موشک های کروز

موشک کروز اتمی خا 55 (ای اس 15 کنت )

موشک کروز اتمی خا 55 (ای اس 15 کنت )

موشک کروز اتمی خا 55 (ای اس 15 کنت )

در دهه 1960 ارتش شوروی به این نتیجه رسید که تعداد زیادی موشک مادون صوت کروز اتمی می توانند به اندازه تعداد کمی موشک مافوق صوت کروز گران و پیچیده نیز موثر باشند . کار بر روی موشک کروز اتمی جدید با با برد بیش از 2000 کیلومتر در سال 1971 اغاز شد.اگرچه بی میلی های در ارتش شوروی برای  به خدمت گیری این موشک وجود داشت ولی ازمایش موشک هوا پرتاب کروز کلکوم در امریکا باعث افزایش درخواست برای موشک جدید شد.رادوگا که کار بر روی موشک را پیگیری می کرد در اوت سال 1978 اولین پرتاب موشک را انجام داد . بعد از 12 تست در سال 1981 تولید سری موشک برای پرتاب از توپلوف 95 و بمب افکن جدید توپلوف 160 اغاز شد.این موشک طی 12 تست تنها یک شکست را تجربه کرد که رضایت بسیاری را به همراه داشت.طی تست های مختلف این موشک در سال 1984 به برد 2500 کیلومتر رسید.

خا 55 یک موشک کروز   مادون صوت است که دارای دو بال بدون پس گرا جمع شونده در میانه بدنه و سه بالچه تعادل در انتهای بدنه است. بالهای اصلی در میانه بدنه تا زمان  پرتاب جمع هستند .از یک موتور توربوفن ار 95-300 بهره میبرد که از 150 کیلوگرم سوخت در درون بدنه موشک بهره میبرد . این موتور در زیر بدنه نصب شده بود و البته در مدل های مختلف از نظر قدرت فرق داشت . استفاده از موتور توربوفن نتنها برد موشک را به دلیل مصرف سوخت ان کاهش داده بلکه امواج فروسرخ کمتری نیز تولید میکند.موشک مادون صوت است و بسته به مدل بین 700 تا 800 کیلومتر بر ساعت سرعت دارد

خا 55 اولین نسخه تولید با کلاهک اتمی و برد 2500 کیلومتر.

اولین نمونه تولیدی موشک که خا 55 نام داشت و ناتو ان را ای اس 15 ای کنت ای نامید نسخه تهاجمی زمینی با توان پرواز در ارتفاع 110 متری از سطح زمین  بود. این نمونه برای تهاجم اتمی در نظر گرفته شده بود و دارای برد 2500 کیلومتر بود و تنها از سامانه هدایت اینرسی بهره می برد و دارای یک رادار برای کنترل ارتفاع پرواز بود.موشک دارای یک کلاهک اتمی 200 کیلوتن تی ان تی بود و گفته شده دارای میزان خطای 150 متر بود ولی میشد تا 40 متر ان را کاهش داد . این نمونه از توپلوف 95 و 160 افکنده میشد. دو نسخه کا و ام سری بعدی تولید این موشگ بودند که میزان دقت بیشتری بوند . برای نمونه میزان خطای نسخه ام به 45 متر نیز می رسید . نسخه ای بر اساس ای اس 15 ای با نام خا 55 او کا ساخته شد که دارای سامانه هدایت الکترونوری مشابه سامانه امریکایی DSMAC موشک تاماهاک است. این سامانه جدید هدایت  با یک دوربین الکترونیکی   از زیر موشک  تصور گرفته و ان را با تصویر از قبل  داده شده به موشک مطابقت  می دهد .

نسخه بعدی تولید خا 55 اس ام که ناتو ان را ای اس 15 بی کنت بی  نامید دوربرترین نسخه این موشک است که بردش به 3000 کیلومتر می رسد.  این نمونه دارای دو مخزن سوخت تطبیقی در دو طرف بدنه است که باعث افزایش برد ان شده است .این نمونه به غیر از سامانه الکترو نوری مدل قبل دارای سامانه هدایت ترکام در کنار سامانه هدایت ماهواره ای بر اساس ماهواره گلنوس نیز است .سامانه هدایت ترکام سیستم ناوبری TERCOM یا TERrain Contour Matching از نقشه ی عوارض زمینی مسیر که در کامپیوتر پروازی موشک کروز ذخیره شده است ، برای ناوبری استفاده میکند. سیستم ترکام به میزان قابل ملاحظه ای دقت هدفگیری موشکهای کروز را نسبت به استفاده تنها از ناوبری اینرسی بهبود میبخشد. ضمناً با استفاده از این سیستم ، موشک میتواند در ارتفاع کمتری نسب به سطح زمین پرواز کند که به خودی خود باعث میشود احتمال ردیابی موشک بوسیله رادار پدآفند به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یابد.

سیستم ترکام معمولاً در کنار سیستم ناوبری اینرسی یا INS استفاده میشود که به این روش هدایت و ناوبری TAINS یا Tercom Aided Inertial Navigation System میگوییند. ناوبری این سیستم بدین صورت است که INS اطلاعات تقریبی مورد نیاز ناوبری را تامین و اطلاعات دقیق تر بر اساس ترکام تامین میشوند. بدین صورت که با استفاده از اطلاعات سیستم ناوبری اینرسی ، موشک در مسیر تقریبی و با دقت کم قرار گرفته و سپس با استفاده از سیستم ترکام روی مسیر دقیق قرار میگیرد. سپس با مقایسه سطح زیر موشک با داده های ذخیره شده در حاظه ی کامپیوتر آن ، موشک محل خود را اصلاح کرده و سپس محل جدید به سیستم ناوبری اینرسی پسخورد داده میشود. سیستم ترکام از نقشه های بسیار دقیقی (بطور مثال با قدرت تفکیک ۱ متر) که از حوالی مسیرش به هدف در آن ذخیره شده است استفاده میکند.

تست موشک خا 555 نسخه متعارف خا 55 از توپلوف 160
تست موشک خا 555 نسخه متعارف خا 55 از توپلوف 160

مسیر انتخابی برای موشک های کروز در سیستم ترکام دارای محدودیت هایی است. اولاً طول این مسیر نبایستی از برد موشک فراتر رود. ثانیاً عوارض نامطلوب زمینی مانند دره های با شیب زیاد یا دامنه های کوه های مرتفع در مسیر آن نباید قرار بگیرد. تجمع نیرو های پدافندی دشمن نیز مورد دیگری است که باید در طراحی مسیر این گونه وسایل مد نظر قرار گیرد چرا که مسیر پرواز باید تا حد امکان از این مورد پاک باشد. نقطه شروع مسیر نیز باید از یک نقطه ابتدایی معین باشد.

ای اس 15 سی  کنت سی که روسها خا 555 را می نامیدند سری سوم خانواده خا 55 است. این نمونه دارای کلاهک متعارف 400 کیلوگرمی است . برد این نسخه 2000 کیلومتر و دارای میزان خطای 20 متر است. این نسخه درسال 1999 معرفی شد و در سال 2000 عملیاتی شد . تجهیز بمب افکن های روسیه به این نسخه از جمله پروژه های مهم ارتش روسیه طی دهه گذشته بوده است.سه نمونه از خا 555 توسعه یافته که شامل نسخه اس ام که در بالا به ان اشاره شد، نسخه SH با برد 2000 کیلومتر و یک کلاهک نفوذ کننده و نسخه اس دی با کلاهک خوشه ای

خا 101 :نسخه ای متعارف خا 55 اس ام که در دهه 1990 توسعه یافت و چند سالی است عملیاتی شده است. این نمونه دارای یک سامانه اپتیکی مرحله اخر برای هدایت دستی موشک و دیدن هدف به صورت چشمی توسط کاربر برای افزایش دقت به 9 متر است.موشک دارای سرعت 800 کیلومتر بر ساعت است و برد 3000 کیلومتر است. نسخه ای هسته ای این موشک نیز با نام خا 102 توسعه یافته است.همچنین گفته شده در بدنه این موشک از مواد جاذب امواج رادار استفاده شده و به جای سامانه تراکام از ترکیبی سامانه ماهواره ای گلنوس و اینرسی در کنار سامانه الکترونوری و برای مطابقت مسیر پیش رو با مسیر در حافظه موشک و رادار ارتفاع یاب بهره میبرد . هنوز مشخص نیست که رابطه موشک خا 555 با خا 101 با در نظر گرفتن نقش یکسان انها چه است

موشک کروز اتمی خا 55 (ای اس 15 کنت )
هشت موشک خا 101 در جایگاه های خارجی توپلوف 95 اس ام
موشک خا101…خا 101 دارای بالچه جمع شونده زیر بدنه است در حالی که در خا55 در میانه بدنه قرار دارد

خا 65:نسخه تاکتیک متعارف با برد 600 کیلومتر که دارای کلاهک 400 کیلوگرمی بود. این نسخه طی محدودیت های پیمان سالت 2 به وجود امد و قرار بود توسط بمب افکنها و جنگنده های سنگین چون سوخوی34 پرتاب شود . این نمونه دارای سامانه هدایت اینرسی و گلنوس و یک رادار تعقیب کننده عوارض زمین برای پرواز در ارتفاع پایین بوده و فاقد سامانه الکترونوری و یا تراکام است . نسخه ای با نام خا 65 اس دی نیز با برد 300 کیلومتر و یک سامانه رادار فعال برای صادرات در نظر گرفته شده است.

نسخه زیر دریایی پرتاب این موشک با نام ار کا 55 نیز ساخته شد که ناتو به نسخه زیر دریایی پرتاب ان لقب اس اس ان 21 داد .این نمونه درسال 1988 در زیر دریایی کلاس  اکولا مستقر شد و بعدها در زیر دریای کلاس ویکتور 3 و یاشین و دو کلاس دیگر نیز نصب شد. این نمونه از لوله اژدر افکن 533 م م پرتاب میشد و بعد از به روی اب امدن یک بوستر راکتی ان را تا ارتفاع مشخصی بالا می برد تا موتور توربو فن اغاز به کار کند . در سال 1988 نسخه زمین پرتاب همین موشک نیز عملیاتی شد که دارای برد 2500 کیلومتر و دقت 150 متر بود و دارای کلاهک اتمی بود .از یک شاسی متحرک ماز 543 بهره می برد  که دارای یک لانچر با شش موشک بود و دارای یک بوستر کمکی برای پرتاب تا ارتفاع مشخص و روشن شدن موتور توربوفن بود . با امضای پیمان INF مبنی بر محدود کردن موشک های بالستیک و کروز زمین پرتاب با برد بین 500 تا 5500 کیلومتر این موشک نیز همانند نسخه زمین پرتاب تاماهاک امریکایی باید نابود میشد.تا سال 1990 تمامی انها نابود شدند.نسخه زیر دریایی پرتاب دارای برد 3000 کیلومتر و سرعت 720 کیلومتر بر ساعت است .

نسخه هواپرتاب خانواده خا 55 از بمب افکن های توپلوف95 ام اس و توپلوف 160 حمل و پرتاب میشوند. توپلوف 95 توان حمل تا 12 تا 16 موشک و توپلوف 160 توان حمل تا 12 موشک خا 55 و نسخه های این خانواده را دارند.

لانچر شش تایی نسخه زمین پرتاب ار اچ 55
لانچر شش تایی نسخه زمین پرتاب ار کا 55

بعد از فروپاشی شوروی تولید این موشک در روسیه ادامه یافت ولی تعداد چند صد فروند از این موشک ها در اکرایین باقی ماند که تمامی انها نابود شدند. گفته شده تعداد از این موشک های در اخر دهه 1990 به چین و ایران از طریق اکرایین رسید که چین بر اساس ان موشک سی جی 10 را ساخت که دارای بردی در حدود 2500 کیلومتر است و احتمالا ایران نیز در ساخت موشک کروز یا علی با برد 750 کیلومتر از ان بهره برده است.

مشخصات

طول:6.04 متر

قطر:514 م م

وزن:1650 کیلومتر

کلاهک:یک کلاهک اتمی 200 کیلوتنی ان تی و در نسخه متعارف خا 101 ، 400 کیلوگرم مواد منفجره انفجار قوی

موتور: موتور توربوفن ار95-300

سرعت:700 تا 800 کیلومتر بسته به مدل

برد: 3000 کیلومتر و در نسخه متعارف حا 101 عدد 2000 کیلومتر و در نسخه خا 65 600 کیلومتر

سامانه هدایت :اینرسی و سامانه گلنوس در کنار سامانه تراکام و دوربین الکترونوری و رادار ارتفاع یاب

نرجمه:عبدالحمید تارخ

tu-16010

نوشته های مشابه

‫4 نظرها

  1. با سلام اقای تارخ داشتم مطالعه میکردم این مطلب جالبتون رو یاد یه کلیپ جالب افتادم که دیده بودم چندوقت پیش اونم این کلیپ بود به نظرم یه جنگنده یهوو از اب میاد بیرون اون زمان شایع شدش این یه موشک جدید بعضیا حتی ادعا میکردن این یه هواپیما جنگنده مثلا ایرانی هست که روی یه زیر دریایی نصب شده وبه حساب یه سلاح سری هست میخامبپرسم دیدید اون کلیپ کذایی رو ونظرتون رو لطفا بگید ممنون

    1. سلام یک فیلم منتاز شده مسخره است که حدود 15 سال پیش ساخته شده

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن