موشک هوا به هوای آسترا

موشک هوا به هوای آسترا

معرفی و بررسی موشک هوا به هوای آسترا

نوشته ی امیر حسین شهریاری

موشک آسترا (Astra) در حقیقت یک پروژه برای تولید موشک هوا به هوای راداری توسط کشور هند است.

پروژه آسترا رسما در اواخر دهه 1980 در هند آغاز شد. این پروژه در قالب برنامه یکپارچه تولید موشک های هدایت شونده بومی کلید خورد و در سال 1990 فعالیت های مقدماتی و مطالعه ، قبل از ارزیابی پروژه انجام شد.

نمونه اولیه این موشک در سال 1998 به نمایش گذاشته شد. نمونه اولیه شباهت بسیاری نسبت به موشک سوپر آر 530 فرانسوی که روی میراژ های ارتش هند نصب می شد ، داشت ، البته موشک آسترا نسبت به آر 530 کمی کشیده تر بود و قطر کمتری در جلوی بالها داشت.

توسعه آسترا با بودجه حدود 380 میلیون دلار ادامه داشت و مدل اولیه دارای وزن 300 کیلوگرم و برد 20 تا 45 کیلومتر بود که قرار بود با جنگنده بومی تجاس تلفیق شود. این آزمایش برای اولین بار در مه 2003 انجام شد.

پس از تست نمونه اولیه ، مشخص شد موشک ، دارای مشکلاتی در کنترل بود و عملکردی نامناسب در ارتفاع زیاد داشت ، و در سال 2006 دوباره طراحی شد. در نمونه تازه طراحی شده ، چهار بال با دهانه کوتاه با بالهای دلتا برش خورده که در نزدیکی نوک موشک قرار گرفته بودند ، جایگزین شدند.

طرح جدید تا سال 2013 به دلیل وجود اشکالات متعدد و خرابی های ناشی از عملکرد نامطلوب بین سطوح کنترل موشک ، بارها مورد طراحی مجدد قرار گرفت. همچنین سیستم های هدایتی و پیشرانه موشک نیز بازسازی شدند. پس از طراحی مجدد دوم ، موشک حدود 130 کیلوگرم سبک تر از نسخه اولیه بود. این نمونه در دسامبر 2012 سه مرتبه از زمین مورد آزمایش قرار گرفت و همچنین در سال 2013 بر روی جنگنده ی سوخوی 30 آزمایش شد.

(نکته ای که جالب این است که ، هند ابتدا برای آزمایش هوایی موشک آسترا ، قصد داشت از میراژ 2000 های خود استفاده کند که در نهایت برای اولین بار بر روی سوخو 30 تست شد.)

آزمایشات و تست های نهایی آسترا در سال 2017 به پایان رسید و پس از کش و قوس ها و داستان های فراوان در تولید این موشک ، بالاخره در همان سال ، ارتش هند برای جنگنده های خود در ابتدا 50 تیر موشک سفارش داد.

تست موشک آسترا از روی لانچر (پرتابگر زمینی)

موشک آسترا یک موشک هوا به هوای راداری است که براساس موشک آر 77 روسی و سوپر آر 530 فرانسوی توسط سازمان تحقیقات و توسعه دفاع کشور هند با همکاری کشور های روسیه و فرانسه ساخته شده است.

(آسترا در زبان هندی به معنای سلاح است.)

آسترا از نوع شلیک و فراموش کن است و به روش هدایت رادار فعال کنترل می شود. این موشک می تواند در دامنه ها و ارتفاعات مختلف درگیر شود و توانایی قفل و شلیک در محدوده 10 تا 110 کیلومتر را دارد.

موشک از اندازه 3.57 متر (طول) و 178 م م (قطر) برخوردار است و دارای یک کلاهک انفجار قوی ترکش شونده با وزن 15 کیلوگرم مجهز به فیوز مجاورتی می باشد.

همان طور که گفته شد ، موشک به وسیله رادار هدایت می شود و از نوع رادار فعال است که در باند Ku کار می کند. در کنار رادار ، آسترا قادر است که به روش اینرسی نیز هدایت شود. رادار تا شعاع 25 کیلومتری را پوشش می دهد و می تواند با مقطع راداری 5 متر مربع از فاصله 15 کیلومتری به یک هدف قفل کند و زاویه جست و جوی آن تا 45 درجه امکان پذیر است.

چهار آنتن مجزا برای تضمین ارسال و دریافت مطمئن داده در قسمت انتهایی موشک قرار گرفته است. همچنین چهار بالک کنترلی مثلثی شکل متحرک در قسمت انتهایی بدنه نصب شده است.

آسترا از یک موتور سوخت جامد بدون دود استفاده می کند که می تواند موشک را به سرعت 4.5 ماخ برساند و اجازه می دهد از حداکثر ارتفاع 20 کیلومتری (66000 فوت) کار کند.

حداکثر برد این موشک 110 کیلومتر (68 مایل) در حالت تعقیب مستقیم و 20 کیلومتر (12 مایل) در حالت تعقیب دم است. حداکثر برد موشک ، زمانی حاصل می شود که موشک از ارتفاع 3 کیلومتری (9800 فوت) پرتاب شود. هنگامی که از ارتفاع 2 کیلومتری شلیک شود ، دامنه به 44 کیلومتر می رسد و هنگامی که از سطح دریا پرتاب می شود ، دامنه تا 21 کیلومتر کاهش می یابد. بال های نسبت ابعاد پایین آسترا به آن امکان می دهد تا اهداف مانور را تا برد 90 کیلومتر در حالت تعقیب مستقیم و 60 کیلومتر در حالت تعقیب دم درگیر کند. همچنین می توان آن را در دو حالت مستقل و گروهی پرتاب کرد و می تواند قبل یا بعد از پرتاب به هدف خود قفل شود.

شلیک آسترا توسط سوخوی 30

نسخه های مختلف

آسترا مارک 1 (Astra mk. 1) : نسخه هوا به هوای رادار فعال که در مطالب بالا به آن اشاره شد.

آسترا مارک 2 (Astra mk. 2) : نسخه بهبود یافته که در نیمه دوم سال 2022 تست خواهد شد و دارای موتوری قویتر است که منجر به افزایش برد موشک تا 160 کیلومتر خواهد شد.

آسترا مارک 3 (Astra mk. 3) : نسخه ای با موتور رم جت که به صورت مشترک توسط هند و روسیه در حال توسعه است و در سال 2018 و 2019 آزمایشات اولیه بر روی آن صورت گرفته است. گمان می رود برد این نسخه از موشک آسترا به 350 کیلومتر هم برسد و هدف تولید آن ، رقابت با موشک های دوربردی مانند میتئور و پی ال 12 چین است.

نسخه مجهز به موتور رم جت

آسترا- آی آر (Astra IR) : نسخه مجهز به کاونده فروسرخ ، که در دست توسعه است.

VL-SRSAM : نسخه زمین به هوا که به عنوان سامانه پدافندی توسط نیروی هوایی و نیروی دریایی هند (به عنوان دفاع هوایی شناورها) استفاده می شود.

هم اکنون تنها کاربر موشک هوا به هوای آسترا (Astra) ارتش هند است و جنگنده های سوخوی 30 ، تجاس و میگ 29 نیروی هوایی و همچنین میگ 29 کا نیروی دریایی ، از این موشک بهره میبرند. تاکنون ارتش هند در مجموع 290 تا 300 تیر آسترا دریافت کرده است و انتظار میرود تا سال های آینده تعداد بیشتری نیز ارتش هند سفارش دهد.

نسخه زمین به هوا (پدافندی)

برخی از مشخصات موشک آسترا :

کشور سازنده (هند) / وزن موشک (3.57 متر) / قطر (178 میلی متر) / دامنه برد (10 تا 110 کیلومتر) / سرعت (4 ماخ) / کلاهک (انفجار قوی ترکش شونده مجهز به فیوز مجاورتی با وزن 15 کیلوگرم) / سیستم هدایت (رادار فعال و اینرسی)