موشک های بالستیک صدام

موشک بالستیک برای عراق در سال 1974 اغاز شد….. در ان سال این کشور دست به سفارش 48 موشک  بالستیک اسکاد بی و 12 پرتابگر  زد. این موشک ها تا سال 1976 تحویل عراق شد. اسکاد از نسخه بی دارای برد 300 کیلومتر بود و میتواند یک کلاهک یک تنی را حمل کند. عراق رسما این موشک را در 1975 در خاک خود تست کرد. اگر چه این موشک دقت کمی داشت  ولی  عراق میتوانست با ان اسرائیل را هدف قرار  دهد که در ان زمان بزرگترین دشمن این کشور بود و در چند جنگ در کنار سوریه با ان جنگیده بود

عراق تنها دو سال بعد از سفارش اسکاد دست به سفارش  راکت توپخانه ای فراگ نیز زد. این کشور دست کم  بر اساس موارد ثبت شده تنها 24 راکت فراگ تحویل گرفت  که احتمالا دلیل ان برد کم فراگ که تنها به هفتاد  کیلومتر میرسد بود.

با اغاز جنگ با ایران، عراق در مرحله اول تلاش بر بمب بارن هوایی شهرها زد.  طی چند سال اول جنگ که نیروی هوایی ایران همچنان امادگی نسبی خود را حفظ کرده بود نیروی هوایی عراق علیرقم اینکه همواره در بمب باران شهرهای ایرن موفقیت نسبی داشت ولی تلافات بالای داد و وجود شکاری چون اف14 تامکت تلفات چشمگیری به این نیرو وارد کرد و پرواز  در عمق ایران را برای عراق خطر ناک کرد  و از این  رو عراق از سال 1984 دست به پرتاب موشک به طرف شهرهای ایران به شکل گسترده تری زد. البته عراق پیش از این نیز این کار را میکرد. عراق از فراگ روسی و نسخه بومی ان که با نام Laith-90 شناخته می شود  را به طرف شهری مرزی مانند دزفول پرتاب میکرد ولی  موشک باران شهرهای ایران  در عمق خاک ایران چیزی نبود که که عراق  تا پیش از سال 1984 چندان دنبالیش باشد

ایران عمق زیادی داشت . صدام با اسکاد برای زدن اسرائیل مشکلی نداشت زیرا از عراق برای زدن بخشهای دور اسرائیل نیز تنها نیاز به موشکی تا برد  400 کیلومتر داشت که با  کمی دستکاری کلاهک اسکاد این کار ممکن بود ولی عراق  برای زدن شهرهای چون شیراز ، اصفهان  و تهران نیاز به موشک با برد بیش از 600 کیلومتر داشت. با وجود این صدام با دستگاری  کلاهک و کاهش وزن کلاهک حتی به گفته برخی منابع به 250 کیلوگرم ،  شهرهای ایران از جمله تهران، قم  و اصفهان را هدف قرار میداد (البته عراق از قرار اولین بار در 27 اکتبر سال 1982 از اسکاد بر ضد دزفول استفاده کرد)

ولی پرتاب موشک با چنین کلاهکی اصلا ارزش رزمی نداشت از این رو صدام به دنبال ساخت نسخه ای ارتقا یافته اسکاد رقت . این برنامه از میانه دهه 1980 اغاز شد  و با نام پروژه 1728 شناخته  می شد. این برنامه در نهایت زمانی که در سال 1986 وارد خدمت شد با نام الحسین شناخته شد. الحسین یک اسکاد ارتقای یافته  بود. طول ان به 12.46 متر میرسید که بیش از یک متر بلند تر از اسکاد بود  و کمی قطور تر از اسکاد. الحسین همانند اسکاد موشک سوخت مایع بود و از همان مخازن  و پیشرانه استفاده میکرد و گفته شده با اوراق کردن دو اسکاد یک الحسین به دست می امد. موشک در ازمایشات موفق به رسیدن به برد 645 کیلومتر شد البته این برد با کاهش وزن کلاهک با 500 کیلوگرم در کنار افزای سوخت و ارتقا همان موتور قبلی امکان پذیر بود. الحسین موشکی کم دقتی بود  دارای همان سیستم هدایت اینرسی اسکاد بود ولی دقتش از اسکاد هم کمتر بود. اسکاد بی دارای دقت 500 متر بود ولی در عمل گهگاه دقت  به 700 تا 1000 متر  نیز می رسید و دقت الحسین نیز حدود 1000 تا 1500 متر بود. اگرچه دقت کم بود ولی برای صدام کافی بود زیرا هدف زدن شهرهای ایران بود. عراق  طی جنگ با ایران موفق به دریافت 840 اسکاد از شوروی شد که برخی از انها مستقیم به طرف ایران شلیک شد و برخی تبدیل به الحسین شد. طی مرحله ای از جنگ  که با ان جنگ شهرهای گفته می  شود صدام از اسکاد و الحسین استفاده کرد. دست کم 200 الحسین به طرف شهرهای ایران مانند قم، تهران اصفهان و یا شیراز شلیک شد که حدود 2000 نفر کشته به جا گذشت که بر میگردد  به مرحله از جنگ در سال اخر جنگ که با نام جنگ شهرها شناخته می شود . الحسین دقیق نبود و هرگز صدام نیز نخواست با ان هدف راهبردی در ایران را بزند تنها منطقه ای از شهر را هدف میگرفت و موشک را شلیک میکرد.

این موشک نتنها در جنگ با ایران بلکه در جنگ اول خلیج فارس 1 نیز استفاده شد.زمانی که در پی اشغال کویت توسط صدام امریکا به عراق یورش برد. عراق به سرعت توان هوایی خود را از دست داد و دست به پرتاب موشک های اسکاد و الحسین به طرف اسرائیل و عربستان زد. هم اسکاد و هم الحسین  شلیک شده که 42 موشک به طرف اسرائیل و 46 موشک به طرف عربستان پرتاب شد. تقریبا نیمی از موشکها توسط سامانه پاتریوت شکار شد ولی باقی نیز چندان عملکرد خوبی نداشتند حتی چند فروند بعد از شلیک منفجر شدند. در مجموع ده موشک به اهداف خورد که تلفات داشت که بزرگترین تلفات نیز مربوط می  شود به حمله در 25 فوریه سال 1991 ، که یک سرباز خانه امریکای در عربستان را زد و 28 نفر کشته و 100 نفر زخمی شدند. در حملات به اسرائیل دست کم 20 اسکاد به شهرها برخورد کمرد ولی تنها دو کشته داد زیرا معمولا قبل از رسیدن موشک به زمین هشدار لازم داده می شود و  شهروندان به پناهگاه میرفتند

خطر حملات بالستیک  بالا بود به شکلی که 40 درصد ماموریتهای رزمی ارتش امریکا برای نابودی سکوی های پرتاب موشک های اسکاد و الحسین بود و البته بخشی از لانچرها روی زمین طی حملات هوایی از بین رفتند و حتی برخی توسط واحدهای کماندویی ارتش امریکا روی زمین.

زمانی که صدام شکست خورد و مجبور به پذیرش شکست شد طی قطنامه 687 سازمان ملل  دیگر حق نداشت که موشکی با برد بیش از 150 کیلومتر تولید کند. حدود 61 اسکاد و الحسین برای این کشور باقی مانده بود که همگی بعد از ان نابود شدند اگرچه امریکا شک داشت و معتقد بود که صدام دست کم 200 تیر موشک همچنان مخفی کرده است

در نهایت به نظر می اید بین 350 تا 400 الحسین ساخته شد

العباس

عراق طی جنگ با ایران  مشکلش کامل با الحسین حل نشد. الحسین نمیتوانست شهرهای چون مشهد و یا جزایر دور ایران  در خلیج فارس را هدف قرار دهد از این رو به طرف ارتقا  بیشتر رفت و با افزایش طول به 14.5  متر بدون افزایش قطر نسبت به الحسین  برد را به 900 کیلومتر با یک کلاهک 450 کیلوگرمی رساند. با وجود  این بزرگترین تفاوت العباس  نسبت به  تمامی  موشک های عراق داشتن کلاهک جدا شونده بود که ارتقا یافته  بود و  شکل ایرودینامیک بهتری بود . موشک در مرحله اخر در بیشترین ارتفاع کلاهک خود را رها میکرد و کلاهک به مسیر  خود ادامه میداد . این برنامه بین سال های  1988 تا 1991 انجام شد و از  قرار تنها یک بار موشک العباس تست شد و با شکست عراق در جنگ اول خلیج فارس برای همیشه این برنامه نیز به پایان رسید

ابابیل 100(الفتح)

صدام از سال 1994 تلاش در بازسازی توان موشکی خود کرد . طی جنگ اول خلیج فارس تقریبا تمامی تاسیسات ساخت موشک  در بمب باران ها نابود شده بود  از این رو صدام بیشتر از طرق اروپای شرقی  تلاش در بازسازی تاسیسات ساخت موشک خود کرد  که شامل خرید و وارد کردن قطعات و ابزار تولید به شکل مخفیانه به عراق بود و حتی طی یک برهه  از زمان بسیاری از تجهیزات را با اسم و نشانی دیگر وارد عراق کرد. صدام البته  تصمیم به ساخت موشکی با برد 100 تا 150 کیلومتر داشت  که مخالف قطعنامه شورای امنیت نبود ولی بدون شک غرب اجازه خرید  تجهیزات برای ساخت به عراق نمیداد. از این رو بود که صدام کار را  مخفیانه پیش برد. موشکی با برد 150 کیلومتر عملا هیچ هدف راهبردی را در اختیار عراق قرار نمیداد الا چند شهر در ایران و  کویت.صدام دو پروژه را به پیش برد .اولی ابابیل 100 بود. ابابیل 100 بر اساس ابابیل 50 ساخته شده که در واقع یک راکت سوخت جامد  با برد 80 تا 90 کیلومتر بود . ابابیل 50 طرح جدید بود یک همکاری مشترک با یوگسلاوی در دهه 1980 ولی ابابیل  100 شامل یک راکت 400 م م با برد 130 تا 140 کیلومتر شبیه فراگ بود که بر اساس گفته منابع غربی حتی میتوانست به غیر از یک کلاهک معارف 500 کیلوگرمی یک کلاهک با 25 مین ضد تانک و یا 300 مین ضد نفر را حمل کند.این راکت که روی شاسی متحرک با چهار موشک نصب می شد  در اواخر دهه 1990 ازمایش شده ولی در زمان حمل امریکا وبه عراق برای اشغال این کشور  این  راکت عملا در خط تولید نبود و هنوز تکمیل نشده بود.الفتح یا ابابیل 100 در سال 1999 به خط تولید رسید و تولید شد چند تایی طی جنگ دوم خلیج فارس در سال 2003 شلیک شد که  معلوم نشد چه شدند و در نهایت باقی نیز دست امریکایی افتاد و نابود شدند

الصمود

ابابیل یک راکت توپخانه ای  بود تا یک موشک بود. در واقع تنها موشکی که عراق بعد از جنگ اول خلیج فارس  روی ان کرد موشک الصمود بود. الصمود دقیقا چند ماه بعد از شکست عراق پیدایش شد. کار روی این موشک جدید بر اساس قطعنامه شورای امنیت شامل ساخت موشکی با برد 150 کیلومتر بود . الصمود بر اساس بدنه موشک پدافندی روسی سام2  با  موتور و خروجی موشک الحسین ساخته شد و از سوخت مایع  مشابه سوخت مورد استفاده در اسکاد بهره میبرد. کلاهک موشک 280 کیلوگرم بود که شامل  140 کیلوگرم مواد انفجاری ار دی ایکس و باقی نیز قطعات فولادی بود . همان طور که گفته شده صدام تمامی  زیر ساخت های موشکی خود را از دست داد برای همین تلاش کرد با کمک موشک های قبلی بازمانده موشک جدید بسازد . برای نمونه بخشهای از  بدنه سام 2  و اسکاد و البته سیستم هدایت اینرسی موشک کرم ابریشم . موشک کرم ابریشم  نسخه چینی موشک روسی پی15 بود که در نقش ضد کشتی استفاده شد و جالب اینکه عراق در دهه 1990 بعد جنگ اول خلیج فارس دست به تبدیل کردن  این موشک در  نقش موشک زمین به زمین در برد 150 کیلومتر زد اگرچه بردش بیشتر از این حرفها بود

خود الصود دارای برد 180 کیلومتر  بود یعنی 30 کیلومتر بالاتر از  قطعنامه سازمان ملل بود  ولی در ان زمان  برای 30 کیلومتر کسی ایراد نگرفت. این موشک در سال 1997 تست شد ولی تا سال 2001 تولید نشد. تولید در تیراژ پایین بین سال 2001 تا 2003 انجام شد. زمانی که امریکا تصمیم به حمله به عراق گرفت  عراق تعدادی از موشک های تولیدی را به امید اینکه امریکا از تصمیم حمله خود منصرف شود منهدم کرد ولی جنگ اغاز کرد. سه موشک الصمود طی جنگ شلیک شد که هر سه توسط  پاتریوت نابودشد و بعد از ان دیگر هرگز الصمود شلیک نشد ولی بعد از اشغال بغداد در چند روز اول  دست کم برخی واحدها  که در شمال بغداد دست به شکل راکت ابابیل 100 به بغداد زدند که طی یک از حوادث چهار سرباز امریکایی و دو خبر نگار کشته شدند

عبدالحمید تارخ