جنگنده ها

جنگنده تهاجمی A4 اسکای هاوک

جنگنده تهاجمی A4 اسکای هاوک

در دهه 1950 نیروی دریایی امریکا به دنبال یک جت سبک تهاجمی با برد مناسب برای جایگزینی هواپیمای موتور پیستونی ای1 اسکای  ریدر شد. اسکای ریدر یک هواپیمای تک موتور پیستونی بازمانده از جنگ جهانی دوم بود که کارایی بالای داشت از جمله به دلیل موتور پیستونیش زمان پرواز طولانی بر فراز اهداف داشت

در ان زمان کمپانی داگلاس  یک طرح را ارائه داد که توسط یک نفر طراحی شده بود ان فرق شخصی با نام  اد هاینمن بود. این شرکت درسال 1954 طرح  را با نام ای 4 را پیشنهاد داده بود که دارای  بال دلتا  و  یک موتور بود   و بسیار کوچک  بود. همین کوچکی  در مرحله اول به سرعت باعث پس زدن این طرح شد زیرا به نظر بسیاری این طرح که ان زمان روی کاغذ بود نه برد زیادی داشت و نه می توانست سلاح  زیادی حمل کند. ولی زمانی که اولین نمونه این پرنده در 22 ژانویه سال 1954  پرواز کرد نظر همه  عوض شد.پرنده جدید در سال 1956 وارد خدمت شد و با نام کامل ای 4 اسکای هاوک شناخته می شود

ای 4 اسکای هاوک یک  پرنده تمام فلزی  با بدنه ای از جنس الومینوم است . پرنده بسیار کوچک بود و از دو بال دلتا بهره می برد. بال دلتا باعث افزایش  سرعت اوجگیری و همچنین  چالاکی  در ارتفاع بالا می شد و از طرفی  به دلیل پهنایی زیاد  باعث افزایش میزان سوخت قابل حمل می شد .  هواپیما دارای سه ارابه فرود تک چرخ بود که یکی زیر دماغه جمع می شد  و دو ارابه فرود دیگر زیر بالها. هواپیما بر خلاف اکثر هواپیماهای ناو نشین فاقد  بال جمع شوند بود  که دلیل  ان اندازه کوچک ان بود. هواپیما دارای  دو سرعت گیر در دو طرف بدنه در قسمت عقب بود و از یک غلاف  برای گرفتن کابل فرود در قسمت عقب بهره می برد

جنگنده تهاجمی A4 اسکای هاوک

هواپیما دارای  یک موتور توربوجت  ویرگیت جی 65  بود که در انتهای بدنه نصب شده بود و از طریق دو ورودی هوا در دو طرف تغذیه می شد  . این موتور فاقد پس سوز بود توان ایجاد  نیروی  معادل 7239 پاوند رانش  را دارد  و موتور کم مصرف و قابل اعتمادی بود و روی چندین هواپیمای نظامی دیگر در دهه 1950 نصب شد.  مخازن سوخت داخلی هواپیما در درون بال و پشت کابین نصب شده بود و در مجموع 3028 لیتر سوخت داخلی حمل میکرد

از نسخهA-4E به بعد هواپیما مجهز به موتور پرات اندویتنی  جی 62 شد که دارای 9300 پاوند رانش بود و قدرت بیشتری داشت

 خلبان در یک کابین حبابی با دید  رو به بیرون بسیار عالی قرار داشت  که  فاقد هر نوع نمایشگر  بود و  تنها یک مکسک الکترونیک برای هدفگیری چشمی بمب و راکت داشت  و تنها تجهیزات الکترونیکی  هواپیما  رادیویی ارتباطی بود و در چندین نسخه  اولیه فاقد جنگ الکترونیک و هشدار دهنده راداری بود . خلبان بر روی یک صندلی پرتاب شونده  ساخت مکدانل   قرار داشت که در ارتفاع صفر  و در سرعت بالای 70 کیلومتر بر ساعت عمل میکرد

سلاح ثابت هواپیما دو توپ  20 م م مارک 12 بود که دارای سرعت اتش 850  گلوله بر دقیقه بود هواپیما داریا دارای پنچ  جایگاه تسلیحاتی بود  که شامل  یکی  زیر  بدنه و دو جایگاه زیر هر بال بود که در مجموع می توانست  تا 4.5 تن سلاح حمل کند.  در یک لود بسیار سنگین می توانست  تا 24 بمب مارک 82 و یا در یک لود رزمی واقعی دو مخزن سوخت  و شش بمب مارک 82 را حمل کند. البته تواند حمل  تا 18 بمب  340 کیلوگرمی  و انواع راکت های 70 و 127 م م را داشت

ای 4 یک جت مادون صوت بود که بیشترین سرعت ان  در نسخه های نسخه  زیر 1000 کیلومتر برد ساعت بود ولی  برد انتقالی ان  با سه مخزن سوخت 1140 لیتری به 3300 کیلومتر می رسید   که برد قابل توجه ای بود. در یک ماموریت با شش بمب  225 کیلوگرمی و دو مخزن سوخت خارجی دارای  برد 650 کیلومتر بود. ای 4 واقعا پرنده جالبی بود کوچک بود ولی توان  حمل سلاح بالای  داشت . در قیاس  با سوخو7 که در دهه 1950 جت تهاجمی شوروی بود ویا حتی سوخو17 و میگ27 که در دهه بعد در شوروی امد نتنها برد بیشتری داشت  بلکه  سلاح بیشتری حمل  میکرد(اگرچه روی کاغذ میگ27 و سوخو17  مشابه  ای 4 از نظر وزنی سلاح حمل میکردند ولی به صورت واقعی سلاح کمتری حمل میکردند ) در امریکا از جتی  مانند فانتوم نیز در این زمینه برتر بود و تنها زمانی که در دهه 1960 ای 7 کروسیدر وارد خدمت شد  یک پرنده  با برد و تسلیحات بیشتر  وارد خدمت شد. انقدر بردش در زمان خودش مناسب بود که مجهز  به غلاف سوخت رسانی زیر بدنه برای سوخت رسانی یار به یار شد

جنگنده تهاجمی A4 اسکای هاوک جنگنده تهاجمی A-4 اسکای هاوک

ای 4 در  نسل دوم خود توان حمل موشک  ضد رادار شرایک،  موشک   اپتیکی  ماوریک و بمب های هدایت شونده اپتیکی  هامبوس و والی  و موشک  هدایت رادیویی بولپاپ را داشت  . همچنین  برخی مدلها توان حمل بمب اتمی تاکتیکی را نیز داشتند

مدل های مختلف

A-4A: نخستین نمونه تولیدی  مجهز به موتور توربوجت ویرگیت جی 65 دبلیو 4  که در سال 1956 وارد خدمت شد و 166 فروند ان ساخته شد. بعدها موتور این مدل برای ایجاد نیرو معادل 8500 پاوند ارتقا یافت

A-4B: مشابه نسخه قبلی ولی دارای سامانه ارتقا یافته برای پرتاب بمب بود  و می توانست  موشک های هدایت رادیویی  بولپاپ را حمل کند  و سامانه  ناوبری  جدید بود. این نسخه دارای  یک  لوله سوختگیری هوایی ثابت در سمت راست دماغه بود که در همه نسخه های بعدی نیز وجود داشت و می توانست در زیر بدنه یک  غلاف سوخت رسانی را حمل کند . این نسخه  مجهز به موتور  جی 65 دبلیو 16  با توان 7700 پاوند رانش بود  و مصرف کمتری داشت. 542 فروند از این نمونه ساخته شد که 50 فروند تحویل ارژانتین شد

A-4C: مشابه نسخه قبلی  ولی دارای  تجهیزات  برای پرواز در اب و هوایی بد از جمله برای اولین بار یک رادار ناوبری  ساده در دماغه بود. این نمونه دارای  خلبان خودکار بود  و دارای رایانه   پرتاب بمب در ارتفاع پایین بود. این نسخه  در سال 1959 عملیای شد. 625 فروند از این نسخه ساخته شد

A-4E: این نسخه  دارای موتور کاملا متفاوتی  پرات اندویتنی جی 52 بود  که 9200 پاوند رانش    فراهم میکرد و به دلیل قدرت بیشتر این موتور این نسخه 27%  محموله بیشتری حمل میکرد . این نسخه  مجهز به صندلی بهبود یافته بود و  در سال 1962 وارد خدمت شد. 499 فروند از این نسخه  تولید شد که 43 فروند تحویل اسرائیل شد

A-4A
A-4A
جنگنده تهاجمی A-4 اسکای هاوک
A-4C
A-4E
A-4E

در این مرحله برای مدتی  خط تولید بسته شد زیرا  نیروی دریایی نیازهای خود را تامین کرده بود. در سال 1964 نیروی دریایی خواهان یک هواپیمای تهاجمی برای جایگزینی ای 4 اسکای هاوک شد . دو  طرح به نیروی دریایی پیشنهاد شد یکی نسخه بهبود یافته ای 4 با سامانه الکترونیک نوین و دیگری ای 7 کروسیدر. نیروی  دریایی اگرچه  در نهایت ای 7 را جایگزین  ای 4 کرد ولی نسخه بهبود  یافته ای 4 را نیز خریداری کرد . درگیر در جنگ ویتنام  و قیمت پایین این نسخه  و کارایی مناسب  باعث شد تا نیروی دریایی  نسل دوم ای 4 را در کنار ای 7 خریداری کند

 A-4F: این نسخه  نسل دوم  اسکای هاوک بود و  از موتور جی 52 –پی8 پی با توان 9300 پاوند رانش بهره می برد. این نمونه دارای  صندلی پرتاب شونده صفر صفر بود  و دارای  صفحه های  زرهی برای افزایش  مقاومت در برابر برخورد گلوله های  توپ ضد هوایی بود.این نسخه  دارای یک برامدگی در پشت بدنه خود بود که در تمامی مدل های بعدی نیز وجود اشت که محل قرار گیر سامانه های  الکترونیک نوین برای بمب باران ، ناوبری و جنگ الکترونیک بود. این نسخه دارای  سامانه جنگ الکترونیک درونی و هشدار دهنده رادار با پوشش 360 درجه بود. این نسخه  در سال 1966 پرواز کرد و در سال 1968 وارد خدمت شد. 168 فروند از ان ساخته شد

A-4F

TF-4F: نسخه دو سرنشینه  اموزشی که 71 سانتیمتر کشیده تر بود و البته 379 لیتر سوخت کمتری حمل می کرد زیرا بخشی از  مخزن سوخت توسط کابین عقب گرفته شده بود. این نسخه  توان رزمی  داشت ولی فاقد  محل برجسته  تجهیزات الکترونیک روی بدنه بود. 241 فروند از این  نمونه ساخته شد

A-4G: این نسخه برای نیروی هوایی استرالیا ساخته شد  و  مشابه نسخه F ولی بدون کوهان  پشت کمر. هشت فروند برای استرالیا  ساخته شد و  بعد  14 فروند نیز برای نیروی هوایی نیزولند  تولید شد. این نمونه توان حمل موشک هوا به هوای سایدواندر  را نیز داشت. دو فروند نیز نسخه  اموزشی  TA-4G که مشابه TA-4F بود نیز ساخته شد

A-4H: نسخه ای بر اساس A-4F ساخته شده برای اسرائیل.این نمونه دارای دو توپ فرانسوی 30 م م دفا ساخت فرانسه  جای توپ 20 م م امریکایی بود و بعدها توان حمل موشک سایدواندر نیز پیدا کرد . دسته اول شامل  48 فروند بین سال های   1967 تا 1968 تحویل شد

TA-4H: نسخه  اموزشی رزمی برای اسرائیل. 25 فروند از این پرنده ساخته شد که با ارتقا الکترونیک شامل نصب اچ یو دی و ارتقا کابین و ناوبری همچنان در نقش اموزشی  در خدمت است ولی در سال 2016 از خدمت خارج خواهد شد

TA-4J: نسخه اموزشی   بر اساس TA-4F . این نسخه به سفارش مرکز  اموزش هوایی نیروی دریایی امریکا ساخته شد  و هدف از ان اموزش خلبانان نیروی دریایی بود. این نمونه   فاقد تمامی تجهیزات ناوبری و بمب باران بود و فقط برای اموزش غیر مسلح استفاده می شد . این نمونه تا سال 2003 در خدمت تا اینکه  با تی 45 جایگزین شد

جنگنده تهاجمی A-4 اسکای هاوک
TA-4J

A-4K:  این نسخه  برای نیروی هوایی نیوزلند  بر اساس ای4 اف ساخته شد .

KAHU:  این پروژه  در دهه 1990 در نیوزلند انجام شد که شامل ارتقا تعدادی از ای 4 کا، جی و سی (دست دوم از  ارتش امریکا تحویل گرفته بود)  میشد که شامل نصب رادار  ای پی جی 66 جنگنده اف 16، نصب پرتاب گر چف و فلر،  دو نمایشگر رنگی درون کابین، اچ یو دی، خط ارتباط داده، سامانه ناوبری  پیشرفته ماهواره ای، هشدار دهنده رادار جدید  می شد. این نسخه همچنین توان حمل و شلیک موشک ماوریک، بمب لیزری جی بی یو16  و موشک سایدواندر  نسخه ال را پیدا کرد . این نسخه  تا سال 2012 در خدمت بود و با خروج از خدمت این هواپیما ارتش نیزولند فاقد هر گونه جت جنگی است (استکبار  با نیوزلند  کاری نداره)

جنگنده تهاجمی ای4 اسکای هاوک
اسکای هاوک ارتقا یافته مجهز به ماوریک و بمب لیزری
کابین ای4 نیوزلندی قبل و بعد از ارتقا
کابین ای4 نیوزلندی قبل و بعد از ارتقا

A-4M اسکای هاوک 2: این نسخه شبیه نسخهF بود ولی دارای  موتور  جی 52 پی 408 با توان 11220 پاوند بود  و دارای  شیشه جلوی بزرگتر و ضد گلوله بود. افزایش قدرت موتور توان هواپیما را تا 30% افزایش داده بود  و دارای رایانه   محاسبه پرتاب بمب و  اچ یو دی  بود. این نمونه دارای   سامانه شناسایی دوست از دشمن و پرتاب کننده  فلر بود و می تواسنت  بمب های  اپتکی والی و هامبوس و موشک ضد رادار شرایک  را حمل کند. 158 فروند از این نسخه تولید شد که پیشرفته ترین نسخه  ای 4 اسکای هاوک بود و تا اوائل دهه 1980 در ارتش  امریکا خدمت کرد

A-4N: نسخه برگرفته شده از  A-4M برای ارتش اسرائیل. این نسخه توان شلیک موشک ضد رادار و  موشک ماوریک را داشت و 117 فروند از ان برای اسرائیل تولید شد

A-4KU:  نسخه بر اساس نسخهM برای کویت. 30 فروند برای کویت  20 فروند برای برزیل ساخته شد

جنگنده تهاجمی A-4 اسکای هاوک
A-4M

دیگر مدلها

A-4L:  ارتقا 100 فروند A-4C به نسخه F ،  A-4P: نسخه ای بر اساس ای 4 بی برای ارژانتین، A-4Q : نسخه بر اساس نسخه B برای نیری دریایی ارژانتین، A-4PTM: نسخه برای نیروی هوایی  مالزی، در واقع این نسخه  نمونه های سی بودند که بعدها به نسخه M ارتقا یافتند، A-4S: نسخه بر اساس A-4B برای نیروی هوایی سنگاپور، 50 فروند از این نسخه ساخته شد ،  AF-1 : نسخه ای از A-4KU برای نیروی دریایی برزیل

A-4AR:  یک ارتقا بر روی 36 فروند اسکای هاوک ارتش ارژانتین توسط لاکهید مارتین امریکا. این ارتقا شامل  نصب رادار ای پی جی 66 متعلق به اف16، صندلی پرتاب شونده  صفر صفر، دو نمایشگر رنگی و یک اچ یو دی، خط ارتباط  داده ،سامانه هدایت ماهواره ای ، توان حمل غلاف خارجی جنگ الکترونیک  و نصب جنگ الکترونیک داخلی ای ال کیو 126 و 162،پرتاب کننده فلر و چف و سامانه شناسایی دوست از دشمن، هماهنگی  غلاف نشان گذاری لیزری  و نصب تسلیحات جدید هدایت شونده

A-4AR
A-4AR

A-4 SU: سنگاپور دست کم تعداد 150 فروند ای4 سی و بی دریافت  کرد که در  اواخر دهه 1970 و دهه1980 انها را ارتقا داد. ارتقا ای 4 سنگاپوری  که  در دو بخش اموزشی و رزمی انجام شد. نسخه اموزی توسط لاکهید توسعه یافت که از تبدیل تعدادی از نسخه های تک سرنشیه قبلی به دست  امد. در این ارتقا طول بدنه  به میزان  71 سانتیمتر  افزایش یافت  و کابین دومی برای اموزش قرار داده شد که که کلا از کابین اول جدا بود و ترکیبی شبیه  نسخه موزشی  میگ25 ویا یو 2 و اس ار 71 پیدا کرد. هر دو کابین دید بسیار  بهترین نسبت به نسخه دو  سرنشینه اموزشی معمولی اسکای هاوک داشتند  . همچنین نسخه تک سرنشینه جدید با نام A-4SU نیز از ارتقا اسکای هاوک  های بی و سی در خدمت به  وجود امد که  دارای موتور توربوفن جنرال الکترونیک اف 404 مورد استفاده در جنگنده اف18 بود. این موتور قدرت اسکای هاوک را 30 درصد افزایش داد و طول باند مورد نیاز برای نشست و برخاست را کاهش داد  و همچنین الکترونیک هواپیما کاملا ارتقا یافت و دارای هشدار  دهنده راداری، اچ یو دی  و رایانه چند ماموریتی شد  و توان حمل موشک ماوریک و بمب لیزری را پیدا کرد. در مجموع 150 فروند ای 4 اسکای هاوک به این مدل ارتقا یافتند که سوپر اسکای هاوک   نیز به انها گفته شد. از این میزان حدود 70 فروند نسخه دو سرنشینه تبدیل شد

نسخه اموزشی A-4SU و نسخه رزمی تک سرنشینه
نسخه اموزشی A-4SU و نسخه رزمی تک سرنشینه

1298623

سابقه رزمی

سپاه تفنگدار دریایی امریکا و نیروی دریایی امریکا تعداد زیادی ناو هوایما بر داشت که از دوران جنگ جهانی دوم برایش به جا مانده بود. این ناو هوای کوچک مجهز به منجنیق برای پرتاب جت های بعد از جنگ شده بودند ولی کوچک بودند و با ورود جتهای چون اف8 و اف4 فانتوم دیگر نمی شد از انها استفاده کرد  ولی اسکای هاوک کوچک بود و به صورت گسترده ای در این ناوها مستقر شد و در ویتنام نیز  استفاده شد. اگرچه تا سال 1984 تمامی اسکای هاوک های نیروی دریایی از خدمت باقی ماند ولی تا اوائل دهه 1990 در خدمت سپاه تفنگدار دریایی خدمت کردند و در نقش اموزشی  TA-4J تا سال 2003 در خدمت باقی ماند.نیروی دریایی  از اسکای هاوک در  تیم اکروجت خود یا همان فرشتگان ابی استفاده کرد و ان را جایگزین اف4 فانتوم کرد زیرا ای 4 از فانتوم چالاکتر بود و حتی در مدرسه رزم هوایی تاپ گان نقش جنگنده تمرینی معمولا در نقش میگ21 ایفای نقش میکرد

بزرگترنی میدان نبرد اسکای هاوک ویتنام بود

ای 4 از جمله نسخه سی از اولین هواپیماهای  ارتش امریکا بود که در ویتنام به کار گرفته شد و از اکوست  سال 1964 تا پایان جنگ در ویتنام خدمت کرد. در اوت همان سال اولین   ای 4 مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد  و اخرین انها در فوریه سال 1973. در این میان ای 4به عنوان یک جنگنده تهاجمی حتی دو پیروزی هوایی در برابر میگ17   به دست اورد که  یکی با توپ 20 م م و دیگری  با راکت غیر هدایت شونده زانی به دست امد . از سال 1965 برخی از اسکای هاوک ها برای حمل موشک سایدواندر ارتقا یافتند و حتی یک جایگاه  اضافی زیر بال برای حمل این موشک در نظر گرفته شد ولی هرگز با این موشک پیروزی به دست نیاورد

ای 4 برای اسرائیلها  طی چند  جنگ جنگید .اسکای هاوک اولین جنگنده امریکای در خدمت ارتش اسرائیل بود و در جنگ سال 1967 به خدمت گرفته  شد در حالی که تنها چند ماه از تحویلش  گذشته بود عملکرد ان بسیار عالی بود و اسرائیل  جنگنده فرانسوی و انگلیسی با چنین قابلیتی در عملیات تهاجمی نداشت. کارایی ان پرنده انقدر راضی کننده  بود که برای دو دهه تبدیل به ستون فقرات تهاجمی ارتش اسرائیل شد و این ارتش در مجموع  349 فروند اسکای هاوک را نو و دست دوم دریافت کرد که تبدیل به بزرگترین مشتری اسکای هاوک در  جهان  شد. اسرائیل از این پرنده در سال 1973 و 1982 نیز استفاده کرد .  اسرائیل نیز دو پیروزی هوایی با اسکای هاوک به دست  اورد اگرچه چند فروند انها قربانی میگ21 شدند.

جنگنده تهاجمی ای4 اسکای هاوک tumblr_nn3k4mUXDt1tf36dpo1_1280 air_275a_020

ارژانتین در جنگ  فالکلند از این جنگنده علیه  انگلستان استفاده کرد و چندین بار دست به  بمب باران ناوهای انگلیسی  با اسکای هاوک زد . در ان زمان ارزانتین 48 فروند اسکای هاوک داشت که بیشترین جنگنده های این کشور را تشکیل می داد و دست کم با بمب باران های هوایی شجاعانه  خلبانان خود یک ناوشکن  انگلیسی  را غرق کنند که البته باید این مسئله را نیز بیان کرد که در ان دوران نیز از شانس خلبانان ارژانتینی  سامانه های پدافندی ناوها  پیشرفت انچنانی  نکرده بود مگر جز این بود انها نمی توانستند  انقدر نزدیک شوند که با پرتاب بمب سقوط  ازاد ناو را هدف قرار دهد. در مجموع 22 اسکای هاوک از دست رفت که هشت فروند شکار  جنگنده سی هارییر شد، هفت فروند سامانه های پدافندی  ناو ها،سه فروند بر اثر  پدافند زمینی  و سه فروند بر اثر مشکلات  فنی

کویت نیز از ای4 در نبرد خلیج فارس استفاده کرد زمانی که ارتش کوچک کویت در برابر ارتش بزرگ عراق  توان مقاومت نداشت ،  اسکای هاوک ها به عربستان گریختند وبا جمع شدن نیروی های اعتلاف انها  نیز بر علیه عراق وارد عملیات شدند

اسکای هاوک در 11 کشور جهان به خدمت گرفته شد که همکنون در برزیل ، ارزانتین  و سنگاپور(البته در نقش اموزشی  ) در خدمت است

مشخصات

طول:12.22 متر

 بلندی:4.57 متر

وزن خالی:4750 کیلوگرم

بیشترین وزن برخاستن:8318 کیلوگرم

موتور: یک موتور توربوجت پرات اندویتنی جی 52 با توان 9300 پاوند

سرعت:1083 کیلومتر بر ساعت

برد انتقالی:3300 کیلومتر

شعاع رزمی :با شش بمب 225 کیلوگرمی و دو مخزن سوخت 800 کیلومتر

ارتفاع پروازی:12880 متر

تسلیحات: دو توپ 20 م م و پنج جایگاه خارجی با توان حمل 4.5 تن سلاح

ترجمه: عبدالحمید تارخ

منابع:

http://www.skyhawk.org

جنگنده تهاجمی ای4 اسکای هاوک A4EFMweb

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن