پروتكل ارتباطى خانواده بصير

گرداوری :حسين.ص(ارتشبان)
? پروتكل ارتباطى خانواده بصير

بحث جنگ شبكه محور در نيروهای زمينی و مخصوصا نيروهای پياده يكى از مهم ترين اركان علوم نظامى در چند دهه اخير است ، كه ، در ارتش هاى نوين در جهان داراى جايگاهی ويژه است ، زيرا نياز نيروي درحال رزم را به اطلاعات مورد نياز در ميدان نبرد فراهم ميكند .

اطلاعاتى چون موقعيت نيروهاي خودی و دشمن ، وضعيت جسمانی و تجهيزاتی نيروهای خودی ، لينك كردن گيرنده ها و فرستنده های ارتباطی برای اشتراك گذاری و تبادل تصاوير و اطلاعات مورد نياز هر بخش و … كه به پيشبرد اهداف يك گروه پياده در حال رزم بسيار كمك ميكند .

براي مثال نيروی پياده هيچ اطلاعات شناسايی از منطقه رزمي و تحركات نيرويی كه در حال نبرد در آن است را ندارد بنابراين مركز فرماندهی براحتی ميتواند با كمك يك پهپاد شناسايی اطلاعاتي را كسب و با كمك اشتراك گذاری اطلاعات بر روی پروتكل ارتباطی گروه رزمی انها را از محيط پرامونشان مطلع كند . ( اين مثال فقط و فقط بخشي از توانايي های يك سامانه ارتباطی و شبكه محور گسترده و پيشرفته است )

در سال هاى گذشته در نيروهاى مسلح جمهورى اسلامى ايران نياز به يك سامانه ارتباطى پيشرفته به منظور گسترش ارتباطات ، موقعيت يابى ، يكپارچه سازى ارتباطات بين فرماندهى و نيروها ، اعلام وضعيت هاى مختلف نيرو در ميدان نبرد و ديد بهتر براى فرماندهى از ميدان نبرد احساس ميشد تا اينكه وزارت دفاع به فكر سرمايه گذارى ، توسعه و گسترش همچين سامانه افتاد تا بسترى براى ايجاد يك برترى ارتباطى براى نيروهاى ايرانى در ميدان نبرد باشد .

به اين منظور “گروه صنايع رزم انفرادى” زير نظر وزارت دفاع شروع به پايه ريزى ، طراحى و ساخت همچين سامانه اى با نام “پروتكل ارتباطى بصير” كرد كه بايد ويژگى هايى چون نشانگرهاى مرئى و IR براى اعلام موقعيت در منطقه نبرد ، واحد كنترل ، كامپيوتر مركزى ، مداومت عملكرد و عمر باطرى بالا ، برد سيگنال بالا و سبكى كل اجزا برا جلوگيرى از كاهش مانور سرباز در ميدان نبرد را ميداشت .

گروه صنايع رزم انفرادى در ابتدا “پروتكل ارتباطى بصير : آنالوگ نسل ١ ” با ٥ جز اصلى طراحى و معرفى كرد كه ميتوان گفت ضعيف ترين نسخه اين خانواده از لحاظ پردازش سيستم مركزى ، وزن بالا ، مداومت عملكردى و عمر باطرى است ، بصورتى كه عمر باطرى و مداومت اين سامانه فقط ٣ ساعت عملياتى است و وزن كل اين سامانه به بيش از ٦٠٠ گرم ميرسد !

همانطور كه گفته شد پروتكل بصير در آنالوگ نسل ١ داراى ٥ جز اصلى است ( تقريبا ميتوان گفت هر ٣ نسل اين خانواده از ٥ جز اصلى بهره ميبرند كه تفاوت ها در نحوه عملكرد و اصلاحات انجام شده رو آنان است ) :

– واحد كنترل
– هدست تاكتيكال
– نشانگر مرئى و IR
– بيسيم
– كامپيوتر يا سيستم مركزى

“واحد كنترل” در اين نسل از پروتكل بصير وظيفه اعلام وضعيت و موقعيت سرباز توسط دستى را داراست ، كه با ٤ وضعيت مختلف دسته بندى شده است براى مثال وضعيت EM يا همان وضعيت اضطرارى كه سرباز فقط با لمس آن به مركز فرماندهى اعلام وضعيت اضطرارى ميكند . بعد از اعلام وضعيت ، توسط نيرو با كمك واحد كنترل اطلاعات به “كامپيوتر يا سيستم مركزى” رفته ، در آنجا پردازش شده و با كمك فرستند (بيسيم) به مركز فرماندهى ارسال ميشود و اگر لازم بود پاسخ هاى لازم را با كمك “هدست تاكتيكال” دريافت ميكند و اگر لازم به كشف موقعيت نيرو با كمك ديد مسلح نيز بود ميتوان از روى “نشانگرهاى IR و مرئى (به رنگ قرمز)” موقعيت وى را تشخيص داد .

فعاليت و وظيفه هاى كلى در آنالوگ نسل ١ اين خانواده به شرح بالا بود . از ديگر مشخصات اين نسل ميتوان به :

• سيستم ظبط و پخش صداى وضعيت اضطرارى
• دوربين و صفحه نمايش بيسيم ( الحاقى و در صورت نياز )
• قابليت ارتباط همزمان به ٢ گيرنده
• سوئيچ فعاليت اتوماتيك
• عمر باطرى و مداومت عملياتى بسيار پايين ( ٣ ساعت )
• چراغ شناسايى مادون قرمز

اشاره كرد .

همانطور كه گفته شد “آنالوگ نسل ١” داراى مشكلاتى چون : عمر باطري و مداومت عملياتي بسيار پايين ، وزن بالا ، واحد كنترل سنگين و پيچيده ، كامپيوتر مركزى با توان پردازشى پايين ، برد پايين و ناتوانى در حذف نويز هاى فعال محيطى بود كه در مراحل بود كه در مراحل تست و آزمايش براحتى نمايان بودند ؛ بنابراين برنامه اى جهت بهبود و ارتقا عملكرد اين نسل تهيه و ازمايشات و طراحى هاى نسل جديد اين پروتكل شروع شد .

پروژه ارتقا سامانه بصير ” پروتكل ارتباطى بصير : ديجيتال نسل ١ ” نام گرفت كه نويد بهبود عملكرد ميدانى اين سامانه را ميداد .

پروتكل جديد داراى همان اجزا قبلى ولى با ساختار و طراحى متفاوت بود ؛ اجزا اصلى در همان تعداد ٥ جزء ارائه شده بود و تغييرى در تعداد اجزا مشاهده نميشد ، در عوض كار با واحد كنترل روان تر و آسان تر شده بود ، كامپيوتر مركزى توان پردازشى بالاترى نسبت به نسل قبل داشت ، برد ، مداومت عملياتى و عمر باطرى پيشرفت عظيمى كرده بودند
طورى كه عمر باطرى از ٣ ساعت به ٥٠ ساعت رسيده بود ، همچنين يك بخش نويزگير فعال محيط نيز روى آن قرار گرفته بود ، وزن نيز به ٦٠٠ گرم كاهش پيدا كرده بود .

فعاليت و عملكرد كلى اجزا دقيقا همچو نسل اول اين سامانه است ولى با تفاوت هاى جزئى همچون رفع پيچيدگى هاى واحد كنترل كه در بالا به آن اشاره شد ، قابليت هايى مثل :

• پخش فايل صوتى از روى SD كارت
• فعاليت بيسيم بصورت خودكار فقط با شروع صحبت
• تركيب نشانگر مرئى و IR از ٢ بخش جدا در يك بخش بود.

بعبارتى تنها تغييرات بسيار مهم و عمده اين نسل ،تجهيز به يك بخش نويزگير ، ارتقا مداومت عملياتى و فعاليت خودكار بيسيم با كلام بود .
بعد از موفقيت چشمگير و بسيار بالا اين نسل يعنى “ديجيتال نسل اول” وزارت دفاع به فكر يك نسل و ارتقايى رويايى تر بود تا به استانداردهاى بالاى جهانى نزديكتر بشويم ، بصير هنوز قابليت هايى چون موقعيت ياب و مكان ياب ديجيتال و ماهواره را نداشت ، هنوز به برد موثر بالاتر نياز داشت ، به يك كامپيوتر با توان پردازش بهتر و ارسال مداوم اطلاعات به مركز فرماندهى نياز داشت ، همچين نياز به يكسرى از ريز اطلاعات از نيرو مثل وضعيت جسمانى و سطح هوشيارى ، سرعت حركت در مسير و ميزان تجهيزات و حجم مهمات نيز احساس ميشد .

بنابراين وزارت دفاع با كمك نيروى جوان و دانش و تجربه اى كه از نسل اول و دوم بدست آورده بودند پروژه جديدى را با نام “پروتكل ارتباطى بصير : ديجيتال نسل دوم ” شروع كرد تا آخرين نسل اين خانواده پرماجرا را با بالاترين سطح كيفيت ارائه دهد .

نسل سوم يا همان “ديجيتال نسل دوم” سنت ٥ جزء اين خانواده را حفظ كرده است ولى از لحاظ فنى كاملا با نسل هاى قبل خود متفاوت است .

كامپيوتر مركزى بصورت مداوم عرض و طول جغرافيايه نيرو را به مركز فرماندهى ارسال ميكند و در اين راه از سامانه موقعيت ياب جهانى (GPS) اسنفاده ميكند ، فرماندهى را از ميزان جراحات وارده و اوضاع جسمانى نيرو باخبر ميساز و حجم تجهيزات و مهمات را نشان ميدهد .

به نوعى تمامى فعاليت هاى نيرو براى فرماندهى ارسال ميشود ، حتى سرعت حركت نيرو نيز توسط كامپيوتر مركزى به مركز فرماندهى ارسال ميشود .

پردازش اطلاعات بسيار سريعتر صورت ميگيرد ، خطوط از امنيت بالاترى برخوردار هستند و نويزگير فعال محيط نيز عملكرد بهترى دارد ، قابليت هايى چون سوئيچ خودكار بيسيم و برقرارى ارتباط با كلام و كارت حافظه جهت ضبط و پخش صدا حفظ شده اند .

بجاى استفاده از نشامگر شناسايى مرئى و IR براى افزايش امنيت و جلوگيرى از لو رفتن موقعيت نيرو براى دشمن از يك آنتن فرستند سيگنال استفاده شده است كه موقعيت نيرو را بصورت مداوم ارسال ميكند ، برد اين نسل به ٥٠٠ متر ارتقا پيدا كرده است ولى بدليل استفاده از آپشن هاى بيشتر و فعاليت بيشتر كامپيوتر و واحد كنترل و آنتن فرستند عمر باطرى و مداومت عملياتى از ٥٠ ساعت در نسل دوم به ٢٠ ساعت كاهش پيدا كرده است ، وزن نيز به ٢٥٠ گرم كاهش يافته است .
در صورتى كه پروتكل ارتباطى بصير در نمونه هاى نهايى درون نيروهاى رزمى آجا و سپاه پاسداران عملياتى شود ميتواند بخش عظيمى از نيازهاى ارتباطى و شناسايى آنها را فراهم كند و به تبادل اطلاعات مورد نياز بين فرماندهى و نيرو و نيروها با يكديگر كمك شايانى كند