دسته‌بندی نشده

بمب افکن راهبردی توپلوف22 ام بک فایر

بمب افکن راهبردی توپلوف22 ام بک فایر

بمب افکن راهبردی توپلوف22 ام بک فایر

در اواسط دهه 1960 دیگر عصر بمب  افکن های  بزرگی چون ب52 و توپلوف95 برای نفوذ در عمق خاک دشمن به پایان رسیده  بود. البته پایان از این جنبه که با رشد  فناوری  پدافند  هوایی پرواز در ارتفاع بالا و رفتن بر فراز خاک دشمن کار عاقلانه ای  نبود  اگرچه این بمب افکن ها  بزرک حتی تا به امروز نقش خود را به عنوان سکوی  پرتاب کننده موشک های  کروز  در صورت خالی بودن میدان  از پدافند ویا اعمال جنگ الکترونیک شدید  برای بمب باران فرشی به خوبی بازی کرده اند.

نیروی هوایی شوروی به دنبال  یک بمب  افکن مافوق صوت برای پرواز در ارتفاع پایین میگشت تا در ارتفاع کم به خاک دشمن نفوذ کند و دست به بمب باران بزند و در صورت نیاز بتواند نقش یک بمب افکن مادون صوت پرواز کننده در ارتفاع بالا را نیز انجام دهد . شوروی در اوائل دهه 1960 دست به توسعه  توپلوف 22 بلایندر  زد. علیرقم  کارایی  خوب ولی برد کم باعث شد تا شوروی به سرعت به دنبال  بمب افکن دیگر بروند و بلایندر  را در نقش شناسایی و یا ضد کشتی به کار ببرد.

نیروی هوایی شوروی نیاز به بمب افکنی با   توان پرواز در هر  ارتفاعی  با سرعت صوت بود از این  رو بهترین گزینه  استفاده از بال متغییر بود.

طرح بمب افکن جدید در مرحله  اول در داخل خود توپلوف  بدون  نیاز از سوی ارتش شوروی در سال 1965 اغاز شد.  در مرحله نخست قرار بود طرح توپلوف 22 کا تغییر داده شوند و مجهز به بال متغییر شود ولی در سال 1967 به دلیل  پیش امدن پاره ای از مشکلات  طرح کاملا مورد تجدید نظر  قرار گرفت.

توپلوف22 بلایندر هرگز در نقش بمب افکن در ارتش شوروی به کار نرفت زیرا برد محدودی داشت
توپلوف22 بلایندر هرگز در نقش بمب افکن در ارتش شوروی به کار نرفت زیرا برد محدودی داشت

طرحی که در مرحله اول سامبوت 145  نامیده میشد  در سال 1968 توپلوف22 ام نامیده شد که ناتو به ان لغب بک فایر را داد .بمب افکن جدید در 30 اگوست سال 1969 پرواز کرد و در سال 1972 رسما عملیاتی شد.

اولین سری تولید که  شامل  نه فروند برای ازمایشات پروازی بودند  توپلوف 22 ام صفر بک فایر ای نامیده می شدند، سری بعدی نیز شامل  9 فروند بودند که برای   ارزیابی عملیاتی به کار می رفت و به انها نیز توپلوف 22 ام1 بک فایر ای گفته میشد ولی اولین نسخه  تولید که در سال 1972 وارد خط تولید شد ،   تپلوف 22 ام 2 بک فایر بی بود

بک فایر  در دهه 1970 پیچیده ترین هواپیما نظامی شوروی بود که از ترکیبی از فناوریهای انالوگ و دیجیتال  ساخته شده بود و دارای  فناوری قطعات نیم هادی بود.هواپیما دارای  چهار خدمه بود که به صورت دو به دو در کنار هم قرار داشتند.

توپلوف22 ام0 نخستین پیش نمونه بک فایر
توپلوف22 ام0 نخستین پیش نمونه بک فایر

بک فایر  دارای  یک بال متغییر است که در پایین بدنه قرار دارد و دارای  زاویه رفت و برگشت  20 تا 72 درجه است اگرچه هرگز از زاویه 60 درجه بیشتر در پرواز نرفته است. زاویه بال 20درجه برای پرواز با سرعت صوت  در ارتفاع پایین و زاویه بال 75 درجه برای پرواز در ارتفاع  بالا و زیر صوت.بدنه به صورت کشیده  با دماغه ای  که در ان رادار بود ساخته شده بود و از دو ورودی  هوا نیم دوکی شکل در نسخه ام2  در دو طرف بدنه استفاده می کرد. ترکیب  از الومینیوم و فولاد در ساخت بدنه به کار رفته بود.دارای  سه ارابه فرود بود که دو ارابه عقبی  به صورت شش چرخ در ریشه بال جمع می شد و ارابه فرود جلوی دو چرخ بود .دو موتور در درون  بدنه قرار داشت  و از 9 مخزن سوخت داخلی  با 53 تن سوخت بهره می برد .

دارای  چهار خدمه بود که شامل  خلبان و کمک خلبان در جلو، ناو و افسر  اسلحه  و رادار در عقب .خدمه در کابین تحت فشار بر روی صندلی پرتاب شونده صفر صفر سی تی 1 ام قرار داشتند  و برخلاف توپلوف22 بلایندر  که از پایین سوار بر هواپیما می شدند  در توپلوف22 ام  مانند مابقی جنگنده ها از بالا سوار می شدند. هر چهار خدمه دارای  چهار صندلی پرتاب شونده جدا بوده و سیستم  در عرض 2 ثانیه  تمامی خدمه را به بیرون پرتاب کند.سقف بمب افکن پوشیده شده از یک سایبان کشویی برقی بود که دارای  یک لایه ضد تابش  اتمی بود تا در هنگام بمب باران های اتمی خدمه  را از تشعشات   اتمی حفظ کند.

کابین جلو انالوگ بوده و هیچ نمایشگری  ندارد  و  دو خدمه جلو از دو  دسته  هدایت  فرمان شکل مانند برخی هواپیما های  مسافربری  استفاده میکند  ولی در کابین عقب سه نمایشگر گرد، ِ یک نمایشگر مربعی  شکل برای  افسر اسلحه و یک نمایشگر مربعی با یک لاستیک محافظ دور ان ،برای افسر رادار و ناوبری  ان وجود دارد که برای  نشان دادن نقشه، رادار و اپتیک  و دیگر سامانه ها کار گذاشته شده اند

بک فایر از دو موتور بهره میبرد. در نسخه توپلوف22 ام2 دارای   موتور ان کا 22  و در نسخه توپلوف22 ام3  دو موتور توربوفن ان کا 25  می باشد  که دارای رانش 55100 پاوند با پس سوز بود که تا مدتها  قویترین موتور توربوفن  نظانی جهان بود. هواپیما دارای  9 مخزن سوخت داخلی  با ظرفیت  67700 لیتر سوخت می باشد   و از یک   لوله سوختگریی هوایی  در جلو دماغه خود بهره میبرد .  9  پمپ  سوخت ، سوخت  را به موتورها می رساند  و حتی خراب شده یک یا چند پمپ باعث  قطع جریان سوخت نمی شود. در صورت  نیاز به تخلیه سوخت می تواند در عرض 20 دقیقه توسط یک لوله  بین دو خروجی موتور تمامی  سوخت  را تخیله  و اتش بزند.

هواپیما برای  هدایت دارای  سه سامانه هیدرلویک بود که    260 لیتر روغن هیدرولیک  را با خود حمل می کرد.

90 سنسور اتش  سوزی در بخش های  ا مختلف نصب شده است که بیشتر  انها در موتور و مخازن  سوخت نصب شده است . در صورت  اتش سوزی  سنسورها به خلبان هشدار داده تا خلبان دست به قطع جریان سوخت از هر یکی از مخازن  که بر اساس  داده سنسورها  خطر بیشتری انها را تهدید میکند بزند.یک موتور سه سیلندر به سرعت دست  به تولید گاز دی اکسید کربن و پر کردن مخازن  سوخت از این گاز برای خفه  کردن اتش سوزی میزند.

یک سامانه تهویه مطبوع   برای   حفظ هوای مطبوع  در داخل کابین به صورت اتوماتیک  دست به  حفظ  دمای کابین   خدمه بین  درجه 20 تا 23 میزند. این سیستم  را یک سامانه خنک کننده و یک  سامانه گرم کن پشتیبانی  میکند و همچنین این سامامه وظیفه خنک  نگهداشتن سامانه های الکترونیک هواپیما را نیز بر عهده  دارد.

نسخه توپلوف 22 ام2 به دلیل شکل ورودیش با نسخه اخر یعنی توپلوف22 ام3 به خوبی قابل تشخیص است
نسخه توپلوف 22 ام2 به دلیل شکل ورودیش با نسخه اخر یعنی توپلوف22 ام3 به خوبی قابل تشخیص است

سامانه های الکترونیک  توپلوف22 ام شامل  ، سامانه ناوبری   اینرسی ان سی 45 شامل   سه ژیرسکوپ سه کاناله ، سامانه کنترل از راه دور برای ارتباط با  واحد های رادار زمینی  و یا اواکس ها ، سامانه نقشه خان خودکار پی ای 3 که با  پرواز هواپیما بر اساس داده های  سامانه اینرسی میتواند موقعیت دقیق هواپیما را  هر لحظه  را روی نقشه مشخص کند  ،سامانه ناوبری رادیویی  برای پیدا  کردن پایگاه هوایی خودی از ان استفاده میشود و سامانه فرود خودکار در اب و هوایی بد از نوع اوسیب 1.تمامی این سامانه  ها توسط رایانه   انالوگ ( ای سی اس 145 ام) کنترل می شود که به طول چهار متر پشت سر کابین خلبان نصب است. این سامانه سرعت پردازش  خوبی دارد و اطلاعات  ان در اختیار  هر چهار خدمه قرار میگیرد(هر خدمه بسته به وظیفه اش اطلاعاتی  را دریافت میکند که مربوط  به سامانه های تحت کنترل ان است). یکی از دیگر  وظایف  این رایانه  کنترل هواپیما به صورت خودکار است. این  رایانه  با کمک سامانه یاد شده در بالا  توان این  را دارد تا موقعیت هواپیما را درهر  نقطه  از پرواز  به دست   اورده و دست به کنترل هواپیما بزند  . هواپیما دور زده با دقت 40 متر می تواند خود را به پایگاه  هوایی برساند که از ان برخواسته  و بر روی نقشه خان خودکار ثبت شد است. با وجود این  تعمیرات  این رایانه  سخت است زیرا از فناوری انالوگ بهره میبرد  و جایگزین قطعات سخت است . در ارتقائاتی  جدید که در حال انجام روی ناوگان این بمب افکن است این رایانه  با یک نسخه دیجیتال  تعویض شده است

توپلوف22 ام2 بک فایر بی

توپلوف  22 ام2 اولین نسخه تولید انبوه  بود که وارد خدمت شد. این نسخه دارای  دو دستگاه موتور توربوفن  ان کا 22-144 بود که دارای  دو ورودی هوا در دو طرف بدنه بود.این نسخه توان حمل تا سع موشک ضد کشتی  خا 22 را داشت  که به صورت ویژه برای  توپلوف 22 بلایندر  طراحی شد ولی بک فایر  نیز ان را حمل میکرد .  این سه موشک یکی در زیر  بدنه به صورت نیم پنهان، و یکی زیر  هر بال قرار می گرفت.

در عقب هواپیما دو جفت توپ متحرک 23 م م دفاعی  هدایت  راداری قرار داشت  که در مجموع 2400 گلوله برای  دو توپ حمل می کرد   که از یک رادار پی ار اس 4  برای هدفگیر  و هدایت توپ استفاده می کرد.رادار در یک  پوشش نیم کروی  در بالای  توپ قرار داشت  و دارای  برد کشف 6 کیلومتر و توان درگیری از 3 کیلومتری  را با هر هدفی  از پشت سر داشت. همچنین  یک  دوربین اپتیکی در زیرتوپ از نوع تی پی 1 وجود داشت  که در صورت نیاز،  بدون رادار دست به هدفگیری توپ و اتش زد  که برد ان یک کیلومتر بود. این کار توسط افسر اسلحه انجام میشد

تصویری از دو توپ دو لول 23 م م دفاعی عقب..در این تصویر به خوبی بالای توپ محفه نیم کروی رادار و در پایین ان دوربین اپتیک را میتوان دید. تصویر متعلق به بک فایر بی است
تصویری از دو توپ دو لول 23 م م دفاعی عقب..در این تصویر به خوبی بالای توپ محفظه نیم کروی رادار و در پایین ان دوربین اپتیک را میتوان دید. تصویر متعلق به بک فایر بی است

در دماغه دارای  یک رادار پی ان  ای – بی روبین بود که دارای  برد کشف 200 کیلومتر بر ضد یک کشتی و 170 کیلومتر برضد یک  هدف بزرگ مانند  یک ایستگاه  راه اهن  بود. این رادار بسیار قابل اطمینان  تر از توپلوف 22  بلایندر  بود و دقت بالای داشت. این رادار توان  تعیقب عوارض زمین  را داشت  و از این رو با کمک خلبان خودکار اجازه پرواز در  ارتفاع پایین با تعقیب عوارض زمین  حتی در شب تاریک را نیز به بک فایر میداد. همچنین هواپیما  دارای  پوشش 360 درجه سامانه هشدار دهنده رادار اس پی او 15 بود

تا سال 1979  هیچ کدام دارای  لوله سوختگیری هوایی در دماغه نبود  ولی از ان سال به بعد نتنها در خط تولید بله نسخه های قبلی نیز دارای  چنین لوله ای شدند. البته در اواخر دهه 1980 در پی مذاکرات پیمان سالت بین دو قدرت برای کاهش برد این بمب افکن  لوله سوختگیری ان برداشته شد

هواپیما توان حمل 21 تن بمب شامل  تا 69 بمب 100 کیلویی و یا همین  میزان بمب 250 کیلویی  ویا 42 بمب  500 کیلویی ویا هشت بمب  1500  کیلویی  ویا دو بمب  3 تنی  ویا تا سه موشک خا22  با برد 400 تا 700 کیلومتر در انواع ضد کشتی و ضد  رادار  را حمل میکرد. این سلاح ها در جایگاه داخلی  و خارجی حمل  میشد برای  نمونه 69 بمب 250 کیلویی را اگر در نظر گرفت 24 عدد انها را در دو جایگاه  زیر بال ها  حمل میکرد.

بیشترین برد توپلوف 22 ام2  عدد 5100 کیلومتر بود  و در مجموع 211 فروند تا سال 1981   از این نسخه ساخته شد که همگی تا به امروز  بازنشسته  شده اند

توپلوف22 ام3 مسلح به دو موشک ضد کشتی خا22. خا22 در راهبرد دریایی روسها برای حملات سنگین ضد کشتی به ناوگان دریایی دشمن اهمیت بسیار دارد
توپلوف22 ام3 مسلح به دو موشک ضد کشتی خا22. خا22 در راهبرد دریایی روسها برای حملات سنگین ضد کشتی به ناوگان دریایی دشمن اهمیت بسیار دارد

توپلوف 22 ام3 بک فایر سی

این نمونه ارتقاعات بسیاری را به خود دید و تبدیل به پیشرفته ترین نسخه  بک فایر شد. اولین تغییر  نصب موتور ان کا 25 بود که دارای  قدرت بیشتر و مصرف سوخت کمتری بود وباعث افزایش برد  این نسخه  شد،تغییر بعدی شامل  تعویض رادار روبین پی ان ای – ای در مدل قبلی با رادار روبین  پی ان ای- دی در نسخه جدید  بود که بردش بر ضد یک کشتی تا 300 کیلومتر نیز می رسید . همچنین این نسخه در کنار رادار برای کسب هدف  دارای سامانه اپتیکی  او بی پی 15  است  که بر  روی توپلوف  160 نیز نصب شده است. این سامانه  می تواند یک هدف بزرگ را مانند یک شهر را از برد 50 کیلومتری و یا یک هدف در اندازه یک ساختمان را در برد 15  کیلومتری کشف کند. این سامانه اپتیکی با رادار هماهنگ شده و هر هدفی توسط رادار کشف شود توسط  دوربین به سرعت کشف میشود.

در این نسخه ورودی نیم دوکی شکل هوا در نسخه قبلی به ورودی مستطیلی  شکل کشیده  شده به طرف پایین تغییر شکل داد که شبیه ورودی هوای میگ25 بود. همچنین در این نمونه دوربین اپتیک توپ عقب از پایین توپ به بالای   رادار توپ عقب  انتقال یافت (زیر ریشه سکان عمودی) تا بتوان زاویه بیشتری را از بالا پوشش دهد.

در این  نسخه سامانه دفاعی  افزایش یافته و برای  اولین بار در این بمب افکن  یک سامانه هشدار دهنده فروسرخ   L-082 MAK-UL   در زیر بدنه   نصب شده  که بر روی سوخوی24 ام نیز در همان دوران نصب شد  تا   نزدیک شدن  موشک  و جهت ان را به خدمه هشدار دهد. همچنین دارای نسخه   بهبود یافته هشدار دهنده راداری  اس پی او 15  بود که حساسیت  بیشتری داشت

دوربین اپتیکی اوبی پی 15 در زیر دماغه بک فایر برای کشف و رهگیری غیر فعال هدف
دوربین اپتیکی اوبی پی 15 در زیر دماغه بک فایر برای کشف و رهگیری غیر فعال هدف

این هواپیما توان حمل چنیدن غلاف  جنگ الکترونیک مانند غلاف جنگ الکترونیک اس پی اس 171 و 172  را دارد

توپلوف 22 ام3  از توپلوف22 ام2  بسیار برتر بود چه ار نظر برد و چه از نظر الکترونیکی . برای  نمونه در الی که بشیترین برد توپلوق22 ام 2 عدد 5100 کیلومتر  است بیشترین برد توپلوف 22 ام3 عدد 7500 کیلومتر است و همچین برد با سرعت صوت  در  نسخه ام2 عدد 1800 کیلومتر و در نسخه ام3 عدد 2300 کیلومتر است.این اختلاف بزرگ بین این دو مدل  به دلیل  اختلاف مصرف موتور  های کا22 نسخه  ام2 و ان کا 25 نسخه ام3 بر می باشد . همچنین نسخه ام3 دست کم 5% سبکتر بود و رانش به وزن بیشتری  نیز به دلیل  قدرت بیشتر موتور و وزن کمتر  داشت. میزان تسلیحات قابل حمل توسط این نمونه سه تن افزایش یافت و به 24 تن رسید .این نمونه میتوانست  موشک بیشتری  را حمل کن  و توان حمل تا شش موشک کروز هوا به زمین خا 15  با برد بیش از 2000 کیلومتر و یا شش موشک  خا 22 را دارد .

نسخه ام3 در سال 1977 پرواز کرد و در سال   1983 وارد خدمت شد  و از سال 1977  تا 1993 در خط تولید باقی ماند و 268  فروند از این مدل تولید شد . این نمونه جای  توپلوف22 بلایندر  را در خدمت  گرفت و در دریایی سیاه ،مدیترانه  و بالیتک دست به عملیات زد .در سال 1989 تعداد از انها با پشتیبانی   الکترونیک توپلوف22  پی دی در افغانستان  عملیات  انجام دادند که بسیار موثر بود و بر روی مجاهدین  تاثیر  روانی ویرانگری داشتند .در  سال 2008 میلادی نیز به صورت موثر در گرجستان به کار رفت. این نمونه تنها نمونه در خدمت است که در نیروی دریایی  و هوایی روسیه در خدمت است و هنوز بین 100 تا 130 فروند در خدمت است

از جمله جدید  ترین  برنامه های برای  نسخه ام3 میتوان به ارتقا 30 فروند نسخه ام3 به ام3 ام اشاره کرد که این ارتقائات  شامل ارتقا رایانه، جنگ الکترنیک، کابین  و افزوده  شدن توان حمل تسلیحاتی جدید از جمله  بمب های هدایت ماهواره  ای و موشک های جدید ضد کشتی است.

بمب افکن راهبردی توپلوف22 ام بک فایر
توپلوف22 ام3

توپلوف22 ام ار

توپلوف 22 ام ار نسخه شناسایی  توپلوف 22 ام 3 است که برای  انجام شناسایی  الکترونیکی  ویا جاسوسی  الکترونیک در نظر گرفته شده است.از جمله تفاوت های  این مدل می توان به نصب رادار ابزور  ام ار در دماغه با توان شناسایی و ثبت  پستی و بلندی های زمین اشاره کرد   . نصب یک محفظه  مستطیلی  شکل در زیر بدنه  بود که محل رادار  با توان نقشه براداری  دو بعدی از سطح زمین است. همچنین  این نمونه دارای  تجهیزاتی  برای جمع اوری علائم   و فرکانس های راداری دشمن است.می توان  با برداشت  جایگاه  رادار روزنه ساختکی در  زیر بدنه از ان مانند نسخه ام3 در  نقش بمب افکن  از ان استفاده کرد. 12 فرند توپلوف 22 ام3 به این  مدل ارتقا یافت که تنها ده فروند عملیات شدند و همکنون در خدمت هستند .یکی از این نمونه ها در هنگام پرواز  در نبرد گرجستان در  سال 2008  توسط سامانه بوک   که  توسط  اسرائیل ارتقا یافته بود هدف قرار گرفت و سرنگون شد.

توپلوف22 ام همانند  توپلوف22 بلایندر  برای غرب بسیار پر دردسر بود حتی بیشتر از توپلوف160 زیرا پر تعدادتر بود. سامانه الکترونیک پیشرفته و جنگ الکترونیک  قابل توجه و توان حمل تسلیحات زیاد بیش از دو برابر بلایندر ان را تبدیل به جایگزین شایسته برای بلایندر کرد.این بمب افکن ترکیبی از توان حمل تسلیحات بالا با توان پرواز در ارتفاع پایین در برد بلند همواره  برای پایگاه های  امریکایی در اروپا و یا کشورهای اروپای یک تهدید جدی بود. چین تلاش در خرید این بمب افکن داشت ولی هرگز چین و روسیه به توافق نرسیدند . همکنون بک فایر پرتعداد ترین  بمب افکن عملیات جهان است

توپلوف22 ام ار .. در زیر بدنه به خوبی جایگاه رادار روزنه ساختگی نقشه بردار مشخص است
توپلوف22 ام ار .. در زیر بدنه به خوبی جایگاه رادار روزنه ساختگی نقشه بردار مشخص است

برخی از مشخصات توپلوف 22 ام3      عبارت اند از    طول و ارتفاع 4 .42  و 11.05   متر ،وزن خالی 54000 کیلوگرمی ،بیشترین سرعت1.88 ماخ برابر با   2000 کیلومتر  ،برد انتقالی 6800  کیلومتر و شعاع  رزمی با دو موشک کروز 2410 کیلومتر   ، سقف پرواز 13300 متر .این هواپیما از دو  موتور توربوفن  ان کا 25     با توان هر یک 55100   پاوند با پس سوز  .  توپلوف ام3    دارای دو توپ دفاعی 23م م در قسمت عقب، و 24  تن سلاح شامل تا 69 بمب 100 و یا 250 کیلویی  و با 8 بمب 1500 کیلویی و یا 3 موشک کروز خا 22 و یا خا 55  و در اینده بمب های هدایت ماهواره ای

 ترجمه:عبدالحمید تارخ

کابین جلو
کابین جلو
کابین عقب
کابین عقب

 2104927

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن