تانک

تانک شیر بابل

تانک شیر بابل

عراق تنها دو سال قبل از جنگ با ایران دست به دریافت 50 دستگاه تانک تی72 اورال نسخه نخست این تانک زد. عراق مشتری پر پا قرص تانک های شوروی بود. بعد جنگ جهانی دوم و استقلال عراق این کشور تانک تی34 ، تی55 و تی62 را دریافت کرده بود. در اواخر دهه 1970 عراق حدود 3000 دستگاه تانک تی55 و تی62 داشت ولی برای حفظ جایگاه زرهی خود در مقابل ایران و اسرائیل دست به دریافت  تانک تی72 زد. تی72 نسل جدید از تانک های شوروی بود دارای سیستم تعلیق جدید موتوری قوی، زره مناسب و توپ125 م م با گلوله گذاری خودکار بود و از هر جهت از تانک های پیشین شوروی که دست کم در اختیار عراق بودند سر بود.

عراق از این ای تانک بسیار استقبال کرد 500 دستگاه دیگر از سری تی72 ام نسخه صادراتی تی72 ای را دریافت کرد. این تانک طی جنگ با ایران بهترین تانک میدان بود و برای عراق نیز به کار امد. عراق طی جنگ تجارب زرهی بسیار اندوخت. متوجه مشکلات نسخه های صادراتی تی72 بود و از طرفی با تعداد زیادی تانک قدیمی چون تی55 و تی62 روبرو بود. برنامه های برای ارتقا تی55 و تی62 داشت ولی در نهایت باید  انها را جایگزین میکرد و البته  بهترین محصول زرهی روسیه دست کم در بخش صادرات در ان زمان تی72 بود

مقاله ای در مورد تانک تی72 را اینجا بخوانید

تی72 ام1 البته متعلق به ارتش عراق

اینکه عراق چند دستگاه تی72 دریافت  کرد همواره جای بحث دارد و بر اساس دادهای سازمان صلح جهانی عراق  550 تی72 دریافدریافدریافت کرد  که شامل50 دستگاه اورال و 500 دستگاه نسخه ام1 ولی بر اساس منابع دیگر  امده عراق دارای 375 دستگاه  نسخه اورال بود و دست کم 700 تا750 دستگاه نسخه ام و ام1 را دریافت کرده است(قبل از جنگ اول خلیج فارس)

تی72 اورال نسخه نخست تی72 است این نسخه فاقد سایت اتش رایانه ای و یا مسافت یاب لیزری  بود و از یک مسافت یاب  نوری استفاده میکرد  . دارای توپ125 م م  بود و زره ان چندان از تی62 برتر نبود ولی نسخه ام نسخه صادراتی نسخه a بود. نسخه ای دارای 30 درصد زره بیشتری داشت و درون لایه های زرهی فولادی یک لایه لاستیکی برای کاهش  اثر نفوذ مهمات های انرژی جنبشی قرار گرفته بود. به جای مسافت یاب نوری از یک مسافت یاب لیزری  استفاده میکرد.این نسخه دارای زره کامپوزیت درون لای های  فولادی  در قسمت جلو و بالای برجک بود از این رو برای مدتی زره پوش ترین تانک روسها بود . همچنین نسخه a نخستین نمونه تی72 مجهز به  نارنجک انداز دود زا بود .همان طور که گفته شد نسخه ام نسخه صادراتی نسخه a  بود(البته با زره کمتر از نسخه اصلی) ولی نسخه دیگری نیز بود که با نام  تی72 ام1 وجود داشت که در واقع نسخه صادراتی تی72 ای ابجک 1979 بود. این نسخه زره بیشتری داشت و نارنجک انداز دود زای بیشتری نیز حمل میکند

عراق از مدل ام و ام1 داشت ولی در میانه دهه1980 تصمیم به جایگزینی تعداد زیادی از تانک های موجود  خود با تی72 ام 1 گرفت ولی این بار نه با خرید از خارج بلکه با تولید یک نسخه با نام شیر بابل

شیر بابل یک برنامه برای تولید تی72 ام در داخل عراق در صنایع تعمیر و نگهداری تانک در شهر تاجی در مرکز عراق در استان صلاح الدین عراق بود. در تاجی یک مرکز تعمیر و نگهداری بود که توسط المان غربی   در اوائل 1970  که در ان کار تولید فولاد  انجام می شد  ولی عراق از اوائل دهه 1980 در این مرکز   تعمیر تانک های چون تی55 و تی62 انجام میداد و تا ان زمان گرچه عراقی ها  تعداد محدودی تانک ارتقا داده بودند  ولی تانک تولید نکرده بود

قرارداد عراق برای تولید 1500 تی72 ام1 بود ولی برنامه نخست تولید 250 دستگاه بود که قرار داد نه با شوروی بلکه شرکت بومار-لابیدی لهستان بود. این شرکت در سال 1938 تاسیس شده بود و مانند صنایع تاجی یک صنایع تولید  فولاد بود .از سال 1951 مسئول تعمیر تانک های تی34 ارتش لهستان شد و از همین  دهه1950 با تولید تحت امتیاز تانک تی55 در لهستان این صنایع دست به تولید تانک زد و بعد نیز  تی72 را در لهستان تولید کرد. امروزه نیز از صنایع مهم لهستان است و تانک پی تی91 و 16 و 17را تولید کرده و مسئول  تعمیر و نگهداری تانک تی72 و لئوپارد2 لهستانی است نیز است

یکی از شیر های بابلی که توسط امریک غنیمت گرفته شد و به عراق رفت

شیر بابل مشابه تی72 ام1 بود ولی با در نظر گرفتن اینکه  عراق از این تانک طی جنگ با ایران استفاده کرده بود تصمیم گرفته بود روی ان ارتقائاتی انجام دهد. در مرحله اول در بخش زره دارای  چند لایه مواد پلاستیکی بود و  بین زره نیز بین لایه های فولاد و پلاستیک  یک لایه خلا بود تا بتواند سرعت انتقال موجود انفجار را کم کند(ملکول های هوا هستند که موج  انفجار را منتقل  میکنند ) گفته می شود این نسخه از جلوی برجک دارای 300 م م  زره شیب دار بود که ان را دربرابر حملات راکتی چون ار پی جی محافظت میکرد .اگرچه زره بسیار بهتر  از تی72 ام1 بود ولی واقعا در برایر مهمات120 م م غربی موثر نبود. عراق حتی برای مقابله با موشک  ضد تانکی چون تاو که طی جنگ با ایران از انها خاطره خوبی نداشت یک سامانه اخلالگر فروسرخ الکترو اپتیک هم از چین وارد کرده و روی برخی شیرها نصب کرده  ولی از قرار اصلا  کارایی نداشته و بدرد نمی خورد

تجهیزات الکترونیک نصب شده روی تانک تی72 ام1 با نسخه شیر بابل فرق داشت .شیر بابل دارای  تجهیزات مدرنتری بود .سایت اتش روزانه تانک حفظ شده بود زیرا دارای مسافت یاب لیزری بود  ولی قرار بود در ادامه با یک سایت پیشرفته تر عوض شود. بر اساس دادهای امریکا ،عراق طی مذاکرات با بلژیک یک سایت اتش جدید مجهر به سامانه دید حرارتی خریداری کرده  بود که یک نسل جلوتر از سایت اتش تی72 بود. سایت اتش تی72 در نبرد شبانه متکی به نورافکن فروسرخ بود که در بهترین حالت دارای برد 600 متر بود ولی این نسخه دست کم تا 3000 متر برد داشت .این مسئله بر میگردد به تجربه عراق در نبرد شبانه در جنگ با ایران که عملا تجهیزات نصب شده روی تانک های روسی واقعا کاربرد عملی نداشتند. افسران عراقی  در دهه1980 در برخی کشورهای عربی با تانک های غربی  با سامانه دید حرارتی و کنترل اتش دیجیتال  برخورد کرده بودند  و از این رو به دنبال نصب چنین سیستمی روی تی72 شیر بابل بودند

تانک دارای همان توپ125 م م  روسی 2 ای46 بود که روی تی72 نصب بود ولی قرار بود مهمات انرژی جنبشی  بومی شلیک کند. عراق از مهمات ها  جنبشی تنگستنی و فلادی روسی بسیار  ناراضی بود از قرار انها کیفیت بسیار بدی داستند ،  هم دقت پایینی داشتند هم عددی که روسها مدعی بودند در میزان نفوذ  کند اصلا به دست نیم امد  برای همین عراق از میانه  دهه1980 روی مهمات انرژی جنبشی کار میکرد و گفته شده  در اواخر دهه80 انها را تولید نیز کرد . اطلاعاتی از میزان کارایی این مهمات در دست نیست  ولی برخی منابع عراقی امروزه مدعی هستند این مهمات تا 420 م م توان نفوذ داشت که اگرچه برای مقابله با تانک غربی چون ابرامز کافی نبود ولی بد نبود

یک شیر بابل رها شده طی جنگ اول خلیج فارس

موتور و سیستم تعلیق همانند همان تی72 ام1 بود و دارای همان تعداد نارنجک انداز دود زا بود .

اسما هیچ شیر بابلی تولید نشد. وزیر دفاع عراق دنبال خرید شیر بابل و تولید ان به شکل کیت از لهستان بود ولی فرمانده نیروی زمینی وقت خواهان تولید داخلی و بومی این تانک بود نه به شکل کیت.انها نورافکن فروسرخ و رادیو و تجهزات ارتباطی و ناوبری بومی را برای ان توسعه داده بودند و به دنبال خرید موتور قویتر از اسلواکی و یا لهستان بودن .گفته می شود در سال  1989 یک تی72 ام و یا ام1 تولید ای کارخانه در عراق از خط خارج شده ولی اکثر منابع میگویند هیچ شیر بابل نو سازی در کار نبود  ولی حدود 100 دستگاه تی72 ام1 و ام به شیر بابل ارتقا یافتند. این تانک ها مجهز به سایت اتش ساخت بلژیک بودند (بر اساس داده های امریکایها)  ولی برخی نیز سیستم هدفگیری روسی داشتند. انها طی جنگ اول خلیج فارس جنگیدن و عملکرد انها به اندازه همان تی72 اصلی ناامید کننده بود. انها حتی از فاصله 3000 متری توسط مهمات اورانیوم انرژی جنبشی تانک ابرامز با توپ120 م م شکار شدند  و حتی طی درگیری در نزدیکی فرودگاه کویت انها با تانک های ارتقای یافته  ام60 ای3 گارد ملی درگیر شدند که باز انها قربانی مهمات انرژی جنبش توپ105 م م این تانک نیز شدند. انها هیچی تانکی را شکار نکردند ولی احتمالا یک و یا دو نفربر برادلی شکار انها شدند

قرار بود 1500 دستگاه شیر بابل تولید شود ولی جنگ اول خلیج فارس و تحریم تسلیحات عراق باعث شد،  عراق هرگز به این مهم نرسد. برنامه در نهایت در همان سال 1991 رها شد و به نظر نمیرسد بعد از جنگ نیز عراق تی72 خود را به شیر ارقتا داده باشد. شیر بابل راه درازی داشت تا به یک تانک موثر بدل شود ،  بدون شک شاید اگر عراق وارد نبرد با کویت نمیشد و مشکلات بعد از جنگ اول خلیج فارس برایش پیش نمیاد  شیر بابل طی ارتقائات   چیزی در حد پی تی91 لهستانی و یا ام84  یوگسلاوی که هر دو بر اساس تی72 ساخته شده اند از اب در میامد

عبدالحمیدتارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن