جنگنده ها

جنگنده اف4 فانتوم در خدمت ارتش اسرائیل

جنگنده اف4 فانتوم در خدمت ارتش اسرائیل

اسرائیل در دهه ۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰ خریدار تسلیحات انگلیسی و فرانسوی بود.ایالت متحده آمریکا برای اینکه خشم متحدین عرب خود را برانگیزد سلاحی به اسرائیل نمی‌فروخت. در سال ۱۹۶۵ اسرائیل به دنبال خرید اف ۴ فانتوم رفت ..فانتوم در آن زمان یک جنگنده بمب افکن چند منظوره بسیار مدرن بود و حتی آن را می‌توان پیشرفته‌ترین جنگنده آن سال‌ها دانست .جنگنده‌ای که می‌توانست از عملیات دفاع هوایی تا بمباران هوایی را انجام دهد و توان حمل مهمات بسیار داشت و می‌توانست موشک‌های هوا به هوای رادار نیم فعال را حمل کند که به آن اجازه درگیری در برد بیش از ۲۰ کیلومتر را می‌داد. ترکیب از برد بالا و توان حمل مهمات بالا که از آن یک جنگنده ایده‌آل ساخته بود که کشورهای زیادی در صف خرید آن بودند.

با وجود این در سال ۱۹۶۵ ایالات متحده با این فروش مخالفت کرد تا اینکه با حمله یک جانبه اسرائیل به کشورهای عربی در جریان جنگ ۶ روزه و شکست دادن آنها ، فرانسه و انگلیس که دیدند خشم کشورهای عربی می‌تواند بر روی صادرات نفت به غرب خلل ایجاد کند دست به تحریم تسلیحاتی اسرائیل زدند .ایالات متحده در آن زمان از بیم اینکه دولت اسرائیل به سمت شوروی متمایل نشود تصمیم گرفت تا مجوز فروش فانتوم و جنگنده‌های دیگر را نیز به اسرائیل صادر کند

مقاله ای اختصاصی در مورد جنگنده بمب افکن اف4 فانتوم را اینجا بخوانید

رئیس جمهور وقت امریکا لیندن جانسون در سال ۱۹۶۸ با فروش جنگنده فانتوم به اسرائیل موافقت کرد
اولین دسته سفارشی در سال ۱۹۶۹ شامل ۴۴ فروند طی پروژه به نام پژواک صلح توسط اسرائیل سفارش داده شد که بین سال‌های ۶۹ تا ۱۹۷۰ تحویل اسرائیل شد. در کنار این ۴۴ فروند که همگی از نسخه F-4E که نسخه رزمی فانتوم بود ۶ فروند نیز RF-4E نسخه شناسایی فانتوم نیز تحویل اسرائیل شد.
از آنجایی که اسرائیلی‌ها می‌دانستند که در نهایت تعداد بیشتری فانتوم سفارش می‌دهند ۱۳۳۸ تیر موشک رادار نیم فعال اسپارو نسخه سی نیز با آن سفارش دادند .فانتوم اولین جنگنده نیروی هوایی اسرائیل بود که می‌توانست موشک‌های هوا به هوای راداری را حمل کند. در ادامه اسرائیل طی چندین نوبت دست به سفارش فانتوم زد که تا سال ۱۹۷۶ در مجموع ۲۲۰ فروند جنگنده فانتوم تحویل گرفت که از این میان 30 فروند آنها از نسخه شناسایی ار اف ۴ بودند. فانتوم‌های اسرائیلی عمدتا دست دوم تحویل اسرائیل شدند . آنها از دارایی‌های نیروی هوایی آمریکا بودند که بسیار هم جوان بودند عمدتاً کمتر از ۵ سال سن داشتند و بعد از پایان جنگ ویتنام امریکایها نیازی به انها نداشتند.

در نیروی هوای اسرائیل نسخه رزمی F-4E با نام کورناس به معنای چکش سنگین (پتک)و نسخه شناسایی با نام اوریون یعنی روان شناخته می‌شد

در ۵ سپتامبر سال ۱۹۶۹ اولین فانتوم در حضور نخست وزیر وقت اسرائیل گلدن مایر تحویل اسرائیلی‌ها شد و تنها چند ماه بعد در ۲۲ اکتبر اهدافی را در خاک مصر هدف قرار داد .در ۱۱ نوامبر سال ۱۹۶۹ یکی از فانتوم‌های اسرائیلی یک میگ ۲۱ مصری را سرنگون کرد که نخستین پیروزی هوای فانتوم‌های اسرائیلی در نبرد هوا به هوا بود ولی بسیار زود مصری‌ها تلافی کردند و ستوان اول احمد عاطف در ۹ دسامبر با میگ ۲۱ خود یک فانتوم اسرائیل از به زیر کشید

با وجود این به زودی مصری‌ها فهمیدند که درگیری با فانتوم کار سختی است توان بی وی ار داشت و می‌توانست دست به شلیک موشک در فاصله دور بزند ، از طرفی خلبانان اسرائیلی با تجاربی که آمریکایی‌ها در ویتنام آموخته بودند کار را به زودی دست گرفتند.فانتوم جنگنده دو موتوره مافوق صوت بود که در ارتفاع پست به راحتی موشک‌های سام ۲ ساخت شوروی را جا می‌گذاشت و برای همین مصری ها مجبور شدند تا دست به خرید موشک سام ۳ ساخت شوروی بزند که به طور اختصاصی برای درگیری با فانتوم در ارتفاع پس ساخته شده بود

خلبانان اسرائیلی در رزم هوا به هوا دست برتر را داشتند در ۳۰ ژانویه ۴ فروند فانتوم آنها توانستند ۵ میگ ۲۱ مصری را سرنگون کنند ولی وقتی پای پدافند به میان می‌آمد کار سخت می‌شد برای نمونه در ۵ ژوئیه و ۱۸ جولای ۴ فروند جنگنده فانتوم قربانی پدافند مصر شدند.
بین سال‌های ۱۹۶۹ تا سال ۱۹۷۳ قبل از آغاز جنگ یوم الکیپور ، فانتوم ها موفق شدند ۱۱ پیروزی هوایی علیه جنگنده‌های مصری و سوری به دست بیاورند. آنها هیچ شکست هوایی را تجربه نکردند ولی دست کم ۵ فانتوم بر اثر پدافند از دست رفت

هنگامی که جنگ یوم کیپور(جنگ اکتبر) در سال 1973 آغاز شد برخلاف سال ۱۹۶۷ این بار مصر بود که غافلگیرانه به اسرائیل حمله کرد. آنها از کانال سوئز گذشتند و به صحرای سینا یورش بردن که در سال ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیلی‌ها درآمده بود .در همان روز اول فانتوم‌ها یک پیروزی آسان ولی بسیار تاثیرگذار به دست آوردند. دو فانتوم در حال گشت زدن بودند که به یکبارگی متوجه ۱۲ بالگرد میل ۸ مصری‌ها شدند که در حال حمل کماندوهای مصری به آن سمت کانال سوئز بودند. هر کدام از این ۱۲ بالگرد بیش از ۲۵ کماندوی مصری را حمل می‌کرد انهم بدون هیچ پوشش هوایی .این دو فانتوم سر رسیدند و یکی ۵ فروند و دیگری ۷ فروند بالگرد را با کمک موشک و توپ ۲۰ میلیمتری خود سرنگون کردند

نیروی هوایی اسرائیل
فانتوم در جنگ سال 1973

فردای آن روز جنگنده‌های ای ۴ اسکای هاک و اف ۴ فانتوم به خاک مصر سرازیر شدند ولی ۶ فانتوم قربانی پدافند شد.مصری‌ها دو سامانه پدافند جدید داشتند یکی سامانه پدافندی سام ۶ که قابلیت بالایی در درگیری در ارتفاع پست داشت و دیگری توپ ضد هوایی هدایت راداری شیلکا متشکل از چهار توپ ۲۳ میلیمتری بود که با رادار هدایت می‌شد

گرچه شیلکا موثر بود ولی خلبانان اسرائیلی به زودی فهمیدند اگر با سرعت از فراز آن رد شوند تا رادار بخواهد محاسبه کند و لوله توپ را در زاویه مناسب قرار دهد آنها از برد موثر توپ ۲۳ میلیمتری که در بهترین حالت ۲۵۰۰ متر بود عبور کردن ولی در مورد سام6 داستان به همین راحتی نبود .سام ۶ ستاره ارتش مصر در این جنگ بود.سامانه دارای موشک‌های با سیستم رادار نیمه فعال بود که توسط یک رادار قدرتمند که در باند آی و جی کار می‌کرد هدایت می‌شدند و با سامانه های هدایت در خط دید راداری چون سام2 و3  فرق بسیار داشت .به زودی اسرائیلی‌ها فهمیدن غلاف ای ال کیو ۸۷ که بر ضد سامانه‌هایی چون سام ۲ و ۳ موثر بود در مقابل سام ۶ کارایی چندان ندارد و از طرفی هشدار دهنده راداری فانتوم از نوع  ای ال ار 36 نیز هیچ هشداری در مورد قفل شدن رادار سام ۶ به فانتوم نمی‌داد زیرا این سامانه موشکی جدید بود آمریکایی‌ها داده‌های رادار آن را نداشتند. برای همین سامانه هشدار دهنده فانتوم برای هشدار در مورد این رادار آپدیت نشده بود

خلبانان اسرائیلی معتقد بودند برخی از مانورهای تند می‌تواند سام 6 را غافلگیر کند ولی در نهایت تا زمانی که آنها موفق شدند حملات زمانبندی شده ، زمانی که لانچرهای پرتاب سام ۶ آماده شلیک نبودند تعداد زیادی از آنها را نابود کنند و خطر این سامانه‌ها را کاهش نیافت . تا اواسط اکتبر یعنی میانه جنگ ۳۷ فانتوم از دست رفته بود و ۶ فروند آسیب دیده بود به غیر سه فروند همگی در اثر پدافند از بین رفته بودند. ریچارد نیکسون رئیس جمهور وقت آمریکا دستور داد تا به سرعت ۳۶ فروند فانتوم آمریکایی به اسرائیل منتقل شود. خلبانان آمریکایی فانتوم‌ها را برداشتند و در اسرائیل فرود آمدند و آنها را تحویل اسرائیلی‌ها دادند .اسرائیل‌ها آنقدر با عجله فانتوم‌ها را تحویل گرفته بودند که حتی رنگ آمیزی آنها نیز عوض نشد تنها نشان ارتش اسرائیل بر روی آن نقش بست. در آغاز جنگ اکتبر اسرائیلی‌ها ۱۲۲ فانتوم نسخه رزمی و ۶ فروند نسخه شناسایی داشتند. خطر حملات زرهی اعراب باعث شد تا در این جنگ آنها به موشک ماوریک نیز دست یابند تا پیش از این در هیچ جنگی استفاده نشده بود و اسرائیلی‌ها از آن بر ضد تانک‌ها استفاده کردند و آن را بسیار موثر و دقیق یافتند .ماوریک به خوبی می‌توانست از برد ۶ کیلومتری تانک‌های دشمن را با دوربین سر خود کشف و روی آنها قفل کند

یک فانتوم نیروی هوایی امریکا که به اسرائیل منتقل شده با چسباندن یک ارم نیروی هوایی اسرائیل تبدیل به دارایی ارتش اسرائیل می شود

از میانه اکتبر تلفات نیروی هوایی اسرائیل به شدت کاهش یافت اسرائیلی‌ها مجهز به نسخه جدید غلاف جنگ الکترونیک ای ال کیو ۸۷ شدند.این غلاف هنوز آزمایشاتش در آمریکا تمام نشده بود ولی در برابر پدافند مصر نشان داد کارایی بالایی دارد و سامانه سام ۶ را می‌توانست کم اثر کند از طرفی آمریکایی‌ها موشک ضد رادار شرایک تحویل اسرائیلی‌ها دادند .شرایک البته از فانتوم شلیک می‌شد ولی تنها سه مرتبه این موشک از فانتوم‌های اسرائیلی شلیک شد بلکه اسرائیل آن را از یک لانچر زمینی شلیک می‌کردند که بر روی شاسی تانک شرمن نصب شده بود. موشک شرایک یک موشک ضد رادار بود که آمریکایی‌ها برای مقابله با موشک‌های پدافندی شوروی در ویتنام آن را بر اساس موشک اسپارو ساخته بودند، هنگامی که جنگ تمام شد اسرائیلی‌ها توانسته بودند بیش از 100 پیروزی هوایی با کمک فانتوم‌های خود به دست بیاورند که عمد جنگنده‌ها سوری و مصری بودند .در این بین ۱۵ تا ۲۵ فانتوم نیز قربانی نیروی هوایی مصر و سوریه شدن و به نقلی بین ۳۰ تا ۷۰ فانتوم نیز توسط پدافند سرنگون شد که در این میان ۴ فانتوم نیز از فانتوم‌هایی بود که آمریکایی‌ها در میانه جنگ تحویل اسرائیلی‌ها داده بودند
.با پایان جنگ سال ۱۹۷۳ اسرائیلی‌ها تا سال ۱۹۷۶ طی سه نوبت تعدادی دیگر فانتوم دست دوم از ایالات متحده تحویل گرفتند. از سال ۱۹۷۶ با سفارت جنگنده اف ۱۵ ایگل و سپس اف ۱۶ فالکن دیگر اف4 فانتوم یک جنگنده مدرن به حساب نمی‌آمد

فانتوم اسرائیلی در جنگ سال 1973

در میانه دهه ۱۹۷۰ اولین سری ارتقاعات بر روی فانتوم های اسرائیلی انجام شد. از آنجایی که اسرائیل تعداد زیادی فانتوم را طی چند سال دریافت کرده بود و علی رغم اینکه همه آنها از نسخه E بودند ولی از بلوک‌های مختلف تولیدی بودند که تفاوت‌هایی با هم داشتند. در گام اول در میانه دهه ۱۹۷۰ اسرائیلی‌ها تصمیم گرفتند همه آنها را استانداردسازی کنند. اولین مرحله استانداردسازی شامل نصب سامانه هشدار دهنده راداری یکسان بر روی تمام فانتوم‌ها بود. این سامانه جدید بر اساس تجارب ارتش امریکا در ویتنام و جنگ یوم کیپور ارتقا یافت بود تا رادارهای پیشرفته شوروی را نیز شناسایی کند

در مرحله بعد تمامی فانتوم‌ها در ریشه بال خود مجهز به یک سامانه اپتیکی با نام TISEO  شدند.این سامانه اپتیکی که در ریشه بال برخی از فانتوم‌های نیروی هوایی آمریکا نصب شده بود که به شکل دست دوم تحویل ارتش اسرائیل شده بود این اجازه را به خلبان فانتوم می‌داد تا بتواند از فاصله 20 کیلومتری با کمک دوربین اپتیکی هدف را به شکل چشمی رصد کند .این مسئله در زمینه شلیک به دشمن با موشک‌های میانبرد اسپارو اهمیت داشت تا به اشتباه هدف خودی را نابود نکنند

مورد بعدی برمی‌گردد به نصب تسلیحات جدید بر روی فانتوم .اسرائیل بیش از ۱۵۰۰ تیر موشک اسپارو برای فانتوم و بعد از آن اف ۱۵‌های خود از امریکا در دهه ۶۰ و ۷۰ دریافت کرد .حدود ۲۰۰۰ تیر موشک سایدواندر در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ تحویل شده بود بر روی فانتوم نصب بود .ولی با ورود اف ۱۵ و اف ۱۶ به خدمت نقش دفاع هوایی و برتری هوایی از فانتوم گرفته شد و این جنگنده به نقش تهاجم زمینی پرداخت

در این راستا اسرائیلی‌ها دست به تجهیز فانتوم‌های خود در اواخر دهه ۷۰ به تسلیحات هدایت شونده هوا به زمین زدند. موشک ماوریک در جریان جنگ سال ۱۹۷۳ بسیار خوب درخشیده بود. اسرائیل طی جنگ سال ۱۹۷۳ یا همان جنگ یوم کیپور ۴۰۰ تیر  موشک ماوریک از آمریکا دریافت کرد. در ادامه ۳۶۰ تیر دیگر نیز دریافت کرد و در نهایت ۶۰۰ تیر دیگر از این موشک البته از نسخه اپتیک حرارتی در سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ تحویل گرفتند که البته از جنگنده‌های اف ۱۶ نیز شلیک می‌شد .بر اساس تجارب اسرائیلی‌ها از ماوریک مهم‌تر، موشک شرایک بود .موشک ضد رادار شرایک طی جنگ یوم الکیپور توانست تعداد زیادی از رادارهای پدافندی سامانه‌های عربی را بزند .البته ارتش اسرائیل ۱۰۰ تیر از این موشک را قبل از این جنگ دریافت کرده بود که از زمین شلیک می‌شد. نسخه هوا پرتاب آن به میزان ۳۰۰ تیر در جریان جنگ یوم الکیپور تحویل شد گرچه چندان استفاده نشد. تا پایان دهه 70 میلادی اسرائیل 400 تیر دیگر شرایک همگی دست دوم تحویل گرفتند که تنها از فانتوم شلیک می‌شد و فانتوم را تبدیل به یک جنگنده برای سرکوب پدافند دشمن کرده بود .آنها با دریافت غلاف جنگ الکترونیک ای ال کیو199 با ترکیب با آن با شرایک در جریان جنگ سال ۱۹۸۲ با سوریه موفق شدند به شکل فوق العاده‌ای تمامی سامانه‌های پدافند سوریه را سرکوب کنند به شکلی که تنها دو یا سه جنگنده اسرائیلی بر اثر پدافند سرنگون شد

سیستم هشدار دهنده جدید به فانتوم جایگاه دقیق رادار دشمن را نشان میداد و سیستم جنگ الکترونیک فانتوم کمک می‌کرد تا آنقدر به سامانه پدافندی نزدیک شود تا بتواند با موشک شرایک به روی ان قفل و به طرف آنها شلیک کند .فانتوم در جریان جنگ سال ۱۹۸۲ دره بقا بر ضد نیروی های سوری مستقر در جنوب لبنان  تنها یک پیروزی هوایی داشت زیرا نقش برتری هوای به اف ۱۵ و اف ۱۶ داده شده بود که آن دو نیز بیش از ۸۰ جنگنده سوری را سرنگون کردند بدون اینکه حتی یک تلفات بدهند

فانتوم اسرائیلی در موزه مجهز به موشک ماوریک زیر بال.. نکته جالب نصب جایگاه اختصاصی موشک های هوا به هوا فروسرخ در زیر ورودی هوا است که در خود اسرائیل این اقدام انجام شده است

دیگر سلاحی که در اوایل دهه ۱۹۸۰ بر روی فانتوم هماهنگ شد بمب‌های هدایت لیزری پیووی بود .حدود ۱۰۰ بمب هدایت لیزری در دهه ۷۰ تحویل شد که از فانتوم‌ها پرتاب می‌شد و در ادامه در دهه ۱۹۸۰ اسرائیل دست به ساخت کیت هدایت لیزری خود به نام افر زدند که بر روی بمب‌های ۲۲۵ کیلوگرمی و ۹۰۰ کیلوگرمی نصب می‌شود و آنها را تبدیل به بمب‌های هدایتی لیزری می‌کرد. نیاز به درگیری در برد بیشتر منجر به خدمتگیری سلاح اپتیکی جی بی یو ۱۵ شد که یک بمب هدایت اپتیکی ۹۰۰ کیلوگرمی که دست کم ۲۰۰ تیر از آن خریداری شد و حدود 20 کیلومتری برد داشت و تا مدت‌ها از اف ۴ فانتوم پرتاب می‌شد
در دهه ۱۹۸۰ فانتوم تبدیل به یک جنگنده تهاجمی شده بود با وجود این اسرائیلی‌ها در چندین عملیات بزرگ در دهه ۱۹۸۰ مانند حمله به نیروگاه اتمی عراق و یا عملیات پای چوبین در شماره آفریقا ترجیح دارند از اف ۱۵ و اف ۱۶ استفاده کنند .اف ۱۶ به عنوان یک جنگنده چند منظور توان حمل مهمات بیشتری در برد بیشتری داشت و اگرچه اف ۱۵ یک شکاری رهگیر بود ولی اسرائیلی‌ها از آن انواع بمب‌های هدایت شونده و غیره هدایت شونده را پرتاب می‌کردند و کارایی بیشتر از فانتوم داشت. برای همین فانتوم عملاً دیگر یک جنگنده مدرن نبود و اسرائیلی‌ها معمولاً از آن برای بمباران اهداف در جنوب لبنان استفاده می‌کردند که در آن زمان در اشغال خودشان بود . فانتوم اگرچه هنوز سنی نداشت ولی دیگر از مد افتاده به حساب می‌آمد تا اینکه ارتش اسرائیل تصمیم گرفت هر دو مل رزمی و شناسایی را ارتقا دهد
نخستین طرح یک طرح مشترک با ایالات متحده بود که شامل این نسخه شناسایی بود

اسرائیلی ها در دهه1970 میگ25 ار نسخه شناسایی میگ25 ساخت شوروی را دیده بودند که توسط خلبانان شوروی برای مصر پرواز میکرد.هیچ چیزی در ان زمان حریف انها نمیشد و یا بهتر است بگویم به ارتفاع و سرعت میگ25 نمی رسید .نه موشک پدافندی هاوک و نه فانتوم . برای همین اسرائیلیها طرحی را با کمک شرکت امریکایی جنرال دینامیک داشتند که فانتوم را تبدیل به پرنده ای با سقف پرواز و سرعت میگ25 کنند

این پروژه RF-4X نامیده میشد

شرکت جنرال داینامیکس در وحله اول ورودی هوا را بزرگتر کرد تا میزان هوای ورودی افزایش یابد بنابراین رانش نیز افزایش یابد ورودی هوا کمی با بدنه فاصله داشت تا لایه مرزی و جریان گردابه ای آن وارد ورودی نشده و باعث استال نشود در ادامه مخزن های تطبیقی CFT را در بالای موتور نصب کرد که قابلیت حمل ۲۵۰۰ گالن آب را داشتند که مجموعا با دو مخزن میشد ۵۰۰۰ گالن حال دراین مخزن ها آب قرار میگرفت که دمای هوای داخل موتور یا همان AIRFLOW را کاهش میداد و باعث افزایش چگالی ایرفلو و در نهایت افزایش رانش میشد مخصوصا در ارتفاع بالا و با این تغیرات سرعت RF-4X که همان پروژه سفارشی اسراییل به جنرال داینامیکس بود به سه ماخ رسید وحتی قابلیت ابرکروز تا سرعت ۲.۴ ماخ را دارا شد یعنی بدون پس سوز تا سرعت ۲.۴ ماخ میرسید که این باعث میشد تا این سرعت از پس سوز استفاده نشود و فشار کمتری به موتور بیاید و عمر عملیتی اش بیشتر شده و مصرف سوخت کاهش یابد و همچنین RF-4X در دماغه مجهز به دوربین پیشرفته HIAC-1 lorop بود که در اصل این دوربین متعلق با بمب افکن شناسایی کانبرا بود و قابلیت عکسبرداری از ۱۶۰ کیلومتری با رزولوشن بالا را داشت. ولی آمریکا متوجه شد جنرال داینامیکس پرنده ای مشابه بلک برد برای اسراییل ساخته که این خوب نیست(هر چند بلک برد دارای قابلیت ابر کروز نیست) به علاوه بودجه جنگنده F-15 هم به خطر افتاد بنابراین در سال ۱۹۷۴ پروژه جنگنده RF-4X را لغو کرد و چیزی به دست اسراییل نرسید و این فرصت هم از دست رفت!

RF-4X

اگرچه طرح ار اف4 ایکس در نهایت لغو شد ولی اسرائیلی‌ها تصمیم داشتند یک نسخه شناسایی ویژه از فانتوم را به خدمت بگیرد در این راستا یک نسخه به نام F-4ES را توسعه پیدا کرد که با ارتقاء سه فروند نسخه رزمی F-4E به دست آمد که مجهز به دوربین HIAC-1 lorop در دماغه بود همان دوربینی که قرار بود بر روی ار اف 4 ایکس نصب شود.این برنامه نیز در نهایت به جایی نرسید اگرچه این سه فروند در خدمت ارتش اسرائیل باقی ماندند

یک فروند F-4E(S)..این نسخه دارای دارای دوربین پیشرفته در دماغه خود بود

اسرائیلی‌ها که از دوربین HIAC-1 lorop دل نمی‌کردند به دنبال سراغ ساخت غلاف این دوربین رفتند
غلاف شناسایی جی ۱۳۹ بر روی فانتوم در جایگاه زیر بدنه نصب می شد دارای سه دوربین برای شناسایی از زیر و دو طرف خود بود و در دماغه نیز مجهز به یک رادار برای نقشه برداری راداری بود یکی از ویژگی‌های طراحی این غلاف این بود که می‌شد آن را بر روی تمام نسخه‌های رزمی فانتوم نیز نصب کرد .پیش از این تنها نسخه شناسایی فانتوم توانایی حمل دوربین HIAC-1 lorop را داشت ولی حالا حتی نسخه‌های رزمی نیز می‌توانستند با این غلاف دست به عملیات شناسایی بزنند .این غلاف یک همکاری بین امریکا و اسرائیل بود و حتی در ایالات متحده بر روی جنگنده‌های فانتوم تست شد ولی در نهایت در خود اسرائیل خدمت کرد. البته در همان زمان نیز تعداد محدودی از این غلاف تولید شد حتی کمتر از ۱۰ فروند ولی تا مدتی که فانتوم در خدمت بود از آن استفاده شد.

غلاف جی 139 زیر بدنه یک فانتوم اف4 رزمی اسرائیلی

یکی دیگر از برنامه‌هایی که در دهه ۸۰ در اسرائیل اجرا کرد برنامه سوپر فانتوم بود .این نسخه نیز بر روی نسخه رزمی اجرا شد که شامل نصب موتور توربو فن پرات اندووتنی پی دبلیو ۱۱۲۰ بود .این موتور یک موتور غیرنظامی بود ولی نسخه پس سوزدار آن برای نصب بر روی فانتوم طراحی شد که در واقع ریشه از یک طرح آمریکایی چند سال قبل آن دارد که آن نیز سوپر فانتوم نام داشت .این نسخه کارایی فوق العاده‌ای داشت و نشان داد بدون روشن کردن پسوز می‌تواند به سرعت یک ماخ نیز میرسد برد آن ۵۰ درصد بیشتر از نسخه اصلی فانتوم بود و قدرت آن از جمله در زمینه سرعت و سرعت اوج‌گیری فوق‌العاده چشمگیر بود ولی این طرح بسیار پرهزینه بود و اسرائیلی ها در نهایت تصمیم گرفتند تا این طرح را رها کرده و به سراغ برنامه ارتقا الکترونیکی فانتوم بروند که با نام کورناس ۲۰۰۰ شناخته می‌شود.

سوپر فانتوم

برنامه کرناس ۲۰۰۰ شامل ارتقاء کابین شامل نصب یک نمایشگر چند کاره سیاه و سفید نصب سامانه اچ یو دی برای هدف‌گیری دقیق پرتاب بمب و همچنین نشان دادن اطلاعات پروازی به خلبان در جلوی چشمش ، رایانه کنترل آتش بالستیک برای هدف‌گیری دقیق سلاح‌های غیر هدایت شونده از همه مهمتر نصب رادار ای پی جی 76 بود. این رادار بر اساس رادار نصب شده بر روی جنگنده اف ۱۸ ساخته شده بود و توسط شرکت نورث سیستم طراحی شده بود و به شکل خاص توسط اسرائیلی‌ها استفاده شد و تنها برای فانتوم اسرائیلی به میزان ۶۰ دستگاه تولید شد. رادار در باند ایکس کار می‌کرد و دارای بیشترین برد ۱۸۵ کیلومتر بود می‌توانست همزمان با دو هدف درگیر و ده هدف را رهگیری کند و توان کشف و رصد اهداف دریایی و زمینی را داشت و می‌توانست از اهداف زمینی نقشه‌برداری کند با هماهنگی با رایانه کنترل آتش دست به بمباران راداری اهداف در شب و آب و هوای بد در ارتفاع بالا بزند. همچنین اسرائیلی‌ها دست به نصب موشک هوا به زمین پوپای با برد ۸۵ کیلومتر بر روی فانتوم زدند که به آن اجازه می‌داد تا در خارج از برد دسترسی پدافند کشورهای چون سوریه و مصر با آنها درگیر شود.پوپای یک سلاح برد بلند توسعه یافته درخود اسرائیل بود . همچنین موشک هوا به هوای فروسرخ پینتون ۳ نیز بر روی فانتوم نصب شد. بدین شکل اسرائیلی‌ها ۵۴ فروند فانتوم خود را ارتقا دادند که بین سال‌های ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۰۴ در خدمت باقی ماند

یکی از ویژگی های فانتوم های ارتقا یافته اسرائیلی مجهز بودن به لوله سوختگیری هوایی است. فانتوم های اسرائیلی توان سوختگیری تلسکوپی را داشتند ولی چون ارتش اسرائیل کی سی 130 نیز داشت که د ارای روش سوختگیری شلنگی بود انها دست به نصب لوله نیز روی کورناس 2000 خود زدند
کورناس مجهز به چهار موشک پینتون3
فانتوم اسرائیلی مجهز به غلاف جنگ الکترونیک ای ال کیو119 و بمب اپتیکی جی بی یو 15

بعد از سال‌های ۲۰۰۰ ارتش اسرائیل با دریافت بیش از ۳۵۰ فروند اف ۱۶ دیگر نیازی به جنگنده فانتوم نداشت فانتوم به اسرائیل به اندازه کافی خدمت کرده بود تا اینکه در سال ۲۰۰۴ رسماً از خدمت خارج شد هنگامی که از خدمت خارج شد در کنار فانتوم‌های یونانی یا آلمانی پیشرفته‌ترین نسخه فانتوم بود در سال ۲۰۲۱ به شکل ذخیره باقی ماندند تا اینکه سرانجام اکثر آنها اوراق شدند
فانتوم یکی از تاثیرگذار ترین  جنگنده‌ های  بود که نیروی هوایی اسرائیل  خدمتش  کرد و  دست کم ۱۱۶ پیروزی هوایی برای آنها به دست آورد، فانتوم اولین جنگنده بمب افکن واقعی آنها بود که می‌توانست هر نوع ماموریتی را انجام دهد. در جنگ سال ۱۹۷۳ و جنگ فرسایش قبل از آن بسیار خوش درخشید و تنها چیزی که باعث شد در اسرائیل گوشه نشین شود ورود صدها فروند جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۵ به خدمت در دهه ۱۹۷۰ بود

عبدالحمید تارخ

مقالات مشابه

نیروی هوایی اسرائیل

اف15 ارتش اسرائیل

تسلیحات فانتوم های ایرانی

فانتوم های ارتقا یافته ترکیه

نیروی زمینی اسرائیل

نیروی دریایی اسرائیل

 

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن