تسلیحات نیروی هوایی

لیزر هوابرد بوئینگYAL-1

لیزر هوابرد بوئینگYAL-1

Boeing YAL-1

محمد جواد عسگر پور

بویینگ YAL-1 یک سیستم لیزری هوابرد بود که از نصب سامانه لیزری COIL که از لیزر پرتو اکسیژن شیمیایی بهره میبرد بر روی یک فروند بویینگ ۷۴۷-۴۰۰ بدست آمده بود این پرنده لیزری هوابرد برای دفاع در مقابل موشک های بالستیک تاکتیکی در مرحله اوج گیری بود که در سال ۲۰۰۴ توسط وزارت دفاع آمریکا YAL-1A نام گزاری شد.
بویینگ YAL-1 با یک لیزر ضعیف تر در سال ۲۰۰۷ ضد یک هدف پرنده بکار گرفته شد و در سال ۲۰۱۰ هم یک لیزر قدرتمند را تست کرد و در همان ماه بطور موفقیت آمیز دو موشک را سرنگون ساخت بودجه پروژه د سال ۲۰۱۰ قطع شد و برنامه در سال ۲۰۱۱ لغو شد و در فوریه سال ۲۰۱۲ این پرنده آخرین پرواز خود را به پایگاه هوایی DAVIS MONTHAN در ایالت آریزونا انجام داد و در قبرستان هواپیما ها آرام گرفت و در سال ۲۰۱۴ اسقاط شد .
توسعه و تاریخچه:
برای اولین بار سیستم های لیزری هواپایه توسط هواپیمای NC-135 انجام شد کا ضعیفتر از YAL-1A بود و در دهه ۸۰ میلادی چندین موشک را سرنگون کرد و دوباره در سال ۱۹۹۶ پروژه لیزر هوابرد توسط نیروی هوایی آمرزکا استارت زده شد و پروژه به کمپانی بویینگ سپرده شد و در سال ۲۰۱۱ پروژه به MDA سپرده شد‌.
پیمانکار اصلی پروژه شرکت بویینگ بود که تیم مدیریت و پرنده را فراهم میکرد و کمپانی لاکهید مارتین سیستم کنترل آتش را میساخت و نورثروپ گرومن هم COIL را تدارک دید .
در سال ۲۰۰۱ یک فروند بویینگ ۷۴۷-۲۰۰ شرکت هوایی هند خریداری شد و در پایگاه هوایی ادواردز در کالیفرنیا به عنوان آزمایشگاه و سیستم آزمایشی استفاده شد و سیستم های لیزری بر روی این بویینگ ۷۴۷-۲۰۰ تست شد و بیش از ۵۰ تست لیزری داشت و تست ها موفقیت آمیز بود و قرار شد سیستم ها برای هواپیمایی که در اصل برای پروژه در نظر گرفته شده بود نصب شود بنابراین بویینگ ۷۴۷-۲۰۰ اسقاط شد و در نهایت کمپانی بویینگ در سال ۲۰۰۲ یک فروند بویینگ ۷۴۷-۴۰۰ ساخت که در ۱۸ ام ژوئیه همان سال اولین پرواز خود را در کانزاس انجام داد و این بویینگ ۷۴۷-۴۰۰ همان پرنده ای بود که برای پروژه YAL-1 در نظر گرفته شده بود و در سال ۲۰۰۴ سامانه لیزری COIL برای اولین پرواز در روی زمین بر روی این هوامیما نصب و تست شد و این هواپیما تحویل اسکادران ۴۱۷ ام تست نیروی هوایی در پایگاه هوایی ادواردز کالیفرنیا شد

YAL-1

تست ها
در کنار سامانه لیزری COIL سیستم لیزری دیگری برای کشف و رهگیری اهداف هم در نظر گرفته شده بود در ۱۵ ام مارس سال ۲۰۰۷ برای اولین بار سامانه COIL ضد یک هدف مورد استفاده قرار گرفت و آن هدف هم یک فردند NC-135 بود و در تست ها توانایی های این سیستم لیزری به اثبات رسید در ششم آوریل سال ۲۰۰۹ رابرت گیتس وزیر دفاع وقت برنامه ساخت دومین فروند از سیستم لیزری هوابرد را لغو و گفت برنامه باید به فاز تحقیق و توسعه بازگردد و گیتس در ادامه درباره وای ای ال۱ گفت که این پروژه مشکلات تکنولوژی زیادی دارد و تاثیر عملیاتی آن هم جای تردید دارد .
در سال ۲۰۰۹ پرنده YAL1 درنزدیکی سواحل کالیفرنیا تست لیزری انجام دادو در۱۳اوت سال۲۰۰۹اولین شلیک لیزر موفق این پرنده ضد یک موشک به ثبت رسید
سازمان دفاع موشکی ایالات متحده موسوم به MDA در ۱۸ ام اوت ۲۰۰۹ یک شلیک لیزری موفق انجام داد که اولین تست با لیزر قدرتمند در پلت فرم YAL-1 بود پرنده YAL-1 از پایگاه هوایی ادواردز در کالیفرنیا بلند شد و در بیابان های این ایالت یک پرتو قدرتمند لیزر شلیک کرد در ژانویه سال ۲۰۱۰ از یک لیزر قدرتمند برای رهگیری هدف(نه نابودی آن) به کار رفت و در ۱۱ ام فوریه ۲۰۱۰ پرنده YAL-1 با لیزر توانست یک موشک سوخت مایع را منهدم سازد و نیم ساعت بعد با یک موشک سوخت جامد بالستیک هم بطور موفق درگیر شد ولی آن را سرنگون نساخت و در تست های بعدی موشک بالستیک سوخت جامد هم سرنگون ساخت


لغو برنامه :
وزیر دفاع وقت رابرت گیتس نگرانی خود را از پروژه این گونه ابراز کرد:
من کسی را در پنتاگن نمی شناسم کا با خود گمان کند این پروژه هرگز وارد فاز عملیاتی شود واقعیت این است که در واقع سیستم لیزری مورد نیاز ما ۲۰ یا ۳۰ برابر قدرتمند تر از چیزی است که امروزه ما در اختیار داریم تا بتوانیم موشک بالستیک را در هر فازی مورد هدف قرار دهیم و بتوانیم از محل لانچ موشک به اندازه کافی فاصله بگیریم ….امروزه این سیستم لیزری هواپایه باید درون مرز های ایران پرواز کند تا بتواند موشک های بالستیک شلیک شده در ایران را در فاز صعود مورد هدف قرار دهد و اگر قرار باشد این پروژه عملیاتی شود ما به ۱۰ تا ۲۰ بویینگ ۷۴۷ نیاز داریم و هزینه اش حدود ۱.۵ میلیارد دلار بر آورده میشود و سالانه ۱۰۰ میلیون دلار هزینه عملیاتی و هیچکس معتقد نیست که این طرح تاثیر گزار باشد .
و در سال ۲۰۱۰ نیروی هوایی ایالات متحده دیگر در خواست بودجه برای سیستم لیزری هواپایه ABL نداد و شوارتز رییس نیروی هوایی گفت :هیچ مسئله ای منعکس نمیشود که ارزش عملیاتی این پروژه را نشان دهد .


در دسامبر سال ۲۰۱۱ پروژه بعد از ۱۶ سال تلاش و ۵ میلیرد دلار هزینه لغو شد و در فوریه سال ۲۰۱۲ YAL-1 آخرین پرواز خود را انجام داد و به پایگاه هوایی DAVIS MONTHAN رفت و در آنجا برای همیشه آرام گرفت و در سال ۲۰۱۴ اسقاط شد .
در سال ۲۰۱۵ سازمان دفاع موشکی ایالات متحده موسوم به MDA پروژه ای برای ساخت پهبادی مجهز به سیستم لیزری برای انهدام موشک های بالستیک در نظر گرفت.

مشخصات فنی و طرحCOIL

قلب کل سیستم لیزری هوابرد سامانه لیزری COIL بود که در اصل وسیله اصلی تاباندن لیزر اکسیژن شیمیایی با طول موج ۱۳۱۵ نانو متر است و این سامانه COIL از شش واحد تشکیل شده که هر کدام به اندازه یک خودرو SUV هستند و دارای ۳۰۰۰ کیلو گرم وزن هستند و با تاباندن لیزر به اندازه ۵ ثانیه انرژی به اندازه مصرف ۱ ساعت پنج خانوار آمریکایی مصرف میشود
استفاده بر علیه موشک های بالستیک تاکتیکی و قاره پیما:
سیستم لیزری هواپیایه ABL در اصل برای مقابله با موشک های بالستیک تاکتیکی که برد و سرعت کمتری نسبت به موشک های قاره پیما دارن ساخته شده بود و سپس آژانس دفاع موشکی آمریکا MDA تصمیم گرفت که سامانه لیزری هواپایه ABL باید ضد موشک های بالستیک قاره پیما در فاز اوج گیری، هم استفاده شود و این نیازمند به پرواز در نزدیکی موضع دشمن بود که با تهدید دشمن این کار انجام شدنی نبود موشک های بالستیک قاره پیما دارای پوسته نازکتری نسبت به موشک های بالستیک هستند و همچنین زمان طولانی تری را نسبت به موشک های بالستیک در فاز اوج گیری میگزرانند و اگر سیستم هواپایه لیزری ABL به اهداف طراحی خود میرسید میتوانست از ۶۰۰ کیلومتری یک موشک بالستیک قاره پیما سوخت مایع را منهدم سازد و در این صورت بردش ضد موشک های بالستیک سوخت جامد به ۳۰۰ کیلومتر میرسید و با توجه به اسناد جامعه فیزی ک آمریک و آژانس دفاع موشکی در سال ۲۰۰۳ این برد ها خیلی کم بودند
مرحله رهگیری:
سسیتم لیزری هواپایه ABL دارای سنسور های فروسرخ برای کشف هدف است و دارای سه مسافت یاب لیزری است که برای اندازه گیری سرعت هدف و تربوبالانس جریان هوای اطراف هدف بکار میرفت .توربوبالانس(متلاطم شدن جریان هوا) باعث منحرف شدن پرتو لیزر میشود .و سیستم لیزری هواپایه از یک سیستم اپتیکی پیشرفته برای اندازه گیری توربوبالانس هوا بکار میرفت .لیزر اصلی در دماغه هواپیما بود که از سه تا پنج ثانیه شلیک میشد و باعث سرنگونی هدف میشد سیستم لیزری هواپایه ABL برای این طراحی نشده بود کهموشک بالستیک تاکتیکی را در فاز های پرواز بالستیک و فرود منهدم کند و تنها میتوانست موشک بالستیک مورد نظر را در فاز اوج گیری و صعود منهدم سازد با همین دلیل هواپیما باید تا چند صد کیلومتری محل لانچ موشک نزدیک میشد و تمامی اینها باید طی ۸ تا ۱۲ ثانیه انجام میگرفت.
ملاحظات عملیاتی :
لیزر به موشک مورد هدف میتابید و باعث از بین رفتن پوسته و نازکتر شدن پوسته موشک میشد که موشک بد پرواز در اثر فشار سرعت بالا سرنگون میشد و سیستم لیزری از سوخت شیمیایی مشابه آنچه در موشک ها بکار میرفت استفاده میکرد هر ۷۴۷ میتوانست به اندازه ۲۰ شلیک لیزری سوخت حمل کند و حتی تا ۴۰ شلیک کم قدرت لیزری هم میتوانست انجام دهد و برای سوختگیری مجدد برای سیستم لیزری هواپیمای YAL-1 باید فرود می آمد ولی خود هواپیما قابلیت سوختگیری هوایی را داشت و میتوانست تا مدت زیادی در آسمان بماند و در برنامه اولیه قرار بود YAL1 توسط هواپیما های جنگ الکترونیک و اخلالگر اسکورت شود و هواپیما برای درگیری باید تا نزدیکی محل لانچ موشک پرواز میکرد که با توجه به تهدیدات دشمن هواپیما دیگر امنیت نداشت .
سیستم هواپایه لیزری ضد اهداف دیگر:
در تئوری و بر روی کاغذ سیستم هواپایه لیزری ABL قابلیت درگیری با جنگنده ها موشک های کروز و ماهواره های مدار پایینی را داشت ولی سیستم های کشف فروسرخ این هواپیما در اصل برای کشف موشک های بالستیک آن هم در فاز صعود که موتور موشک روشن است و دمای آن به بالای ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد میرسد ساخته شده بود ولی ماهواره ها و اهداف دیگر دارای دمای بسیار پایین تری بودند که این مسئله کشف آنها را با این سیستم های فروسرخ سخت میکرد و در کنار این مسئله اهداف زمینی و حتی جنگنده دارای مقاومت بیشتری بودند که این سیستم لیزری بخواهد آنها را سرنگون سازد و در نهایت اتحادیه علوم برنامه دیگری برای انهدام اهداف زمینی و ماهواره ها با استفاده از لیزر را در پیش گرفت .
هواپیما پلت فرم بویینگ ۷۴۷-۴۰۰اف است که دارای ۶ نفر خدمه (این پرنده در نسخه تجاری دارای دو نفر خدمه پرواز است ۶ نفر برای YAL1 است) و دارای ۴ موتور توربوفن CF6-80 با توان فراهم کردن ۶۲۱۰۰ پوند رانش
تسلیحات پرنده همان سیستم COIL است و دارای دو سنسور فروسرخ برای کشف اهدف و دو سامانه لیزری برای مشخص کردن هدف است .

مقالات مشابه

سلاح های لیزری

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن