هواپیماهای اموزشی

جت اموزشی رزمی ام346 مستر

جت اموزشی رزمی ام346 مستر

در سال 1993 توافقی بین یاک  روسیه و اروماچی ایتالیا بر سر طراحی یک جت اموزشی رزمی جدید امضا شد. این جت اموزش جدید در سال 1991 برنامه طراحیش در اروماچی ایتالیا  اغاز شده بود و قرار بود در خدمت جایگزین جت اموزشی ام بی 339  در ایتالیا و در روسیه جایگزین ال 39 شود که از دهه 1970 در خدمت بود.

نتیجه این همکاری در سال 1996 به پرواز در  امد ولی این برنامه مشترک در سال 2000 لغو شد و هر دو کمپانی بر اساس داده های  به دست اورده به دنبال یک نسخه مستقل رفتند. روسها دست به طراحی جت اموزشی یاک130 زدند  و ایتالیا دست به توسعه ام 346 زد (برای اشنایی با یاک130 اینجا را کلیک کنید)

طرحی مشترکی که در سال 1996 به پرواز در امد YAK/AEM-130 خوانده شد که پدر هر دو طرح بعدی شد . یاک/ای ایی ام130  یک پرنده اموزشی  با الگوی دو سرنشین در پشت سر هم بود که  از دو دستکاه موتور  توروبجت در زیر بدنه بهره می برد  و دارای دماغه ای نوک تیز  که میتوانست  در زیر بال خود سلاح حمل کند.

طرحYAK/AEM-130 که یک طرح مشترک بین ایتالیا . روسیه بود و طرح ام 346 و یاک130 بر اساس ان ساخته شدند
طرحYAK/AEM-130 که یک طرح مشترک بین ایتالیا . روسیه بود و طرح ام 346 و یاک130 بر اساس ان ساخته شدند

ایتالیا در سال 2000 با اصلاح روی طرح اصلی نسخه جدید ام 346 را ارائه کرد که اولین پرواز خود را در 15 جولای سال 2004 پرواز کرد.

ام346 یک جت اموزشی رزمی  است که عمده بدنه ان از جنس کامپوزیت و مواد ترکیبی است  از این رو جنگنده بسیار سبک از اب در امد و دارای رانش به وزن بالای است . جنگنده دارای سامانه  هدایت دیجیتال  با سیم است و گفته  با یک رایانه دیجیتال  برای  کنترل زاویه حمل تا 40 درجه (حرکت دماغه تا 40 درجه ) بدون از دست رفتن  کنترل هواپیما است.

هواپیما دارای بال پهن  با ریشه بالی کشیده شدن به زیر کابین  عقب  بود.  هواپیما همانند برادر روسیش  یعنی یاک130 دارای دمی در بالای خروجی موتور است ، که در بالای ان سکان  عمودی قرار گرفته است و بر روی کمر هواپیما جلوی سکان  عمدی ترمز هوایی قرار دارد.

ام346 دارای دو موتور امریکایی هانویل اف 124  می باشد موتور بر اساس موتور غیر نظامی تی اف ایی 713 ساخته شده که بر روی جتهای تجاری کوچک نصب شده بود.  اف124 توسط هانویل طی برنامه جنگنده جینگ کو تایوانی مجهز به پس سوز شد تا به عنوان یک موتور نظامی بشود  برای رسیده به سرعت صوت از ان استفاده کرد. نسخه ای از این موتور  با نام اف124-جی ای-200   فاقد پس سوز  با قدرت 6250 پاوند رانش روی  ام 346 نصب شده. این موتور به صورت عملیاتی بر روی جت اموزشی  ال 159 نیز نصب شده است. موتورهای همانند طرح مشترک با یاک در کنار  بدنه  نصب شده  و دارای ورودی  هوایی ان در زیر ریشه بال هواپیما بود

ام346 در زیر بدنه مجهز به غلاف توپ30 م م
ام346 در زیر بدنه مجهز به غلاف توپ30 م م

هواپیما دارای بیشترین سرعت پرواز 1.2 ماخ است انهم بدون استفاده از پس سوز موتور . در واقع ام346 در حال حاضر تنها جت اموزیش رزمی جهان است که توان رسیدن به سرعت صوت را بدون استفاده از پس سوز موتور را دارد (به این توان ابرکروز می گویند).

خلبان  در کابین های برای اموزش و شبیه سازی جنگنده های نسل 4+ و5 قرار میگیرند. در هر دو  کابین دارای  سه نمایشگر رنگی چند کاره  و هر دو کابین دارای اچ یو دی هستند. کابینها هماهنگ با دوربین دید شبانه هستند  و خلبانان  بر روی صندلی پرتاب شونده صفر صفر مارتین بیکر مارک 16 بهره میبرند.

هواپیما دارای سامانه ناوبری ژیرسکوپ حلقه لیزری است و  از سامانه ناوبری چی پی اس و نقشه خان خودکار بهره می برد و دارای سامانه شناسایی دوست از  دشمن است. نسخه در خدمت ارتش ایتالیا رادار ندارد اگرچه شبیه ساز کامل رادار  را برای  دانشجو دارد ولی میتوان ان را به رادار گریف 7 تجهیز کرد  ویا در نسخه صادراتی در صورت سفارش از رادار اسرائیل ایی ال 3032  را روی ان نصب کرد.

کابین جلو
کابین جلو

مربی پرواز در کابین عقب میتواند انواع شرایط مختلف رزمی را روی رادار و نمایشگر  ها شبیه سازی کند و دانشجو بدون اینکه بخواهد سلاح لیزری و یا اپتکی پرتاب کند میتواند بر اساس شبیه سازی های که درون نمایشگر است هدفی را کسب و به طرف انها شلیک کند

ام346 اگرچه یک جت اموزشی است ولی قابلیت رزمی کامل در نقش پشتیبانی  هوایی نزدیک و تهاجمی سبک دارد.

ام346 دارای نه جایگاه جنگ افزاری است که یکی در نوک هر بال، سه عدد زیر هر بال و یکی در مرکز بدنه. ام 346 میتواند 3 تن سلاح شامل تا هشت بمب مارک 82،چهار بمب مارک 83  ویا چهار موشک ماوریک ویا همین میزان بمب هدایت لیزری جی بی یو 12 و یا بمب هدایت ماهواره ای جی بی یو38  ، شش راکت انداز 68 م م  و یا 70 م م  و یا موشک های  هوا به هوای سایدواندر  ، IRIS-T  و یا انواع نسخه های پاینتون  اسرائیل در نسخه تحویلی  به  اسرائیل. همچنین در صورت سفارش میتوان انواع بمب های هدایت ماهواره ای، موشک های ضد رادار و ضد کشتی و یا حتی موشک های هوا به هوای رادار فعالی چون دربی، امرام و یا میکا را روی ان نصب کرد  . از انجای که ام346 فاقد توپ داخلی است میتواند در مرکز زیر بدنه غلاف توپ های 20 و یا 30 م م را حمل کند اگرچه همکنون غلاف 30 م م توپ دفا روی این جنگنده  نصب میشود.

همچنین در جایگاه مرگزی بدنه  میتواند غلاف شناسایی روزانه و شبانه VICON-601  ویا غلاف نشان  گذاری لبزری و یا غلاف جنگ الکترونیک   ELT-55 را حمل کند.

همچنین ام 346 توان حمل تا سه مخزن سوخت خارجی 630 لیتری خارجی را دارد که برد انتقالی ان با سه مخزن سوخت و بدون مهمات به 2722 کیلومتر می رسد  و در حالت مسلح با سه تن سلاح به 600 کیلومتر خواهد رسید .همچنین ام 346 دارای یک لوله سوخت گیری ثابت در سمت راست دماغه خود است

AIR_M-346_T-100_Hard_Bank_Front_lg

اولین سفارش ام 346 به نیروی هوایی ایتالیا بر میگردد که 15 فروند از این جنگنده را در سال 2009  سفارش داد  که همگی را تحویل  گرفت

امارات در سال 2010 این  جت اموزشی را برگزید  و مذاکرات را برای دریافت 20 فروند شروع کرد ولی در سال 2013  به دلایل نامعلومی مذاکرات متوقف شد ولی اولین مشتری خارجی این جت  نیروی هوایی سنگاپور بود که در سال 2010 برای جایگزین هواپیمای رزمی و اوزشی  اسکای هاوک دست به سفارش ام 346 زد.

نیروی هوایی سنگاپور  12 فروند  ام 346 را سفارش داد که شامل  شبیه ساز اموزی این پرنده نیز می شد که در سال 2012 تحویل انها اغاز شد.

در فوریه سال 2012 نیروی هوایی اسرائیل این پرنده را برای جایگزین جت اموزشی تی ای 4 که 40 سال وظیفه اموز خلبان نیروی هوایی اسرائیل را بر عهده داشت را انتخاب کرد. این نیرو 30 فروند ام 346 را سفارش داد که سری اول در اواخر سال 2014 تحویل این نیرو شد . نسخه اسرائیلی  دارای رادار اسرائیلی ایی ال 2032 و سامانه های الکترونکی  بومی چون نمایشگر، اچ یو دی،هشدار دهنده ، پرتاب کننده شراره   پوشاله  و سامانه شناسایی  دوست از دشمن  اسرائیل است و در این کشور لاوی خوانده میشود . اگرچه احتمالا در اینده توان حمل سلاح های بومی نیز پیدا خواهد کرد ولی این جت در اسرائیل نقش اموزی دارد و نه رزمی

لاوی نسخه تحویلی به اسرائیل
لاوی نسخه تحویلی به اسرائیل

در سال 2013 نیروی هوایی لهستان نیز با سفارش 8 فروند از این جنگنده برای اموزش خلبانان اف16 خود به جمع مشتریان این هواپیما پیوست  است

ترکمنستان چهارمین مشتری این جت بود که در سال 2019 میلادی شش فرود از این  جت را سفارش داد و در سال 2021 تحویل گرفت

از دیگر مشتریان این هواپیما میتوان به نیجریه 12 فروند،یونان 10 فروند،اذربایجان 15 فروند اشاره کرد

ام346 ترکمنستان

همکنون نیروی هوایی امریکا برای جایگزینی  جت اموزشی تی 38 خود به دنبال یک جت اموزشی میگردد . طی این رقابت که تی ایکس نام دارد تمامی شرکت کنندگان  خارجی هستند  که شامل جت اموزشی رزمی تی 50 گلدن ایگل کره جنوبی،هاوک انگلیسی، ام 346 ایتالیایی و  اسکورپین است . ام 346 شانس بالایی دارد ولی باید دید در اینده چه خواهد شد.

برخی از مشخصات ام 346   عبارت اند از طول و ارتفاع 11.49 و 4.76 متر ،وزن خالی 4610 کیلوگرمی ،بیشترین سرعت 1.2  ماخ برابر با 1092  کیلومتر در ساعت  ،برد  با سه  مخزن سوخت کمکی 2722  کیلومتر ،سقف پرواز 14620 متر میباشد.

ترجمه:عبدالحمید تارخ

منابع:

https://en.wikipedia.org/wiki/Alenia_Aermacchi_M-346_Master

http://www.airforce-technology.com/projects/yak/

original_04_M_346_g

ام346 در حال سوختگیری از تورنادو
ام346 در حال سوختگیری از تورنادو

نوشته های مشابه

‫2 نظرها

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن