جنگنده ها

جنگنده ساب 37 ویگن

در اوائل دهه 1960 سوئد   به دنبال  یک شکاری رهگیر برای جایگزینی  ساب 35 دراگون و یک جنگنده تهاجمی  و شناسایی  برای جایگزینی ساب 32 لنسر بود.

بر طبق نیاز ارتش سوئد جنگنده جدید باید  بتواند  در ارتفاع  بالا به سرعت 2 ماخ و در ارتفاع پایین سرعت یک ماخ برسد  و بتواند با شبکه  یک پارچه دفاعی سوئد هماهنگ  کرد . همچنین باید بتوان در 800 کمتر باند بلند شود زیرا قرار بود در صورت نیاز از بخشه های صاف جاده برخیزد

از انجایی که یکی از نیاز های اساسی ارتش سوئد برخواست در باند کوتاه بود  ساب  در سال 1962 طرحی با نام ساب 37 را پیشنهاد داد که دارای  بال دلتا با یک  پیش بال  در جلو بود که  اگرچه  بهتر از فناوری بال متغییر برای نشست و برخواست  کوتاه نبود ولی بهترین گزینه برای ساب بود.

همچنین جنگنده مجهز به موتور توربوفن ار ام 8 و سامانه  بسیار پیچیده ای برای  فرود خودکار بود.در سال 1962 دولت سوئد به جنگنده جدید  نام ویگن را داد و خواهان توسعه این طرح شد.قرار شد از این هواپیما نسخه های شکاری رهگیر، تهاجمی، شناسایی  و تهاجمی دریایی ساخته شود. شش پیش نمونه اولیه  تک سرنشینه  و دو  فروند دو سرنشینه    ساخته شد که نخستین  نمونه  از نوع ای جی 37 (AJ-37)  که نسخه تهاجمی ویگن بود برای اولین 24 نوامبر سال 1966   به نمایش گذاشته شد و در 8 فوریه سال 1967 اولین پرواز خود را انجام داد. تا سال 1969 تمامی پیش نمونه ها  پرواز کردند  که یک فروند نیز به دلیل اشتباه خلبان در کشیدن اهرم صندلی پرتاب از دست رفت . سرانجام نخستین  نمونه عملیاتی در سال 1971 وارد خدمت ارتش سوئد شد

ای جی 37

 ای جی 37 نسخه پاییه و نسخه تهاجمی ویگن است

 جنگنده دارای  بدنه از الومنیوم بود  ولی از بخشهای از تیتانیوم  نیز استفاده شده است. بال دلتا ان شباهتی  به بال جنگنده دراگن  ندارد  و دارای  بال دلتای دندانه دار است . دارای  دو بالچه کوچک در جلو است که اگرچه همانند کانارد کاملا  متحرک نیست ولی بخشی  از ان متحرک است و باعث کاهش طول باند مورد نیاز شده است.این بالچه ها با افزایش سطح زاویه حمله باعث بالا و پایین کشیدن دماغه میشود

دارای  سه ارابه بود است که ارابه  فرود جلوی دو چرخ بوده و دو ارابه  فرود عقیب  نیز دو چرخ هستند  ولی چرخ ها پشت سر هم قرار دارند و زیر بال جمع می شوند . چرخ ها دارای  یک شوک گیر قوی برای تحمل فشار متوقف کردن هواپیما طول باند کوتاه است.

ای جی 37 نسخه تهاجمی ویگن در سال 1972
ای جی 37 نسخه تهاجمی ویگن در سال 1972

ویگن  از موتور توربوفن ار ام 8 بهره میبرد  که نخستین  موتور توربوفن نظامی روی یک جت جنگی در اروپا بود. این موتور در واقع  نسخه پس سوز دار موتور  پرات اندوتنی جی تی 8 دی-22 است که روی هواپیما های مسافربی چون بوئینگ 727   نصب شده بود.موتور تحت امتیاز در داخل سوئد در ولو ساخته شد  و در همان شرکت مجهز به پس سوز شد. موتور دارای  توان 16200 پاوند بدون پس سوز و 27600 پاوند با پس سوز بود .ورودی موتور در دو طرف بدنه قرار دارد و البته ثابت  است. موتور مخازن سوخت خود را در درون و بدنه و با حمل میکرد و فاقد توان  سوختگیریی هوایی بود.

در پشت خروجی موتور یک سامانه تغییر وجود داشت که در هنگام فرود جنگنده با تغییر جهت خروجی موتور به طرف جلو هواپیما باعث کاهش سریع سرعت جنگنده میشود

دید رو به بیرون خلبان بد نبود   ولی  ستون فقرات هم سطح با قسمت بالای کابین   دید رو به عقب را کم میکرد. خلبان در کابین دارای  یک اچ یو دی روی پنل اصلی و یک صفحه  سی ار تی گرد برای نمایش تصاویر رادار بود و در کل کابین دارای استاندارد  روز اروپا بود ولی نه امریکا. خلبان روی یک صندلی پرتاب ساخت سوئد قرار داشت. برای  توسعه این صندلی  هزینه بسیار شد و البته نسخه های  اولیه مشکلاتی نیز داشتند  . بعدها بسیار به این نتیجه  رسیده  که خرید یک صندلی از مارتین بیکر انگلستان  بسیار مقرون به صرفه تر بود

بالچه جلوی ویگن و بخش متحرک ان
بالچه جلوی ویگن و بخش متحرک ان

جنگنده دارای  یک رادار تهاجمی پی اس 37 ای بود که توان کشف و رهگیر اهداف دریایی  بود  و توان محدود نیز در کشف اهداف هوایی داشت  .رادار در باند ایکس کار  میکرد و ساخت اریکسون بود و در دوران خود در نقش رادار تهاجمی دست کم تا زمان ورود رادار اژوا که روی سوپر اتندارد  نصب شد کارایی  بسیار مناسبی داشت  . همچنین هواپیما دارای  ارتفاع یاب رادار ساخت هانیول ،هشدار دهنده رادار ساخت اریکسون،رایانه  تهاجمی ساخت ساب بود.

ای جی 37  دارای  هفت   جایگاه جنگ افزاری بود.  این تعداد جایگاه  دو جایگاه زیر هر بال، یکی در مرکز بدنه و  دو جایگاه زیر ورود های هوا. میتوانست  در مجموع 7 تن سلاح حمل کند که البته این رقم اسمی بود و در عمل کمتر بود

ای جی 37 می می توانست   تا 16 بمب 120 کیلوگرمی سقوط  ازاد، و یا تا چهار راکت انداز 135  م م هر کدام دارای  هفت لول  را حمل کند .همچنین در نقش ضد کشتی توان  حمل تا دو موشک ضد کشتی  ار بی 04  رادار فعال با برد 32 کیلومتر را حمل کند. موشک سوئدی ار بی 05 از دیگر تسلیحات هوا به زمین ویگن بود. این موشک با برد 9 کیلومتر دارای سامانه هدایت در خط دید  کاربر بود. این موشک  مشابه بولپاپ امریکایی  بود . همچنین دارای  یک توپ 30 م م دفا ساخت فرانسه  با 150 گلوله است.ای توپ روی جنگنده های میراژ نصب شده است

همچنین برای دفاع از خود  توان حمل تا چهار موشک فروسرخ  سایندوندر در نسخه بی و جی را برای دفاع از خود را داشت

چیدمان تسلیحاتی نسخه تهاجمی ویگن در دهه 1980. در زیر بال موشک ضد کشتی ار بی 04 دیده میشود
چیدمان تسلیحاتی نسخه تهاجمی ویگن در دهه 1980. در زیر بال موشک ضد کشتی ار بی 04 دیده میشود

همچنین هواپیما چندین غلاف جنگ الکترونیک مانند بوز 100 ساخت بوفرس را حمل میکرد

هواپیما دارای  100 پنل دستراسی برای دستراسی  اسان خدمه زمینی   به بخش های  مختلف هواپیما است  و بسیار از انها  طوری طراحی شده که حتی نیاز به  نردبان هم ندارد.

در مجموع 109 فروند از این مدل ساخته شدکه در شش اسکادران به خدمت گرفته شد

اس اف 37

این نسخه مدل شناسایی  ویگن است که در سال 1973 وارد خدمت شد و در دماغه مجهز به هفت  دوربین برای شناسایی بود . هواپیما دارای  دوربین  دید حرارتی  برای تصویر برداری  شبانه و همچنین  دوربین برای تصویر بردار در ارتفاع پایین و بالا است. خلبان دارای  یک پیرسکوپ دید در زیر بدنه است که می تواند زیر  هواپیما را ببیند .این پیرسکوپ  برای تصویر برداری عمودی است.

هواپیما فاقد رادار در دماغه است و جای ان را دوربین گرفته ولی دارای یک هشدار دهنده رادار پیشرفته تر بود. دوربین های این هواپیما  توان پوشش دو طرف بدنه، زیر  و جلو را دارد. 28 فروند از این مدل ساخته شد

نسخه شناسایی ویگن با دماغه ای متفاوت حاوی دوربین و غلاف های جنگ الکترونیک زیر بال
نسخه شناسایی ویگن با دماغه ای متفاوت حاوی دوربین و غلاف های جنگ الکترونیک زیر بال

اس اچ 37

نسخه شناسایی دریایی که در واقع نسخه ای از ای جی 37 بود. این نمونه  تفاوت چندانی  با ای جی 37 نداشت و  تنها رادار پی اس 37 ان با کمی ارتقا به پی اس 371 تبدیل شد که  قدرت بیشتری داشت و  همچنین دارای   دو دوربین نیز بود تا از کشتی هاD  دشمن در صورت  عبور از نزدیکی  انها تصویر برداری کند. همچنین این مدل همانند اس اف37  توان حمل غلاف شناسایی در زیر بدنه  است .27 فروند از این مدل ساخته شد

اس اچ 37 نسخه دریایی ویگن.در تصویر مسلح به موشک ضد کشتی ار بی اس 15 در زیر بال و غلاف شناسایی در زیر ورودی هوا
اس اچ 37 نسخه دریایی ویگن.در تصویر مسلح به موشک ضد کشتی ار بی اس 15 در زیر بال و غلاف شناسایی در زیر ورودی هوا

اس کا 37

این مدل نسخه اموزشی رزمی  دو سرنشینه   ویگن است که  در سال 1972 تحویل شد.برای  افزایش دید کابین عقب دو کابین به صورت جدا از هم ساخته شد و به هم وصل نبودند تا دید  مناسبی داشته باشد . بخشی از مخازن  سوخت بدنه برداشته شد تا کابین جدید کار گذشته شوند و علیرقم  اینکه دارای  رادار بود ولی سامانه تهاجمی نداشت  اگرچه توان بمب باران و پرتاب راکت داشت.17 فروند از این مدل ساخته شد

نسخه اموزشی ای کا 37
نسخه اموزشی ای کا 37

جی ای 37

نیروی هوایی سوئد به دنبال  دریافت نسخه شکاری ویگن نیز بود . این مدل دیرتر از هر مدل دیکر وارد خدمت شد که دلیلش عدم تکیمل  برخی  از فناوری های لازم بود

جی ای 37 مشابه نسخه رزمی یا همان ای جی 37 بود ولی یک نیم قدمی از ان جلو تر بود زیرا ساب با تجارب خدمت  نسخه تهاجمی اصلاحاتی  روی نسخه شکاری به وجود اورد.نسخه شکاری ده سانتیمتر کشیده تر بود و از نسخه قویتر موتور ار ام 8 بی با توان 28110  پاوند با پس سوز بهره می برد.هر بال دارای  سه تکه فلاپ بود در حالی که نسخه تهاجمی  دو تکه فلاپ بود که این مسئله برای افزایش قدرت چالاکی ان بود. همچنین این مدل دارای یک صندلی پرتاب شونده صفر صفر  بود در حالی که نسخه تهاجمی صندلی پرتاب شونده  در سرعت صفر و ارتفاع بالای  هفتاد متر  بود.

رادار جی ای 37 ، رادار پالاس داپلر  باند ایکس  پی اس 46 ساخت اریکسون بود که دارای  برد کشف 70 تا 80 کیلومتر  و در حالت نگاه به پایین 46 کیلومتر است.رادار توان پایین نگری در حدود 2000 تا 3000 متری را دارد و میتواند چندین هدف را رهگیری کند  اگرچه تنها توان درگیری با یک هدف را داشت.

جی ای 37 نسخه شکاری رهگیر ویگن
جی ای 37 نسخه شکاری رهگیر ویگن

از دیگر تجهیزات این مدل می توان به

 رایانه مرکزی دیجیتال  ساخت ساب ،رادار داپلر ناوبری،رایانه  نبرد های هوایی متعلق به جنگنده اف14 تامکت ،و سامانه کنترل پرواز دیجتال .کابین دارای یک نمایشگر سر بالای یا همان اچ یو دی بود که تمامی اطلاعات پروازی را به خلبان نشان  میداد. این نمونه یک گام برتر از نسخه تهاجمی بود زیرا در نسخه تهاجمی تنها برای هدفگیری جنگ افزار به کار می رفت .همچنین دارای یک صفحه نمایشگر سی ار تی برای  نمایش رادار بود.

همچنین این  مدل دارای توپ 30 م م ساخت اورلیکن  با 150 گلوله بود  که از توپ فرانسوی نصب شده روی نسخه تهاجمی  هشت برابر بیشتر بود. همچنین در این مدل رادار برای محاسبه و هدفگیری توپ با کمک اچ یو دی به کار می رود.

نسخه شکاری ویگن دارای  هفت جایگاه جنگ افزاری  بود ، دو عدد زیر هر بال و دو عدد زیر  ورودی ها و یکی در مرکز بدنه.سلاح اصلی ان چهار  موشک رادار نیم فعال انگلیسی اسکای فلش بود  که نسخه از موشک اسپارو بود. این موشک  با برد 50 کیلومتر کارایی بهتری نسبت به اسپارو امریکایی داشت .همچنین این مدل توان حمل  تا شش سایندوندر را دارد. ترکیب جنگی این مدل دو اسکای فلش و چهار سایندوندر بود . همچنین این مدل توان حمل راکت انداز 7 لول 135 م م را نیز دارد

تمامی مدل های ویگن توان حمل مخازن سوخت خارجی را دارند . ویگن توان حمل یک مخزن سوخت در زیر بدنه را دارد .

تصویری از نسخه شکاری ویگن مسلح به چهار سایندوندر و دو اسکای فلش
تصویری از نسخه شکاری ویگن مسلح به چهار سایندوندر و دو اسکای فلش

نسخه شکاری در سال 1979 وارد خدمت شد و در مجموع 149 فروند از ان ساخته شد . نسخه شکاری ویگن یک نسل 3.5 بود ولی در عصر جنگنده های نسل چهارمی چون اف15 و اف18 و یا میگ29 و سوخوی27 وارد خدمت شد. اگرچه توان رادار و فامد خوبی داشت ولی چالاکی کمی  داشت و همواره از نگرانی های  سوئدی ها درگیر با جنگنده های چالاک روسی بود.

ای جی اس 37

در اواخر دهه 1980 سوئد دست به ارتقا نسخه مختلف ویگن زد . طی این ارتقا  در مرحله نخست ای جی 37(نسخه تهاجمی ویگن) به ای جی اس 37  ارتقا یافت. این ارتقا شامل  نرم افزار های پیشرفته تر  و تسلیحات بروز تر بود. از جمله این تسلیحات میتوان به توان حمل تا چهار موشک هوا به زمین  ماوریک در نسخه AGM-65A اشره  کرد که در سوئد با نام ار بی 75 تولید شد. همچنین  این نسخه برای حمل نسخه ال موشک سایندوندر نیز ارتقا یافت

در سال 1992 دولت سوئد دست به ارتقا 115 فروند ای جی 37، اس اچ 37 و اس اف 37 به ای جی اس 37 زد. این ارتقا بسیار مهم بود زیرا برنامه جنگنده جدید سوئدی ها یعنی  گرپین با پایان جنگ سرد و کاهش بودجه دفاعی به تاخیر افتاد بود. یکی از تسلیحاتی که قرار بود گرپین حمل کند موشک  ضد کشتی  ار بی  اس 15 بود  که با در نظر گرفتن تاخیر در برنامه گرپین حملش  موقتا بر دوش ویگن افتاد. برای نصب موشک ضد کشتی ار بی اس 15  باید تغییراتی بیشتر انجام میشد که شامل  ارتقا نرم افزار های جدید و نصب خط ارتباطی جدید بود. همچنین هشدار دهنده راداری  ارتقا یافت و سامانه برنامه ریزی تسلیحاتی نیز تغییر کرد. رادار ارتقا یافت و بردش افزایش یافت و کارایی کلی ان بهبود یافت.

کابین ویگن در نسخه ای جی اس 37
کابین ویگن در نسخه ای جی اس 37

همچنین یک نمونه مجهز به دو نمایشگر رنگی نیز شد ولی در نهایت ارتقا کابین  بر روی تمام ناوگان انجام نشد.

همچنین 48 فروند ای جی اس 37  مجهز به یک غلاف خارجی شناسایی  برای شناسایی هوایی شد. همچنین تا زمان حضور در خدمت در سامانه ناوبری نیز دچار ارتقا از جمله نصب سامانه جی پی اس شد.

نسخه جی ای 37 (نسخه شکاری)نیز از اواخر دهه 1980 دچار ارتقائاتی شد.اولین بار در میانه دهه 1980 به یک دیتا لینک برای ارتباط با رادار زمینی  برای دریافت تصاویر رادار زمین   تجهیز شد. از دیگر ارتقائات این مدل میتوان به

سیستم هشدار در مورد برخورد به زمین  سال 1986، هشدار دهنده اتش سوزی در سال 1987 ،موشک سایندوندر نسخه ال سال  1987، توان رهگیری چندین هدف  توسط رادار در سال 1990  و سامانه  ارتقا یافته برای هدفگیر توپ با رادار در سال 1992

ولی در سال 1990 یک برنامه ارتقا کلی با نام جی ای 37 دی به پیش رفت . این برنامه ارتقا برای افزایش کارایی  در رزم  هوایی بود.در مرحله اول نصب موشک رادار فعال AIM-129 B امرام به جای موشک اسکای فلش در دستور کار قرار گرفت .ویگن توان حمل تا چهار موشک امرام را داشت. امرام با برد 50 کیلومتر توان شلیک کن و فراموش کن را به ویگن میداد. این توان با در نظر گرفتن چالاکی پایین ویگن بسیار مهم بود زیرا توان بزن و در رو را  به ویگن داد .همچنین رایانه کنترل اتش تغییر کرد و توان درگیر همزان  با دو هدف را به ویگن داد.

همچنین سامانه  جنگ الکترونیک و هشدار دهنده راداری بهبود یافت  و  همچنین سامانه ارتباطی با رادار زمینی  با دریافت یک سامانه کد گذار دیجیتال  بهبود یافت و در برابر جنگ الکترونیک مقاوم تر . در مجموع 34 فروند جی ای 35 به جی ای 37 دی ارتقا یافتند.

ویگن جنگنده شایسته ای بود اگرچه  هرگز مشتری خارجی نداشت. دلیل ان تک منظوره بودن ان بود . زمانی وارد خدمت شد اکثر کشورها ترجیه می دادند  تا جنگنده های چند منظوره ای چون میراژ اف1 ، میراژ 2000 ویا اف16 را خریداری کنند تا جنگنده ای که یا شکاری بود ویا تهاجمی

در مجموع 329 فروند ویگن بین سال های 1970 تا 1990 ساخته شئد که تا سال 2005 از خدمت خارج شد.

جی ای 37 دی نسخه ارتقا یافته مسلح به امرام
جی ای 37 دی نسخه ارتقا یافته مسلح به امرام

برخی از مشخصات ساب 37 ویگن (جی ای 37 ویگن نسخه  شکاری) ار عبارت اند از طول و ارتفاع 16.04 و 05.9 متر ،وزن خالی 9500 کیلوگرمی ،بیشترین سرعت 2.1 کیلومتر در ساعت  برابر با 2.1 ماخ  ،برد 2000 کیلومتر با سوخت داخلی  ،سقف پرواز 18000 متر میباشد.این هواپیما از یک دستگاه موتور توربوفن ولو ار ام 8 بی با توان 16200 پاوند و 28000 پوند با پس سوز.تسلیحات ساب37 ویگن   عبارت است از یک توپ 30 م م در تمامی مدلهای به غیر از مدل شناسایی با 150گلوله ،دارای هفت جایگاه خارجی توان حمل بمب های 225 کیلویی و 450 کیلویی به هماره موشکهای ماوریک،موشک  ضد کشتی  ار بی05 و ار بی اس 15 و انواع راکتهای غیر هدایت  شونده در مدل تهاجمی و تا شش موشک هوا به هوایی سایندوندر  ویا شش موشک امرام ویا دو موشک اسکای فلش در نسخه شکاری رهگیر

ترجمه:عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن