشک سپر بلوک 2 با برد 100 کیلومتر و سیستم هدایت رادار فعال روی این ناو بزنند .البته در حال حاظر تنها سپر بوک1 با برد 30 کیلومتر عملیاتی است و سپر 2 تا سال 2025 عملیاتی می شود
با وجود این کلاس استانبول میتواند موشک های پدافندی امریکایی نیز شلیک کند .این ناو میتواند از موشک آمریکایی رادار نیمه فعال ESSM با برد ۵۰ کیلومتر که دست کم 400 تیر از ان توسط ترکیه خریداری شده و یا موشک استاندارد 1 نسخه بی با برد 50 کیلومتر که ان نیز به میزان 400 تیر خریداری شده استفاده کند
در میانه ناو در جلوی دودکش در میان صفحات فلزی دو لانچر هر کدام با ۸ موشک ضد کشتی در مجموع ۱۶ موشک ضد کشتی توان ضد کشتی این ناو را تشکیل می‌دهد
کلاس استانبول میتواند تا ۱۸ موشک ضد کشتی آمریکای هارپون و یا همین تعداد موشک بومی ضد کشتی اتومیکا را حمل کند .اتومیکا موشک کروز رادار فعال با برد ۲۲۰ تا ۲۵۰ کیلومتر است که توسط شرکت روکتسان ترکی طراحی شده و دارای انواع نسخه ساحل پرتاب و دریا پرتاب است و دارای توان تهاجم زمینی نیز به واسطه دارا بودن سامانه هدایت ماهواره‌ای نیز دارد از این رو میتواند به اهداف ثابت نیز حمله کند.کلاهک این موشک220 کیلوگرم وزن دارد و یک موشک مادون صوت است
همچنین ناو دارای تیوپ پرتاب اژدر 325 میلیمتری است که برای پرتاب اژدر های امریکایی مارک46 در نظر گرفته شده که 750 عدد از ان در دهه1990 از امریکا خریداری شد
تاکنون یک فروند از این کلاس با نام استانبول تحویل شده و ساخت 3 فروند دیگر با نام های ازمیر، اسیل و ازمیت در جریان است که هر سه فروند در سال 2023 ساختشان تمام شده و در مراحل مختلف تجهیز و ازمایش هستند
در دسامبر 2020، اوکراین قراردادی را برای ساخت چهار ناوچه از این کلاس امضا کرد. یکی از انها ساخته شده و به اب انداخته شده ولی احتمالا تحویل اینها به بعد از جنگ اوکراین با روسیه بر میگردد
****عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت****
عبدالحمیدتارخ
مقالات مشابه
