موشک های ضد کشتی و سلاح های دریایی

موشک ضد کشتی پی 15

موشک ضد کشتی پی 15

موشک ضد کشتی پی 15

موشک ضد کشتی پی 15 ترمیت که ناتو به ان لقب اس اس ام 2 اتیکس میدهد اگرچه اولین موشک ضد کشتی ساخت شوروی نیست و قبل از ان موشکی ضد کشتی ای ای ان 1 وارد خدمت شده بود ولی این موشک را باید  اولین وموشک ضد کشتی فراگیر روسها دانست.هدف از ساخت پی15 موشکی بود که بتوان ان را از شناورهای کوچک شلیک شود.دست پا گیر نباشد و راحت قابل  شلیک باشد و حتی بتوان ان را از لانچر زمینی نیز شلیک.

اولین نمونه عملیاتی پی15 ای بود که  در اوائل   در 1960 وارد خدمت شد.موشک دارای بدنه ای استوانه ای  شکل و بینی گرد  دارای بالی کوتاه  تقریبا دلتا   و سه سطح کنترول در انتهای بدنه بود.این طرح بسیار شبیه طرح جنگنده یاک1000 بود که در دهه1950 طرحش عملیاتی نشد.طرح بسیار ساده و ارزان بود.موشک دارای سامانه هدایت رادار فعال بود و میانه مسیر با خلبان خودکار هدایت میشد.موشک دارای سامانه الکترونیکی انالوگ بود .از یک موتور سوخت مایع با سوختی  اسیدی  که مخزن سوخت را میخورد بهره میبرد.از این رو تنها زمانی که موشک را می خواستند شلیک کنند و در شرایط عملیاتی  مخازن سوخت را پر میکردند.همچنین استفاده از موشک در دمای بالای +35 و -15 درجه ممکن نبود از این را امادگی این سیستم پایین بود.البته این مشکل  در مدلهای بعد در دهه 1970 وارد خدمت شد  بر طرف شد.موشک 2340 کیلوگرم وزن داشت  و  سرعت پروازش 900 کیلومتر در ساعت  بود.40 کیلومتر برد داشت و مخزن سوخت پشت کلاهک500 کیلویی موشک قرار داشت تا بعد از برخورد در صورت وجود سوخت باعث اشتعال نیز شود.از زمان شلیک تا زمانی که رادار بتواند هدف را کسب کند توسط خلبان خودکار هدایت میشد.برد کشف رادار موشک 5 تا 20 کیلومتر بسته به اندازه هدف متغییر بود.موشک در فاصله120 تا250 متری سطح اب پرواز میکرد که در ان روزگار با توجع به عدم وجود سامانه دفاع ضد موشکی مناسب بود.

سامانه هدایت راداری این موشک در دماغه
پی 20 ام
پی 20 ام

در سال 1965 نسخه ارتقا یافته پی15 یو وارد خدمت شد.این مدل دارای الکترونیک پیشرفته تری بود و دارای بالچه تاشو  بود و این امکان را میداد تا از محفظه های کوچک شلیک کرد.بر اساس این مدل  سامانه موشکی ساحل پرتاب 4K51 Rubezh   (اس اس سی3) ساخته شد که بر روی یک شاسی هشت چرخ نصب بود و دارای دو موشک قابل پرتاب بود .در قسمت جلوی همین خودرو رادار قرار داشت  که کار قفل موشک را انجام میداد. نسخه بعدی پی15 ام بود .نسخه بزرگتر  و کشیده تر با برد 80 کیلومتر و سوختی ماندگار تر بود.نسخه صادراتی این مدل پی21 و پی22  نامیده میشد.ولی مشهورترین نسخه پی15 نسخه پی20 روبیز بود.این نمونه دارای  سوخت جدید و سامانه الکترونیکی پیشرفته تر بود.این رادار توان کشف اهداف را از برد  بیشتر داشت و برد کشف بر ضد یک ناوشکن 30 کیلومتر بود.دارای خلبان خودکار ارتقاع یافته و سامانه مقابله با جنگ الکترونیگ بهتری بود.این نسخه بر روی ناوچه های موشک  انداز کلاس اوسا نصب شد.پی20 ام نسخه ارتقا یافته بعد بود که دارای  رادار کاملا جدید منو پلاس بود این رادار توان تغییر طول موج را در هنگام جنگ  الکترونیک شدید دشمن در شش حالت داشت و ارتفاع پروازی ان به زیر 50 متر رسیده  بود.نسخه دیگر پی22 روبزین بود.نسخه ای که داریا یک جستجو گر فروسرخ در پشتبانی رادار بود که اطلاعاتی از ان در دسترس نیست. سری موشک های پی 15 در اواخر دهه 1980 از خدمت ارتش شوروی بازنشسته  شدند.

موشک پی15 در حال انتقال به سیلوی پرتاب روی یک شناور جنگی
دو موشک سوار بر یک کامیون برای انتقال به شناور جنگی
موشک ضد کشتی پی 15 و کرم ابریشم
سامانه 4K51 Rubezh که سامانه پرتاب موشک پی 15 می باشد . رادار و لانچر پرتاب بر روی یک خودرو نصب است

پی 15 تقریبا توسط تمامی کشور دوست شوروی در دوران جنگ سرد به خدمت گرفته شد.

چین  این موشک را مهندسی معکوس کرد  و به ان نام اس وای 1 داد.

اولین نمونه ساخت چین بر اساس این موشک  اس وای 1 بود. این نمونه کپی نسخه  پی 22 بود ولی رادار ارتفاع  یاب غیر قابل اعتماد  ان با یک نسخه جدید جایگزین شد.همچنین رادار نیز در سامانه پردازش اصلاحات  به خود دید. نسخه هوا پرتاب موشک با نام  سی 601 توسعه پیدا کرد که از بمب افکن های  اچ 6 این ارتش پرتاب میشد.این نمونه در دهه 1970 وارد خدمت شد و نسخه  ارتقا یافته ان با نام اس وای 1 ای  با سامانه رادار جدید در اوائل دهه 1980 وارد خدمت شد. اس وای 1 دارای  برد 150 کیلومتر بود که تقریبا  و برابر پی 15 بود و ارتفاع  پرواز ان به 20 متر کاهش یافته بود . عراق از این مدل بر روی بمب افکن های اچ 6 خود علیه شناورهای ایرانی بهره برد.نسخه بعد  چینی اس وای 2 بود.این مدل یک تغییر بزرگ داشت  و ان نیز تعویض پیشرانه  سوخت مایع موشک با پیشرانه  سوخت جامد تعویض موتور  باعث کاهش وزن شده بود. همچنین کلاهک نیز در این مدل از 500 کیلوگرم به 365 کیلوگرم کاهش یافته بود ولی قدرت انفجار ان به دلیل مواد به کار رفته در ان افزایش یافته بود .برد این مدل 130 کیلومتر و ارتفاع پروازی ان 20 متر بود احتمال برخورد به هدف 70 % براورد میشود.این نمونه در اوائل دهه 1980 وارد خدمت شد.

نسل دوم نسخه چینی با موشک اچ وای 1 شناخت میشد. این مدل دارای  نسخه  کشتی پرتاب و ساحل پرتاب است.در اوائل دهه1980وارد خدمت  شد.اچ وای2 نسخه ارتقا یافته با بالی دلتا شکل و موتور راکتی سوخت مایع  .این نمونه تنها ساحل  پرتاب بود و دارای یک بوستر پرتاب سوخت جامد برای پرتاب موشک از سکوی پرتاب داشت.احتمال برخورد به هدف در این نمونه به 90  درصد افزایش یافته بود .موشک بعد از شلیک از سکو  تا 1000 متری بالا میرفت و بعد تا 100 متری پایین می امد .در مرحله اخر پروازی بعد از کسب  هدف توسط رادار خود تا ارتفاع  8 متری پایین میامد  و به هدف  اصابت می کرد. این نمونه دارای  وزن 3 تن ، بردش  200 کیلومتر  و کلاهک500 کیلویی بود.این مدل به خاورمینه صادر شد و  ملقب به کرم ابریشم شد.

چینیها در ادامه دست به طراحی نسخه های دیگری چون اچ وای 3 و 4 زدند که حتی یک نمونه مافوق صوت نیز داشت  . یک نسخه هوا به زمین    کروز با نام کی دی 63 با هدایت اپتیکی  نیز بر اساس ان توسعه پیدا کرد . در اواخر دهه 1980 در چین این موشک مجهز به موتور توربوفن شد و بردش  به 500 کیلومتر نیز رسید.

برای مطالعه مقاله ای کامل در مورد موشک کرم ابریشم اینجا را کلیک کنید

موشک ضد کشتی پی 15 و کرم ابریشم
روش لود موشک پی 15 در لانچر پرتاب یک کشتی رزمی

پی 15 و نسخه چینی ان درنبرد های زیادی شرکت داستند.در جنگ سال  1967 مصر از موشک پی 15 علیه کشتی اسرائیلی الیات بهره برد. سه موشک به کشتی برخورد کرد و کشتی غرق شد . این اولین استفاده از موشک ضد کشتی  در نبرد دریایی بود و باعث جهشی  در جهان برای دستیابی به این گونه موشکها و ساخت سامانه های دفاع موشکی شد.در جنگ سال 1971 بین هند و پاکستان ،هند با کمک ناوچه  اوزا و موشک پی 15 به بندر کراچی حمله کرد و موفق به غرق چند کشتی  از جمله ناوشکن کلاس خیبر بود.در نبرد سال 1973 مصر و سوریه  باز بر علیه اسرائیل از این موشک  بهره بردند ولی این بار این موشک دیگر تاثیر نداشتند  .ترکیبی از جنگ الکترونیکی و سرعت عمل قایقها این موشک را بی اثر کرد و شلیک دست کم 25 موشک هیچ اثری نداشت.در جریان جنگ ایران و عراق نیز  هر دو طرف از موشک کرم ابریشم و بهره  بردند  البته عراق نسخه هواپرتاب چینی اس وای 1را نیز در خدمت داشت.ایران چند بار با کرم ابریشم کشتی های نفت کش را هدف  قرار داد ولی انقدر که اگزوست  و هارپون و ماوریک در نبرد دریایی این جنگ موثر بود  کرم ابریشم اثر کمتری داشت .ایران بر اساس اچ وای 2 موشک ضد کشتی رعد را با موتور مینی جت طلوع ساخت که 360 کیلومتر برد دارد

رعد

پی 15 و کرم ابریشم بزرگ و کند هستند دست کم با در نظر گرفتن  فناوری های دفاع موشکی امروزه دفاع در مقابل انها اسان  و موشک های  کوچکتر و سریعتر  جای انهارا گرفته است

4K51 Rubezh سیستم زمین پرتاب پی 15

گرداوری:عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن