سامانه پدافند هوایی NASAMS
امریکای ها به شکل سنتی برای حفظ پوشش هوایی به نیروی هوایی خود متکی هستند از این رو سامانه های پدافندی کمتری دست کم از نظر مدل ،به روسها دارند. از طرفی امریکا در میان اقیانوس ها قرار دارد و هر گونه حمله همه جانبه هوایی به امریکا را غیر ممکن کرده است و حتی روسیه نیز در بهترین حالت بتواند دست به عملیات انهم با تعداد نچندان زیاد بمب افکنهای خود بزند که در برابر صدها شکاری قرار خواهد گرفت. از این رو نبود خطر جدی چه در خود امریکا و حتی چه در خارج امریکا از ناحیه شکاری های دشمن باعث شده تا این کشور همواره نیاز کمتری به سامانه های پدافندی داشته باشد
امریکا در دهه 1960 تا دهه 1980 از سامانه پدافند هاوک در نقط موشک میان برد استفاد ه میکرد که بعد از ان ، با موشک پاتریوت ان را جایگزین کرد . پاترویت موشکی فوق العاده ای است ولی برای بسیاری از متحدین امریکا که تحدید سطح پایینی دارند زیادی گران و پیچیده است . این همان داستانی است که کشور نروژ در دهه 1990 با ان روبرو بود
نروژ دارای سامانه های ارتفاع پایین چون توپ 40 م م بوفورس و یا سامانه موشکی لیزری سوئدی RBS 70 بود و نیاز به جایگزین و تکمیل انها در خدمت وجود داشت. نروژ انتخاب های در اروپا برای ارتفاع پایین داشت مانند کورتال و راپییر ولی نیاز به برد بیشتر باعث شد تا به دنبال خرید سامانه جدید برود . در ان زمان طی پیشنهاد شرکت ریتون امریکا سازنده موشک هوا به هوای رادار فعال امرام به شرکت نروژه Kongsberg Defence & Aerospace یک سامانه موشکی جدید بر مبنایی موشک امرام به وجود امد
سامانه جدید با نام NASAMS شناخته می شود .
سامانه پدافندی NASAMS
یک سامانه برد متوسط است که همان طور که گفته شد بر اساس موشک رادار فعال امرام ساخته شده است. موشک امرام برای جایگزین اسپارو در دهه 1980 توسعه یافت و در سال 1991 وارد خدمت شد. این موشک دارای سه مدل اصلی شامل نسخه A با برد 50 کیلومتر، مدل سی با برد 105 کیلومتر و مدل دی با برد 180 کیلومتر است و دارای سامانه هدایت رادار فعال است اگرچه توان هدایت به روش غیر فعال و یا رادار نیم فعال را نیز دارد
سامانه دارای یک پست مرکزی هدایت سوار بر یک چیپ هاموی است که مرکز کنترل و هدایت کل سامانه است و با کابل و یا امواج رادیویی به دیگر واحدها قابل اتصال است . البته این مرکز و دیگر واحدها را میتوان روی هر خودروی نصب کرد کما اینکه در ارتش نروژ و یا فنلاند روی دو نوع کامیون متفاوت نصب شده است
سامانه از یک رادار AN/MPQ64F1 بهره می برد. این رادار یک رادار ارایه فازی سه بعدی است که توسط شرکت ریتون طراحی شده و در نقش جستجو و درگیر استفاده می شود. رادار در نسخه اف1 دارای برد کشف 75 کیلومتر است و میتواند تا ارتفاع 12000 متری را پوشش دهد و کارای کامل در ارتفاع پست دارد. رادار بسیار کوچک و سبک است و کل رادار روی یک شاسی دو چرخ کششی قرار دارد که توسط یک چیپ نیز قابل حمل است و به سرعت قابل نصب و به کار گیری است. این رادار برای این ساخته نشده و قبلا نیز در دسترس بود و به شکل گسترده ای به عنوان یک رادار میدانی هشدار دهنده مورد استفاده قرار میگردی. رادار در باند ایکس کار میکند و میتواند 360 درجه را با سرعت چرخش 30 دور بر بچرخد دهد . نسخه دیگری از این رادار با برد 40 کیلومتر نیز در دسترس است که البته روی این سامانه کاربرد ندارد . همان طور که گفته شد این رادار در نسخه معولی روی یک شاسی دو چرخ نصب می شود ولی برای این سیستم برای کشورهای چون اسپانیا و یا نروژ پشت یک کامیون نصب شده و کاملا متحرک است(البته همان نسخه کشش هم متحرک است ولی توسط یک خودرو یدک کشیده می شود)
همچنین یک سامانه اپتیکی دید حرارتی نسل سوم نیز وجود دارد که ان نیز پشت یک خودرو قرار دارد. این سامانه با برد کشف بین 15 تا 18 کیلومتر برای کشف غیر فعال هدف برای زمانی که جنگ الکترونیک شدید در منطقه است قرار دارد. این سامانه با رادار هماهنگ است و هر هدفی که توسط رادار کشف شود توسط این واحد نیز کشف می شود(البته در برد اپتیک)
سامانه مجهز به موشک امرام است که در لانچر های شش تایی قرار میگیرند. این لانچرها پشت یک کامیون نصب هستند که کامیون در محل استقرار این سیستم انها را زمین گذاشته و روی زمین مستقر می شوند . هر اتش بار میتواند تا 12 لانچر پرتاب یعنی تا 72 موشک را همراه خود داشته باشد و تعداد خودرو نیز حامل موشک وجود دارند. این سیستم زمانی که به نروز تحویل شده (سال 1998) مجهر به موشک امرام نسخه بی با برد 50 تا 75 کیلومتر بود ولی در دهه بعد مجهز به موشک امرام نسخه سی-5 با برد 105 کیلومتر شد و امروزه میتوان را با موشک امرام نسخه دی با برد 160 کیلومتر مجهز کرد . اگرچه برد درگیری عملا کمتر از این رقم و به برد رادار مربوط است. رادار توان درگیر همزمان با دو هدف را دارد برد موشک امرام نسخه بی در نقش پدافندی دارای برد 20 کیلومتر و نسخه سی حدود 50 کیلومتر و در نسخه دی حدود 80 کیلومتر است اگرچه تا کنون نسخه دی به شکل پدافندی تست نشده
نسخه جدید از موشک امرام با نام امرام نسخه ایی ار برای شلیک از این سامانه از سال 2019 تست شد.این نسخه هیچ شباهتی به نسخه قبلی امرام ندارد. در واقع این نسخه موشک پدافندی ناو پرتاب ریم162 است(بدنه و پیشرانه و کلاهک ریم162) که داری سیستم هدایت رادار فعال موشک امرام است..از نظر برد دارای برد 50 کیلومتری است و با نسخه فعلی امرام که در نقش پدافندی استفاده می شود هیچ تفاوتی در برد ندارد ولی ارتفاع عمل ان 10 کیلومتر بیشتر است
نسخه دیگری از این سیستم NASAMS -2 نامیده می شود نسخه دیگر از همان سیستم NASAMS ولی برای دیگر کشورها است زیرا نسخه اولیه برای نروژ طراحی شد. نسخه NASAMS -2 هیچ فرقی با نسخه قبلی ندارد فقط به اینکه در چندین کشور به فروش رفت و در هر کشور روی شاسی های مختلف نصب شد . همپنین این نسخه دارای سامانه لینک 16 نیز است
NASAMS 3
سامانه سوار بر خودروی تاکتیکی با تحرک بالا با چهار موشک رادار فعال امرام و دو موشک تصویر ساز حرارتی AIM-9X Sidewinder.این سیستم از سال 2019 وارد خط تولید شد.این نسخه همچنین میتواند موشک امرام ایی ار نیز شلیک کند. داشتن موشک فروسرخ سایدواندر اجازه درگیر با اهداف چابک پر سرعت را میدهد و با امرام نیز میتواند برد بلند را پوشش دهد .هر واحد اتش دارای شش موشک است که معمولا حامل یک خودروی هاموی است.موشک سایدواندر دارای برد 9 کیلومتر در نقش پدافندی است
SLAMRAAM
سیستم SLAMRAAM نیز در واقع همان سیستم NASAMS است با این تفاوت که موشک به شکل چهارتایی پشت یک چیپ هاموی نصب هستند. این سیستم هم از همان رادار استفاده میکند و توانایی مشابه دارد. البته طی نمایشگاهای مختلف این لانچر چهارتایی روی خودرو های دیگر نیز نصب شده است
سازنده NASAMS برای اینکه این سیستم بتواند همه ارتفائات را پوشش دهد از سال 2016 دست به نصب موشک سایدواندر نسخه ایکس روی لانچر این سامانه زده است. موشک سایدواندر یک موشک هوا به هوای تصویر ساز فروسرخ است که البته شهرت جهانی دارد . این موشک در حال پدافندی 9 کیلومتر برد دارد البته چند دهه است سایدواندر در نسخه های قبلیش در قالب سامانه چاپارد در نقش دفاع هوایی ایفای نقش میکند ولی این نسخه با داشت سامانه تصویر ساز فروسرخ در برابر پرتاب فلر برای فریبش بسیار مقاوم است. از این رو سامانه NASAMS میتواند ترکیبی از سایداندر و امرام حمل بکند
کاربران
استرالیا – قرارداد NASAMS-3 در مارس 2017 به ارزش 2.5 میلیارد دلار استرالیا امضا کرد.این سیستم به صورت بومی توسط Raytheon استرالیا مونتاژ خواهد شد و جایگزین سیستم های RBS-70 سوئدی در خدمت خواهد شد. استرالیا اولین پرتابگرهای خود را در سال 2022 دریافت کرد.
شیلی – در سال 2011 سفارش داده شد.
فنلاند – انتخاب NASAMS-2 در سال 2009 سفارش داد
اندونزی – دو اتش بار NASAMS-2 از سال 2020 تحویل و در خدمت هستند.
لیتوانی – دو اتش NASAMS-3 در سال 2020 تحویل داده شد، که هر کدام دارای چهار پرتابگر به عنوان بخشی از قرارداد 128 میلیون دلاری است.
هلند – دو اتش بار در سال 2006، هر کدام شامل 1 مرکز کنترل آتش، 1 رادار AN/MPQ-64M2 و 3 پرتابگر، با رادار جستجوی
نروژ – NASAMS-2 و NASAMS-3
عمان – در ژانویه 2014 به مبلغ 1.28 میلیارد دلار سفارش داده شد.
اسپانیا – چهار اتش بار NASAMS-2 در سال 2003 به دست آورد.
اوکراین – اوکراین اعلام کرد که سیستم NASAMS را در نوامبر 2022 از ایالات متحده دریافت کرده است، و یک خرید دیگر توسط کانادا در ژانویه 2023 انجام شد که تحویل اوکراین شد
مجارستان – در نوامبر 2020 در یک قرارداد یک میلیارد دلاری با 60 قطعه موشک AMRAAM-ER C7/C8 به ارزش 230 میلیون دلار سفارش داده شد.
قطر – در ژوئیه 2019 سفارش داده شد. قطر اولین کشوری است که AMRAAM-ER، نوع برد بلند سطح به هوا را خریداری کرد.
ترجمه:عبدالحمید تارخ
منابع
https://en.wikipedia.org/wiki/NASAMS
