بررسی تجهیزات ارتش قطر

تاریخ به روز رسانی شهریور 1401

کشور کوچک قطر در جنوب کشور عزیزمان و در جنوب خلیج فارس در سال 1968 زمانی که انگلستان اعلام کرد نیروی نظامی خود را از منطقه بیرون خواهد کشید تصمیم به تشکیل یک ارتش گرفت. ارتش قطر از اواخر دهه 1960 میلادی تشکیل شد ولی با وجود این تا زمان خرید تسلیحات به صورت مستقیم در اواخر دهه 1970 این ارتش بیشتر شبیه یک ارتش قبیله ای بود. این ارتش همکنون دارای 11500 نفر پرسنل است و بیشترین خریدش در مرحله اول از فرانسه و در مرحله دوم از انگلستان است .در این مقاله به بررسی تجهیزات این ارتش میپردازیم

نیروی زمینی

این کشور دارای 8500 نفر پرسنل در نیروی زمینی است که در قالب دو تیپ و شش گردان گرد هم امده اند. تا دهه 1990 در سطح یگانهای عملیاتی میشد به خوبی شهروندان غربی از جمله فرانسوی و انگلیسی را دید که معمولا برای تعمیر و نگهداری تجهیزات وجود داشتند ولی امروز دست کم در سطح تعمیر و نگهداری یگان های عملیاتی ،کار دست خود قطری ها می باشد

سلاح سازمانی این ارتش سلاح ام 16 و یا نسخه کاربین ان Colt CAR-15 در کنار 1000 قبضه سلاح ام4 است . این کشور پیش از ام16 از سلاح فن فال با کالیبر 7.62 م م بهره میبرد. مسلسل فن مگ و مینیمی نیز مسلسل متوسط و سبک این کشور را تشکیل میدهد

البته در یک رژه در سال 2022 این سربازان این ارتش با سلاح ای کی12 روسی نیز دیده شدند که پیشرفته ترین سلاح تهاجمی ساخت روسیه است . نظر میاید نسخه سفارشی هم همان نسخه دارای کالیبر 5.45 روسها باشد(5.45م م با طول پوکه39 م م)

سلاح تک تیر اندازی ام82 تنها سلاح کالبیر 12.7 م م ضد ماتریوال این ارتش است

سلاح ضد تانک اصلی این کشور دو موشک هات با هدایت نیم خودکار و برد 4000 متر و دیگری موشک میلان است. موشک میلان ساخت ساخت فرانسه با برد 3000 متر پرتعداد ترین موشک قابل حمل توسط نفر در این کشور است که شامل حدود 1100 موشک و حدود 50 لانچر پرتاب است که بر روی برخی خودرو های فرانسوی این نیرو از جمله نفربر AMX-10 و یا VAB نصب شده است . این کشور جدید 500 تیره موشک پیشرفته ضد تانک جاولین با 50 پرتابگر را سفارش و تحویل گرفته است که پیشرفته ترین سامانه ضد تانک قطریها میباشد.

توپخانه این کشور ظرفیت کمی دارد. 12 عراده هویتزر 155 م م جی 5 ساخت افریقای جنوبی تنها هویتزر کششی این ارتش است ولی در کنار ان 24 عراده هویتزر خودکششی سوار بر شاسی شنی دار اف3 با کالیبر 155 ساخت فرانسه که در دهه 1980 تحویل شده است و 24 عراده هویتزر بسیار پیشرفته المانی 155م م PzH 2000 که در سال 2016 تحویل ان تمام شده است

سربازان قطری مجهز به Colt CAR-15 و اف ان اف ان سی

در زمینه راکت توپخانه ای 18 راکت انداز برزیلی ASTROS-2 در خدمت این ارتش است. این راکت انداز 180 م م دارای راکت های هدایت ماهواره ای با برد 40 کیلومتر است و ارتش قطر برای هدایت اتش سه رادار هدایت اتش نیز برای این راکتها از برزیل خریداری کرده است . گفته شده این کشور تعداد راکت انداز گراد نیز در خدمت دارد ولی در لیست خرید این کشور موجود نیست. این کشور در سال 2017 میلادی طی مراسم رژه ای راکت انداز چینی اس وای400 را به نمایش گذاشت که میتواند دو موشک BP-12A با برد 400 کیلومتر و یا 12 راکت با برد 300 کیلومتر و یا ترکیبی از یک موشک و شش راکت حمل کند.48 موشک خریداری اس وای400 خریداری شده است

در کل در بخش توپخانه ای ، این ارتش ظرفیت بسیار کمی دارد و تقریبا در اندازه یک گردان توپخانه تجهیزات در اختیار دارد اگرچه حدود 50خمپاره انداز نیز در خدنت این ارتش میباشد

قدیمیترین نفربر این کشور نفربر AMX-10 ساخت فرانسه است که طی دهه 1980 وارد این کشور شده است و نفربر قدیمی به حساب می اید . 40 عراده از این نفربر زرهی کوچک شنی دار با توان حمل هشت سرباز و یک توپ20 م م روی ان در خدمت این ارتش است، در این میان حدود 250 خودروی زرهی چرخدار از چندین مدل نیز در خدمت این ارتش است که دست کم 150 عراده ان نفربر شش چرخ VAB ساخت فرانسه است که معمولا به یک مسلسل سنگین بروئینگ و یا یک توپ20 م م مجهز است. این نفربر پرتعداد ترین نفربر موجود در این کشور است

این ارتش در بخش نفربر زرهی نیز تعداد کمی نفربر مسلح دارد که در اندازه دو گردان میباشد

نیروی زمینی قطر برای پشتیبانی اتش از 36 خودروی شش چرخ سوئیسی پیرانا استفاده میکند که مجهز به برجک با توپ 90 م م هستند ولی در کنار ان از 20 عراده خودروی چرخدار کاسکاوال برزیلی با توپ 90 م م نیز استفاده میکند. این دو خودرو برای پشتیبانی اتش از نیروی زمینی و یا عملیات ضد زره سبک بر ضد تانکهای قدیمیتر و یا خودرو های زرهی موثر هستند

50 دستگاه خودروی زرهی ایجدر ساخت ترکیه در سال2019 توسط قطر سفارش داده شد.این سفارش در ادامه خرید 350دستگاه خودروی تاکتیکی زره پوش شده Yörük از ترکیه در سال 2018 میلادی بود است .همچنین 450دستگاه کیرپی که یک امرپ ترکی است نیز از جمله سفارشات این ارتش به ترکیه است

32 دستگاه خودروی نناسایی المانی فنیک که دارای یک سیستم اپتیک و مئار بسته بر روی یک بازی روی سقف است که تا سه متر میتواند ارتفاع گرفته و برای شنسایی میدان جنگ به کار میرود و 13 خودرو دینگو2 باز ساخت المان که یک خودرو امرپ 11 تنی مسلح میباشد

برای سه دهه تانک فرانسوی AMX-30 اصلیترین تانک این ارتش بوده است که مجهز به توپ 105 م م بوده و باید ان را بین تانک های غربی توسعه یافته در دهه 1960 ضعیفترین دانست دست کم در بخش حفاظت زرهی . این تانک طی سه سری به میزان 37 عراده تحویل این کشور شد که دسته سوم شامل ده عراده دست دوم بوده است

این کشور در سال در سال 2015 میلادی دست به سفارش 62 عراده تانک لئوپارد 2 ای 7+ به عنوان پیشرفته ترین تانک جهان از المان زد اگرچه گفته شده ممکن است در دراز مدت 200 عراده در مجموع سفارش داده شود. این تانک تا سال 2017 تحولیشان کامل می شود. این نسخه دارای زره کامپوزیت ، سامانه اتش پیشرفته با توان اتش در برد 3500 متری در روز، توپ120 م م می باشد و در اینده جایگزین تانک های قدیمی ای ام ایکس 30 می شود. این تانک اگرچه پیشرفته است ولی در داخل قطر از برخی از پشتیبانی یک واحد زرهی مانند توپخانه به تعداد کافی و یا بالگرد برخوردار نیست

چند محصول نظامی المانی در کنار هم در خدمت قطر…اولی هویتزر خودکششی پی زد اچ 2000 ، دومی تانک لئوپارد2 ای7 ، سومی خودروی زرهی دینگو 2 و چهارمی خودروی شناسایی فنیک

پدافند این کشور شامل سامانه های فرانسوی ، انگلیسی و امریکایی است.

9 سامانه رولند با 200 تیره موشک در دهه 1980 تحویل شد که طی ده سال گذشته در ناحیه اپتیکی و رادار ارتقاء یافته اند،12 سیستم پدافند هوایی انگلیسی راپیر و 250 تیره موشک در سال 1981 تحویل این کشور شده . راپییر و رولند سامانه برد نزدیک و ارتفاع پایین هستند که در کنار 500 موشک شانه پرتاب میسترال ساخت فرانسه با سامانه فروسرخ تقویت می شوند. پدافند ارتفاع پایین قطر قدیمی است ولی اندازه کوچک این کشور تعداد مناسب از این سامانه دست کم برای دفاع از پایتخت به معنی توان اتش بالا بر ضد هر مهاجمی است اگر تمام سیستمها و یا بخش عمده ان عملیاتی باشند

ده اتش بار کامل پاتریوت در کنار 248 تیره موشک پک2 و 778 پک 3 پیشرفته ترین سامانه پدافند هوایی این کشور هستند که تمامی خاک کوچک قطر را پوشش میدهد. این سامانه برای مقابله با موشک های کروز و بالستیک تاکتیکی و جنگنده ها میباشد

سامانه تاد از جمله جدید ترین و پیشرفته ترین سامانه های دفاع ضد موشک جهان نیز در خدمت قطر قرار دارد(البته هنوز در این کشور عملیاتی نشده است). این کشور 12 لانچر پرتاب موشک تاد با 150 موشک در کنار دو رادار هدایت اتش AN/TPY-2 و دو پست فرمانده ای را تحویل رفته است . تاد به قطر حتی توان مقابله با حملات موشک های میان برد را نیز میدهد . این کشور چهار اتش بار دفاع هوایی VL-MICA نیز به فرانسه سفارش داده که موشک میکا شلیک میکنند. 30 موشک میکا نسخه رادار فعال برای این سیستم سفارش داده شده است

در سال 2018 میلادی این کشور دست به سفارش 10 اتش بار سامانه پدافندی NASAMS از امریکا زد. این سامانه شامل موشک هوا به هوای رادار فعال امرام در نقش پدافند هوایی است

500 تیر موشک شانه پرتاب دفاع هوایی ایگلا با برد 5 کیلومتر در سال2018 از روسیه خریداری شد که برای سوار شدن بر روی خودروهای زرهی مورد استفاده قرار گرفت

در دسامبر 2020 اعلام شد قطر 15 دستگاه سامانه گپارد دست دوم از المان حریدای کرده است گپارد 2 شامل دو توپ30 م م اورلیکن با سیستم هدایت رادار سوار بر شاسی لئوپارد1 ات . همچنین چهار توپ اتوماتیک 30 م م اضافی، 16000 مهمات برای ان خریداری شد

نیروی زمینی قطر بسیار کوچک است. نتنها پرسنل کمی دارد بلکه تجهیزات ان نیز بسیار کم است برای نمونه احتمالا یک حمله به یک گردان توپخانه ان، قطر را بدون توپخانه خواهد کرد. تجهیزات زرهی قدیمی هستند و تنها تجهیزات جدید همان تانک لئوپارد است که فعلا فاقد پشتیبانی درست بالگرد است تا بالگرد اپاچی بیاید . در کل این نیرو توان دفاع از خاک خود را نیز روی کاغذ ندارد

نیروی هوایی

این کشور در اواخر دهه 1960 تصمیم به بر پا کردن نیروی هوایی خود گرفت . در همان سال این کشور دست به خرید چند بالگرد زد و در سال 1972 با دریافت سه فروند هاوکر هانتر دست دوم انگلیسی صاحب جنگنده جت شد ولی تا سال 1979 که تعداد زیادی میراز سفارش داده شد یک نیروی هوایی کامل تشکیل نشد.این نیرو 1500 خدمه دارد

همکنون نیروی هوایی قطر دارای دو پایگاه هوایی است . یکی پایگاه هوایی العدید که معمولا 100 هواپیمای امریکا نیز در ان حظور داشتند و دیگری پایگاه هوایی که در فرودگاه نظامی دوحه قراردارد

این کشور در سال 1979 دست به سفارش 14 فروند میراژ اف1 به فرانسه زد که اولین جنگنده نو این کشور به حساب می اید که تا سال 1984 همگی تحویل این کشور شدند. با ورود میراژ اف1 این کشور دست به تعلیم خلبان بومی و خدمه زمینی زد و نیروی هوایی این کشور شکل بومی تری گرفت.میراژ های اف 1 قطری با دریافت 90 تیره موشک ماژیک 2 تجهیز شدند و تعدادی موشک ار 530 رادار نیم فعال نیز دریافت شد. این کشور در اوائل هه 1990 یک فروند میراژ اف1 سی نیز از فرانسه دست دوم دریافت کرد . میراژ های قطری دارای توان حمل موشک اگزوسه بودند و این کشور 20 تیره موشک اگزوسه نیز برای انها دریافت کرد. این پرنده ها سرانجام در سال 2013 از خدمت خارج شدند و به شکل ذخیره نگهداری می شوند

این کشور در سال 12 فروند میراژ 2000 بین سال های 1997 تا 2000 دریافت کرد. این جنگنده های از سری میراژ 2000 سری 5 بود که پیشرفته ترین نسخه این جنگنده است و عملا یک جنگنده نسل چهار نیم میباشد. این جنگنده ها به موشک رادار فعال میکا و موشک فروسرخ ماژیک مجهز هستند و حتی 50 تیره موشک ضد باند اپاچی(پخش کننده مهمات) نیز برای این میراژ ها سفارش داده است. این جنگنده یک جنگنده پیشرفته و کاملا چند منظوره است ولی تعداد ان کم است از جمله اینکه معمولا سه تا چهار فروند ان در مراحل مختلف تعمیرات به سر میبرد

این کشور در سال 2015 دست به دست به سفارش 24فروند جنگنده رافال از فرانسه زد که در کنار ان 150 تیره موشک میکا و140 تیره موشک کروز استروم شادو با برد 500 کیلومتر سفارش داده است . اولین دسته این جنگنده شامل 5 فروند در ژوئن 2019 تحویل قطر شد . مشخص نیست ایا رافال قرار است جایگزین میراژ2000 شود و یا تنها مکمل میراژ ها خواهد بود.این کشور در سال 2017 دست به سفارش 12 فروند دیگر رافال زد

دیگر جنگنده سفارشی این نیرو ،24 فروند جنگنده انگلیسی تایفون است. این سفارش تقریبا هم زمان با سفارش جنگنده رافال انجام شد و قرار است از سال 2022 میلادی سفارشات تحویل شود.این کشور تعداد نامشخصی بمب هدایت ماهواره ای لیزری پیووی4 و تعداد موشک رادار فعال هوا به هوای میتئور نیز برای ان سفارش داده شده است

در سال 2016 میلادی کنگره امریکا با فروش 72 فروند F-15QA نسخه ای از استراک ایگل به قطر به ارزش 21 میلیارد دلار موافقت کرد با وجود این تاکنون سفارش قطعی امضا شده 36فروند در کنار حق گزینش 12 فروند است که این 12 فروند نیز در سال 2020 سفارش داده شد استراک ایگل برد رزمی این ارتش را به شکل گسترده ای افزایش میده و عملا به قطر اجازه میدهد دست به عملیاتی در شعاع رزمی بیش از 1000 کیلومتری در عمق ایران بزند. این توان را نیز کمی با برد کمتر رافال به زودی در اختیار این کشور قرار خواهد داد. بدون شک رافال و استراک ایگل در صورت تحویل به این کشور جایگاه نیروی هوایی قطر را به شکل چشمگیری افزایش میدهد .اولین دسته از این جنگنده در سال 2021 تحویل قطر شد

قطر در کنار این سفارش 200 سلاح برد بلند هدایت ماهواره ای ای جی ام154 ، 540 تیر بمب هدایت ماهواره ای جیدم تعداد نامشخصی موشک ضد رادار هارم ،200 تیر موشک هوا به هوای سایدواندر نسخه ایکس و همین میزان امرام نسخ سی برای اف15 های خود سفارش دارد

همچنین این نیرو دارای 6 فروند جت اموزشی رزمی الفاجت به عنوان تنها جت اموزشی این کشور است که البته با در نظر گرفتن سفارشات اخیر باید دست به سفارش جت اموزشی جدید و پرتعداد بزند . قطر از الفاجت میتواند برای پشتیبانی هوایی نزدیک نیز استفاده کند.

در سال 2022 تصاویری از تحویل جت اموزشی رزمی ام346 ایتالیایی منتشر شد که نشان میدهد این جت جهت جایگزین الفاجت تحویل قطر شده است

اموزش مقدماتی خلبانان با 24 فروند هواپیما اموزشی توربوپراپ پی سی 21 انجام می شود که باید ان را پیشرفته تری هواپیما اموزشی در نوع خود دانست

هشت فروند هواپیما ترابری راهبردی سی 17 که البته به شکل معمول توسط یکی از خطوط هوایی باربری این کشور استفاده می شود در کنار 4 فروند سوپر هرکولس ناوگان ترابری این نیرو را تشکیل میدهد. سی17 یک هواپیمای راهبردی قاره پیما است ولی سوپر هرکولس یک هواپیمای باربری تاکتیکی.بدون شک هواپیمای مانند سی 17 برای ارتش در ظرفیت قطر بسیار بزرگ است و احتمالا بیشتر هدف استفاده غیر نظامی در کنار اهداف نظامی بوده است

تنها بالگرد فعلی تهاجمی ارتش این کشور 12 فروند بالگرد گازل ساخت فرانسه است . این کشور در سال 1983 دست به سفارش این بالگرد از فرانسه در کنار حدود 1200 موشک ضد تانک هات با برد 4000 متر زد که از این بالگرد و برخی خودرو های زرهی این کشور پرتاب می شوند. گازل بالگرد ضد زره کارامدی است ولی بدون شک در میدان رزم مدرن در برابر یک کشور با توان دفاع هوایی ارتفاع پایین کاری از پیش نخواهد برد و در نهایت در کشور سازنده نیز در نقش ضد زره با تایگر جایگزین شده است

این کشور در سال 2014 میلادی دست به سفارش 24 فروند بالگرد لانگ بو اپاچی برای تحویل در سال 2020 میباشد . این نسخه اگرچه در قابل نسخه D سفارش داده شده ولی قرار است در قابل نسخه پیشرفته تر E تحویل داده شود. این سفارش شامل صدها موشک هلفایر نسخه R و 295 تیر موشک هوا به هوای استینگر نیز می شود. این بالگرد میتواند توان پشتیبانی هوایی قطر را به شدت افزایش دهد

در بخش ترابری این نیروی همکنون دارای 19 بالگرد AW-139 ساخت اگوستا ایتالیا است ولی 11 بالگرد دریایی سی کینگ نیز در خدمت است که برای عملیات ترابری نیز استفاده می شود. این سی کینگها دارای نقش گشت دریایی نیز هستند و دارای توان شلیک موشک ضد کشتی اگزوسه را نیز دارد و به ان مسلح هستند . این کشور در سال 2018 دست به سفارش 28 فروند بالگرد NH90 برای جایگزین بالگرد های سی کینگ زده است . اولین ان در سال 2021تحویل شد و برای مسلح سازی انها این کشور50 تیر موشک ضد کشتی ماترا نسخه ایی ار نیز با برد 100 کیلومتر سفارش داده است . این کشور دست به سفارش 6 فروند بالگرد سی هاوک نیز به امریکا زده است که قرار است در نقش جستجو و نجات موثر بیفتند

12 فروند بالگرد اچ 125 دیگر بالگرد این کشوراست.اچ125 در سال 2018 سفارش داده شد که یک بالگرد چند منظوره متوسط با توان حمل غلاف راکت و مسلسل است

نیروی هوایی قطر فعلا توان عملیات حدود در حد دفاع از سامان خود را دارد ولی در اینده با ورود جنگنده های جدید قدرت بالای پیدا میکند ولی این کشور به دلیل وسعت من و تنها داشتن دو پایگاه هوایی نقطه ضعف بزرگی دارد که همانا توان حمله سریع و نابودی اکثر هواگردهایش طی یک حمله می باشد. این مشکل بزرگی برای این کشور است ولی جیزی که مشخص است قطر احتمالا طی یک حمله ناگهانی دشمن در صورت اماده بودن پدافند هوایش ، با پدافند تلفات بالاتری را خواهد گرفت تا نیروی هوایی خود

نیروی دریایی قطر

این نیرو 1800 پرسنل دارد

بزرگترین و سنگین ترین شناور جنگی قطری ها ناوچه 3250 تنی کلاس دوحه است که در سال 2018 به فرانسه سفارش داده شد.این کلاس دارای دو موتور توربین گازی، رادار اریه فازی چند منظوره ، 16 موشک پدافندی استرا30، هشت موشک ضد کشتی اگزوسه و سامانه ضد موشک رم است .این ناو دریا محل فرود بالگرد و اشیانه نگهداری ان است .اولین فروند از 4 فروند سفارش در سال 2022 تحویل قطر شد

شناور جدید موشک انداز 745 تنی کلاس مشرب از دیگر شناورهای جدید قطری است که توسط ایتالیا ساخته شده است . این شناور به میزان 2 فروند سفارش داده شد و دارای یک توپ سینه 57 م م، هشت موشک پدافندی میکا ،چهار موشک ضد کشتی اگزوسه و دو سامانه دفاع کوتاه هوایی میسترال است

چهار شناور تندرو موشک انداز کلاس Vita-class با وزن 480 تن پرتعداد ترین شناور رزمی این کشور است. این شناور ساخت انگلستان دارای یک توپ سینه 76 م م،هشت موشک اگزوسه، یک سامانه گلکیپر است. این شناور در سال 1992 سفارش داده شد

سه فروند شناور تندرو موشک انداز 430 تن کلاس Combattante III دارد و دارای هشت موشک اگزوسه، یک توپ 76 م م،دو توپ 40 م م و سه توپ 30 م م است. این شناور در دهه 1980 ار فرانسه خریداری شد

این دو شناور تنها شناور موشک انداز در خدمت ارتش قطر است که دست کم روی کاغذ از شناور تندرو موشک انداز کلاس سینا و کمان روی کاغذ بسیار پیشرفته تر است ولی در خلیج فارس برای ایران و یا عربستان تحدیدی به حساب نمی اید

در کنار ان این نیرو دارای 30 شناور گشتی ساحلی مسلح به مسلسل های سنگین است . این کشور یک سال پیش دست به سفارش سامانه ضد کشتی ساحل پرتاب اگزوسه بلاک3 زد ولی هنوز انها را تحویل نگرفته است.

ارتش قطر ارتش بسیار کوچکی است ولی به نوعی برای این کشور بدتر از ان وسعت کم این کشور است که عملا میتواند با یک حمله سریع هر گونه زیر بنای این کشور را هدف قرار داد مخصوصا اگر این حمله از طرف یک کشور با مرز زمینی و یا قدرت هوایی بالا باشد. تنها مرز زمینی این کشور با عربستان است از این رو حمله خارجی زمینی به این کشور تقریبا غیر ممکن است الا که عربستان نین تصمیمی بگیرد ولی در کل در صورت حمله زمینی و یا یک عملیاتی ابی خاکی ،قطر بیشتر از چند روز توان دفاع از خود را ندارد . از این رو ارتش قطر ارتشی است که به شکل موثر بدون کمک کشورهای بزرگتر منطقه ای و یا فرامنطقه ای دست کم فعلا توان مقابله با حمله ی کشور در ابعاد ایران و عربستان را ندارد اگرچه شاید بتواند مثلا موشک های و یا جنگندها انهارا طی چند روز اول عملیات سرنگون کند و یا به انها تلفات وارد کند وی نه انقدر که بتواند جنگی را ببرد. اگرچه با در نظر گرفتن حضور صدها نظامی امریکایی و تعداد زیادی جنگنده و هواپیمای نیروی هوایی امریکا در این کشور حمله از سوی کشورهای عربی به این کشور بسیار بعید است

گرداوری:عبدالحمید تارخ

مقالات مشابه

نیروی هوایی امریکا و روسیه

نیروی زمینی امریکا و روسیه