ایران برای نخستین بار در سالهای جنگ به تانک تی55 از دو منبع دست یافت. یکی لیبی و دیگری سوریه. سوریه 120 عراده و لیبی 65 عراده تی55 به ایران تحویل داد.تی55 پرتیراژترین تانک موجود در جهان است که حدود 90000 عراده ان تنها در شوروی ساخته شد در حالی که چند کشور اروپای شرقی نیز این تانک را ساختند و چین نیز دست به تولید نسخه بومی ان با نام تایپ59 زد که ایران ان نسخه را نیز از چین طی جنگ با عراق دریافت کرد
برای اشنایی با تانک تی55 اینجا را کلیک کنید
تی55 در دهه 1950 زمانی که تولید شد واقعا یک تانک بسیار کارا به حساب می امد. نتنها از تمامی همتایان غربی خود زرهی بیشتری داشت بلکه توپ100 م م ان از پس تمامی تانک های غربی بر می اند. ساده و ارزان بود و کشورهای که ان را میخریدند زیر 1000 عراده از ان به خدمت نگرفتند .تانک فوق العاده ای بود ولی از دهه 1960 زمانی که همچنان اصلیترین تانک شوروی بود و بهترین تانک جهان شرق رو به افول رفت زمانی که در غرب توپ105 م م انگلیسی ال7 فراگیر شد. این توپ نتنها زره تی55 بلکه حتی تی62 و بعدها تی 64 و 72(دست کم تا تی72ام) را سوراخ میکرد و از طرفی از توپ100 م م و حتی115 م م روسی برتر دانست . با وجود این تی55 تا سال 1986 تولید شد زیرا بسیار ساده و کارا بود اگرچه واقعا در نبرد زرهی از دهه 1970 به بعد تانک موثری نبود این تانک در دهه 1970 به بعد نه زره مناسبی داشت، نه توپ مناسبی و نه سیستم اتش مناسبی
ایران این تانک ار از روی اجبار پذیرفت زیرا عملا دسترسی به تانک دیگری نداشت . ایران سه مدل تانک در زمان جنگ دریافت کرد یکی تی55 از کشور های عربی دیگر نسخه چینی ان از خود چین(تایپ59) و تی 62 ان نیز از سوریه امد و تعداد نسخه کره هم از کره شمالی. هر دو تانک عملا حتی در حد تانک ام60 ایرانی ها هم نبود و در واقع به شکل فراگیر پایه یگان های زرهی سپاه پاسدران را در زمان جنگ تشکیل داد
بعد جنگ در اوائل دهه 1370 تنها چند سال از جنگ گذشته با رورد تانک های تی72 ایران به سرعت دست به از خدمت خارج کردن تانک تی62 نسخه کره ای زد، زیرا واقعا به درد نمی خورد و قرار شد تا تانک های تی55 هم به ذوب اهن داده شود تا ذوب شود تا اینکه جهاد خودکفایی ارتش دست به ارتقا تانک تی55 با نام تی72 زد در داخل زد که بعد طرح به وزارت دفاع رفت و تانک های تی55 سپاه نیز ارتقاء یافتند. اگرچه امروزه امده تی55 ارتقا یافته با نام سفیر 74 در خدمت سپاه هستند
ایران حدود 400 عراده تی55 و تایپ59 داشت البته تمامی تی55 به گفته برخی منابع به سفیر 74 ارتقا داده شد که اولین دسته انها در میانه دهه 1370 شمسی تحویل شد
سفیر 74 تلاشی برای ارتقاء و رفع مشکلات تانک تی55 بود اگرچه نمی توان ان را بهترین ارتقاء انجام شده روی تی55 دانست زیرا تی55 ارتقائات بسیار سطح بالای در جهان به خود دیده ولی تنها ارتقا روی تانک های ایرانی است که به شکل فراگیر انجام شده است
اولین بخش ارتقاء شامل نصب توپ105 م م به جای توپ100 م بود. توپ105 م م از زمان پهلوی با تانک ام60 وارد ایران شد و بعد ها در وزارت دفاع تولید شد. توپ105 م م نیز خان دار است و مهمات های بسیار بهتری حمل میکند و دقت بسیار عالی دار.مهماتهای انرژی جنبشی المانی برای این توپ وجود دارد که بیش از 600 م م در زره قدرت نفود دارد که حتی از مهمات های توپ 125 م م نصب شده روی تانک تی72 نیز نفوذ بیشتری دارد البته این مهمات در ایران نیست و بهترین مهمات 105 م م موجود در ایران توان نفوذ در توان نفوذ در 450 م م زره را دارد که این مهمات روسی از نوع بی ام42 برای تی 72 در ایران است ولی با تغییر در کفشک از توپ105 م نیز شلیک می شود .البته این توپ مهمات های خرج گودی با توان نفوذ در 600 م م نیز شلیک میکند.اگرچه مهماتهای موجود در ایران برای این توپ و کلا توپ105 م م دیگر از پس تانک های مدرن بر نمی اید ولی در نهایت کارایی بسیار بهتری از توپ100 م م دارد
تی55 فاقد هر گونه سیستم هدایت اتش است. نه رایانه کنترل اتش دارد و نه حتی مسافت یاب لیزری برای مشخص کردن مسافت تا هدف .. همه چیزی چشمی و بسته به مهمات توپ و سایت درجه بندی شده ان بود.طی ارتقا سامانه اتش اسلوانی EFCS-3 که در ایران با نام کت72 تولید شد روی این تانک نصب شد. این سامانه ی کنترل آتش میتواند در حالتی که تانک و هدف هردو در حال حرکت هستند و باد هم در حال وزیدن است در فاصله ی 2000 متری تیراندازی کند و توپ به احتمال بالای 80 درصد به هدف برخورد کند که از تمام تانک های ایران برتر است.برای بالا تر بردن دقت تیر اندازی در هنگام حرکت از پایدارکننده(استابیلایزر)در دو راستای افقی و عمودی استفاده شده است.
همچنین این سامانه اتش دارای سایت دید حرارتی است و در تی55 از دید شبانه منفعل نسل اول وابسته به نور افکن فروسرخ استفاده می شود که هم بردش در شب در بهترین حالت حدود 1000 متر بود و هم روشن بودن نورفکن فروسرخ برای سامانه های دید حرارتی خود یک منبع برای کشف تانک ولی در عوض این سامانه با دوربین دید حرارتی توان کشف هدف در برد بالا 4000 متر را دارد و برد ان در رزم شبانه حدود 1500 متر است
در بخش زره نیز این تانک ارتقا یافته است.خود بدنه هیچ تغییر نکرده است تنها در داخل جایگاه های مهمات 100 م م با نسخه مشابه 105 م م عوض شده ود در بیرون هم هیچ تغییر انجام نشده و تنها نصب زره واکنشی کنتاکت1 به چشم میخورد. کنتاکت نسل اول زره های واکنشی روسها است که در دهه 1970 وارد خدمت شد و روی برخی از تانک های قدیم روسی نصب شد. این زره در برابر مهمات خرج گود مانند راکت و موشک های موجود در جهان تا 350 م م و در برابر مهمات انرژی جنبشی تا 150 م م مقاومت دار. این زره عملا از رده خارج شده است در روسیه سه نسل زره واکنشی بعد ان تولید شد ولی در ایران این زره که به همراه تی72 وارد ایران شد و همچنان به شکل فراگیری در حال نصب است اگرچه در ایران زره های واکنشی بومی بسیار بهتری نیز است ولی در زمان توسعه این برنامه در دسترس نبود .این زره مقاومت زره را تا حدی افزایش داد ، شاید تا اندازه ای که دست کم از روبر برجک و بدنه راکتی چون ار پی جی7 را دفع کند و نه بیش از این زیرا عملا باز هم در برابر حملات ضد زره تانک های دشمن و یا موشک های ضد تانک کاملا اسیب پذیری است.با در نظر گفتن زره تانک تی55 که برای نمونه از جلوی برجک حدود 205 م م است + حفاظت 350 م م کنتاکت1 در برابر خرج گود روی هم رفته این تانک از جلوی برجک میتواند در برابر مهماتی با توان نفوذ در 550 تا600 م م زره مقاومت کند در حالی که موشک های دو مرحله ای موجود مانند نسخه های دو مرحله تاو دارای حدود 900 م م حفاظت هستند از این رو عملا هم نصب این زره به کار این تانک چندان نیامد
بخش بعدی تعویض موتور است . موتور تی55 یک موتور دیزل 500 اسب بخاری است که دارای گیربوکس دستی هم بود و 14.6 اسب بخار بر تن برای تی55 رانش به وزن فراهم میکرد. این رقم کم بود تی55 همواره تانک کم تحریک بود در حالی که از تمامی تانک های ام بی تی دوران خود سبکتر بود ..تی55 دارای 36 تن وزن بود ولی از انجای که برنامه باعث افزایش 3 تا4 تنی وزن تانک شد و تی55 خود نیز رانش به وزن کمی داشت ایران دست به نصب موتور و دیزل وی46 متعلق به تی72 ام1 بر روی این تانک با قدرت 780 اسب بخار زد . که باعث افزایش رانش به وزن و سرعت تانک شد .با این موتور رانش به وزن تانک به 20 اسب بخار بر تن رسیده است .
اینکه چند تی55 به این استاندارد رسید مشخص نیست ولی از قرار بخش عمده تی55 ارتقا یافته با نام سفیر در خدمت سپاه پاسدران است. بین 150 تا 250 سفیر در خدمت است(برخی منابع 400 تا 520) .این تانک عملا در نبرد زرهی هیچ شانسی ندارد زیرا نه مهمات موجودش از پس تانک های مدرن بر می اید و نه زره چندانی دارد تنها نقطه قوت ان سیستم اتشی است که دقت بالای دست کم نسبت به تانک های موجود دارد. در نهایت سفیر 74 برای پشتیبانی اتش و حمایت از نیروی زمینی مناسب است تا نبرد زرهی
عبدالحمید تارخ
| مشخصات | |
|---|---|
| وزن | ۳۶ تن |
| طول | ۶٫۴۵ متر |
| عرض | ۳٫۳۷ متر |
| ارتفاع | ۲٫۴ متر |
| خدمه | ۴ نفر |
|
|
|
| تسلیحات اولیه |
توپ ۱۰۵ میلی‌متری ام۶۸ |
| تسلیحات ثانویه |
تیربار ۷٫۶۲ پی‌کاتی هم‌محور تیربار ۱۲٫۷ دفاع هوایی دوشکا روی برجک چهار پرتابگر نارنجک دودزا |
| موتور | دیزلی وی-۴۶ ۷۸۰ اسب بخار |
| قدرت/وزن | ۲۱٫۶۶ اسب بخار به تن |
| سرعت | جاده: ۶۵ کیلومتر در ساعت |
