ایرانناوهای جنگی

ناوشکن آرتمیس

ناوشکن آرتمیس

ناوشکن آرتمیس سنگین ترین  شناورجنگی  است که ایرانیها به خود دیده اند. این ناوشکن  تا اواخر دهه 1360 شمسی در خدمت ارتش ایران بود و در نهایت اوراق  شد. این ناوشکن بازمانده جنگ جهانی دوم بود که به شکل دست  دوم به ایران فروخته شد و در اصل نام قبلی ان در خدمت نیروی دریایی انگلستان اسلوس بود. اسلوس از کلاس بتل بود که طی جنگ دوم جهانی  توسعه یافت

ناوشکن کلاس بتل  در سال 1942 طراحی شد. در سال 1941 زمانی که انگلستان وارد جنگ دوم جهانی شده بود  ناوشکنهایش از کمبود توان دفاع  هوایی به شدت رنج می بردند از این رو نیروی دریایی سلطنتی به دنبال ساخت یک ناوشکن با توان بالای دفاع  هوایی برای اسکورت شناورهای دیگر بود. پیشنهاد  شد تا ناوشکن جدید به توپ های  20 و 40 م م دفاع هوایی مجهز شود و از توپ های سنگین  برای نبرد دریایی استفاده کند

ده کشتی نخست  در اوریل 1942 سفارش داده شد و شش کشتی دیگر نیز در اگوست ان سال سفارش داده شد که نخستین  انها  یک سال بعد وارد خدمت شد

ناوشکن کلاس بتل یک ناوشکن متوسط در دوران خود بود که دارای وزن 3290 تن در حالت سنگین بود که از بدنه الومینومی  با زره فولادی در برخی بخشها ساخته شده بود. این ناوشکن  دارای 3098 خدمه بود اگرچه میزان خدمه لازم برای هدایت ان 275 نفر بود. ناوشکن دارای  طول 116 متر بود که  در قسمت  جلو توپ های سنگین، پشت سر انها پل فرمانده ای و برجک تلمتری، میانه بدنه توپ سنگین و در ادم توپ های ضد هوایی بود

ناوشکن کلاس بتل

ناو شکن دارای سه دیگ بخار بود  که با کوک اب را به جوش  می اورد و بخار اب را با دو توربین تزریق میکرد  که انها نیروی رانش را ایجاد کرده و هر یک از این دو توربین به یک پروانه متصل بود. روی هم رفته 50000 اسب بخار قدرت فراهم  میشد که ناو توان رسیدن به سرعت  65 کیلومتر بر ساعت را داشت  که در زمان خود از سریعترین ناوشکنهای جهان بود. این ناوشکن  دارای  برد 8100 کیلومتر با سرعت 38 کیلومتر بر ساعت بود

ناو در دو مدل تولید شد که با نام کلاس 1942 و کلاس 1943 شناخته می شود. این دو کلاس دارای  بدنه مشابه و پیشرانه یکسان هستند ولی در الکترونیک و سلاح تفاوت  با هم دارند

 هر دو مدل در زمان تولید دارای رادار تایپ282 بودند  که یک رادار رادیویی  بود که در بالای  دکل اصلی  به شکل  انتن های تلویزیون  نصب شده بود. این رادار دارای برد 50  کیلومتر در جستجو اسمان بود   اگرچه برد موثر 30 کیلومتر بود ومیتواند در برد 20 کیلومتر نیز  شناورها را کشف  کند. این رادار برای  به دست اوردن فاصله و هدایت اتش  توپ اصلی به کار می رفت   ولی  در نهایت  رادار تایپ 291 و تایپ 293  نیز روی ناو نصب شد . هر دو این رادار هشدار دهنده  بودند  که دلیلش نیز تجربه نبرد در جنوب  شرقی اسیا بود که نشان داد رادار  282 برد لازم برای  هشدار به موقع را ندارد

 

در نسخه بتل  1942 این شناور دارای دو برجک هر یک با دو توپ113 م م بود که هر دو برجک در جلو شناور قرار داشت یکی از دیگر کمی بالاتر بود و هر دو پشت سر هم قرارداشتند  . این توپ های دارای  سرعت اتش  16 گلوله بر دقیقه از هر یک از لوله ها  با کمک یک سیستم بارگذار هیدرولیک  بودند  و در مجموع از هر برجک 32 گلوله شلیک می  شود و کل سرعت اتش  دو برجک 64 گلوله بر دقیقه بود. این توپ ها  تا 18 کیلومتر برد داشت و با مهمات انفجار مجاورتی  حتی بر ضد اهداف  هوایی نیز به کار می رفتند . این توپ توسط توپچی هدایت می شد ولی مسافت  تا هدف توسط رادار به دست می امد

تصویری گرافیکی از کلاس بتل..در تصویر در جلو دو برجک توپ های113 م م و در پشت پل فرمانده ای چندین برجک توپ 40 م م دیده می شود

یک توپ101 م م  درون یک برجک روباز پشت سر ساختمان اصلی ناو وجود داشت 12 کیلومتر برد داشت و دارای سرعت اتش  15 کیلومتر بود و به عنوان سلاح ضد هوایی استفاده می شود. این توپ در شش تایی نخست  این کلاس  نصب شد و بعد به دلیل کارایی کم جمع شد

برای دفاع هوایی چهار  برجک هر یک با دو توپ 40 م م بوفورس از نوع ال 60 با سرعت اتش  120 گلوله بر دقیقه بود.  سه برجک در پشت ساختمان  فرمانده ای و یک برجک روی ساختمان فرمانده ای  بود . چهار توپ 40 م م دیگر به شکل تکی در دو طرف  ناو(دوتا در هر طرف) نصب بود.

ناو دارای سونار  بود و از دو لوله پرتاب اژدر و خرج های  ضد زیر دریایی استفاده  میکرد

نسخه بتل 1943  کمی تفاوت  در ارایش  تسلیحاتی داشت . این نسخه نیز دارای دو برجک دو تایی توپ 113 م م بود ولی در پشت ساختمان اصلی دارای  یک برجک با یک توپ113 م م دیگر،دو برجک دوتایی توپ 40 م م در عقب،و سه برجک  تکی توپ40 م م در عقب و جلو بود و این نسخه  نیز دارای اژدر و بمب زیر ابی بود

بین سالهای 1942 تا 1943 انگلستان 26 فروند ناوشکن بتل از دو مدل 1942 و 1943 دریافت کرد که از همگی طی جنگ جهانی دوم  استفاده کرد و البته از سال 1943  سفارش  14 فروند دیگر انها لغو شد زیرا ارتش انگلستان بودجه لازم برای  ساخت این تعداد را نداشت  و تنها 26 فروند تکمیل  شد.بخشی از سفارش  14 فروند در حال ساخت بود که بعد از رها شدن برنامه اوراق  شدند . کلاس بتل خدمات زیادی در جنگ دوم انجام داد ولی معمولا در نقش دفاع هوایی استفاده می شود و با ناوشکن کلاس سامر  امریکا برابری میکند . این ناوشکن  در نبرد دریایی در جنوبی شرقی اسیا بر ضد ژاپن    جنگید  و در عملیات برضد زیر دریایی های المانی شرکت داشت. اگرچه در حملات هوایی ژاپن  چند فروند صدمه دیدند  و دست کم یک مورد غرق شدن  با برخورد اژدر  زیر دریایی های المانی برای این کلاس ثبت شد ولی هیچ کدام طی جنگ از بین نرفتند  اگرچه یک فروند در درگیر در سال 1943 در جنوبی شرقی اسیا طی برخورد یک بمب جنگنده های ژاپنی به دلیل اسیب بالا  دیگر تعمیر نشد و به خدمت برنگشت.

نسخه بهبود یافته با رادار جستجو تایپ965

بعد از جنگ در دهه 1950  تعدادی از این ناو ها ارتقا یافتند که شامل رادار هدایت اتش جدید  و یک رادار جستجو وی اچ اف تایپ 965 در بالای دکل اصلی  شد. این رادار دارای  انتن بسیار بزرگی بود و برد ان تا 130 کیلومتر میرسید  اگرچه  نسخه های از این رادار که روی شناورهای دیگر  نصب شد تا 250 کیلومتر نیز برد داشت . در این چند نمونه ارتقا یافته در دهه 1950 با برداشتن   یک برجک توپ 40 م م دفاع هوای مجهز به موشک  دفاع هوایی سی کت شد. سی کیت یک موشک هدایت رادیوی در خط دید  کاربر بود که کاربر باید سایت هدفگیری  را روی هدف قرار میداد تا موشک به سمت ان هدایت شود . این موشک کارایی بسیار کمی داشت و 5 کیلومتر برد داشت

آرتمیس

ناوشکن ارتمیس که در سال 1345 وارد خدمت نیروی دریایی ایران شد در واقع هان طور که گفته شده قبلا با نام اسلوس بود که در سال 1946 یعنی بعد از جنگ ساخته شد ولی تنها بعد از هشت سال از خدمت خارج شد که دلیل ان نیز عدم نیاز به تعداد  زیادی ناوشکن باقی مانده از جنگ دوم بود. این شناور  بین سالهای 1953 تا 1967 ذخیره بود تا اینکه ایران ان را در سال 1967 خریداری کرد و بعد از سه سال بازسازی در سال 1971 وارد خدمت ارتش ایران شد

آرتمیس

ناو جدید به یاد دریادار آرتمیس یک بانو که فرمانده نیروی دریایی هخامنشیان  را بر عهده داشت ارتمیس نامیده شد.در این بازسازی  دو برجک توپ114 م م حفظ شد ولی برخی برجک های  40 م م بداشته شد و در انتهایی ناو مجهز به یک سکوی پرتاب موشک دفاع هوایی  سی کت شد  اگرچه همچنان چهار  توپ40 م م خود را حفظ کرد.  در عقب خود دارای یک رادار جستجوی برد بلند AWS-1 شد  که 148 کیلومتر برد داشت و روی  ناوچه های کلاس الوند نیز نصب بود.  در سال 1971 در تصرف جزایر تنب بزرگ و کوچک شرکت داشت  و در سال 1975 در افریقای جنوبی  مورد بازرسازی قرار گرفت و مجهز به چهار پرتابگر  موشک استاندارد  شد که نقش ضد کشتی و  دفاع هوای  را بر عهده داشت. استاندارد 1 موشک  دفاع هوایی با برد 50 کیلومتر و سیستم رادار نیم فعال بود ولی توان  عملیات  ضد کشتی را نیز داشت

در این تصویر به خوبی میتوان رادار جستجوی AWS-1 را بر روی دکل دوم ناو دید

بعد از انقلاب این ناو به دماوند تغییر نام داد شد !!!! .این شناور طی جنگ عملا زمینگیر  بود و به ندرت استفاده می شود  و اگرچه در منابع امده  این ناو توسط روسها در دهه 1980 بازسازی شد ولی این   مسئله حقیقت  ندارد  تنها جای سیستم به درد نخور سی کت توپ 23 م م زد یو 23 روی ان نصب شد  که  از ان نیز هرگز عکسی از ان در دسترس نیست . این شناور تا سال 1371 در خدمت بود  تا اینکه  از خدمت خارج شد و اوراق شد(واقعا یکی از بدترین کارها  در این کشور  اوراق کردن ناوشکن های ببر و پلنگ و ارتمیس بود. این شناورها  بزرگترین شناورهای تاریخ  ایران بودند  و ای کاش به عنوان موزه استفاده می شدند  تا اینکه برای کمی پول فروخته اوراق   شوند)

در نهایت  ارتمیس حدود ده سال در خدمت ایران به شکل واقعی بود و انهم پیش از انقلاب  و بعد از انقلاب حتی طی جنگ به دلیل  مشکلات  فراوان   از جمله بر سر موتور دیگ بخار ان این ناو زمینگیر بود

گرداوری: عبدالحمید تارخ

مقالات مشابه

ناوشکن ببر و پلنگ

ناوشکن کوروش

شناور های جنگی در خدمت ایران 

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن