اواکس ها و هواپیماهای جنگ الکترونیک و شناسایی

هواپیمای هشدار زودهنگام(اواکس) ایی-2 هاوک ای

هواپیمای هشدار زودهنگام(اواکس) ایی-2 هاوک ای

هواپیمای هشدار زودهنگام(اواکس) ایی-2 هاوک ای

شرکت گرومی که امروزه بخشی  از نروث روپ  است در دهه 1950 یکی از فعال ترین شرکتهای نظامی غربی بود .این شرکت برای نیروی هوایی و دریایی هواپیما می ساخت و دستاوری مانند بمب  افکن اونجر در جنگ جهانی دوم برای نیروی دریایی امریکا داشت

در سال 1955 نیروی دریایی امریکا به یک هواپیما هشدار دهنده زود هنگام نیاز داشت که بتواند از روی ناو هواپیما بر دست به عملیات بزند.

گرومی شروع به کار روی نصب یک رادار روی هواپیمای سی-1  کرد . سی -1 یکی هواپیمای دو موتوره موتور پیستون بود که توسط خود گرومی ساخته شده بود و دارای نقش یک ترابری ناو نشین برای رساندن تداروکات  به ناو های هواپیما بر بود.

گرومی تصمیم گرفت تا یک رادار ای پی اس -82 را روی سی1 نصب کنند که نام هواپیمای جدید  ایی 1 بود(1 (E-.این هواپیما وارد خدمت شد و در دهه 1960 در مجموع 88 فروند از ان ساخته شد ولی نیروی دریایی نیاز به هواپیمای  پر سرعت تر و دوربردتر را داشت. در واقع  ایی-1 یک راه حل موقت بود

گرومی همچنان که برای تامین نیاز فوری نیروی دریایی امریکا دست به تولید ایی 1 از سال 1959 میزد  روی یک طرح جدید که شبیه سی1 بود ، نیز کار را اغاز کرد. نتیجه کار هواپیمایی جدید ایی-2 هاوک ای بود(E-2 Hawkeye) که در سال 1960 اولین بار به پرواز در امد.

“””””””اواکس یک رادار پرنده است. از انجایی که زمین  گرد است رادار زمینی حتی در بهترین حالت تنها می توانند ارتفاع پست را تا برد 40 کیلومتر پوشش دهد انهم در شرایطی که منطقه  وسیع و بدون مانع باشد. در مناطق کوهستانی پوشش ارتفاع پست با رادار زمینی  غیر ممکن است زیرا کوه ها و پستی و بلندی زمین  مانع دید رادار  می شوند.  ولی اواکس چنین مشکلی را ندارد. حتی می تواند هدفی را روی زمین  رسد کند و بسته به ارتفاع پرواز حتی تا 300 کیلومتری می تواند هر  هدفی  را در ارتفاع چند  متری زمین  مشاهده کند از این رو هیچ شبکه دفاع هوایی بدون اواکس کامل نیست. همچنین  متحرک بود و سرعت جابجای  بالا اواکس این امکان را می دهد که تنها در عرض چند ساعت هزاران  کیلومتر از اسمان را جستجو کرد کاری  که برای  انجام ان نیاز به چندین رادار است و تازه ان رادارها  نیز در نهایت ارتفاع پست را پوشش نمی دهد“”””””

ایی -2 بسیار شبیه سی-1 بود . دارای  بالی در بالای بدنه بود و جمع شونده برای جایگیری کمتر روی ناو هواپیما بر بود و از دو موتور بهره می برد.  دارای سکان عمومی مانند سی-1 بود ولی سی 1 دارای  دو سکان عمودی بود ولی ایی 2 دارای چهار سکان عمودی بود . ایی2 برای دست یابی به سرعت بیشتر از دو موتور توربوپراپ استفاده میکرد در حالی که ایی-1 دارای موتور پیستونی بود  . موتور ایی 2از نوع  الیسون تی 56 – ای8 /8 ای بود که دارای  قدرت 4050 اسب بخار بود  و مدلهای از این موتور  تا قبل از این روی سی 130 و پی 3 نصب شده بود.موتور دارای یک ملخ چهار تیغه بود   و از یک رادار  AN/APS-96   با یک انتن چرخشی بر روی بدنه  به شکل بشقاب  بهره می برد. این رادار بر روی باند بی کار می کرد و دارای برد 370  کیلومتر  بود و 6 دور در دقیقه  می چرخید و میتواند هر هدفی را از ارتفاع  5 تا 9100 متری کشف کند.  رادار بر روی فرکانس  یو اچ اف کار میکرد که اختلال پذیری کمتر در سطح دریا و شرایط اب و هوایی نامناسب دریا داشت

ایی-1 (هواپیمای عقبی) و ایی-2 ای (هواپیمای جلویی)
ایی-1 (هواپیمای عقبی) و ایی-2 ای (هواپیمای جلویی)

هواپیما دارای شش  خدمه بود که شامل  خلبان، کمک خلبان، مهندس پرواز و سه کاربر رادار که پشت صفحه های گرد تک رنگ بزرگی قرار داشتند. دو نفر از افسران کاربر رادار و نفر سوم فرمانده انها بود که در میانه بدنه هواپیما جا داشتند . همچنین این سه کاربر  مسئول استفاده از چندین سامانه هشدار دهنده، جنگ الکترونیک و شناسایی دوست از دشمن را داشتند.

اولین نسخه تولید که E-2A نام داشت در سال 1964 وارد خدمت شد و 59 فروند از ان ساخته شد و در سال 1959 خط تولید بسته شد. ایی2 ای مشکلاتی داشت که نیروی دریایی را کلافه کرده بود. در مرحله اول به عنوان هواپیمای که از اولین سامانه رایانه ای کنترلی برای  طبقه بندی اطلاعات رادار بهره می برد دارای مشکلات بالای در پرواز  بود و همچنین برای چند ماه مشکلاتی در سازه کل ناوگان را زمینگیر  کرد تا گرومی این بار با اصلاحاتی نسخه جدید ای-2 بی را به نیروی دریایی پیشنهاد کند.

ایی-2 بی دارای یک سامانه ارتباطی پیشرفته تر برای ارسال اطلاعات برای ناو های ارتش امریکا ویا دیگر گریندگان مجاز و همچنین یک رایانه دیجیتال  که جای رایانه انالوگ در مدل قبلی را گرفت.این نسخه در سال 1969 وارد خدمت شد و تا سال 1971 در مجموع 49 فروند نسخه A به نسخه بی ارتقا یافتند

ایی 2 بی یک  راه حل موقت بود زیرا در اواخر دهه 1960 گرومی روی یک نسخه پیشرفته کار میکرد که ایی 2سی نامیده میشد.

ایی 2 سی که  اصلیترین نسخه  ایی 3 است  در نسخه های تولید دارای چندین نوع رادار بود ولی نخستین نسخه های تولیدی دارای رادار  ای پی اس 120 بود  .  دو فروند ایی 3 ای در سال 1971 به  مدل سی بروز رسانی شدند تا ازمایشات مربوط طی شود

ایی-2 بی
ایی-2 بی

این نسخه در سال 1973 وارد خدمت شد

رادار ای پی اس 120 دارای برد 450 کیلومتر بود و می توانست  650  هدف را رهگیری کند . همچنین این توان را داشت که حتی اهداف پرواز کننده در ارتفاع 2 متری سطح اب را  کشف کند این مسئله بسیار مهم بود زیرا در دهه 1970- ارتش امریکا با موشک های پرواز کننده در ارتفاع پایین روبرو بود. همچنین توان کشف بالگرد های ایستاده بر فراز اب را نیز داشت

دارای هشدار دهنده  رادار AN/ALR-59  رایانه جدید او ال-77 ،سامانه ناوبری و فرود روی ناو AN/ASN-92  و 11 انتن برای ارسال و دریافت اطلاعات مختلف بود.

همچنین ایی-2 سی از موتور قویتر  تی 56 – ای 422 با توان 4910 اسب بخار بهره می برد ولی بعد از مدتی در خط تولید موتور تی 56 ای 425 روی هواپیما نصب شد که دارای  قدرت بیشتری بود(5100 اسب بخار) و از ملخ کامپوزیت بهره می برد.

هواپیما دارای بیشترین سرعت 600 کیلومتر بر ساعت بود و برد ان 2500 کیلومتر بود

در سال 1976 تمامی ایی 2سی طی ارتقائی به رادار ای پی اس 125 تجهیز شدند که 15% برد  بیشتری داشت و دارای پردازنده  های سریعتری بود  و میتوانست حتی اهداف زمینی  را نیز کشف و رهگیری کند.  نمونه های که به رادار ای پی اس 120  و 125 مجهز شدند گروپ 0 نامیده شدند

گروپ1 نسخه بعدی تولیدی از همان مدل ای2 سی بود که دارای راداری ای پی اس 138 بودند . این رادار توان این را داشت که تنها به میزان مورد نیاز دست به انتشار  امواج راداری برای کاهش شناسایی ان توسط سامانه هدای غیر فعال بزند.در این  مدل همچنین ظرفیت حافظه رایانه از 16 کیلوبایت به 48 کیلوبایت افزایش یافت و سامانه هشدار  دهنده راداری جدید روی ان نصب شد .همچنین این رادار میتوانست 2400 هدف را رهگیری کند که بسیار بیشتر از 600 فروند در مدل قبلی بود . این نسخه دارای خط ارتباط خاص برای ارتباط با اف14 تامکت بود. این خط ارتباطی می توانست  تصاویر رادار ایی3 را به اف14 منتقل کند ویا بدون اینکه رادار اف14 هدف را ببیند ، مختصات هدف را برای شلیک موشک فونیکس به تامکت ارسال کند. 18 فروند از این مدل تولید شد

ایی-2 سی ارتش ژاپن
ایی-2 سی ارتش ژاپن

گروپ2 اخرین دسته تولید ای2 سی بود  که در سال 1992 وارد خدمت شد که دارای رادار ای پی اس 145 بودند که برد ان تا 650   کیلومتر افزایش یافته بود و دارای حساسیت بیشتری بود .در این نسخه در کابین افسران رادار دارای صفحه های بزرگ مربی رنگی بودند  و از قلم نوری برای علامت گذاری بر روی  نمایشگرها استفاده میکردند(نمایشگر لمسی است). همچنین گروپ 2 دارای هشدار دهنده لیزری و  سامانه ناوبری  بر مبنای جی پی اس بود و از لینک ارتباطی ماهواره ای بهره می برد که جای لینک ارتباطی قدیمی که امواج را برای ایستگاه های روی زمین  ویا دریا فرستاده و انها منابع را تغذیه  میکردند گرفت.75 فروند از گروپ 2 تولید شد. بر اساس گروپ 2 یک نسخه با نام هاوک ای  2000 ساخته شده

هاوک ای 2000 دارای همان رادار ای پی اس 145 است ولی رایانه مرکزی تعویض شد خط ارتباط داده تقویت شده و همچنین نرم افزار های جدید برای انجام چندین ماموریت در یک زمان  توسط  هاوک ای 2000 روی ان نصب شد. همچنین این نسخه  دارای یک ملخ هشت تیغه بود که باعث کاهش ارتعاشات ، کاهش صدا  و افزایش سرعت به میزان 25 کیلومتر  بر ساعت شد.همچنین کابین خلبان ارتقا یافت و دارای شش نمایشگر رنگی شد.24 فروند از این نسخه  تولید شد که گروپ 2+ نیز خوانده می شوند

طی یک دهه گذشته نیروی دریایی مدتی به دنبال جایگزین برای ایی 2سی های فعلی میگشت . جایگزین نسخه ارتقا یافته ای با نام ایی 3 دی است.از جمله ویژگی های ایی 3 دی که چشمان اینده نیروی دریایی امریکا است میتوان به  رادار ای پی وای-9 اشاره کرد. ای وی وای 9 یک رادار اریه فازی است که کارایی کلی ان بسیار فراتر از رادار ای پی اس 149 است.این رادار توان پوشش 3برابر بیشتر از رادار قبلی  ایی 3 سی را دارد . همچنین رادار جدید توان کشف 3000 هدف را دارد و میتواند دست به شبیه سازی حرکت  یک هواپیما ختی  در صورت گم شدنش  از دید رادار به هر دلیل  بزند. رادار به صورت ویژه برای کشف نسل 5 های چون پاکفا و یا جی 20 ساخته شده و البته میزان موفقیت  ان همچنان نا مشخص است.برد رصد این رادار 560 کیلومتر است

هاوک ایی 2000
هاوک ایی 2000

همچنین ایی 2 دی دارای خط ارتباط داده برای دادن مختصات هدف برای هدایت موشک استاندارد  6 شلیک شونده از ناو های جنگی امریکا است و یا میتواند موشک های چون امرام سی و دی ویا استاندارد 6 را بدون قفل شلیک کرد و اطلاعات هدف را در اسمان از ایی 2 دی دریافت کننده.

این نسخه در سال 2010 تست شد و در سال 2014 وارد خدمت شده است . نیروی دریایی  80 فروند از این هواپیما را خریداری کرده است

غیر از نیروی دریایی امریکا که کاربر اصلی ایی 2 هاوک ای است چندنی کشور دیگر نیز این هواپیما را سفارش داده و به خدمت گرفته اند. واقعیت این است که ایی-2 پرکاربردترین و فراگیر ترین  هشدار دهنده زودهنگام جهان است

فرانسه  از جمله مشتریان این هواپیما برای استفاده بر روی ناو های هواپیما بر خود سه فروند ایی 2 سی را دریافت کرده که دو فروند اتها را به استاندارد هاوکی ایی رسانده است.این کشور در سال2021 دست به سفارش 3 فروند ایی2 دی زده است

ژاپن بزرگترین مشتری خارجی هاوک ایی است که در میانه دهه 1980 در مجموع 13 فروند ایی-2 سی را دریافت کرد و در سال 2014 ژاپن رسما تصمیم به دریافت ایی- 2 دی نیز گرفته

اسرائیل اولین مشتری خارجی ایی 2 سی بود که در سال 1981  توانست  چهار فروند ایی-2 سی را به دست اورد که یکی از کلید های پیروزی اسرائیل در جنگ سال 1982 این هواپیما بود که هر حرکت  نیروی هوایی سوریه را از باندهای پایگاه های هوایی سوریه تحت کنترل داشت و بلافاصله بعد از برخاستن جنگنده های سوری اف15 اسرائیلی به طرف انها هدایت میشدند و بسیاری از انها در هنگام برخواستن (مراحل نخستی برخاستن تا رسیدن به ارتفاع مورد نظر)شکار ایگل های اسرائیلی شدند.اسرائیل در سال 1994  ایی-2 سی خود را به لوله سوختگیری  هوایی تجهیز کرد و در سال 2002 انها را از خدمت خارج کرد و با یک نسخه بومی جایگزین کرد

مکزیک  توانست  سه فروند از چهار فروند ایی -2 سی ارتش اسرائیل را بعد از خروج از خدمت ، در سال 2004 به صورت دست دوم دریافت کند

ایی2 دی

E-2D Advanced Hawkeye

سنگاپور در سال 1987  چهار فروند ایی-2 سی دریافت کرد که در سال 2207 انها را با یک نسخه اسرائیلی بر مبنایی جت تجاری جی 550 و با رادار اسرائیلی جایگزین کرد و هاوک ایی خود را از خدمت خارج کرد

تایوان در سال 1995 توانست چهار فروند ایی-2 سی دست دوم از امریکا تهیه کند که ایی-2 تی نامیده شد و در سال 2006 نیز دو فروند ایی-2 کا دریافت کرد که در واقع هاوک 2000 بودند . تایوان دو فروند از ایی-2 تی خود را نیز به هاوک 2000 تبیل  کرده است

مصر از سال 1987 توانست پنچ  فروند ایی-2 سی را به دست اورد و سه فروند دیگر نیز در دو دهه بعد از ان.ایی-2 سی های مصری به هاوک ای 2000 ارتقا یافتند و مصر در عملیاتی در سال 2015 بر ضد داعش از انها بهر برد

هواپیمای ترابری سی 2 ای گری هاند

در دهه 1960 بر اساس بدنه ایی-2  برای جایگزینی هواپیمای ترابری ناونشین سی-1 طرحی با نام سی-2 توسعه یافت  که در سال 1986 وارد خدمت شد . این نسخه کاملا مشابه ایی-2 بود ولی فاقد رادار بود و دارای یک درب بار گیری عقب. سی-2 دارای موتور الیسون  تی 56 –ای-8 بود و از یک واحد کمکی استارت برای استارت  در پایگاه های دور افتاده بدون تجهیزات زمینی  بهره میبرد.

سی 2 دارای چهار خدمه بود و می توانست  در مجموع 4.5 تن بار ویا 39  مسافر با خود حمل کند . بار قابل برخواست برای فرود بر روی ناو 4.5 تن بود ولی برای نشست  و برخواست از روی پایگاه زمین تا  6.8 تن نیز می توانست  بار حمل کند.در مرحله نخست  بین سال های 1965 تا 1968 تنها 19 فروند سی  2 ای ساخته شد و برنامه برای ساخت 24 فروند دیگر لغو شد ولی در سال 1982 نیروی دریایی سفارش 39 فروند دیگر را نیز داد که دارای بدنه تقویت شده و برروز رسانی شده بود و به سی-2 ار معروف شد

در اینده سی-2  با وی -22 جایگزین خواهد شد

نام ایی-2 سی سی-2
تعداد خدمه 4 خدمه 4 خدمه
طول و ارتفاع 17.56 متر،5.6 متر 17.30 متر،4.85 متر
وزن خالی 18090 کیلوگرم 15310 کیلوگرم
بیشترین سرعت 552 کیلومتر در ساعت 553 کیلومتر در ساعت
برد 2824 کیلومتر در پروازهای رزمی 2400 کیلومتر
سقف پرواز 9100 متر 10210 متر
موتور دو دستگاه موتور توربو پراپالیسون تی56 ای 425 با توان 5100 اسب بخار دو دستگاه موتور توربوپراپ الیسون تی 56 ای 425 با توان هر یک 4600 اسب بخار
رادار یک دستگاه رادار AN/APS-145 با رادار بشقابی بر روی بدنه با برد کشف 600 کیلومتر توان کشف 2400 هدف و کنترل  40 هدف ندارد

 ترجمه:عبدالحمید تارخ

 2142948

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن