پدافند هوایی

سامانه پدافندی برد بلند سام-4

تاریخچه:

پس از جنگ جهانی دوم و با آغاز جنگ سرد بین دو ابر قدرت شرقی و غربی همواره نیاز به یک سامانه برد بلند پدافندی در بین دو طرف حس شده و می توان گفت که شوروی در موارد بسیار زیادی در این سیستم ها از رقیب غربی خود یک گام جلو تر بوده است. سامانه پدافندی  سام-4 که در ناتو به Ganef مشهور است؛ یک سامانه برد بلند روسی است که توسعه آن به سالهای بعدی از جنگ جهانی دوم و اواخر دهه 50 میلادی باز می گردد.

سام-4
سام-4

طراحی این سامانه در سال 1957 میلادی و در دفتر طراحی Lyulev OKB آغاز گشت و اولین بار در رژه مسکو سال 1965 به بازدید عموم گذاشته شد. اولین سامانه ها از این نوع در سال 1967 به خدمت ارتش روسیه در آمدند و تا سال 1969 این سامانه به طور کامل به عنوان یک سامانه پدافندی برد بلند در رینگ های پدافندی روسیه عملیاتی شد.

لازم به ذکر است با عملیاتی شدن اولین سامانه ها در میادین نبرد و انجام آزمایشات اولیه, ایرادات سامانه های نخستین که با نام Krug-M1 شناخته می شدند هویدا شده و پس از ارتقا های صورت گرفته بر روی آنان تا سال 1971 میلادی سامانه های بروزتر با نام Krug-M جایگزین آنان شدند. و اولین نوع از این سامانه ها در سال 1994 به کشورهای دیگر صادر گشتند.

از تاریخچه عملیاتی این سامانه می توان به جنگ افغانستان در طی سالهای 1979 و 1980 میلادی اشاره کرد که می توان گفت تنها تجربه جنگی این سامانه نیز به شمار می آید. ولی گفته می شود در طی سالهای 1993 تا 96 میلادی تعداد 27 عدد از این سامانه ها به همراه 349 موشک به کشورهای لهستان و ارمنستان صادر شدند که در درگیری با اهدافی نظیر موشک های P-15 موفق عمل کردند.

سامانه پدافندی
سامانه پدافندی سام-4

تجهیزات:

لانچرهای این سامانه بر روی خودروی  GM-123 حمل می شوند و هر شاسی توانایی حمل دو فروند موشک را داراست. این موشک ها قادرند تا 360 درجه در محدوده دور خود و همچنین 70 درجه نسبت به افق بچرخند. نسخه های اولیه این سامانه ها که مدل A خوانده می شدند شعاع رزمی کمتری را پوشش می دادند ولی در مقابله با اهدافی که به سامانه ها نزدیک تر بودند بهتر عمل می کردند در صورتی که در مدل های بعدی که به مدل B شهرت یافتند این ایراد برطرف شد و با افزایش شعاع عملیاتی سامانه ها از آنها تنها در نقش یک پدافند برد بلند در کنار پدافند های برد کوتاه بهره برده شد.

این سامانه از رادارهای مختلفی برای کشف و انهدام هدف بهره می برد که به ترتیب با آنها آشنا خواهیم شد:

1- رادار P-40 که یک رادار هشدار زودهنگام و برد بلند بود که در باند E کار می کرد و رنج عملکرد آن در حدود 175 کیلومتری سامانه بود. ( لازم به ذکر است از این رادار در سامانه های سام-6 و سام-8 نیز بهره گرفته شد)

2-رادار Pat Hand که در باند H کار می کرد و محدوده ای بین 128  سامانه را برای اهداف جستجو می کرد.

3- رادار PRW-9 که در باند E کار می کرد و مخصوص کشف اهداف در ارتفاعات بالا بود. این سامانه حدود 240 کیلومتر برد داشت.

موشک
موشک های سامانه در حال پرتاب

سیستم موتورهای این سامانه نظیر طرح های دیگر طراحی شده در آن مقطع زمانی برای موشک های برد بلند سطح به هوا بود. یعنی ابتدا بوسترهای خارجی موشک که از سوخت جامد بهره می بردند, موشک را تا ارتفاع مشخصی به بالا هدایت می کردند و سپس موتور اصلی موشک که از سوخت مایع برای سرعت دادن به موشک استفاده می کرد فعال شده و موشک را به سرعت 4 ماخ می رساند. لازم به ذکر است این موشک بنابر مدل های گوناگونش حدود 50 الی 55 کیلومتر برد داشت و از سر جنگی وحشتناک 135 کیلوگرمی حاوی مواد منفجره قوی Frag-HE بهره می جست. محدوده عملکرد مفید این موشک در ارتفاع 300 الی 88.500 پا بود و هدایت آن با استفاده از سیستم های رادیویی با هدایت نیمه فعال راداری بود. این موشک قادر بود تا به صورت اپتیکی نیز پرتاب شود و به این صورت در محل های آلوده به جنگ الکترونیک نیز می توانست به فعالیت خود ادامه دهد و جمینگ دشمن را خنثی سازد.

لازم به ذکر است کشورهایی نظیر ارمنستان, قزاقستان,اوکراین,بلغارستان,ترکمنستان,لهستان و المان شرقی از این سامانه بهره بردند ولی این سامانه هرگز در برابر یک هدف قدرتمند امتحان نشد.

موشک زمین به هوا
موشک زمین به هوا

طول موشک: 8.8 متر (سام-4 مدل آ) – 8.4 متر (سام-4 مدل بی)

قطر بدنه : 86 سانتی متر

وزن موشک هنگام پرتاب : 2500 کیلوگرم

وزن کلاهک جنگی : 135 کیلوگرم حاوی مواد منفجره Frag-HE

هدایت : فرمان رادیویی – نیمه فعال

موتور ها : 4 بوستر خارجی حاوی سوخت جامد به انضمام یک موتور اصلی حاوی سوخت مایع

شعاع عملیاتی موشک : 55 کیلومتر (مدل آ) – 50 کیلومتر (مدل بی)

طراح : دفتر طراحی Lyulev Design Bureau
گرد آوری و ترجمه: مهدی زمان

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن