ایران

برخی سفارشات لغو شده نظامی ایران در پی انقلاب اسلامی

برخی سفارشات لغو شده نظامی ایران در پی انقلاب اسلامی

برخی سفارشات لغو شده نظامی ایران در پی انقلاب اسلامی

نویسنده : مینا گلرو

سالهاست که ایران یکی از پیش شرطهای مذاکره با امریکا را وصول طلبهای خود از امریکا را عنوان مینماید.بسیاری از دوستان شاید برایشان سوال باشد که این طلب چیست بابت چه دیونی میباشد وچرا دولت امریکا از پرداخت ان طفره میرودچرا دولت ایران ازطریق قانونی اقدام نمیکندوایا این پول در نهایت قابل وصول میباشد؟

ایران در اواخر دوران حکومت پهلوی دربزرگترین قرداد تسلیحاتی رو با دولت امریکا منعقد کردکه در نوع خودش بزرگترین قرداد تسلیحاتی تاریخ ایران تا ان زمان بحساب می امد که شامل خرید تعدادی اف۱۶ وسیستمهای پدافندی زمین پایه و تسلیحات دیگرو همچنین تعدادی ناو شکن قدرتمند بوده است

بندی در قردادگنجانده شده بود که در ان قید شده بود اگر ایران بصورت یکطرفه قرداد را لغو نمود تمام مبلغی که بعنوان پیش قرداد پرداخت نموده قابل وصول نیست و اگر امریکا قرادادی را بصورت یک جانبه فسخ نمود معادل مبلغ پیش پرداخت را به ایران بعنوان خسارت پرداخت نماید.سپهبد خلبان اذر برزین فرمانده وقت نیروی هوایی در کتاب فرماندهی و نافرمانی که خاطرات ایشان میباشد نوشته من صبح به طرف دفتر نخست وزیری میرفتم که از رادیوماشین اعلام نمودن که ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه وقت تمامی قردادهای نظامی رابا امریکا فسخ نموده ایشان گفت بلافاصله به دفتر اقای بازرگان تماس گرفتم و به ایشان گفتم شما در جریان فسخ قردادهای نظامی هستیدایشان جواب دادن خیر با من هماهنگ نشده من ضمن توضیح بند قرداد گفتم اقای مهندس این اقدام فقط دربخش نیروی هوایی که زیر مجموعه من‌است بیش از ده میلیارد دلار خسارت بما میزند سایر نیروها را من اطلاع ندارم‌ ولی در سایر نیروهاخصوصا نیروی دریایی هم بایدبیشترازاین رقم خسارت وارد شده باشد.اقای بازرگان هم بلافاصله پیگیر جریان شدن ولی متاسفانه گویااقای یزدی وزیرخارجه اصلا زیرمجموعه نخست وزیر نبودن و از ایشان دستور نمیگرفتن چون درنهایت اقدام خود را انجام ودهها میلیارد دلارپول بیت المال رابا یک اقدام نسنجیده و کارشناسی نشده به باد دادن
عدم درک حقوقی و اقدام شتابزده مسولان وقت بایک تیرسه نشان زدحال چرا سه نشان؟

اول اینکه بالغو قرداد از تبدیل ایران به سومین قدرت جهان (دست کم از نظر هوایی)و برهم خوردن موازنه قدرت به ضرر اسراییل جلوگیری نمود

دوم بدون تحویل حتی یک گلوله دههامیلیارد دلار رابازیرکی و استفاده ازمفادقانونی قردادبصورت قانونی صاحب شدکه شما ان مبلغ را به پول امروز حساب کنیدبرای کشورمان بیش از صد میلیارددلار بوده

و سوم با لغو قرداد ایران اسراییل دارای امتیاز تحویل تسلیحات خارج از نوبت شد و ۷۶ فروند اف ۱۶ ازقردادایران را که اماده تحویل بود را هم خارج از نوبت تحویل گرفت

که نتایج این تسلیحات رادر جنگ دره بقا ودر هم کوبیدن یکطرفه ارتش حافظ اسدمیبینیم

البته خسارت شتابزدگی مسولین وقت به همین میزان خلاصه نمیشودو مناقصه فروش تامکت ها و دستورارسال تانکها به کارخانه ذوب اهن جهت اوراق و استفاده از اهن ان انهم تانکهایی که اغلب تازه تحویل و نو بودن از ان دسته است.که در مورد تامکتهاامریکا جهت خرید تامکت ها البته با واسطه و به اسم کشور شیلی و بصورت سوری تا مرز خرید و بازگرداندن تامکت ها پیش رفت وحتی در حال انعقاد قرداد خریدبودکه با مقاومت و اصرار چند نفر از فرماندهان دلسوز این اقدام اتفاق نمی افتد و با شروع جنگ هم پروژه وحشتناک از بین بردن تانکها هم عقیم میماند تا ما بیشتر از این شاهد تیشه به ریشه زدن افراد بی اطلاع نباشیم وبا توجه به موارد بالا درخواست وصول این طلب در واقع یک ادعای فاقد پشتوانه قانونی از طرف ماست ،چرا که با توجه به توضیحاتی که داده شد اقدام امریکا در بلوکه این پیش پرداخت کاملا قانونی میباشد

در لیست زیر به برخی از سفارشات نظامی لغو شده ایران پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی اشاره شده است. در این مقاله تنها به موارد لغو شده پرداخته شده است  ولی دلیل ان بررسی نشده زیرا به مسائل سیاسی بر میگردد که از دستور کار این سایت به دور است. شایان به ذکر است ممکن است برخی از قراردادهای لغو شده در این لیست نیامده باشد

1-(F.14) با بوجود آمدن بحران مالي وزير سوال رفتن گرومن ايران اقدام به پرداخت وام به اين شركت نمود و گرومن را از دل كنگره آمريكا بيرون كشيد با اين شرايط شاه كه قبلا نسبت به F.14 ابراز علاقه كرده بود اقدام به سفارش 80 فروندي با سفارش اوليه ي  10 فروند و حق گذينش 80 فروند ديگر نمود دریافت تامكت با فراز و نشيب هاي فراواني همراه بود از جمله مخالفت كنگره ي آمريكا و در نهايت جنگنده هاي تامكت كه در آن زمان 17 میليون دلار قيمت داشت به ايران ارسال گرديد جالب اينكه بهاي واقعي كه با احتساب رشوها وساير هزينه ها براي اين هواپيما پرداخت شد به اضاي هر هواپيما 27 ميليون دلار بود يعني روي هر جنگنده 10 ميليون دلار ضرر هزینه  كلي پرداخت شده درنهايت بالغ بر 2.2 ميليون دلار گرديد دومين سفارش براي 70 فروند دوم در جريان بود كه با وقوع انقلاب لغو گرديد(در تاريخ 1978) درنهايت تا سال 57 ايران داراي 77 فروند تامكت فعال در قالب 4 اسكادران بود

2- (آواكس)در سالهاي 54و55 تا 56 ايران سفارشي براي 7 فروند آواكس  از نوع ایی 3  ارایه  نمود كه با مخالفت كنگره ي آمريكا مواجه شد موضوع فروش تجهيزات پيشرفته به ايران براي خود آمريكا نيز به مشكلي تبديل شده بود سنا مخالف فروش آواكس بود و دولت موافق در نهايت در سال 56 كنگره ي آمريكا رسما مخالفت خود را با اين امر اعلام داشت بنا بر اين دولت كارتر كه هنوز موافق فروش آواكس به ايران بود براي راضي كردن كنگر اقدام به برداشتن يكسري از سيستم هاي حساس از روي نمونه ي اصلي آواكس نمود و شاه نيز چون چاره اي نداشت اين اقدام را پذيرفت(شايان ذكر است ارزش هر آواكس در آن زمان 135 ميليون دلار بود)آواكس ها هيچگاه به ايران تحويل نگرديد چون تاريخ تحويل آنها 1360 بود و در سال 57 انقلاب شد در نتيجه آواكس ها به عربستان تحويل شد

3- اف 16 بر اساس رويه ي گسترش نيروي هوايي توسط شاه در خواستي براي 160 فروند فالكن(F.16) و حق گزینش  140 فروند ديگر( به ارزش 3.4 ميليارد دلار) براي آمريكا ارسال گرديد با تمام مشكلات و مخالفت ها در تاريخ 1976 كسينجر با فروش 160فروند F.16 موافقت كرد قرار بود اين هواپيما تا تاريخ1979 الا 1983 تحويل گردند گفتگو ها براي 140 فروند بعدي نيز درجريان بود(ایران به شکل رسمی تنها 160 فروند اف16 سفارش داد) آموزش پرسنل و ارسال تجهيزات پشتيباني انجام شد  ولی هرگز هیچ اف16 ای به ایران تحویل مشد با وقوع انقلاب اين قرارداد لغو گرديد . 75 فروند از اف16 های که تولید و برای تحویل اماده بود به اسرائیل داده شد که امروزه همگی از خدمت خارج شده اند (قسمتي از پول پرداخت شده بود كه هيچگاه باز نگشت)

4—(F.18)شاه به طور جدي خريد جنگنده هاي F.18L رابراي افزايش توان تهاجمی  خود پيگيري مي كرد از همين رو سپهبد طوفانيان(وزير دفاع وقت) در 1976 سفارشي براي200 تا 250 فروند  F.18 به ارزش 2.5 ميليارد ارایه  كرد كه اين سفارش مورد قبول كنگره آمريكا قرار نگرفت(در تاريخ 1976).  اف18 ال نسخه زمین پاییه برای صادرات بود که تنها ایران به شکل خاص دنبالش بود. اگرچه در اواخر حکومت پهلو ایران در حال پیشرفت در مذاکرات بود  ولی این سفارش هیچ وقت صورت نگرفت و برنامه این نسخه نیز لغو شد

5-(F.15)همچنين شاه علاقه مند بود تا بتواند 100 فروند F.15 سفارش دهد گفتگوهايي براي اين سفارش آغاز شده بود كه با وقوع انقلاب نيمه كاره لغو گرديد و هيچ سفارشي ارایه  نشد

6-(Ibex)سازمان سيا ايران را تشويق به خريد سامانه ي Ibex نمود(توجه Ibexسامانه ي پيشرفته ي جاسوسي بود و قادر بود سراسر خاورميانه را پوشش دهد)لزوم اين پروژه براي سيستم هاي دفاع هوايي مدتها مورد بحث بود تا سرانجام اين پروژه ي 500 ميليون دلاري با رشوه هاي گذافي كه داده شد تاييد گرديد و انجام پروژه آغاز شد البته در ميانه كار بدليل ترور برخي از عوامل آمريكايي كار نيمه كاره رها شد(يكي از دعوي هاي اكنون وزارت دفاع در دادگاه لاهه عليه آمريكا همين موضوع Ibex است كه با وجود پرداخت هزينه هيچگاه عملياتي نشد)

7- ایران به دنبال چهار ناوشکن کلاس کوروش به عنوان سنگین ترین ناوشکن غرق گذشته بود . چهار فروند از این ناوشکن سفارش داده شد و در سال 1978 یکی از انها به اب انداخته شد ولی در نهایت به دلیل  انقلاب هیچ کدام تحویل نشد. از قرار ایران تنها بخشی از پول این ناوشکن ها را پرداخت کرده بود

8— خرید 27 فروند بالگرد شینوک تولید از اگوستای ایتالیا نیز از موارد لغو شده است. ایران پیش از انقلاب طی دو سفارش شینوک دریافت کرد ولی سفارش دوم شامل 53 فروند بود که تنها 26 فروند ان تحویل شد و بقی سفارش با وقوع انقلاب لغو شد

9-ایران همچنین بیش از هزار موشک اسپارو(380 فروند)، سایدواندر(362 تیره)، فونیکس (150 تیره) و موشک ضد رادار شرایک(25 تیره) موشک ضد کشتی هارپون  نیز در سفارشات داشت که  با انقلاب لغو شد

10- ایران دو زیر دریایی  دیزل  تهاجمی کلاس Trout نیز سفارش  داد که برنامه  که هر دو دست دوم بودند و برای اموزش خدمه و اشنایی نیروی دریایی ایران با زیر دریایی سفارش داده  شد تا در  دهه 1980 ایران زیر  دریایی بیشتری خریداری کند ولی در نهایت تنها یک فروند قبل از انقلاب بهسازی و خدمه ایرانی اموزش داده شد که با وقع  انقلاب این یک فروند نیز تحویل نشد

کلاس Trout

11- بین سفارشات تحویل نشده 31  فروند فانتوم نیز از اخرین سفارش فانتوم به ایران نیز وجود دارد . این سفارش 38 فروند بود که 7 فروند تحویل شد

12- ایران 15 شناور تندرو کلاس کمان به فرانسه سفارش  داده که تنها 12 فروند ان تحویل شد. سه فروند نیز بعد از نقلاب حتی طی جنگ تحویل شد ولی سه فروند اخر تحویل نشد

13- ایران پیش از انقلاب 200 عراده توپ ضد هوایی خود کششی شیلکا سفارش داد که بخش تحویل و بخشی از قرارداد نیز لغو شد. ایران همچنین به دنبال خرید نفربر بی ام پی 1 نیز  از شوروی بود ولی معلوم نیست در نهایت ایا اصلا قراردادی امضا شد و یا خیر

14- ایران مدتی به دنبال خرید موشک بالستیک لنسر، بمب افکن تاکتیکی اف111 ، F-4G بود ولی با مخالفت امریکا مواجه شد

موشک لنسر

15- ایران همچنین بخشی از سفارش تانک چیفت خود را از جمله سفارش اخر مربوط به نسخه ریکاوری را دریافت نکرد و برنامه تولید تانک چلنجر1 و ارتقا تانک چیفتن نیز با انقلاب رها شد

تذكر پيش از انقلاب ايران داراي 15 اسكادران شكاري يك اسكادران تجسسي و 4 اسكادران ترابري بود

در سال 1979 در پی انقلاب ایران بخش از سفارش  سنگین 12  میلیارد  دلاری ایران  لغو شد. از 12 میلیارد سفارش  دست کم 8 میلیارد ان لغو شد . از این میزان 6.6 میلیارد  دلار این قرار داد ها مربوط به امریکا و بقی مربوط  به دیگر کشورهای اروپایی بوده. بخش زیادی از این قرار دادها در بهمن سال 1357 توسط دولت بختیار  زیر فشار انقلاب و یا انقلابیون  لغوشد و بخشی هم توسط دولت موقت بازرگان.بر خلاف تصور  این مسئله که همه تخصیر لغو قراردادها گردن اقای  بازرگان انداخته شده درست نیست  زیرا اغاز کننده تعلیق این سفارشات توسط اقای بختیار انجام شده است و بر اساس گذارش  منبع زیر که  متعلق  به 15 بهمن  1357 اغاز گر این حرکت به پیش از روز 22 بهمن بر میگردد … تعلیق برخی سفارشات  با دستور  بختیار  انجام شده بود اگرچه در نهایت تحت فشار انقلاب و انقلابیون بوده است و دست کم اخرین تصمیم  لغو رسمی ان و اعلام ان دولت امریکا توسط دولت موقت بعد انقلاب انجام شده

https://mobile.nytimes.com/1979/02/04/archives/us-and-iran-seeking-to-cancel-arms-deals-of-at-least-8-billion.html

سئوالات و نظرات خود را می توانید  با مدیریت سایت با ایمیل jangaavaran@YAHOO.COM  در میان بگذارید

نوشته های مشابه

‫8 نظرها

  1. آقای تاریخ شما که اطلاعاتت زیاده با سیاست های شاه برای خرید سلاح موافقید یا نه؟الان از لحاظ نظامی در مقایسه با دوران شاه چطوریم؟

      1. جناب تارخ گرامی با عرض سلام
        ایا در سفارشات قبل از انقلاب خرید زیردریایی از المان هم بود و اگر بود مدل ساده بود یا مثل تانکهای شیر ایران ، مدل سفارشی شده برای ایران بود؟
        چون یادم میاد توی یکی از مجله های دانشمند قدیمی راجع به زیردریایی سفارشی از المان مطلبی بود

        1. ایران از امریکا سه زیر دریایی دیزل دست دوم داد که برای اموزش بیشتر قرار بود استفاده بشه تا زیر دریایی نو خریداری بشه جالب اینکه ایران یک زیر دریایی تحویل گرفت در امریکا و خدمه روش اموزش دیدیند ولی با انقلاب برنامه رها شد و زیر دریایی پس داده شدند

  2. در اقدامی جالب توجه، حسن روحانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران بلافاصله پس از اعلام خبر فوت ابراهیم یزدی این رخداد تلخ را تسلیت گفت. روحانی در این پیام از یزدی با عنوان پیشگام مبارزه با استبداد، یاد کرد.[۵۲] همچنین محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه و بسیاری از چهره‌های سرشناس ایرانی در پیام‌هایی درگذشت وی را تسلیت گفته و در مراسم بزرگداشت وی شرکت کردند.[

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن