امرپ کوگار

امرپ کوگار

سعید موذنی نیا

مقدمه

امرپ (MRAP ) مخفف کلمه های mine resistant ambush protected  به معنی مقاوم و محافظت شده در برابر مین است که به مجموعه خودروهای نظامی گفته می شود که به منظور مقابله با مین ها و بمب های کنار جاده ای (IED ) و حفظ جان سرنشینان خود از حفاظت بالایی برخوردار هستند. مفهوم خودروهایی چون امرپ اولین بار از آفریقای جنوبی شکل گرفت و سرمنشا ساخت و گسترش این دست خودروهای نظامی در جهان شد. تغییر شکل امروزی جنگ ها به خصوص گسترش گروه های تروریستی و جنگ های نامنظم و افزایش تهدیداتی چون بمب های کنار جاده ای و تله های انفجاری باعث شد بیش از هر زمان دیگری  کارایی و توانمندی امرپ ها مورد توجه قرار گیرد. حضور نیروهای نظامی آمریکایی در عراق و افغانستان  و اشغال این 2 کشور و یه دنبال آن رویارویی با بمب های کنار جاده ای و انواع مین ها  آمریکا را مجاب کرد تا برنامه ای برای گسترش و توسعه خودروهای مقاوم در برابر این تهدیدات پایه ریزی کند. به ویژه اینکه هاموی خودرو اصلی نظامی آمریکا عملکرد مناسبی در برابر این تهدیدات نداشت. از این رو در سال 2007 ارتش آمریکا با کمک شرکت های خصوصی ساخت اولین تولیدات خود در این زمینه را با نام طرح امرپ آغاز کرد.آمریکا در مجموع تا سال 2012 بیش از 12000 امرپ تولید کرد.هزینه بالای تولید و جابه جایی امرپ ها و هم چنین آغاز خروج تدریجی آمریکا از عراق و افغانستان باعث شد تا تولید امرپ ها در سال 2012 در آمریکا بعد از 5 سال متوقف شود. در ادامه به معرفی یکی از اولین و موفق ترین امرپ های تولید آمریکا می پردازیم.

• امرپ کوگار

• طراحی

کوگار از جمله امرپ های ساخته شده توسط آمریکاست که در سال 2004 توسط شرکت force protection inc. تحت رهبری تیم بریتانیایی در آمریکا تولید شد. کوگار در پاسخ به درخواست نیازهای فوری سپاه تفنگ داران دریایی ارتش آمریکا برای خودرو محافظت شده طراحی شد. هر چند طرح امرپ برای آمریکا جدید بود اما وسایل نقلیه ای مانند کوگار طراحی جدیدی نبودند. منشا طراحی کوگار گروهی از خودرو های محافظت شده ساخت افریقای جنوبی بودند که به منظور ارزیابی برای به خدمت گیری برای ارتش ایالات متحده به آمریکا فروخته شدند. خودرو هایی با طرح بدنه V شکل اولین بار در آفریقای جنوبی در دهه 80 به منظور حنگ با نامبیا و آنگولا به کار گرفته شدند. خودروهای آفریقایی استاندارد های حفاظتی مد نظر ناتو را براورده نمی کردند اما الگویی برای ساخت کوگار شدند. طرح جدید  کوگار نام داشت تا درجه ای از تداوم طرحهای قدیمی را فراهم کند اما اشتراکات کمی با آنها داشت. کوگار در واقع یک وسیله نقلیه کاملاً جدید بود که شامل جدیدترین خودروهای ساخت آمریکا ، طراحی بدنه و ساختار جدید و همچنین پتانسیل ارتقا بود  که امکان افزودن جدیدترین سیستم های تسلیحاتی و حفاظتی را فراهم می آورد.

• ساختار

کوگار در انواع 4×4 و 6×6 ساخته شده است . کوگار به طور متوسط دارای 17 تن وزن است که در حالت مسلح به 22 تن هم می رسد که آنرا در میان امرپ های سنگین وزن قرار می دهد. کوگار دارای طول 7 متر و ارتفاع 2.6 متری است که 2 خدمه اصلی دارد و می تواند 8 نظامی را نیز با خود جا به جا کند. زیر بدنه کوگار به حالت V شکل طراحی شده است که تا زیر محفظه موتور ادامه دارد و موج حاصل از انفجار را از بدنه دور کرده و میزان نیروی وارده به بدنه و شدت آسیب را کاهش می دهد. در داخل خودرو سیستم تهویه هوا قرار داده شده تا از افزایش دما در داخل خودرو به خصوص در هوای گرم عراق و افغانستان جلوگیری کند. قلب تپنده کوگار موتور دیزلی CATERPILLAR C7 است که 330 اسب بخار قدرت دارد و امکان حرکت با حداکثر سرعت 105km/h در جاده را به خودرو می دهد. تایرهای کوگار به شکل دو لایه ساخته شده اند که در صورت پنچر شدن این امکان را می دهد که هم چنان مسافتی را با سرعت کمتر تا رسیدن به پایگاه پیمود .

• حفاظت

بدنه کوگار به شکلی طراحی شده است توان استقامت در برابر شلیک مستقیم ˛ انواع مین ها˛بمب های کنار جاده ای و RPG را دارد. در واقع هدف اولیه و اصلی از ساخت کوگار حفاظت از نفرات در برابر این خطرات بوده است که تا قبل از آن جان بسیاری از سربازان آمریکایی را گرفته بودند. کوگار دارای شاسی و بدنه یکپارچه یا مونوکوک است که به این معنی است که بدنه و شاسی جدا از هم ساخته نشده و سپس روی هم سوار شوند. بدنه کوگار دورتادور در برابر انواع مهمات 7.62  م م  مقاوم است که البته براساس نیاز می توان آنرا با اضافه کردن صفحات در برابر مهمات 12.7 م م هم مقاوم کرد.

 کوگار می تواند در برابر 14 کیلو TNT در زیر چرخ ها و 7 کیلو TNTدر زیر یدنه  مقاومت کند. براساس نیاز می توان کوگار را به سیستم حفاظت در برابر حملات شیمیایی و  میکروبی مجهز کرد.

در صورت لزوم می توان کوگار می تواند بر روی سقف خود مسلسل 7.62 م م  یا  انواع مسلسل های مینیمی و برونینگ و مسلسل های ریموت کنترل از داخل حمل کند.

هر دو نوع 4×4 و 6×6  دارای 2 در برای خروج سرنشینان هستند یکی دراصلی درعقب خودرو و دیگری دریچه ای که بر روی سقف قرار دارد. بسته به مدل های مختلف می توان دریچه هایی برای شلیک سربازان داخل امرپ به بیرون در طرفین کوگار قرار داد. در نسخه ای از کوگار با نام Mastiff که برای ارتش بریتانیا توسعه داده شده است این دریچه ها برای حفاظت زرهی بیشتر پوشانده شده اند.

کوگار پس از به خدمت گرفته شدن در سال 2002 خیلی زود ارزش های خود را نشان داد و توانست ثابت کند که چه نقش موثری در کاهش تلفات نیروهای نظامی دارد به طوری که درسال 2004 کماندوهای نیروی دریایی آمریکا گزارش دادند که هیچ سربازی در بیش از 300 حمله با بمب کنار جاده ای در عراق به کوگار کشته نشده است. عملکرد عالی کوگار رابرت گیتس وزیر دفاع وقت آمریکا را مجاب کرد تا دستور دهد تعداد بسیار بیشتری از کوگار ساخته شود و بودجه زیادی را به این پروژه اختصاص داد . ارتش انگلستان نیز پس از بررسی بسیار˛کوگار را به جای پروژه RG31 افریقای جنوبی برای ارتش خود انتخاب کرد. از معدود تلفات کوگار حمله به امرپ انگلیسی Mastiff توسط یک IED در آپریل 2013 در افغانستان بود که منجر به کشته شدن سه نظامی انگلیسی شد.

• مدل های مختلف

1. BADGER ILAV : نسخه ای از کوگار است که برای ارتش عراق توسط BAE SYSTEMS انگلیس توسعه داده شده است و توانایی حمل 10 سرباز را دارد

2. Cougar HEV : در دو نوع 4×4 و 6×6 وجود دارد که در سال 2004 توسط تفنگداران دریایی سفارش داده شد.
3. Cougar JERRV: در دو نسخه ی 4×4 و 6×6 برای نیروی دریایی آمریکا که 200 عدد در سال 2005 و 200 عدد در سال 2006 سفارش داده شد و به علت ملاحظات سیاسی امرپ نامیده شد.
4. RidgeBack PPV : نسخه 4×4 وانگلیسی کوگار که دارای صفحات زرهی بیشتری است به طوری که دریچه های شلیک از طرفین هم پوشانده شده است . هم چنین از الکترونیک انگلیسی استفاده می کند.
5. Mastiff PPV : نسخه 6×6 وانگلیسی کوگار که دارای صفحات زرهی بیشتری است به طوری که دریچه های شلیک از طرفین هم پوشانده شده است . هم چنین از الکترونیک انگلیسی استفاده می کند.

6. Wolfhound : نسخه 6×6 وانگلیسی کوگار که مشابه mastiff است ولی ظرفیت حمل نفرات و مهمات بیشتری دارد
7. Timberwolf: نسخه مورد سفارش ارتش کانادا

• کاربران

هم اکنون به جز ایالات متحده˛  انگلستان˛ کانادا˛عراق˛ پاکستان˛آذربایجان و ایتالیا نیز از کوگار در ارتش خود استفاده می کنند.

ارتش انگلستان دارای  400 عدد Mastiff و 160 عدد Wolfhounds  و 140 عدد Ridgebacks  است.

ارتش عراق نیز 367 عدد کوگار Badger در سال 2007 و 865 عدد هم در سال 2011 سفارش داده است.

این مقدار برای کانادا و پاکستان نیز 20 عدد از نوع JERRV است.

ساخت امرپ درآمریکا در سال 2012 با طراحی امرپ Oshkosh M_ATV بعد تولید بیش از 12000 عدد از انواع مدل ها به پایان رسید. پس از اثبات توانایی های کوگار این امرپ در نقش هایی چون حفاظت از کاروان های تدارکاتی و نظامی ˛حمل مصدومین و خنثی سازی بمب و مین به کار رفت.در طی سالهای به کارگیری امرپ ها انتقاد هایی هم متوجه این تجهیزات نظامی بود . امرپ ها تا سال 2009 حدود 50 میلیارد دلار هزینه بر روی دوش آمریکا گذاشته بودند . عده ای از مقامات نظامی و سیاسی آمریکا اعتقاد داشتند که شاید بهتر بود این هزینه ها صرف افزایش حفاظت زرهی خودرو های هاموی شود تا امرپ های پر هزینه ای چون کوگار. از طرفی وزن زیاد امرپ ها موجب کندی حرکت آنها و مصرف سوخت زیادی می شود. مشکل دیگر این بود که پس از پایان جنگ در عراق و احتمالا افغانستان آمریکا چه برنامه ای برای استفاده از این تعداد امرپ دارد با توجه به اینکه هزینه حمل و نقل مجدد آنها به آمریکا که فقط با هواپیمای C_17 ممکن است بسیار زیاد خواهد بود. تفنگداران دریایی آمریکا در سال 2008 گزارش های متعددی از چپ شدن امرپ ها در طی درگیری ها ارائه می دادند. به علت وزن بالای امرپ ها و سطح زیرین V شکل آنها در طی انفجار بمب ها یا حتی در سطوح نا هموار جاده های عراق امکان چپ کردن امرپ وجود داشت. طبق گزارشات 40 مورد از حوادث رخداده برای امرپ ها به علت غلتیدن آنها اتفاق افتاده است. علارغم همه انتقاد ها در نظرسنجی که از تفنگداران دریایی به عمل آمد اکثر آنها ترجیح می دادند که در یک امرپ مورد حمله IED قرار گیرند تا در یک خودرو هاموی. از زمان به کارگیری امرپ ها تعداد تلفات نیروهای آمریکایی در عراق 80 درصد کاهش پیدا کرده است. آمریکا در نظر دارد تا بعد از خروج از افغانستان و عراق 30 درصد امرپ ها را هم چنان فعال نگه دارد و ما بقی را به صورت 10 درصد برای تمرین نیروها و 60 درصد به صورت ذخیره دراورد. به خوبی مشخص است که به کارگیری امرپ ها چقدر می تواند در کاهش تلفات انسانی نظامیان یک کشور موثر باشد .به هر میزان هم که امرپ ها پر هزینه باشند حفظ جان نظامیان و جوانان یک کشور ارزش این هزینه را دارد و سرمایه گذاری هایی که برای تولید یا خرید آنها صورت بگیرد با کاهش آسیب و مرگ سربازان و به دنبال آن هزینه های درمانی آنان دوباره به کشور بازمی گردد. امید است در کشور ما هم با توجه به تهدیداتی که گروه های تروریستی همواره در مرزها برای مرزبانان ما ایجاد می کنند و مشکلاتی که در ارتباط با آنها وجود دارد توجه بیشتری به تولید و یا خرید امرپ ها و سایر خودرو های حفاظت شده و سرمایه گذاری در این بخش صورت گیرد . امری که تا امروز حداقل آنطور که باید به آن توجه نشده است.

                                                      امرپ کوگار

• منابع

• https://en.wikipedia.org/wiki/Cougar_(MRAP)
• http://www.military-today.com/apc/cougar_mrap.htm
• https://en.wikipedia.org/wiki/MRAP
• https://www.instagram.com/top.gun__ir/?hl=en