ایرانزیر دریایی

زیر دریایی کلاس فاتح

زیر دریایی کلاس فاتح

ایران بعد از خرید سه زیر دریایی کیلو در دهه 1370 شمسی از روسیه صاحب زیر دریایی شد.کیلو زیر دریایی خوبی بود اگرچه  ایران به دلیل بد عهدی روسها در پشتیبانی  فنی ان نتوانست  واقعا از همه سه فروند همواره استفاده کند ولی خوب کیلو برای  عملیات   در اب های ازاد و اقیانوس طراحی شده بود. ایران نیاز به زیر دریایی برای دفاع از خلیج فارس و دریایی عمان داشت. در دهه 1370 شمسی چندین زیر دریایی در چین و روسیه در دسترس بود ولی به نظر می اید زیر  دریایی کلاس  یونو کره شمالی نظرش را جلب کرد . اینکه چرا یونو  واقعا مشخص نیست شاید چون این زیر دریایی برای عملیات در اب های کم عمق  خلیج فارس  خوب بود و شاید هم به این دلیل بود که کره شمالی حاظر بود به شکل انتقال فناوری انها را به ایران منتقل کند

غدیر

غدیر اولین قدم ایران برای  ساخت یک زیر دریایی بومی بود…2غدیر با تنها 150 تن وزن ، یک زیر دریایی  سبک بود تنها دو لوله اژدر داشت  وفاقد ازدر  خانه بود یعنی تنها میتوانست  دو سلاح حمل کندو برد ان محدود بود . خوب برای  درگیر در خلیج فارس  و بخشهای شمالی دریای عمان مناسب بود ولی نه  دورتر زیرا مداومت  عملیات کمی داشت .از این رو ایران برای  پوشش برد بیشتر  مثلا  پوشش دریایی عرب(منظقه ای در شمال اقیانوس هند) نیاز به زیر دریایی بزرگتری داشت که بتواند باتری های بیشتری  برای موتور خود حمل کند و استقامت  عملیات بیشتری داشته باشد.از میانه دهه 1380 شمسی ایران دو پروژه را اغاز کرد یکی فاتح و دیگری  نهنگ

 به نظر میرسد در نهایت نهنگ به نفع فاتح کنار رفت و هرگز مشخص نشد  طرح نهنگ که تصاویری  از ان نیز منتشر شد به کجا رسید

برای اشنایی با غدیر اینجا را کلیک کنید

برای اشنایی با کیلو اینجا را کلیک کنید

کلاس فاتح اولین بار در سال 2013 به نمایش در امد. این زیر دریایی در ان سال به اب انداخته شد ولی تا سال 2019 میلادی(بهمن سال 1397) عملیاتی  نشد .تقریبا  از سال 1394 هر سال خبر از الحاق ان به ناوگان نیروی  دریایی شنیده می شود  ولی به نظر میاید مشکلاتی  در زمان  تولید و  ازمایش باعث شد این زیر دریایی 6 سال بعد از رو نمایش  رسما به نیروی دریایی تحویل شود

فاتح

فاتح یک زیر دریایی 527 تنی است. در قیاس با غدیر  دست کم 3 برابر سنگینتر است  ولی همچنان در قیاس با کلاس کیلو(در ایران به ان کلاس طارق میگویند) با وزن  2350 تن بسیار سبک حساب می شود.با وجود این فاتح از غدیر  بسیار بزرگتر  است . در حالی که غدیر دارای طول 29 متر است و فاتح دارای  48 متر طول است و به همان میزان  نیز پهن تر است و این مسئله  به این معنی است که برای خدمه دارای  فضا برای استراحت  است و میتواند  باتری بیشتری برای موتور حمل کند.

تاکنون بارها از فضای  زیر دریای غدیر تصاویری  پخش شده میتوان به خوبی  دید که نمیتوان حتی در ان راست ایستاد  زیرا فضا بسیار  کم  است و حتی فضا برای  استراحت  و یا نشستن  برای خوردن غذا نیز وجود ندارد. این مسئله  به این معنی است که حالا هرچقدر هم سوخت و باتری  درون غدیر باشد توان  انجام عملیات بیش از چند روز محدود  برای این زیر دریایی امکان ندارد. فاتح بزرگتر است البته تصویر زیادی  از درون ان منتشر نشده  ولی تصاویری که از این زیر دریایی منتشر  شده مشخص میکند دست کم 3.5 متر ارتفاع بخش اصلی زیر دریایی(به غیر برجک) است که حدود دو برابر  بخش مشابه در غدیر است.فاتح یک طبقه بیشتر ندارد ولی همین  فضا برای اینکه یک فضای خوب برای خدمه ، یک اشپزخانه کوچک داشته باشد  تا انها غذای گرم بخورند کافی است .

بر اساس بیان وزارت  دفاع این زیر دریایی توان ماموریت به مدت 31 روز را دارد . این  عدد به این معنا است که برای 31 روز سوخت و تداروکات میتواند حمل کند

بخش روی زیر دریایی شامل دو بخش  برامدگی و برجک اصلی است. در کنار بدنه محل قرار گیر بالچه  های حرکت زیر اب برای بالا و پایین شدن زیر دریایی به خوبی مشخص. روی برجک دارای چندین مجموعه  اپتیکی و الکترونیک است  که همگی درون برجک در زمانی که زیر دریایی زیر اب است  جمع شدن است. این مجموعه شام یک سامانه اپتیک که به خوبی  در تصاویر مشخص  است دارای دو چشمی  است که احتمالا  یکی دوربین دید حرارتی و دیگری مدار  بسته و احتمالا بسیار یک مسافت یاب لیزری دارد  که در واقع نقش  پیرسکوپ  را بازی میکند

یک رادار ناوبری بر روی برجک به خوبی مشخص است. این رادار نتنها برای ناوبری به کار میرود بلکه برای مشخص کردن اهداف سطحی و یا اهدافی در اسمان مورد استفاده قرار میگیرد  معمولا  زیر دریایی روی اب برای کنترل  محیط   اطرف خود از ان بهره میبرد. دو انتن دیگر نیز دیده می شود  که یکی احتمال  بسیار قوی هشدار دهنده راداری  است که این نقش را دارد که وقتی زیر دریایی رو اب  است و میخواهد روی اب بیاد با کاوش منطقه از اینکه ایا زیر دریایی در معرض دید راداری است و یا و یا راداری در منطقه  است و یا نه اطمینان  حاصل کند .یک انتن دیگر نیز دید می شود  که احتمال سامان جنگ الکترونیک و یا یک سامانه ارتباط  دوربرد است

تصویری از مجموع تجهیزات نصب شده روی برجک فاتح… که شامل یک دوربین دید اپتیکی شامل دوربین دید مدار بسته و دید حرارتی به عنوان پیرسکوپ، رادار جستجوی سطحی برای جستجوی سطح اب و البته اسمان،هشدار دهنده راداری و سامانه جنگ الکترونیک….این تجهیزات درون برجک جمع می شوند
اتاق فرمانده ای و جنگ فاتح

از الکترونیک فاتح  هیچ اطلاعاتی در دسترس نیست  چیزی که مشخص است ایران طی چند سال گذشته  دو نوع سونار را رو نمایی کرد البته سونار  اصل که یک زیر دریایی باید به ان مجهز باشد سوناری است  که در دماغه  قرار دارد که البته در مورد فاتح زیر لوله های پرتاب اژدر است . در سال 1394 در صنایع الکترونیک شیراز از یک سونار گوی شکل که در واقع همان سونار نصب شده در دماغه زیر دریایی است  رو نمایی شد ولی مشخص نیست  این سونار چه ویژگی دارد .نام این سونار سروش است

سونار سروش

در کابین بر اساس تصاویر  که از تلویزیون دولتی  پخش شد تعداد زیاد نمایشکر رنگی دست کم در اتاق   فرمانده ای فاتح وجود دارد ولی اصلاعات  بیشتر همکنون در دسترس نیست

فاتح  دارای یک موتور الکترو دیزل  است. در واقع  مانند  همه زیر دریای های ، زمانی   که روی اب است از موتور دیزل استفاده میکند تا باتری های خود را شارژ  کرده تا زمانی که زیر اب میرود از موتور الکترونیک استفاده  کند زیرا زیر اب هوا برای سوخت موتور وجود ندارد(البته زیر دریایی اتمی داستان متفاوتی دارد) .اینکه چقدر باتری  در این زیر دریایی است مشخص نیست  و همچنین قدرت موتور نیز اعلام نشد ولی تصویر پروانه عقب نشان داده شده که یک ملخ با تیغه متغیر  با  5 تیغه نشان داده می شود . بر اساس گفته منابع  وزارت دفاع این زیر دریایی  سرعت حرکت 26 کیلومتر بر ساعت زیر اب و 21 کیلومتر روی اب است و برد 6700 کیلومتر است ولی بیان نشده برد زیر دریایی زیر ای چقدر است ..همچنین باز بیان نشده عمر ماندگاری زیر دریایی  زیر اب چقدر است

مشخصات اعلام شده زیر دریایی فاتح

 در واقع در مشخصات زیر دریایی دو  فاکتور دررابطه با زیر اب داریم. اول میزان  فاصله ای است که میتواند زیر با اب  حرکت کند که  معمول برای  زیر دریایی در این اندازه کمتر از 600 کیلومتر  است و دیگری اینکه چند روز را می تواند  زیر اب ساکن قرار بگیرد. در این حالت چون  موتور ببرقی کار نم یکند  میتواند مدت زمان بیشتری را با باتری  خود زیر اب ادامه دهد در زیر دریایی های  دیزل بین 14 تا21 روز است

فاتح دارای چهار لوله اژدر افکن533 م م است که میتواند چهار موشک و یا اژدر درون تیوپ اژدر افکن خود حمل کند و دو موشک و یا اژدر درون  اژدر خانه ذخیره نگهدارد . اژدر 533 م م والفجر  که بین 250 تا300 کیلوگرم کلاهک جنگی دارد، اژدر روسی 533 م م که از کلاس کیلو شلیک شده و 300 کیلوگرم کلاهک و بین 18 تا22  کیلومتر برد دارد و اژدر  TEST-71 که ان نیز یک اژدر 533 م م  با کلاهک400 کیلوگرمی است .این سه اژدر موجود در ایران است . ایران اژدر حوت را نیز در خدمت دارد ولی  این اژدر تاکنون تنها یک بار رسما توسط سپاه از قایق تندرو تست  شد و هرگز در ارتش چه رزمایشات و چه نمایشگاه ان دیده نشده و البته هرگز نیز ایران خبری  از تست حوت از زیر دریایی اعلام نکرده است

تصویری از دوران ساخت فاتح که چهار لوله 533 م م اژدر افکن را میتوان دید

ایران اعلام کرده این زیر دریایی میتوان نسخه از موشک  ضد کشتی نصر را شلیک کند . به شکل رزمی در یک رزمایش  در اسفند سال 1397 دست به تست موشک نصر  از زیر دریایی کلاس  غدیر زد.. نصیر یک موشک هدایت اپتیک حرارتی  با موتور راکتی سوخت جامد   است که 35 کیلومتر برد دارد. در تست انجام شد از غدیر این اژدر درون تیوپ مخصوص از لوله اژدر افکن بیرون امد البته تست روی اب انجام شد و نه زیر اب ولی نباید مشکلی برای  شلیک از زیر اب باشد. کسب هدف توسط رادار روی برجک میتواند  انجام شود که البته لازم  ان این است که شما یا روی اب  بیاید  یا رادار را از زیر اب  بیرون بدیهد…برد  این رادار نباید بیش از 40 کیلومتر  بر ضد یک  شناور جنگی باشد ،  نه این رادار اکثر رادارهای زیر دریایی با این اندازه همین میزان برد دارند زیرا هم رادارهای زیر دریایی کوچک است هم یک مشکل دیگرش این است که به دلیل کوتاهی دکل رادار ، ارتفاع پست را درست پوشش نمیدهد و نقطه کور رادار بر اثر گردی زمنی زود تاثیر  خود را میگذارد الا که هدف توسط یک منبع دیگر کسب  و محل  ان به زیر دریایی داده  شود

 

تا کنون یک فروند فاتح ساخته شده که نامش هم فاتح است…گفته شده یک فروند دیگر نیز در سال 2015 به اب انداخته شد البته این ادعا یک منبع غربی است و منابع داخلی در مورد چیزی نگفته اند ولی تاکنون هرگز از فروند دوم که البته هنوز رسما عملیاتی  نشده هیچ عکس و خبری نیست

فاتح یک گام بزرگ نسبت به غدیر است این امکان را میدهد تا ایران در جنوب دریایی عمان و دریایی عرب دست به عملیات زیر سطحی بزند و راه را برای ساخت زیر دریایی بزرگتر باز کند ولی این مسئله نباید فراموش شود که اینکه یک زیر دریایی واقعا در یک نبرد موثر بیفتد حالا از اموزش و سلاح و تاکتیک مناسب که  بگذریم بسیار بر میگردد به  اینکه تعداد کافی دست کم 4 تا5 فروند  از ان تولید  شود. اگر قرار باشد تولید تعداد بیشتر مانند تولید نسخه اول که  ساخت تا عملیاتی  شدن 10 سال زمان برد ، زمان ببرد بدون شک واقعا این زیر دریایی موثر نخواهد بود

عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

‫2 نظرها

  1. با سلام
    اگر بخوایم زیردریایی فاتح را با یک زیردریایی خارجی قیاس کنیم همطراز با کدام کلاس زیردریایی است

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن