سلاح تهاجمی برد بلندGLSDBساخت امریکا

سلاح تهاجمی برد بلند GLSDB بمب که از زمین با راکت پرتاب می شود

در سال ۲۰۱۵ میلادی شرکت ساب سوئد با همکاری شرکت بوئینگ طرحی به نام GLSDB آغاز کرد که هدف از آن ساخت نسخه زمین پرتاب بمب هواپرتاب هدایت ماهواره اس دی بی بود

بمب اس دی بیر یکی از فناوری‌های نوین و بسیار موثر در خدمت نیروی هوایی آمریکا هست که در سال‌های پس از سال ۲۰۰۰ وارد خدمت شد. بمب کوچک کم قطربا سیستم هدایت ماهواره‌ای بود که دارای دو بال جمع شونده بر روی خود بود که بعد از پرتاب بال‌ها باز شده و بمب بر روی امواج هوا گلاید می‌کرد تا به مقصد خود برسد

این طرح بسیار موثر بود به شکلی که بعد از آن در جهان جنبشی برای ساخت بمب‌های مشابه به راه افتاد و چندین کشور بمب‌هایی را مشابه اس تی بی طراحی کردند

اس دی بی که در خدمت آمریکا جی بی یو38 نیز شناخته می‌شود یک بمب با قطر بسیار کم و وزن ۱۲۹ کیلوگرم است .بمب به شکلی ساخته شده که بعد از پرتاب به پروفایل‌های مختلف به هدف برخورد کند برای نمونه برای به دست آوردن بیشترین میزان نفوذ می‌تواند با زاویه ۹۰ درجه بر روی سر هدف فرود آمده نفوذ کرده و بعد منفجر شود

سرجنگنده نفوذ کننده آن ۹۳ کیلوگرم وزن دارد ولی از این میان ۱۶ کیلوگرم آن مواد منفجره است، ولی همین میزان کافی است تا بتوان با آن استحکامات دشمن را زد، زیرا این بمب اول نفوذ کرده و بعد منفجر می‌شود با وجود این به طور معمول اس دی بی برای زدن اهداف نرم یا نیمه نرم استفاده می‌شود .تجهیزات پدافندی هواگردهای پارک شده دشمن ، خودروهای زرهی، ساختمان‌های کوچک و غیر محافظت شده و انواع تاسیسات زیر بنایی

مقاله ای در مورد بمب های اس دی بی را اینجا بخوانید

امتیاز اس تی بی کوچک بودن آن است .طول آن تنها ۱.۸ متر است وزن آن نیز کم است از این رو می‌توان تعداد زیادی از آن را توسط جنگنده‌ها پرتاب کرد .برای نمونه یک جنگنده بمب افکن چون اف ۱۸ و یا اف ۱۶ در زیر یک جایگاه خود می‌توانند تا دو بمب هدایت لیزری و یا ماهواره‌ای معمولی بر اساس بدنه بمب مارک ۸۲ حمل کنند ولی می‌تواند تا ۴ بمب اس تی بی را حمل کنند از این رو اس دی بی به دلیل وزن قطر و طول کم اجازه حمل تعداد زیادی از آن را به جنگنده‌ها می‌دهد

ولی هم اکنون بحث پرتاب از جنگنده در میان نیست ، طرح ساب و بوئینگ پرتاب آن از زمین و به شکل دقیق‌تر از راکت اندازهایی چون هایماس و ام 270 بود. اس دی بی وزن کمی داشت، بر اساس محاسبات ساب تنها کافی بود یک پیشرانه به آن وصل کنید تا پرتاب شود و با کمک بالچه‌های خود بر روی امواج هوا سوار شود تا به هدف خود برسد و این دقیقاً همان طرحی بود که اجرا شد

نخستین آزمایش سلاح جدید که همانطور که گفته شد جی ال اس دی بی شناخته می‌شود در سال ۲۰۱۵ انجام شد .این بمب همان اس دی بی معمولی است تنها یک پیشرانه راکتی در انتهای آن کار گذاشته شده که بعد از پرتاب بمب را تا ارتفاع چهار و نیم کیلومتری بالا برده و بعد خاموش می‌شود. پیشران خاموش می‌شود و از بمب جدا شده و بمب بالچه‌های خود را باز کرده و بر روی امواج هوا سوار شده و می‌تواند تا ۱۵۰ کیلومتر را طی کند

بیشترین برد این بمب ۱۵۰ کیلومتر است، دقیقاً همان بردی که نسخه هوا پرتاب به ان دست میابد. در واقع راکت سوخت جامد کمکی ، کمک می‌کند تا بمب همان سرعتی برسد که هواپیما آن را رسانده و پرتاب می‌کند .بمب در هنگام نزدیک شدن به هدف دارای سرعت زیر صوت است سرعت بمب این ۸۰۰ تا ۸۷۰ کیلومتر در ساعت عنوان شده. بمب دارای سیستم هدایت ماهواره‌ای است و دقت آن حدود یک متر است

شلیک کننده می‌تواند بسته به نوع هدف تعیین کند که بمب با چه زاویه‌ای به هدف برخورد کند آیا قرار است اول نفوذ کند و بعد منفجر شود، یا روی سر هدف منفجر شود و یا با برخورد بلافاصله منفجر شود . تمام انواع بمب اس دی بی قابل پرتاب از راکت اندازهای زمینی هستند ،نسخه هدایت ماهواره آن که دارای سیستم هدایت اینرسی است نسخه اصلی است حتی در صورت اختلال در ماهواره سیستم اینرسی می‌تواند بمب را به هدف برساند ولی بدون شک دقتش به شدت کاهش پیدا می‌کند حتی ممکن است تا ۴۰ متر از هدف خود دور بیفتد(با سیستم هدایت ماهواره ای دقت حدود یک متر است). یک نسخه به نام جی بی یو ۳۹ بی بی وجود دارد که دارای ترکیبی از سیستم هدایت ماهواره‌ای و لیزری است

در حالی که با نسخه هدایت ماهواره‌ای که فراگیرترین نسخه این است ، تنها می‌توان اهداف ثابت را هدف قرار داد با نسخه ماهواره و لیزری می‌توان اهداف متحرک و ثابت را مورد هدف قرار داد .البته برای هدف قرار دادن اهداف متحرک با لیزر نیاز است که یک پهپاد و یا کواد مجهز به لیزر هدف را برای سلاح لیزری روشن کند تا بمب به سمت هدف پیش برود.. نسخه دارای هدایت لیزری می‌تواند اهدافی را با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت بزند که می‌توان یک هدف دریایی و یا زمینی باشد اگرچه در مرحله تست حتی هدفی با سرعت 130 کیلومتر در ساعت را نیز زده است

یکی از امتیازات GLSDB این است که مانند یک راکت یک مسیر مستقیم را طی نمیکند. این سلاح میتواند بعد از بال شدن بالهایش از زاویه های مختلف پرواز کرده و به سمت هدف برود .در واقع این بمب همانند یک گلایدر عمل میکند تا زمانی که بر روی امواج هوا سوار است میتواند در برد کمینه خود به هر سمت پرواز کند.از این رو شکار کردن ان نیز بسیار دشوار تر است

اگر این سیستم را قیاس کنیم با مهمات ام ۲۶ که راکت 227 م م اصلی شلیک شده از سامانه‌هایی چون ۲۷۰ و هایمارس است، می‌بینید که راکت ام ۲۶ در بهترین حالت ۴۵ کیلومتر برد دارد حتی اگر دیگر راکت هدایت شونده سامانه‌ها راکت انداز آمریکایی یعنی مهمات GMLRS نیز بررسی کنیم می‌بینیم که بیشترین برد آنها ۹۲ کیلومتر است و از این رو اس دی بی زمین پرتاب برد بیشتری دارد.از طرفی اگر بخواهیم هزینه را مد نظر قرار دهیم تقریبا هزینه هر بمب که از این سامانه پرتاب شود با راکت کمکی حدود ۶۰ تا ۸۰ هزار هزار دلار است که تقریباً باز بسیار کمتر از مهمات GMLRS هدایت ماهواره است که ۱۶۸ هزار دلار قیمت دارد

هر راکت انداز هایمارس می‌تواند دو عدد از این بمب راکتی را حمل کند این میزان برای سیستم ام ۲۷۰ ، رقم چهار بمب راکتی است

یکی از موضوعاتی که در مورد این بمب بسیار سر و صدا کرده تصمیم ارتش امریکا برای تحویل آن به اوکراین است. قرار بود اولین بار این بمب در سال ۲۰۲۴ وارد خدمت ارتش امریکا شود(البته منظور نسخه راکتی زمین پرتاب است زیرا نسخه هواپرتاب دو دهه است در خدمت است) ولی ارتش آمریکا تصمیم گرفته حتی زودتر از خودش این سلاح را تحویل اوکراین دهد.طی یکی از بسته های کمک امریکا به اوکراین به ارزش 2.2 میلیارد دلار اوکراین تعدادی موشک بالستیک زمین به زمین اتکام و تعدادی از این بمب را دریافت خواهد کرد .اتکام‌ها در پاییز سال ۲۰۲۳ به اوکراین رسیدند و بسیار هم موفق عمل کردند و احتمالاً در اوایل سال جدید میلادی این بمب را نیز به اوکراینی‌ها تحویل دهد . از برتری‌های این بمب نسبت به موشک اتکام علیرغم کلاهک کوچکترش این است که رهگیری آن به دلیل قطر کم برای سامانه‌های روسی بسیار سخت است و البته عدم نیاز به طی مسیر مستقیم باعث شده اوکراین راامیدوار کند  بتواند با آن تعداد بیشتری سامانه پدافند روسی را شکار کند اگرچه تاکنون با کمک سامانه‌های اتکام نیز موفق بوده و چند مورد اس ۴۰۰ و اس ۳۰۰ را شکار کرده است

عبدالحمید تارخ

****عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت****