بمب های لیزری سری پیووی

سلاح هدایت لیزری توسط غلافی بر روی هدف قفل می شود که غلاف نشان گذار لیزری نام دارد. این غلاف دارای دوربین است که هدف توسط خدمه توسط دوربین کشف و دوربین روی هدف قفل میشود پرتوی لیزر به هدف تابیده منعکس میشود و سلاح هدایت لیزری بعد از پرتاب به دنبال محل انعکاس امواج که هدف باشد پیش می رود. این گونه سلاح ها دارای یک کاونده لیزری در نوک دماغه است. تا برخورد به هدف باید امواج لیزر روی هدف باقی بماند .بمب فاقد پیشرانه است ولی به دلیل داشتن انرژی جنبشی اولیه در لحظه جدا شدن از جنگنده میتواند روی امواج هوا سوار شده و مسافتی را طی کند. این مسافت بسته به کیت هدایت لیزری و وزن و سرعت و ارتفاع پرتاب بمب دارد . بمب هدایت لیزری را میتوان بر علیه اهداف ثابت و متحرک به کار برد و علیرقم دقت بالا ولی مشکلات خود را دارند. در مرحله اول اب و هوایی بد مانند برف ویا باران و یا ابر مانع رسیدن امواج منعکس شده لیزر از هدف به بمب می شوند و مسئله بعد ایجاد پرده دود غلیظ باعث شکسته شدن قفل لیزر می شود

اولین بار در ویتنام به دلیل نیاز به سلاحی برای انهدام اهداف دشمن در خارج از برد توپ های ضد هوایی ارتش امریکا از دو سلاح هدایت اپتیکی و لیزری بهره برد ولی سلاح های لیزری به دلیل دقت بالاتر و قیمت کمتر محبوب تر شدند . اولین سلاح هدایت لیزری امریکا BOLT-117 بود که شامل یک کیت هدایت لیزری بر روی بمب 340 کیلوگرمی ام 117 بود. این سلاح از اف4 دی فانتوم در ویتنام افکنده می شد و دقت بالای داشت. در ویتنام سلاح های لیزری از سال 1966 استفاده شد و 50% از اهداف راهبردی را مورد هدف قرار داد در حالی که تنها 5.5% سلاح های افکنده شده بمب لیزری بودند

ولی این تجربه بزرگی برای امریکا شد. در دهه 1970 امریکا دست به هماهنگ سازی هواپیمای چون اف111 و در مرحله بعدی ای6 و ای 7 برای پرتاب بمب های لیزری کرد و در دهه 1980 تقریبا تمامی جنگنده های تهاجمی و چند منظوره امریکا و غربی چنین توانی را داشت

همکنون پیشرفته ترین و تنها بمب های هدایت لیزری امریکایی سری پیووی هستند. طراحی این بمب ها در سال 1968 اغاز شد زمانی که بمب های لیزری کارایی خود را در جنگ ویتنام نشان دادند ولی به دلیل ایرودینامیک نچندان مناسب بمب ام117 که روی ان کیت هدایت لیزری نصب میشد تصمیم به به طراحی بمب لیزری دیگری گرفته شد

در همان سال بمب های سقوط ازاد مارک 82 و 84 به وزن به ترتیب 225 کیلوگرم و 900 کیلوگرم برای نصب کیت هدایت لیزری جدید انتخاب شدند اگرچه تا قبل از ان چند صد بمب ام117 نیز به صورت موقت برای استفاده در ویتنام با کیت هدایت لیزری دید که پیووی نامیده شد تجهیز شدند

کیت پیووی1 اولین نسل این خانواده دارای یک کاونده در نوک بمب و یک پردازنده کوچک در عقب برای پردازش مسیر حرکت بمب بود. بمب دارای بالچه های انتهایی بود که کار هدایت بمب را انجام می دادند و بمب در بهترین حالت دارای برد 8 کیلومتر بود . کیت بمب بر روی چندین نمونه بمب در امریکا نصب شد که هر کدام نام مشخصی داشتند در زیر نام این بمب ها امده است

GBU-1 نام بمب هدایت لیزری بود که دارای کیت پیووی 1 بود و روی بدنه بمب ام117 نصب شد و در ویتنام افکنده شد

GBU-2AND 3: کیت هدایت لیزری پیووی 1 روی بمب خوشه ای CBU-75

GBU-5: کیت هدایت لیزری پیویی1 روی بمب خوشه ای مارک 100

GBU-6: کیت هدایت لیزری پیووی 1 روی بمب خوشه ای CBU-79

GBU-7: کیت هدایت لیزری پیووی1 روی بمب خوشه ای CBU-80

GBU-10B: کیت هدایت لیزری پیووی1 روی بمب 900 کیلوگرمی مارک 84

GBU-11B: کیت هدایت لیزری پیووی 1 روی بمب 1400 کیلوگرمی م ام18

GBU-12B:کیت هدایت لیزری پیووی 1 روی بمب 225 کیلوگرمی مارک82

کیت پیووی 2

با در نظر گرفتن موفقیت پیووی1 در ویتنام در پیووی2 تلاش شد تا کیت ارزانتر و سادتر ساخته شود تا قیمت پایین امده و تعداد بیشتری از ان ساخته شود . این مدل دارای بالچه انتهای جمع شونده بود تا در ذخیره سازی بمب فضای کمتری گرفته شود و کاونده لیزری نیز حساسیت بیشتری داشت. این نمونه در سال 1977 وارد خدمت شد و دقت ان به 5 متر کاهش یافت که در زمان خود دقیقترین سلاح هواپرتاب بود .این کیت نیز در قالب چندین بمب مختلف به کار رفت

GBU-10C: نسخه نصب شده روی بمب 900 کیلوگرمی مارک 84

GBU-10G-H-K: نسخه نصب شده روی بمب 883 کیلوگرمی BLU-109

GBU-12C: نسخه نصب شده روی بمب 225 کیلوگرمی مارک 82

GBU-16: نسخه نصب شده روی بمب 460 کیلوگرمی مارک83 . این مدل به سفارش نیروی دریایی توسعه یافت

GBU-58: نسخه نصب شده روی بمب 113 کیلوگرمی مارک 81

GBU-59: نسخه نصب شده روی بمب 113 کیلوگرمی مارک 81 ولی این مدل دارای یک گیرنده ماهواره ای GPS نیز است تا در اب و هوایی بد نیز بتوان با کمک هدایت ماهواره ای بمب را به هدف کوبید

همچنین برخی از بمب های در بالا نام برده شده مجهز به گیرنده ماهواره ای نیز بودند که با امدن حرف E در اول نام مشخص کنده دو سیستم هدایت است . برای نمونهEGBU-16 و یا EGBU-12

بمب های لیزری سری پیووی — جی بی یو 10 سی

پیووی3

مشکل بمب باران ارتفاع پایین باعث توسعه پیووی 3 شد. مشکل اساس این بود که پرتاب بمب در ارتفاع پایین باعث کاهش شدید برد بمب میشد از این رو در کیت پیووی 3 با نصب یک خلبان خودکار جدید به بمب این امکان داده شد که در صورت پرتاب در ارتفاع پایین ، بمب با نیروی پتانسیل اولیه کم ارتفاع گرفته و در نزدیکی هدف شیرجه را اغاز کند و در واقع یک حرکت بالستیک انجام دهد.این کار باعث افزایش برد بمب میشد. همچنین بالجه انتهای جمع شونده بزرگتر بود و بمب در ارتفاع متوسط 18 کیلومتر و در ارتفاع بالا تا 30 کیلومتر برد دارد اگرچه برد واقعی رزمی به دلیل محدودیت های غلاف نشان گذاری لیزری زیر 18 کیلومتر است. پیووی 3 همچنین به جای یک کاونده لیزری در جلو بمب دارای یک چشمی لیزری است که میتواند زاویه بیشتری را جستجو کند و امواج ضعیفتر لیزر را رصد کند. دقت این نمونه حتی به یک متر نیز می رسد.این بمب در میانه دهه 1980 عملیاتی شد و از سال 2000 برخی از انها مجهز به گیرنده لیزری نیز شدند. بمب های که دارای کیت پیووی3 هستند عبارتند از

GBU-21AND 22 : کیت پیووی3 روی بمب 225 کیلوگرمی مارک 82

GBU-24B: کیت پیووی 3 روی بمب 900 کیلوگرمی مارک 84

GBU-24A AND C AND D: کیت پیووی 3 روی بمب های نفوذ کننده BLU-109 و BLU-116

GBU-27: مشابه GBU-24 برای پرتاب از بمب افکن اف 117 نایت هاوک . خود این بمب شامل انواع نصب شده روی بمب مارک 84 و بمب های نفوذ کننده BLU-109 می شود

پیووی4

این نسخه به درخواست نیروی هوایی انگلستان توسعه یافت و همکنون نیز در انگلستان تولید میشود . این نمونه مشابه پیووی 2 است ولی یک گیرنده هدایت ماهواره ای نیز به ان اضافه شده تا بر ضد اهداف متحرک با سامانه هدایت لیزری و بر ضد اهداف ثابت بر ضد اهداف ثابت از جمله در اب و هوایی بد استفاده شود. این بمب روی بمب های مارک 82 و مارک83 نصب شده و عربستان سعودی نیز 2400 تیره ان را سفارش داده است

کیت پیووی4 شامل چند بمب می شود مانند بمب جی بی یو 48 با وزن454 کیلوکرم، جی بی یو49 با وزن 225 کیلوگرم، جی بی یو50 با وزن900 کیلوگرم و جی بی یو 59 با وزن 113 کیلیوگرم که همگی هدایت لیزری و ماهواره ای هستند

تا کنون هزاران بمب هدایت لیزری کیت پیووی طی 50 سال گذشته افکنده شده است.

پیووی در ایران

ایران در زمان رژیم گذشته 300 تیره بمب 900 کیلوگرمی جی بی یو 10 با کیت پیووی 1 را دریافت کرد که از اف4 دی فانتوم افکنده میشد. به دلیل کارایی کم نشان گذار لیزری که ایران در ان زمان از امریکا خریداری شده بود که روی اف4 دی نصب میشد که نیاز به روش مشخصی پرتاب و اموزش زیادی بود چندنی اف4 دی ایرانی در جریان جنگ با ایران در هنگام پرتاب بمب لیزری توسط پدافند دشمن سرنگون شدند و از این رو این بمب کنار گذاشته شد . امروزه دیگر از این بمب استفاده نمی شود اگرچه با طراحی نشان گذاری لیزری جدید در داخل و نصب ان روی فانتوم از سلاح های هدایت لیزری بومی دیگری استفاده می شود