توپخانه و راکت های توپخانه ای

هویتزر 155 میلیمتری کششی ام777

هویتزر 155 میلیمتری کششی ام777

نویسنده: حمید اسماعیل پور
هویتزر M777 اولین قطعه ای توپخانه یی ارتش آمریکا است که توسط صنایع اسلحه سازی ایالات متحده ساخته نشده است بلکه توسط بی ای ایی سیستم انگلستان (BAE Systems) تولید شده، و به طور گسترده یی جایگزین هویتزر قبلی یعنی M198 شده است. این سیستم توپخانه یی یکی از کوچکترین و سبک ترین هویتزر هایی است که تا به حال ساخته شده است، به علت ترکیب خاصی که در ساخت و ساز آلیاژ تیتانیومی آن به کار رفته و جرم اضافی کل سیستم حذف شده است. اگر چه در حال حاضر در ایالات متحده تولید می شود اما M777 در واقع یک طرح بریتانیایی است.
هویتزر M777 در اوایل دهه 1980 به عنوان یک سرمایه گذاری خصوصی توسط کمپانی ویکرز (که بعدها با BAE، سازنده فعلی ادغام شد) به منظور ایجاد یک توپ هویتزر فوق العاده سبک وزن 155 میلی متری برای بازار صادرات آغاز شد. بازار اولیه برای این سلاح جدید ارتش ایالات متحده بود که در آن زمان هویتزرهای M198 را در اختیار داشت که وزن سنگینی داشت و کم کم از چشم فرمانده هان افتاده بود، هدف اولیه از ساخت M198 حداکثر تحرک و حمل و نقل هوایی بود اما با بیش از 7000 کیلوگرم وزن!!! اما هنوز هم یک قطعه توپخانه ارزشمند نسبتا سبک بود.
کمپانی ویکرز متقاعد شد که با ساده سازی پیکربندی یک هویتزر 155 میلی متری و استفاده گسترده از مواد سبک وزن در ساخت آن، می تواند یک سلاح با قدرت شلیک برابر داشت که تقریبا نصف وزن M198 وزن داشته باشد.
نیازی به گفتن نیست که ساخت یک هویتزر 155 میلیمتری / L39 با 4 تن وزن موجب گذشت زمان و صرف تلاش بسیاری شد (اکثر هویتزر های در این کلاس به طور قابل توجهی سنگین تر می باشند).
طراحی اولیه تا ابتدای سال 1987 آماده نبود، مسئله اصلی این بود که چگونه آلیاژهای تیتانیوم را برای ساخت سلاح جدید به جای فولاد سنتی به کار بگیرند، زیرا استحکام قابل توجه تیتانیوم نیز با مشکل قیمت گزاف همراه است، پس مشکل هزینه ی ساخت را به وزارت دفاع ایالات متحده گزارش کردند و آنها اجازه ساخت 2 پیش نمونه اولیه را در سپتامبر 1987 دادند.
اما به عنوان قانون فدرال ارتش آمریکا از خرید سلاح های تولید خارجی منع شد، پس کمپانی ویکرز با Textron که یک شرکت آمریکایی بود برای ساختن این سلاح در داخل خاک ایالات متحده شریک شد. همچنین یک طرح رقابتی دیگر توسط Royal Ordnance ارائه شد که تقریبا مشابه طراحی ویکرز بود.دو نمونه از طرح ویکرز ساخته شده و LW155 نام گرفت( 155mm Lightitweight Howitzer). که برای تست و ارزیابی در اواخر سال 1989 به ارتش آمریکا تحویل داده شد.

M777

همچنین سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده نیز به طرح LW155 علاقه داشت پس در سال 1990 دو پیش نمونه نیز برای خود سفارش میدهد و در جریان ارزیابی از پتانسیل بالا و کارکرد خوب این سلاح در عملیاتهای خود شگفت زده میشود.
در اواخر دهه 1990 یک رقابت رسمی وجود داشت که در آن LW155 و هویتزر ساخت شرکت Royal Ordnance (که حالا با نام “Light Towed Howitzer” نامگذاری شده بود) شرکت داشتند.
اما در نهایت LW155 برنده مناقصه اعلام شد. به دنبال این تصمیم، ارتش ایالات متحده به طور رسمی LW155 را به عنوان XM777 معرفی کرد.
با این وجود علیرغم آزمون های پیشرفته با فناوری های به روز قبلی XM777 به سرعت در حین آزمایشات عملیاتی خود مشکلاتش را بروز داد، در شرایط واقعی عملیاتی و با استفاده از مهمات اصلی مشکلات جدی همچون خستگی فلز، بی ثباتی در هنگام شلیک و آسیب ناشی از لگد توپ به سرعت آشکار شد. این مشکلات در سال 1998 آشکار شدند و در طول چندین سال به XM777 (و بعدها M777) نیز رسید. برخی از آن مشکلات هرگز به طور کامل حل نشدند.
در سال 1999، Textron برنامه XM777 را ترک کرد و BAE Systems توانست قراردادی را با چند شرکت کوچکتر آمریکایی برای تولید قطعات مختلف سلاح منعقد کند، و هر کدام از آنها وظیفه ی تولید زیر مجموعه ای از M777 را بر عهده داشتند.

ام777
علیرغم مشکلات متعدد و ایرادات فنی طرح، وزارت دفاع امریکا قرارداد 135 میلیون دلاری را به BAE Systems اعطا کرد تا فاز اولیه تولید محدود هویتزر XM777 را در سال 2002 آغاز کند، و هویتزر جدید را به صورت رسمی با نام M777 معرفی کرد. قرارداد تولید محدود برای 94 هاویتزر بود که ساخت اولین سیستم در فوریه 2003 به اتمام رسید. و در نهایت با وجود قانون فدرال 30٪ از M777 (تعلیق، چرخ دنده و بالابر) توسط کارخانه BAE Systems در کشور انگلستان تولید شد.
ظاهر کلی M777 در مقایسه با بسیاری از دیگر هویتزر ها بسیار عجیب و غریب است که باعث تشخیص سریع و نسبتا آسان این هویتزر می شود.
ترمز دهانه ی توپ اصلی مستطیلی شکل با دو سوپاپ تو خالی بزرگ است. چرخ ها دقیقا در زیر ترمز دهانه ی توپ نصب شده اند، هویتزر M777 هیچ جی پی اس یا کامپیوتر بالستیکی روی خودش ندارد , ظاهر M777 در دو حالت آماده ی شلیک و آماده ی حرکت بسیار با هم فرق میکند.
اکثر اجزای M777 از آلیاژ تیتانیوم ساخته شده اند هر چند برخی از قطعات ساختاری از آلومینیوم دارند و لوله ی توپ از فولاد ساخته شده است. یکی از فرمول های جالب صرفه جویی در وزن، این است که بسیاری از قطعات در M777 به شکل مشترک در کاهش وزن کلی هویتزر کمک می کنند نه به حالت تکی. به عنوان مثال هیدرولیک تعلیق هم به عنوان جک هیدرولیکی بالابر هویتزر استفاده می شود هم به عنوان هیدرولیک تعلیق توپ اصلی استفاده میشود.
هویتزر M777 به طور معمول نیازمند هشت سرباز به عنوان خدمه برای شلیک است. البته در مواقع اورژانسی می تواند توسط حداقل 5 خدمه اداره شود اما سرعت آتش به شکل قابل توجهی کاهش میابد، بعضی از صاحبنظران اظهار داشتند که هویتزر کششی M777 تنها به 5 نفر پرسنل برای شلیک نیازمند است و این اعداد خدمه برای یک هویتزر کششی بی سابقه است.
شینوک و سی استالیون میتوانند به راحتی این توپ را با خود به شکل اویز حمل کنند
هویتزر کششی ام777 تنها به سه دقیقه زمان برای آماده ی شلیک شدن و دو تا سه دقیقه زمان برای آماده ی حرکت شدن نیاز دارد. حداکثر سرعت آتش برای M777 چهار شلیک در دقیقه است.
(پیام نویسنده: دوستان توجه کنید وقتی میگن حداکثر سرعت شلیک 4 شلیک در دقیقه است این به این معنی نیست که در هر دقیقه با این توپ چهار شلیک انجام میدن ، چون اگه این کار رو بکنن لوله ی توپ شدیدا آسیب میبینه ، اما پس چرا نوشته 4 شلیک در دقیقه؟ بله این هویتزر توانایی 4 شلیک در دقیقه رو داره اما تنها برای دو دقیقه مداوم یعنی : دو دقیقه و یا به عبارتی 8 شلیک پی در پی ، اما اگه بخواد آتشباری مداوم داشته باشه حداکثر سرعت شلیک 2 شلیک در دقیقه ست که این حالت استانداردشه اینطوری میتونه به شکل تقریبا نامحدودی دست با آتشباری بزنه)
هدفگیری شلیک های M777A1 و M777A2 به شکل دستی هم صورت میگیرد اما معمولا این شلیک ها با استفاده از سیستم کنترل آتش دیجیتال است. این محاسبات سریع و دقیق توسط یک کامپیوتر بالستیک انجام میشود که تمامی داده ها اعم از فشار هوا ، دما ،جهت و سرعت وزش باد ،موقعیت جی پی اس و… را محاسبه کرده و لوله ی توپ را تنظیم میکند که به M777A1 و M777A2 اجازه می دهد تا ماموریت های موثر تامین آتش را به سرعت و به دقت انجام دهد، و این باعث می شود که زمان زیادی را در خط مقدم از دست ندهید. M777 اصلی این سیستم کنترل آتش را نداشته و نیاز به خدمه داشت تا از ماشین حساب ها و نقشه ها برای محاسبه مسیر شلیک استفاده کند.
تمام هویتزر های سری M777s دارای قابلیت آتش مستقیم و استفاده از دوربین دید شبانه برای شلیک به هدف هستند.
مجموعه ای از مهمات در M777 استفاده می شود که چند نمونه از آنها در زیر شرح داده شده است.
پرتابه ی اصلی برای M777 در ابتدا M107 HE بود، اما این گلوله ها به تدریج با مهمات سری M795 HE جایگزین شدند. این پرتابه ی 46.7 کیلوگرمی دارای کلاهک 10.8 کیلوگرمی است که بسته به مدل (TNT یا IMX-101) بسته به نوع مشتری (نیروی زمینی ارتش ایالات متحده از پرکننده ی TNT استفاده می کند، در حالی که سپاه تفنگداران دریایی آمریکا از IMX استفاده می کند) دارای دامنه ای برد تا 22.5 کیلومتر و دامنه ی کشندگی 50 متر است.
مهمات سریM982 Excaliburیکی از پرتابه های سنگین تر برای M777 است. این مهمات قابل هدایت با GPS است که دارای ثبات و دقت فوق العاده ای میباشد (ادعا می شود دقت مهمات تنها 5 متر است) و محدوده ای تا 40 کیلومتر را به راحتی هدف قرار میدهد، که این ویژگی به نیروهای خودی حاظر در خط مقدم جنگ این امکان را میدهد که از توپخانه ی حاظر در پشت جبهه تقاضای آتش پشتیبانی دقیق مثلا برای از بین بردن انبار مهمات دشمن یا منبع سوخت یا هر هدف مهمی را بکنند.
منابع مختلفی قیمت مهمات سری Excalibur را از 10،000 تا 214،000 دلار ذکر کرده اند، اما مطمعنا این ارقام درست نیستند. بررسی دقیق گزارش های تهیه شده توسط وزارت دفاع امریکا نشان می دهد که در مجموع 15 میلیارد دلار برای توسعه و تولید مهمات سری 7 474 Excalibur صرف شده است، که نشان میدهد قیمت هر گلوله از سری اکسکالیبر 4747 بسیار بیشتر از 10000 دلار اعلام شده است.
مهمات هدایت ماهواره ای 155 م م Excalibur
مهمات سری M549A1 RAP-HE یک نوع دیگر از مهماتی است که می تواند در محدوده30 کیلومتر در هنگام شلیک از M777 عمل کند. M549A1 دارای وزن 43.6 کیلوگرم و کلاهک 6.8 کیلوگرم است.
مهمات سری M864 DPICM یک نوع مهمات خاص است که حامل 24 عدد نارنجک ضد نفر است تقریبا میشود اسم بمب یا توپ خوشه ای روی آن نهاد. و در شرایط غیر عادی برای مقابله با گروه عظیمی از افراد دشمن از آن استفاده میشود .این توپ میتواند حامل نارنجک های سری M46 و یا نارنجک های M48 یا M42 و یا ترکیبی از این نارنجک ها باشد. این نارنجک ها میتواند از انواع ضد نفر ، انفجاری شدید ،نارنجک های حاوی گاز و یا هر نارنجک دیگری در این طیف باشد که باعث می شود M864 در برابر طیف وسیعی از اهداف موثر باشد. M864 وزن 47 کیلوگرمی دارد و با اضافه شدن یک تقویت کننده راکتی محدوده عمل موثر 30 کیلومتری دارد.
این هویتزر پرتابه های حاوی مین ضد نفر نیز پرتاب میکند، که اجازه میدهد نیروهای ارتش آمریکا بدون اینکه به منطقه ی خاصی نزدیک شوند آن منطقه را از فاصله ی 40 کیلومتری مین گذاری کنند.
ام 777 با طیف گسترده ای از مهمات 155 میلیمتری استاندارد ناتو سازگار است که اجازه میدهد خدمه برای تمرین به جای مهمات گران قیمت تخصصی از مهمات ارزانتر و در دسترس تر استفاده کنند.
اخبار غیر رسمی وجود دارد که ادعا میکند، پرتابه های خاصی از این هویتزر قابل پرتاب هستند که گاز های سمی شیمیایی حمل میکنند.
کانادا اولین کشوری بود که M777 را طی جنگ افغانستان به منظور حمایت از عملیات ناتو در اوایل سال 2006 به کار برد. به نظر می رسد که M777 در این عملیات بسیار موثر بوده و درصد زیادی از تلفات طالبان را که توسط نیروهای آیساف محاصره شده بودند به خود اختصاص داده است، گفته شد که بیشتر آسیب های وارد شده به طالبان تنها با دو اسلحه بوده است، اف16 ها در آسمان و ام 777 ها روی زمین.
اعزام M777 های کانادا در طول سال 2006 ادامه یافت، تقاضا برای آتش پشتیبانی این سلاح ها ظاهرا بسیار زیاد بوده است، اما در اوایل سال 2007 گزارش شد که ذخایر مهمات 155 میلیمتری کانادا در آن عملیات ها پایین رفته است، پس ارتش کانادا مجبور به کم کردن تعداد گلوله در هر مأموریت پشتیبانی آتش کرد و ماموریتهای کمتری را به طور کلی انجام داد.
اولین مأموریت جنگی M777 در عراق در اواخر سال 2007 بود. در حالی که بسیاری از M777 های نیروی زمینی ارتش آمریکا از عراق خارج شده بودند تفنگداران دریایی آمریکا نخستین بار در 2007 با استفاده از مهمات نقطه زن از M777 بر علیه نیروهای عراقی استفاده کردند.
اگرچه M777 در مقایسه با تقریبا تمام دیگر توپ های 155 میلیمتری بسیار سبک است اما از گلوله گذار خودکار که در بعضی دیگر از این مدل هویتزر ها مانند FH-70 و G-5 استفاده می شود محروم است. پس تمام مراحل گلوله گذاری خرج گذاری مسلح کردن و شلیک در M777 کاملا به شکل دستی انجام میشود ، بنابراین خدمه تنها باید از نیروی بدنی خود در استفاده از این اَبَر هویتزر استفاده کنند.
ارزش اصلی M777 در وزن 4 تنی آن است، که حمل و نقل آسان آن را ممکن ساخته است کاری که نمیشد با M198 انجام داد. اما در شرایط عمل تنها هلیکوپتر های ترابری سنگین و کامیون های باربری 6 × 6 برای حمل آن در شرایط عملیاتی استفاده می شود.
حمل و نقل میتواند توسط هاموی ها و هلیکوپتر هایی به اندازه بلک هاوک UH-60 انجام شود، اما این کار به خاطر مقررات ایمنی و افزایش تدریجی وزن M777 از زمان آزمایش اولیه آن معمولا توسط سوپر استالیون یا شینوک یا آسپری که همه ی آنها از UH-60 Blackhawk بزرگتر هستند انجام میشود.
اهمیت حمل مهمات این هویتزر کمتر از حمل خود هویتزر نیست پس این هویتزر به همراه هشت خدمه و مهمات استانداردش و خود توپ توسط یک بالگرد سنگین به راحتی جابجا میشوند.
مشکلات زیادی در استفاده از تیتانیوم به جای فولاد وجود دارد که ریشه در این واقعیت دارد که در حالی که از نظر استحکام تقریبا قدرت مشابهی دارند، اما آلیاژهای تیتانیوم بسیار کمتر انعطاف پذیر هستند و این باعث می شود که آنها بیشتر در معرض خستگی فلز قرار بگیرند. پس اکثر ایراداتی که به M777 وارد است ناشی از تلاش بی رحمانه در کاهش وزن این سوپر هویتزر است و این مشکلات در مقایسه با مزایایی که این توپ ارائه میدهد بسیار ناچیز است. چون این قطعه ی توپخانه برای کالیبر قدرتمند 155 میلیمتری بسیار سبک است. و این احتمال مطرح است که M777 با سرعت بسیار بالایی که در جابجایی در شرایط جنگی ارائه میدهد بر تمام ضعف های خیلی جزئی خود سرپوش بگذارد. همچنین بسیار محتمل است که همین مشکلات بسیار کوچک در ارتقایی که در سال 2018 برای M777 ارائه خواهد شد کاملا حل شود.
یکی دیگر از مسائل مهم M777 این است که طول لوله ی توپ آن کوتاه است. تجربه ی جنگ مرزی آفریقای جنوبی، جنگ بوش رود هاس، جنگ یوم کیپور و جنگ ویتنام نشان داده که در تمام این درگیری ها توپخانه ی طرفی که اسلحه های شان کوتاه بردتر بوده ویران شده است، چرا که توپخانه یشان به طور مداوم توسط آتش ضد آتش دوربرد تر دشمن سرکوب شده است، در حالی که توپخانه های دوربردتر بدون ترس از عمل آتش ضد آتش دشمن با آسودگی خیال عمل می کردند. ظهور پرتابه های Excalibur نیز این مسئله را حل نمی کند هرچند که محدوده ی قابل ملاحظه ای تا 39 کیلومتری را تحت پوشش قرار میدهد، اما باز هم مهمات و توپ هایی وجود دارند که تا 50 کیلومتر را نیز پوشش میدهند و این توپ ها ارتش آمریكا را در معرض آسیب پذیری های مشابه قرار می دهد كه توپخانه هایشان در جنگ ویتنام تجربه کردند، زمانی كه آنها توسط توپ های M-46 130 میلیمتری شوروی نابود میشدند.
تا سال 2016 تنها دارندگان M777 استرالیا، کانادا و ایالات متحده بودند. هند نیز اخیرا سفارش خود را برای 145 عراده از مدل M777A2s مطرح کرده است.
کشورهای دیگری که تا کنون خواستار خرید M777s هستند، عربستان سعودی و کلمبیا هستند. امارات متحده عربی نیز قصد دارد که هویتزر M777 را بدست بیاورد اما نه به شکل خرید بلکه خواستار تولید این هویتزر فوق العاده در خاک خود است.
هویتزر M777 در تعداد زیادی فروخته شده و تولید آن نیز همچنان ادامه دارد. تقریبا1200 عراده از این توپ در حال حاضر تکمیل شده است. با توجه به معامله اخیر برای فروش 145 عراده M777s به هند به قیمت 750 میلیون دلار میتوان گفت قیمت هر عراده از آن به مبلغ 5.17 میلیون دلار است.
با این حال، M777 بیش از 20 سال است که با وجود داشتن تبلیغات بسیار گسترده مشتری زیادی پیدا نکرده و این عمدتا به دلیل قیمت بالای آن است. توپ های روسی کششی را میتوان حتی با یک دهم این قیمت نیز تهیه کرد.
مدل ها:
مدل LW155:
نمونه اولیه برای M777، ساخته شده در اواخر 1990.مدل XM777:
نمونه های اولیه M777، که بهبودهای اضافی را در تمام طول توسعه به خود دید.مدل M776:
مدل M776 در واقع همان M777 است که لوله اصلی توپ عوض شده است، لوله مورد استفاده در M776 همان M284 است که در M109A6 Paladin به کار رفته است.مدل M777:
مدل تولید پایه که کمی متفاوت از LW155 است. مدل پایه ی M777 دارای قیمت کمی بود اما بعد ها همه ی آن ها به استاندارد A1 یا A2 رسیدند.مدل M777A1:
دارای یک سیستم کنترل آتش دیجیتال به جای دید چشمی و تنظیم دستی است. این نسخه به سرعت در خط تولید با M777 جایگزین شد. تیراندازی های تست در سال 2004 انجام شد. قرارداد تولید 495 عراده M777A1 برای ارتش ایالات متحده و سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده در سال 2005 بسته شد.مدل M777A2:
همانند M777A1، اما شامل نرم افزارهای جدید که قابلیت شلیک مهمات Excalibur GPS هدایت شونده را دارا میباشد.
اولین آزمایش شلیک M982 Excalibur از M777 در سال 2007 انجام شد.مدل M777ER:
نام کامل “M777 Extended Range”، این سلاح یک مدل آزمایشی از M777A2 با یک لوله بلند تر است. اگرچه محدوده ی برد شلیک با لوله ی جدید بسیار افزایش یافته است، اما 450 کیلوگرم وزن توپ سنگین تر از M777A2 شده است که می تواند تحرک را کمتر کند اما برخی مشکلات را حل کند. در کل وضعیت برنامه ناشناخته است.مدل M777 Tilt Bed Carrier:
نمونه اولیه برای یک هویتزر هوابرد از ام 777 که از هواپیمای ترابری با چتر به سمت زمین ارسال شود. در نهایت وارد خط تولید نشد.

مدل M777 Portee:
هاویتزر مخصوص بریتانیا. این یک طرح مابین یک هویتزر کششی و یک هویتزر خودکششی سوار بر کامیون است. این کامیون با توپحانه ی M777 مسلح است. به علت مشکلات مالی وارد خط تولید نشد.

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن